Dr Małgorzata Skotnicka - skotnickam@interia.pl TEMATYKA ZAJĘĆ Z DYDAKTYKI HISTORII I WOS 1. Dydaktyka historii metodyka nauczania historii. Jej cele i zadania. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.10-16 i 21-46 s.14-27 *T. Słowikowski, Metodyka nauczania historii, Warszawa 1975, s.3-9 2. Historia jako przedmiot szkolny jej specyfika i zadania. Cele nauczania historii. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.151-155 i 165-168 s.39-63 *M. Kujawska, W sprawie operacjonalizacji celów kształcenia, [w:] Wiadomości Historyczne, 1994, nr 1, s.31-35 3. Podstawa programowa z historii i WOS (II etap szkoły podstawowej i gimnazjum). Program nauczania i zasady jego konstrukcji. Zasady doboru materiału. *Dziennik ustaw RP nr 14 z 1999 r. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s. 170-200 *Metodyka nauczania historii w szkole podstawowej, pod red.. Cz. Majorka, Warszawa 1988, s.63-80 *M. Sobańska Bondaruk, Zasady konstruowania programów nauczania, [w:] Wiadomości Historyczne, 1996, nr 3, s.157-161 *B. Burda, Miejsce i rola programów autorskich w tworzeniu nowoczesnego podręcznika historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1994, nr 2, s.100-103 *K. Szymborska, O programach nauczania historii w szkole podstawowej, [w:] Nowa Szkoła, 1968, nr 10-11, s.81-83 4. Podręcznik szkolny rodzaje, obudowa dydaktyczna i funkcje. Analiza dydaktyczna wybranych, aktualnych podręczników historii. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.342-353 s.280-299 *K. Sośnicki, O podręczniku, [w:] Nowa Szkoła, 1961, nr 12, s.21-24 *A. Glimos Nagórska, Rola i funkcje podręcznika jako podstawowego środka dydaktycznego, [w:] Wiadomości Historyczne, 1980, nr 2, s.76-81 5. Metody nauczania i ich podział: a) metody podające (opis, opowiadanie, wykład) *Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, pod red. K. Kruszewskiego, Warszawa 1998, s.150-157 *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.256-264 s.153-155 i 158-171 b) metody poszukujące praca pod kierunkiem (indywidualna i grupowa) *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.268-277 s.170-180 *Cz. Szybka, Samodzielna praca uczniów na lekcjach historii, Warszawa 1962, s.54-72 (proszę odrzucić wtręty ideologiczne) *R. Arends, Uczymy się nauczać, Warszawa 1994, s.337 i n. *I. Lewandowska, Metoda grup roboczych i prezentacyjnych na lekcjach historii, [w:] 1
Wiadomości Historyczne, 2000, nr 4, s.216-220 c) metody poszukujące rozmowa nauczająca (pogadanka i dyskusja) *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.264-268 *J. Romanowicz, Metoda dyskusji w nauczaniu historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 2004,, nr 3, s.169-174 *T. Pióro, Dyskusja metoda aktywizująca uczniów w nauczaniu i uczeniu się historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1974, nr 6, s.265-271 *J. Wojdon, Głos w dyskusji nad dyskusją, [w:] Wiadomości Historyczne, 2004, nr 5, s.306-310 6. Praca z literaturą popularnonaukową i piękną. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.366-377 *J. Słabowska, Sposoby wykorzystania utworu literackiego o treści historycznej na lekcji historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1988, nr 5, s.448-455 *Cz. Szybka, Samodzielna praca uczniów na lekcjach historii, Warszawa 1962, s.78-96 7. Praca z mapą. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.378-386 s.339-358 *A. Zielecki, Mapa w nauczaniu historii, Warszawa 1984, s.14-44 8. Praca z tekstem źródłowym. