RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 2420403 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 16.08.2011 11006684.2 (13) (51) T3 Int.Cl. B60N 2/225 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: 03.04.2013 Europejski Biuletyn Patentowy 2013/14 EP 2420403 B1 (54) Tytuł wynalazku: Urządzenie przestawiające do siedzenia samochodowego, zwłaszcza do dostosowania nachylenia oparcia (30) Pierwszeństwo: 16.08.2010 DE 102010034504 20.04.2011 DE 102011018338 (43) Zgłoszenie ogłoszono: 22.02.2012 w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2012/08 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: 30.08.2013 Wiadomości Urzędu Patentowego 2013/08 (73) Uprawniony z patentu: Johnson Controls GmbH, Burscheid, DE (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP 2420403 T3 CORNEL LABUWY, Remscheid, DE MARTIN ZYNDA, Burscheid, DE INGO KIENKE, Wermelskirchen, DE HOLGER FINNER, Hückeswagen, DE MICHAEL MOOG, Solingen, DE (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Mirosława Ważyńska JAN WIERZCHOŃ & PARTNERZY BIURO PATENTÓW I ZNAKÓW TOWAROWYCH SP.J. ul. Żurawia 47/49 00-680 Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).
16484/13/P-RO/ MW EP 2 420 403 Urządzenie przestawiające do siedzenia samochodowego, zwłaszcza do dostosowania nachylenia oparcia Opis [0001] Wynalazek dotyczy urządzenia, o pracy ciągłej, przestawiającego siedzenie samochodowe, zwłaszcza do dostosowania nachylenia oparcia, z zewnętrznym kołem zębatym o uzębieniu wewnętrznym, wewnętrznym kołem zębatym o uzębieniu zewnętrznym i obracającym środkiem napędowym, w celu komfortowego przestawiania jednego koła zębatego względem drugiego koła zębatego przeciwnie do oporu przestawiania. [0002] Urządzenia przestawiające wymienionego na wstępie rodzaju są znane na przykład ze zgłoszenia patentowego WO 2006/040303 A2. Odnośnie zasadniczej budowy i funkcji urządzeń przestawiających tego rodzaju odsyła się na przykład do tego dokumentu. Jednak przestawianie tych urządzeń przestawiających w dużym zakresie kątowym wymaga stosunkowo dużo czasu. Kolejne urządzenie przestawiające, odpowiadające zakresowi zastrzeżenia 1 jest znane np. z DE-24 48 659 A1. [0003] Dlatego wynalazek dotyczy udostępnienia dla tych urządzeń przestawiających także przestawiania szybkiego, względnie alternatywnego dla powyższego tworzącego rodzaj DE 24 48 659 A1 przestawiania szybkiego. [0004] Rozwiązaniem zadania jest urządzenie przestawiające do siedzenia samochodowego, zwłaszcza do przestawiania nachylenia oparcia względem siedziska, o charakterystycznych cechach zastrzeżenia 1. [0005] Dalsze przykłady wykonania wynalazku są podane w zastrzeżeniach zależnych. [0006] Wynalazek dotyczy urządzenia przestawiającego siedzenia samochodowego. Siedzenie samochodowe ma oparcie i siedzisko, przy czym oparcie przewidziane jest obrotowo względem siedziska, na przykład do przestawiania komfortowego, do ułatwienia wsiadania i/lub aby oparcie wykorzystywać jako powierzchnię ładunkową. Przy przestawianiu komfortowym położenie oparcia przestawia się tylko w stosunkowo niewielkim zakresie kątowym, natomiast do innych funkcji, tzn. ułatwienia wsiadania lub wykorzystania oparcia jako powierzchni ładunkowej trzeba pokonać stosunkowo duży zakres kątowy. Jednak urządzenie przestawiające może być stosowane także do innych funkcji w siedzeniu samochodowym, zwłaszcza przy funkcjach, w których celowe jest przestawianie komfortowe i przestawianie szybkie. Przykładem możliwego zastosowania jest przestawianie pionowe lub przestawianie nachylenia siedziska siedzenia samochodowego. [0007] Przestawianie w zakresie komfortowym odbywa się zewnętrznym kołem zębatym o uzębieniu wewnętrznym, wewnętrznym kołem zębatym o uzębieniu zewnętrznym i środkiem napędowym, obracającym jedno z dwóch kół zębatych względem drugiego koła zębatego przeciwnie do oporu przestawiania. Napęd może być przewidziany jako silnikowy lub ręczny, przy czym korzystny jest napęd ręczny. Tego rodzaju urządzenia przestawiające są na przykład znane jako tak zwane recliner. Takie urządzenie przestawiające jest opisane na
