W Y M A G A N I A E D U K A C Y J N E EDUKACJA PRAWNA W KATOLICKIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM IM. ŚW. STANISŁAWA KOSTKI W KIELCACH Celem oceniania kształtującego jest udzielanie uczniowi informacji zwrotnej o jego dokonaniach, by mógł samodzielnie, drogą wielu prób, osiągnąć cel. Choć ocenianie bywa najbardziej nieprzyjemnym dla nauczyciela aktem w procesie nauczania, głównie dlatego że jest bardzo sformalizowane, to program Edukacja prawna zakłada jednak, że należy docenić wkład pracy, wysiłek i zaangażowanie ucznia, a nie tylko ostateczny efekt jego pracy. Bardzo ważnymi elementami oceniania są więc: - ocenianie koleżeńskie, - samoocena, - ocenianie działań zespołu. a) ZASADY OGÓLNE: - Wszystkie oceny są jawne. - Uczeń w ciągu semestru powinien otrzymać co najmniej trzy oceny cząstkowe. - Prace klasowe i sprawdziany są obowiązkowe, zapowiadane z wyprzedzeniem minimum jednego tygodnia i odnotowywane w dzienniku lekcyjnym. - Uczeń może raz w semestrze zgłosić nieprzygotowanie do lekcji. Obejmuje ono: zwolnienie z odpowiedzi lub niezapowiedzianej kartkówki, brak zadania domowego, zeszytu lub podręcznika. Nieprzygotowanie należy zgłosić na początku lekcji. Nie zwalnia ono ze sprawdzianów, zapowiedzianych kartkówek oraz powtórzeń materiału. - Uczeń ma obowiązek systematycznego prowadzenia zeszytu przedmiotowego. - Korzystanie na sprawdzianach z niedozwolonych źródeł podczas prac pisemnych, oddawanie do oceny prac napisanych niesamodzielnie oraz plagiatów z Internetu lub dostępnej literatury jest równoznaczne z otrzymaniem oceny niedostatecznej bez możliwości poprawy w szkole obowiązuje system antyplagiatowy i uczeń jest zobowiązany mu się poddać. - Ocena semestralna i końcoworoczna nie są średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. - Sprawdzone i ocenione prace kontrolne nauczyciel przechowuje przez okres jednego roku szkolnego. Pozostają one do wglądu uczniów i rodziców na terenie szkoły. - Obowiązuje następująca hierarchia ważności ocen: oceny ze sprawdzianów, oceny z kartkówek, oceny z odpowiedzi ustnych, aktywność ucznia na lekcji, oceny z prac domowych i samodzielnie przygotowanych materiałów. - Prace pisemne oceniane są wg następującego przelicznika procentowego: Ocena % Niedostateczna. 0 29 Niedostateczna + 30-39 Dopuszczająca 40 47 1
Dopuszczająca+ 48 54 Dostateczna 55-64 Dostateczna + 65 74 Dobra 75 84 Dobra + 85 89 Bardzo dobra 90 94 Bardzo dobra + 95 99 Celująca 100 - Dodatkowym sposobem oceniania jest wprowadzenie plusów, które mogą (ale nie muszą) stanowić formę odnotowywania aktywności uczniów na lekcji i innych pożądanych zachowań i postaw. Istnieje możliwość przeliczania plusów na oceny szkolne: 3 plusy to ocena bardzo dobry. Plusy najczęściej dotyczą aktywności uczniowskiej i innych form zaangażowania, np.: zabranie głosu na lekcji, aktywna współpraca w zespole (podczas pracy w grupach), sięgnięcie do materiałów źródłowych, przyniesienie na lekcję samodzielnie znalezionych (sporządzonych) pomocy. Plus nie zastępuje oceny ważnych umiejętności przedmiotowych i ogólnych, których zdobywanie jest celem nauczania edukacji prawnej, ale ma zachęcać do zdobywania i podwyższania tych umiejętności. b) KRYTERIA SZCZEGÓŁOWE: - ocena niedostateczna: Brak odpowiedzi, odpowiedzi nie na temat. Odpowiedzi (pisemne i ustne) niespełniające wymagań podanych niżej kryteriów na oceny pozytywne. Nieprzygotowanie do zajęć (brak zeszytu, wskazanych materiałów, nieodrabianie zadań domowych). Lekceważący stosunek do zajęć (w tym spóźnienia i nieusprawiedliwione nieobecności). Poziom osiągnięć koniecznych - Na ocenę dopuszczającą uczeń powinien: Częściowo rozumieć polecenia nauczyciela. Pamiętać wiadomości konieczne do elementarnej orientacji w treściach programowych i z pomocą nauczyciela je odtwarzać. Poprawnie, z pomocą nauczyciela, rozpoznawać, nazywać i klasyfikować poznane pojęcia, zjawiska, procesy, dokumenty, postacie życia publicznego itp. Dysponować skromnym zasobem słownictwa prawniczego. Korzystać z mass mediów. Wykonywać samodzielnie lub z pomocą nauczyciela proste ćwiczenia i polecenia. Współpracować w zespole przy wykonywaniu zadań. Prowadzić zeszyt przedmiotowy. 2