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.354-358 *M. Sobańska Bondaruk, Z tekstem źródłowym w ręku. O pracy z dokumentem na lekcji uwag kilka, [w:] Wiadomości Historyczne, 1994, nr 3, s.164-172 *J. Tazbirowa, Praca z tekstem źródłowym w szkole, [w:] Wiadomości Historyczne, 1976, nr 5, s.226-229 9. Budowa lekcji. Konspekt. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.306-312 s.121-137 Maternickiego, Warszawa 2004, s.153-154 10. Utrwalanie wiedzy historycznej lekcje powtórzeniowe (rodzaje i budowa). *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.312-317 s.196-213 *M. Kosman, A. Suchoński, Przewodnik metodyczny kl. 6, Warszawa 1985, s.162-174 11. Test dydaktyczny opracowanie. *J. Niemierko, ABC testów szkolnych, Warszawa 1978 *Z. Serwa, Nauczyciel konstruktorem testu dydaktycznego, [w:] Wiadomości Historyczne, 1988, nr 4, s.353-360 12. Kontrola wiadomości uczniów rodzaje, formy i cele. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.317-322 s.213-219 *A. Paner, M. Kusznicki, Metody wprowadzania, utrwalania i kontroli nowego materiału na lekcji historii, Gdańsk 1994, s.62-66 13. Ocena wiadomości uczniów. *T. Słowikowski, W sprawie dydaktycznej i wychowawczej funkcji tzw. oceny szkolnej w nauczaniu historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1984, nr3, s.236-240 *Cz. Nowarski, U źródeł rozbieżności w ocenianiu uczniów na lekcjach historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1985, nr 5-6, s.442-456 *M. Młynek, Ocena punktowa, [w:] Edukacja i Dialog, 1999, nr 9, s.55-5 2
14. Uczenie przez przeżywanie. Drama na lekcjach historii i WOS. *P. Trojański, Drama w nauczaniu historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1995, nr 5, s.289-295 *S. Roszak, Sad nad postacią Aleksandra Wielopolskiego. Konspekt lekcji dla kl. VII, [w:] Wiadomości Historyczne, 1997, nr 3, s.175-176 *K. Pankowska, Edukacja przez dramę, Warszawa 1997, s.23-65 (dla chętnych) 15. Metody uczące rozwiązywania problemów. Ich zastosowanie na lekcji historii i WOS. *M. Jadaczak, Nowe metody nauczania historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1998, nr 1, s.44-47 *M. Jadaczak, Debata oxfordzka w praktyce szkolnej nauczyciela historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1999, nr 4, s.249-251 *I. Lewandowska, Metody grup roboczych i prezentacyjnych, [w:] Wiadomości Historyczne, 2000, nr 4, s.216-220 *H. Konopka, Metoda portfolio w nauczaniu historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1998, nr 5, s.285-290 *A. Skworzec, Metody aktywizujące na lekcjach historii i wiedzy o społeczeństwie, [w:] Wiadomości Historyczne, 2002, nr 2, s.109-111 16. Hospitacja lekcji w gimnazjum. 17. Operacjonalizacja celów na przykładzie konkretnej lekcji. Ćwiczenia z formularzem np. wybranego konspektu lekcji. 18. Rozkłady materiału nauczania zasady opracowania na przykładzie propozycji wybranych wydawnictw (Operon, Nowa Era, Rożak). 