- 2 - przykład w WO 2006/040303 A2. Do przestawienia trzeba pokonać opór przestawiania, zabezpieczający korzystnie element konstrukcyjny, na przykład oparcie, w danej pozycji. [0008] Według wynalazku przewidziano, że ten opór przestawiania może być do szybkiego przestawiania, tzn. zwłaszcza przy przestawianiu o dużym zakresie kątowym, tymczasowo redukowany, korzystnie redukowany niemal całkowicie. Przez to element konstrukcyjny siedzenia samochodowego, zwłaszcza oparcie, może być przestawiany, korzystnie ręcznie, bardzo szybko i/lub przy niewielkim nakładzie siły w dużym zakresie kątowym. Na przykład oparcie może być przemieszczone przez szybkie ustawienie z zasadniczo pionowego położenia użytkowego w zasadniczo poziome położenie ładunkowe lub położenie do snu. [0009] Według wynalazku środek napędowy współdziała przez połączenie kształtowe i/lub połączenie dociskowe, zwłaszcza przez połączenie przez siłę tarcia, z jednym z kół zębatych, przenosząc moment obrotowy, zwłaszcza aby spowodować przestawienie komfortowe i/lub aby utrzymywać część konstrukcyjną siedzenia samochodowego, na przykład oparcie w pożądanym położeniu. Według wynalazku to połączenie kształtowe i/lub połączenie dociskowe, zwłaszcza połączenie przez siłę tarcia, jest do szybkiego przestawienia co najmniej redukowane, względnie koło zębate, środek napędowy i/lub środek hamujący części konstrukcyjnej urządzenia przestawiającego, z którym się ono zazębia, zwłaszcza do przestawienia komfortowego, jest przewidziane zwłaszcza do tymczasowego redukowania oporu przestawiania, do oddzielania odwracalnego. Szczególnie korzystnie szybkie przestawienie jest całkowicie znoszone. Może się to odbywać na przykład przez to, że środek napędowy, na przykład mimośród, można wyprowadzić z zazębienia z wewnętrznym kołem zębatym, korzystnie poprzez liniowe przesunięcie mimośrodu wzdłuż osi, na przykład osi obrotu, urządzenia przestawiającego z połączenia czynnego z wewnętrznym kołem zębatym. Może to następować przez osiowe przesuwanie środka napędowego względem, korzystnie pozostającego na miejscu, wewnętrznego koła zębatego i/lub przez przesuwanie wewnętrznego koła zębatego względem korzystnie pozostającego na miejscu środka napędowego. Odnośne przesunięcie może się także odbywać pod kątem, korzystnie pod kątem prostym do osi urządzenia przestawiającego, zwłaszcza do osi obrotu. Alternatywnie lub dodatkowo wewnętrzne koło zębate można wyprowadzać z zazębienia z zewnętrznym kołem zębatym. Odbywa się to w korzystnym ukształtowaniu przez liniowe przesuwanie wewnętrznego koła zębatego wzdłuż osi, zwłaszcza osi obrotu, urządzenia przestawiającego z połączenia czynnego z zewnętrznym kołem zębatym. Może to następować przez osiowe przesuwanie wewnętrznego koła zębatego względem korzystnie pozostającego na miejscu zewnętrznego koła zębatego lub przez przesuwanie zewnętrznego koła zębatego względem korzystnie pozostającego na miejscu wewnętrznego koła zębatego. Odnośne przesunięcie obu kół zębatych względem siebie może się także odbywać pod kątem, korzystnie pod kątem prostym do osi urządzenia przestawiającego, zwłaszcza do osi obrotu. Alternatywnie lub dodatkowo korzystnie redukuje się średnicę zewnętrzną wewnętrznego koła zębatego i/lub tymczasowo powiększa się średnicę wewnętrzną zewnętrznego koła zębatego. Przez to oba koła zębate przestają się zazębiać i/lub jedno z dwóch kół zębatych może być przemieszczone promieniowo względem drugiego, tak że można je tymczasowo wyprowadzić z zazębienia z