Poziom osiągnięć podstawowych - Na ocenę dostateczną uczeń powinien: Rozumieć polecenia i instrukcje. Zapamiętać podstawowe wiadomości i samodzielnie je prezentować. Rozumieć omawiane zagadnienia. Dokonywać selekcji i porównywania poznanych zjawisk. Ustalać związki przyczynowo-skutkowe. Samodzielnie i poprawnie wykonywać proste ćwiczenia i zadania. Umieć wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce. Aktywnie uczestniczyć w pracach i zadaniach zespołowych. Systematycznie prowadzić zeszyt przedmiotowy. Poziom osiągnięć rozszerzających: - Na ocenę dobrą uczeń powinien: Rozumieć polecenia i instrukcje. Znać omawianą na zajęciach problematykę oraz w sposób logiczny i spójny ją prezentować. Rozumieć omawiane treści i umieć wyjaśnić je innym. Uogólniać i formułować wnioski. Zajmować stanowisko w kwestiach spornych i bronić swoich poglądów na forum klasy. Aktywnie uczestniczyć w zajęciach lekcyjnych. Poprawnie i sprawnie wykonywać ćwiczenia i inne zadania. Umieć poprawnie wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce. Wykazywać zainteresowanie omawianą na zajęciach problematyką. Analizować treści podawane przez mass media, odróżniać fakty od komentarza. Tworzyć samodzielne wypowiedzi ustne i pisemne na zadany temat. Posiadać duży zasób słownictwa z dziedziny prawa. Systematycznie i starannie prowadzić zeszyt przedmiotowy. Poziom osiągnięć dopełniających Na ocenę bardzo dobrą uczeń powinien wypełniać wymagania takie, jak na ocenę dobrą, a ponadto: Mieć bogate wiadomości na poziomie treści dopełniających. Wykazywać zainteresowanie przedmiotem oraz literaturą popularnonaukową dotyczącą omawianych treści. Umieć samodzielnie poszukiwać informacji w różnych źródłach oraz je selekcjonować. Właściwie interpretować nowe sytuacje i zjawiska, w sposób twórczy rozwiązywać problemy. Umieć oceniać otaczającą rzeczywistość społeczno-polityczną zgodnie z przyjętymi kryteriami wartości. Kierować się dobrem ogółu przy podejmowaniu decyzji, negocjować stanowisko, osiągać kompromis. Kierować pracą zespołu rówieśników. 3
Wypowiadać się w formach charakterystycznych dla życia publicznego (listy, petycje, wystąpienia publiczne, przemówienia, opinie, skargi, zażalenia). Znajdować i umieć czytać ze zrozumieniem przepisy prawne odnoszące się do danego problemu. Integrować wiedzę z różnych przedmiotów. Poziom osiągnięć ponadprogramowych - Na ocenę celującą uczeń powinien wypełnić wymagania takie, jak na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: Wykazywać szczególne zainteresowania przedmiotem oraz literaturą popularnonaukową i specjalistyczną zgodnie z omawianą na lekcjach tematyką. W czasie zajęć posługiwać się bogatym słownictwem prawniczym. Wykorzystywać zdobyte wiadomości i umiejętności na lekcjach z innych przedmiotów. Uczestniczyć w konkursach dotyczących wiedzy prawniczej i uzyskiwać wyróżniające wyniki. Podejmować się (indywidualnie lub w zespole) wykonania zadań dodatkowych, znacznie wykraczających poza podstawę programową. c) MOŻLIWE METODY KONTROLI OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW: - Sprawdziany zapowiadane co najmniej jeden tydzień przed terminem i zapisane w dzienniku lekcyjnym. Obejmują wskazaną partię materiału. - Kartkówki mogą być niezapowiedziane, obejmują materiał z trzech ostatnich lekcji. - Odpowiedź ustna najwyżej z trzech ostatnich lekcji. - Zadania domowe. - Prasówka. - Aktywność na lekcji. - Długoterminowe zadania i