19. Komputer w nauczaniu historii i WOS. *H. Białek, G. Chomicki, Możliwości wykorzystania komputerów w nauczaniu i uczeniu się historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1993, nr 5, s.294-299 *K. Jurek, Internet w pracy nauczyciela historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 2001, nr 4, s.212-219 *J. Wojdon, Internet w nauczaniu i uczeniu się historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 2002, nr 2, s.77-79 20. Kształtowanie pojęć na lekcji historii i WOS. *M. Boczar, Kształtowanie pojęć, AUWr, Pedagogika nr CX, s.45-70 *M. Sobańska Bondaruk, Co znaczy słowo? - czyli o roli pojęć w narracji historycznej w gimnazjum, [w:] Wiadomości Historyczne, 2000, nr 2-3, s.86-96 *G. Kufit, Kształtowanie wyobrażeń i pojęć historycznych uczniów klas początkowych, Warszawa 1980 (dla chętnych) 21. Obraz statyczny w nauczaniu historii i WOS. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.390-400 Maternickiego, Warszawa 2004, s.146-147 i 372-374 *M. Janik, B. Urbanowicz, Fotografia w nauczaniu i uczeniu się historii, [w:] Edukacja historyczna a współczesność, Opole 2003, s.393-408 *A. Suchoński, Przezrocza w nauczaniu i uczeniu się historii, Opole 1983, s.7-11 22. Obraz dynamiczny w nauczaniu historii i WOS (film dokumentalny). *Z. Serwa, O korzystaniu z filmu na lekcjach historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1979, nr 4, s.187-193 *Z. Góźdź, Film w procesie nauczania historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1989, nr 1, s.68-72 Maternickiego, Warszawa 2004, s.75-77 *A. Suchoński, Historia w programach telewizyjnych, [w:] Wiadomości Historyczne, 1997, nr 1, s.53-56 *I. Dukaczewska, Rola telewizyjnych programów w kształceniu świadomości historycznej, [w:] Wiadomości Historyczne, 1997, nr 1, s.56-58 23. Pieśń historyczna na lekcji historii. 3
*J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.409-412 *H. Kuźmińska, Wykorzystanie pieśni historycznych na lekcji historii, [w:] Wiadomości Historyczne,1970, nr 1, s40-41 *M. Hoszowska, Muzyka rozrywkowa w nauczaniu historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1998, nr 3, s.163-16 *H. Kuźmińska, Wykorzystanie muzyki w poznawaniu przez uczniów faktów historycznych, [w:] Życie Szkoly, 1977, nr 2, s.43-47 24. Słuchowisko radiowe w nauczaniu historii i WOS. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.403-409 s.359-360 i 365-367 *M. Bondaruk Sobańska, Radio na lekcjach historii w szkole podstawowej, [w:] Wiadomości Historyczne, 1976, nr 4, s.171-175 *J. Słowik, Radio na lekcjach historii w szkole podstawowej, [w:] Wiadomości Historyczne, 1977, nr 3, s.125-128 25.Uczenie historii przez zabawę. *M. Sobańska Bondaruk, Gry i zabawy na lekcjach historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1992, nr 2, s.103-109 *G. Pańko, O zastosowaniu komiksu w nauczaniu historii, [w:] Między historią a edukacją historyczną, Poznań 2003, s.337-340 *W. Tomaszewski, Gry dydaktyczne na lekcji historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1997, nr 1, s.46-48 Maternickiego, Warszawa 2004, s.147-148 26. Metoda problemowa w nauczaniu historii i WOS. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.272-291 *Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, pod red. K. Kruszewskiego, Warszawa 1998, s.109-132 *P. Wojciechowski, Niekonwencjonalne techniki rozwijania umiejętności dostrzegania i rozwiązywania problemów, [w:] Wiadomości Historyczne, 2000, nr 2-3, s.151-154 27. Metoda projektów w nauczaniu historii i WOS. *G. Okla, Metoda projektów w nauczaniu historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 2000, nr 1, s.38-44 Maternickiego, Warszawa 2004, s.184-185 *G. Adamczuk, Metoda projektów na lekcji powtórzeniowej z historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 2001, nr 4, s.227-229 28. Błędy dydaktyczne