- 3 - zewnętrznym kołem zębatym. Wszystkie opisane wyżej środki służą do zredukowania oporu przestawiania, co umożliwia szybkie przestawienie. [0010] Specjalista rozumie, że odnośny środek do zredukowania oporu przestawiania jest tylko tymczasowy. Kiedy tylko odnośny element konstrukcyjny siedzenia samochodowego, zwłaszcza oparcie, przyjmie po szybkim przestawieniu nowe położenie, jednak najpóźniej, kiedy za pomocą szybkiego przestawienia powróci do położenia pierwotnego, redukowanie oporu przestawienia jest ponownie całkowicie znoszone. [0011] Dalszym przykładem wykonania wynalazku jest urządzenie przestawiające, w którym napęd współdziała przez połączenie przez siłę tarcia z jednym kołem zębatym, przy czym wysokość siły tarcia, zwłaszcza do tymczasowego redukowania oporu przestawiania, może być nastawiana. [0012] Na przykład do komfortowego przestawiania siłę tarcia się dobiera tak, żeby potrzebny do przestawienia elementu konstrukcyjnego moment obrotowy mógł być przenoszony. Do szybkiego przestawienia siłę tarcia korzystnie redukuje się do jak najmniejszej wartości. [0013] Zwłaszcza do szybkiego przestawiania co najmniej jeden z wymienionych elementów konstrukcyjnych oddziela się odwracalnie od elementu konstrukcyjnego, z którym współdziała. [0014] Dalszym ukształtowaniem wynalazku jest urządzenie przestawiające, mające środek hamujący, którego siła hamująca może być nastawiana na co najmniej dwie różne wartości i/lub przy której środek hamujący może być odprzęgany od urządzenia przestawiającego. [0015] Korzystnie siła hamująca środka hamującego może być tak ustawiona, aby przy przestawianiu komfortowym i przy przestawianiu szybkim była odpowiednio pożądaną siłą hamującą. Przy tym, przy przestawianiu komfortowym siłę hamującą korzystnie ustawia się tak, żeby położenie danego elementu konstrukcyjnego, na przykład oparcia, nie przestawiało się niezamierzenie. Przy przestawianiu szybkim siła hamująca jest korzystnie bliska zeru lub równa zeru. [0016] Korzystnie tarcie w urządzeniu przestawiającym jest tak zredukowane, żeby przy odryglowaniu środka hamującego było możliwe przestawienie siedzenia samochodowego quasi bez tarcia, przy czym przekładnia urządzenia przestawiającego jest odpowiednio skręcana. [0017] Dalszym przykładem wykonania wynalazku jest urządzenie przestawiające, w którym jest co najmniej jedna oś, korzystnie oś obrotu, i w którym są przewidziane koło zębate, środek napędowy i/lub jednostka hamująca, przestawne wzdłuż tej osi lub pod kątem do tej osi, zwłaszcza do tymczasowego redukowania oporu przestawiania. [0018] Dalszym przykładem wykonania wynalazku jest urządzenie przestawiające, w którym średnica co najmniej jednego koła zębatego może być zmieniana odwracalnie, zwłaszcza do tymczasowego redukowania oporu przestawiania. [0019] Korzystnie może być redukowana średnica wewnętrznego koła zębatego.
- 4 - [0020] Szczególnie korzystnie jest przewidziane koło zębate przesuwne względem drugiego, zwłaszcza poprzecznie do osi, zwłaszcza do osi obrotu jednego z dwóch kół zębatych, szczególnie korzystnie po zmienieniu średnicy co najmniej jednego z dwóch kół zębatych. Szczególnie korzystnie wewnętrzne koło zębate jest umieszczone przesuwnie i przesuwane w kierunku promieniowym względem zewnętrznego koła zębatego po zredukowaniu średnicy wewnętrznego koła zębatego. Korzystnie co najmniej jedno z kół zębatych ma szczelinę, ciągnącą się korzystnie w kierunku promieniowym. Do redukowania, względnie powiększania średnicy jednego z kół zębatych szerokość tej szczeliny jest odwracalnie zmniejszana lub powiększana. [0021] Korzystnie środek napędowy jest mimośrodem, mającym szczególnie korzystnie dwa segmenty mimośrodowe. Mimośród współdziała korzystnie z wewnętrznym