projekty. d) KONSULTACJE, POPRAWA OCEN, ZALICZENIE MATERIAŁU Uczeń ma możliwość korzystania z konsultacji w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. Na konsultacjach uczeń ma prawo do: - sprawdzenia wiadomości i umiejętności bądź ich poszerzenia; - poprawienia ocen. Uczeń może poprawić otrzymaną ocenę w ciągu jednego tygodnia od poinformowania go o niej. Poprawa ocen jest jednorazowa. Ocenę celującą uczeń może otrzymać tylko w pierwszym terminie. Przysługuje prawo do poprawy dwóch ocen w semestrze. Przy wystawianiu oceny śródrocznej i rocznej nauczyciel bierze pod uwagę obie oceny. Nauczyciel ma prawo ustalić formę poprawy oceny niedostatecznej za pomocą innego narzędzia, niż było zastosowane w pierwotnym badaniu. Uczeń, który nie uczestniczył w przeprowadzanych procedurach oceniania, bez względu na przyczynę nieobecności trwającej więcej niż jeden dzień, ma obowiązek w ciągu tygodnia od powrotu do szkoły zaliczyć daną partię materiału. W przypadku niezgłoszenia się ucznia w celu zaliczenia materiału w ciągu tygodnia, nauczyciel może sprawdzić stan wiadomości z danego zakresu w dowolnym czasie i formie. 4
W sytuacji jednodniowej nieobecności ucznia podczas którejś z przeprowadzonych procedur oceniania nauczyciel może sprawdzić stan jego wiadomości z danego zakresu w dowolnym czasie i formie. Uczeń chory, posiadający zwolnienie z zajęć, nie ma prawa w tym czasie do pisania sprawdzianów lub poprawy ocen na konsultacjach. Uczeń, który otrzymał śródroczną ocenę niedostateczną, zobowiązany jest w czasie i formie wyznaczonej przez nauczyciela do uzupełnienia braków w wiadomościach i umiejętnościach. Zakres materiału określa nauczyciel w Karcie poprawy oceny niedostatecznej. e) SPODZIEWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW - uczeń postrzega prawo jako system normatywny; dostrzega relacje między prawem a moralnością, obyczajem, religią; - rozumie funkcje prawa i pojęcie podmiotów prawa; - wymienia podstawowe zasady prawa (np. prawo nie działa wstecz, domniemanie niewinności, nie ma winy bez prawa, nieznajomość prawa szkodzi) i wyjaśnia konsekwencje ich łamania; - wyjaśnia różnice między prawem cywilnym, karnym i administracyjnym; wskazuje, w jakim kodeksie można znaleźć przepisy dotyczące konkretnej sprawy; - uzasadnia potrzebę niezależności i niezawisłości sądów; - przedstawia uczestników i przebieg procesu sądowego: cywilnego i karnego; - wymienia główne prawa przysługujące ofierze, sprawcy, świadkowi przestępstwa; - zna genezę praw człowieka; - posługuje się pojęciem normy prawnej i przepisu prawnego; - rozróżnia modele sprawiedliwości; - zna elementy historii prawa; - wymienia prawa dziecka; - zna alternatywne metody rozwiązywania sporów i próbuje się nimi posługiwać; - wie, na czym może polegać działalność społeczna obywateli; - zna prawa obywatela w sądzie; - zna podstawy prawa spadkowego; - rozumie pojęcie retoryki, posługuje się formą przemówienia i umie w nim stosować wybrane chwyty retoryczne; - postrzega erystykę jako sztukę prowadzenia sporów, zna wybrane techniki erystyczne; - wymienia zawody prawnicze i rozumie ich specyfikę; - redaguje reklamację, zażalenie; - stosuje takie wypowiedzi pisemne jak: sprawozdanie, wywiad, zapis dyskusji; - dba o kulturę słowa; - właściwie prezentuje własną osobę w rozmowie, dyskusji, negocjacjach itp.; - indywidualnie i grupowo wykonuje ćwiczenia i rozwiązuje problemy; - rozumie potrzebę szanowania prawa w państwie; - posługuje się wybranymi aktami prawnymi; - zdobywa, odczytuje i gromadzi informacje z różnych źródeł; - swobodnie posługuje się różnymi mediami, mając świadomość zagrożeń i manipulacji; - posługuje się podstawowym słownictwem prawniczym; - zabiera głos w dyskusji, umie uargumentować swoje stanowisko i obronić własne opinie; - interesuje się tematyką prawniczą. 5