nauczycieli. *Cz. Nowarski, Problem błędów dydaktycznych w pracy nauczyciela historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1991, nr 1, s.41-47 *U. Dudek, Błędy nauczycielskie w zadawaniu pytań na lekcji, [w:] Nowa Szkoła, 1991, nr 7, s.413-419 *J. Rutkowski, Błędy dydaktyczne początkujących nauczycieli, [w:] Wiadomości Historyczne, 2001, s.48-51 29. Nauczanie blokowe historii i WOS. *G. Pańko, Refleksje o nauczaniu blokowym przedmiotów humanistycznych, [w:] Edukacja Humanistyczna, 1999, nr 1, s.129-134 *A. Leszczyńska, Wyznanie. Rola polonisty w nauczaniu blokowym, [w:] Nowa Polszczyzna, 1998, nr 5, s.24-28 30. Regionalizm w nauczaniu historii i WOS. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.192-198 4
*K. Dyba, Ojczyzna prywatna w szkolnej edukacji historycznej, [w:] Wiadomości Historyczne, 1992, nr 4, s.222-227 *Z. Boras, Lokalna świadomość historyczna i jej rola w nauczaniu historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1995, nr 1, s.15-19 31. Wycieczka jej funkcje i przygotowanie. Wycieczka Wrocław XIX stulecia: zabytki, świadkowie wydarzeń lub: Poznajemy sztukę baroku poprzez zabytki Wrocławia (Aula Leopoldina i Kościół Uniwersytecki). Maternickiego, Warszawa 2004, s.425-427 *M. Dąbrowa, Szkolne wycieczki historyczne, Warszawa 1975, s.3-17 i 80-86 32. Muzeum w nauczaniu historii i WOS. *J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1993, s.360-365 *M. Dąbrowa, Szkolne wycieczki historyczne, Warszawa 1993, s.45-51 Maternickiego, Warszawa 2004, s.203-204 *P. Unger, Jak zwiedzać muzeum z pożytkiem dla ucznia, [w:] Wiadomości Historyczne, 1973, nr 1, s.32-38 *P. Unger, Muzea w nauczaniu historii, Warszawa 1998 (dla chętnych) 33. Ścieżki edukacyjne. *M. Pacholska, A. Kozak, M. Bloch, G. Koralewska, Ścieżki edukacyjne klas IV-VI. Poradnik dla nauczycieli, Wydawnictwo Arka, Poznań 2001 *Ścieżki edukacyjne dla klas I-III gimnazjum. Poradnik dla nauczycieli, cz. I i II, Poznań 2001 *G. Pańko, Szlakiem patronów wrocławskich ulic i tablic pamiątkowych oraz pomników ścieżka regionalna, [w:] Toruńskie Spotkania Dydaktyczne, cz. II, s.124-129 34. WOS w gimnazjum i w szkole podstawowej. Analiza podstawy programów i podręczników. 35. Standardy egzaminacyjne w szkole podstawowej, gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej. *Standardy egzaminacyjne. Projekt do dyskusji, Warszawa 1999 36. Egzaminy sprawdzające na tle celów edukacyjnych (szkoła podstawowa i gimnazjum). Nowa Matura zasady egzaminu maturalnego, ć38. wiczenia z egzaminem próbnej Matury. *B. Anusiewicz Działak, Za rok inna matura kilka refleksji, [w:] Wiadomości Historyczne, 2004, nr 3, s.164-169 *M. Giermakowski, Pisanie i ocena pracy maturalnej z historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1992, nr 4, s.228-232 *M. Giermanowski, Ocena pracy maturalnej z historii, [w:] Wiadomości Historyczne,1996, nr 2, s.96-103 *G. Pańko, Zastosowanie ilustracji jako narzędzia kontroli wiadomości i umiejętności uczniów na przykładzie sylabusa i egzaminów maturalnych w woj. Dolnośląskim w r. szk. 2001/2002, [w:] Edukacja historyczna a współczesność, Opole 2003, s.387-392 37. Nowa Matura z WOS-u. Analiza arkuszy maturalnych 38. Praca z uczniem zdolnym i z uczniem specyficznym. Trudności w nauce na lekcjach historii i WOS. *Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, pod red. K. Kruszewskiego, Warszawa 1998, s.288-311 *K. Kuligowska, Z zagadnień indywidualizacji w nauczaniu historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1973, nr 4, s.163-167 *M. Sobańska Bondaruk, R. Lolo, Praca z uczniem zdolnym na lekcji historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 2004, nr 1, s.42-51 *M. Selikowitz, Dyskusja i inne trudności w uczeniu się, Warszawa 1999, s.57-117, (dla chętnych) 39. Biografie w nauczaniu historii i WOS. 5