kołem zębatym przez połączenie przez siłę tarcia, przy czym wielkość siły tarcia może być szczególnie korzystnie nastawiana. [0022] Korzystnie urządzenie przestawiające to recliner mimośrodowy, w którym wewnętrzne koło zębate ma korzystnie mniej zębów niż zewnętrzne koło zębate. [0023] Kolejnym, niezastrzeganym przedmiotem wynalazku jest siedzenie samochodowe, mające urządzenie przestawiające według wynalazku. Korzystnie urządzenie przestawiające służy do ustawiania nachylenia oparcia. Korzystnie urządzenie przestawiające według wynalazku jest umieszczone odpowiednio po prawej i lewej stronie oparcia, względnie siedziska i odpowiednio połączone zarówno z oparciem, jak i siedziskiem. [0024] Poniżej wynalazek objaśniono na podstawie figur 1 4. Te objaśnienia są jedynie przykładowe i nie ograniczają ogólnej myśli wynalazku. Figura 1 przedstawia siedzenie samochodowe z urządzeniem przestawiającym według wynalazku. Figury 2 4 przedstawiają odpowiednio jedną postać realizacji urządzenia przestawiającego według wynalazku. Figura 1 przedstawia siedzenie samochodowe 11 z urządzeniem przestawiającym według wynalazku, mające siedzisko 9 i oparcie 8. Oparcie jest przewidziane na siedzisku 9 odchylnie i/lub obrotowo. Do tego między oparciem 8 i siedziskiem 9 przewidziano po lewej i prawej stronie urządzenie przestawiające 10, tutaj recliner mimośrodowy, którym kąt między oparciem 8 i siedziskiem 9 może być zmieniany w celach komfortowych, tzn. do dostosowania siedzenia samochodowego do fizjonomii siedzącego, i do przestawiania szybkiego D. Przy przestawianiu komfortowym C zmiana kąta następuje w małym zakresie kątowym i stosunkowo powoli. Przestawienie szybkie D stosuje się korzystnie do szybkiej zmiany kąta między oparciem 8 i siedziskiem 9 w dużym zakresie kątowym, na przykład do przestawienia oparcia przeciwnie do kierunku obrotu wskazówek zegara do przedstawionej linią kreskowaną pozycji ładunkowej lub w kierunku obrotu wskazówek zegara do przedstawionej linią kreskowaną pozycji do spania.
- 5 - Figura 2a przedstawia pierwszą postać wykonania urządzenia przestawiającego według wynalazku 1 z pierwszym okuciem 2 do umocowania na oparciu, drugim okuciem 3 do umocowania na siedzisku, zewnętrznym kołem zębatym o uzębieniu wewnętrznym 4, wewnętrznym kołem zębatym o uzębieniu zewnętrznym 5 i środkiem napędowym 6, tutaj mimośrodem. Urządzenie przestawiające jest w tym przypadku reclinerem mimośrodowym. Przez obracanie środka napędowego 6 wewnętrzne koło zębate 5 jest odtaczane w większym zewnętrznym kole zębatym 4 i przekręcane względem zewnętrznego koła zębatego z prędkością zależną od różnicy ilości zębów. Ponieważ wewnętrzne koło zębate 5 jest połączone nieskrętnie z okuciem 3, a zewnętrzne koło zębate 4 z okuciem 2, powoduje to przekręcenie oparcia względem siedziska. To przekręcanie jest zwykle stosunkowo wolne i dlatego odpowiednie zwłaszcza do komfortowego przestawiania oparcia, w którym przestawienie następuje w stosunkowo niewielkim zakresie kątowym. [0025] Jak widać na figurze 2b, środek napędowy 6 może być poruszany wzdłuż osi 10, korzystnie osi obrotu wewnętrznego koła zębatego 5 i/lub okucia 2 z okrągłego zagłębienia w wewnętrznym kole zębatym 5 (strzałka A). Przez to połączenie kształtowe i/lub połączenie dociskowe, zwłaszcza połączenie przez siłę tarcia, między środkiem napędowym 6 i wewnętrznym kołem zębatym 5 jest znoszone co najmniej częściowo, co umożliwia sprawne przestawianie, szybkie przestawienie oparcia względem siedziska przez samo obracanie ręczne. [0026] W ukształtowaniu według figury 3 wewnętrzne koło zębate 5 jest o tyle mniejsze od zewnętrznego koła zębatego 4, że można je wyprowadzić przez przemieszczenie promieniowe (strzałka B) z pozycji zazębienia (figura 2a) z zewnętrznym kołem zębatym (figura 3b). Przez to znosi się połączenie kształtowe i/lub połączenie dociskowe między oboma kołami zębatymi 4, 5, co umożliwia sprawne przestawianie, szybkie przestawienie oparcia względem siedziska przez samo obracanie ręczne. [0027] W ukształtowaniu według figury 4 zwiększa się lub redukuje tarcie między środkiem napędowym 6, tutaj mimośrodem, i wewnętrznym kołem zębatym 5, na przykład przez przestawienie rozciągłości przestrzennej złożonego z klinowych segmentów 7, 7 mimośrodu. Korzystnie do przestawienia szybkiego tarcie redukuje się jak najdalej, co umożliwia sprawne przestawianie, szybkie przestawienie oparcia względem siedziska przez samo obracanie ręczne. Lista znaków odniesienia [0028] 1 urządzenie przestawiające, przekładnia mimośrodowa 2 okucie 3 okucie 4 koło zębate (zewnętrzne, uzębienie wewnętrzne) 5 koło zębate (wewnętrzne, uzębienie zewnętrzne)
- 6-6 środek napędowy, mimośród 7, 7 segmenty mimośrodu 8 oparcie 9 siedzisko 10 oś, oś obrotu 11 siedzenie samochodowe A B C D strzałka (przesunięcie osiowe) strzałka (przesunięcie promieniowe) przestawianie komfortowe przestawianie szybkie Mirosława Ważyńska Rzecznik patentowy
- 7 - Zastrzeżenia patentowe 1. Urządzenie przestawiające (1) do siedzenia samochodowego, zwłaszcza do dostosowania nachylenia oparcia (8) względem siedziska (9), z zewnętrznym kołem zębatym o uzębieniu wewnętrznym (4), wewnętrznym kołem zębatym o uzębieniu zewnętrznym (5) i środkiem napędowym (6), obracającym w celu komfortowego przestawiania (C) jedno koło zębate (4, 5) względem drugiego koła zębatego (4, 5) przeciwnie do oporu przestawiania, przy czym opór przestawiania może być do szybkiego przestawiania (D) tymczasowo redukowany, znamienne tym, że środek napędowy (6) współdziała przez połączenie kształtowe i/lub połączenie dociskowe, zwłaszcza przez połączenie przez siłę tarcia, z jednym z kół zębatych (4, 5) przenosząc moment obrotowy, przy czym połączenie kształtowe i/lub połączenie dociskowe, zwłaszcza połączenie przez siłę tarcia, jest do szybkiego przestawienia co najmniej redukowane, względnie koło zębate (4, 5), środek napędowy i/lub środek hamujący części konstrukcyjnej urządzenia przestawiającego, z którym się ono (4, 5) zazębia zwłaszcza do przestawienia komfortowego, jest przewidziane do oddzielania odwracalnego. 2. Urządzenie przestawiające według zastrzeżenia 1, znamienne tym, że napęd współdziała przez połączenie przez siłę tarcia z kołem zębatym (4, 5), przy czym wysokość siły tarcia może być nastawiana. 3. Urządzenie przestawiające (1) według zastrzeżenia 1 albo 2, znamienne tym, że ma środek hamujący, którego siła hamująca może być nastawiana na co najmniej dwie różne wartości i/lub przy której środek hamujący może być odprzęgany od urządzenia przestawiającego. 4. Urządzenie przestawiające (1) według jednego z poprzednich zastrzeżeń, znamienne tym, że ma co najmniej jedną oś (10), korzystnie oś obrotu, i że co najmniej koło zębate (4, 5), środek napędowy (6) i/lub jednostka hamująca są przewidziane przestawnie wzdłuż tej osi (10) lub pod kątem do tej osi, zwłaszcza do redukowania oporu przestawiania. 5. Urządzenie przestawiające (1) według jednego z zastrzeżeń od 1 do 3, znamienne tym, że średnica co najmniej jednego koła zębatego (4, 5) może być zmieniana odwracalnie zwłaszcza do redukowania oporu przestawiania. 6. Urządzenie przestawiające według jednego z zastrzeżeń od 1 do 3, znamienne tym, że środek napędowy (6) jest mimośrodem. 7. Urządzenie przestawiające według jednego z poprzednich zastrzeżeń, znamienne tym, że jest reclinerem mimośrodowym. 8. Urządzenie przestawiające według jednego z poprzednich zastrzeżeń, znamienne tym, że wewnętrzne koło zębate (5) ma mniej zębów niż zewnętrzne koło zębate (4). Mirosława Ważyńska Rzecznik patentowy
- 8 -