Maternickiego, Warszawa 2004, s.26-28 *M. Łazarska, Biografie na lekcjach historii w szkole podstawowej, [w:] Wiadomości Historyczne, 1989, nr 3, s.252-255 *Cz. Nowarski, Wokół problemu postaci historycznych w nauczaniu szkolnym, [w:] Wiadomości Historyczne, 1982, nr 1, s.81-91 *E. Maliński, Funkcje biografii w nauczaniu historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1989, nr 3, s.259-263 40. Rozwój zawodowy nauczyciela. Maternickiego, Warszawa 2004, s.240-242 *R. Arends, Uczymy się nauczać, Warszawa 1994, s.51-56 41. Prasa w nauczaniu historii i WOS. Maternickiego, Warszawa 2004, s.37-38, 301-302 *H. Szczepański, Prasa w nauczaniu historii i wiedzy obywatelskiej, [w:] Wychowanie Obywatelskie, 1988, nr 3, s.213-219 42. Konkursy historyczne. Maternickiego, Warszawa 2004, s.152-153 *E. Puls, Kształtowanie lokalnej świadomości historycznej poprzez konkurs wiedzy o przeszłości Bydgoszczy, [w:] Wiadomości Historyczne, 1998, nr 3, s. 43. Humor w nauczaniu historii i WOS. Maternickiego, Warszawa 2004, s.12, 146-147 *M. Sobańska Bondaruk, Dowcip polityczny w walce wybór źródeł z ćwiczeniami dla uczniów gimnazjum i liceum, [w:] Wiadomości Historyczne, 2001, nr 2, s.105-109 *B. K. Kubis, A. Suchoński, Możliwości wykorzystania elementów humoru w edukacji historycznej, [w:] Wiadomości Historyczne, 1996, nr 1, s.38-43 *S. Kilian, Karykatura polityczna w nauczaniu historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1996, nr 5, s.294-297 44. Pamiętnik w nauczaniu historii i WOS. Maternickiego, Warszawa 2004, s.257-259 *B. K. Kubis, Miejsce literatury pamiętnikarskiej w systemie środków dydaktycznych do nauczania i uczenia się historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1993, nr 3, s.159-163 *B. K. Kubis, Pamiętniki kobiet polskich w procesie nauczanie historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1999, nr 2, s.98-110 *B. K. Kubis, Historia w pamiętnikach zapisana, Opole 2003, s.19-31 45. Korelacja - integracja historii z innymi przedmiotami. Maternickiego, Warszawa 2004, s.139-142, 156-158 *A. Radziwiłł, A. Kowalczykowa, Propozycje korelacji nauczania historii i języka polskiego w szkole ponadpodstawowej, [w:] Wiadomości Historyczne, 1996, nr 5, s.287-289 *M. Jasim, Jak realizuję zasadę korelacji na lekcjach historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1988, s.264-269 46. Patriotyzm na lekcjach historii *M. Hoszowska, Kształtowanie postaw patriotycznych w opinii nauczycieli historii szkół średnich, [w:] Wiadomości Historyczne, 1993, nr 1, s.34-37 *E. Stadtmüller Wyborska, R. Smolski, Młodzież a patriotyzm, [w:] Wiadomości Historyczne, 1993, nr 1, s.38-40 47. Wywiad w nauczaniu uczeniu się historii i WOS. 6
*J. Rulka, Badania empiryczne w dydaktyce historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1984, nr 4, s.360-363 *J. Rulka, Metodologia badań empirycznych w dydaktyce historii, [w:] Wiadomości Historyczne, 1987, s.341-348 Maternickiego, Warszawa 2004, s.436 48. Podsumowanie zajęć powtórzenie materiału do egzaminu. 7