NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W POZNANIU 61-662 Poznań, ul. DoŜynkowa 9H 16/20 (61) 64 63 800, fax (61) 64 63 801 P/08/091 LPO 410-09-01/09 Pan Poznań, dnia 08 kwietnia 2009 r. płk Jacek Adamek Szef Wojskowego Zarządu Infrastruktury w Poznaniu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701 ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu skontrolowała Wojskowy Zarząd Infrastruktury w Poznaniu, zwany dalej WZI, w zakresie wykonania budŝetu państwa w 2008 r., część 29 Obrona narodowa oraz wykonania planu finansowego Funduszu Modernizacji Sił Zbrojnych. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 24 marca 2009 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Pułkownikowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie z zastrzeŝeniami, działalność WZI w kontrolowanym zakresie. 1. WZI posiadał obowiązujące od dnia 1 stycznia 2007 r.: pisemną Politykę przyjętych zasad rachunkowości w WZI, spełniającą wymogi określone w art. 10 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.) oraz Regulamin kontroli finansowej (stanowiący część składową Instrukcji kontroli wewnętrznej WZI ), zawierający elementy kontroli wskazane w art. 47 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.). NIK zwraca jednak uwagę na brak systemowego obowiązku dokonywania w trakcie procedur weryfikacji
2 dowodów księgowych dotyczących dostaw, usług i robót budowlanych, adnotacji lub opisu wskazującego na tryb ich zlecenia. 2. W 2008 r. WZI zrealizowało dochody budŝetowe w wysokości 1.763,2 tys. zł (144,1% planu). Wykonane dochody zrealizowane zostały w dziale 752 Obrona narodowa, rozdziale 75204 Centralne wsparcie. NajwyŜsze wykonanie wystąpiło w 0970 wpływy z róŝnych dochodów i wyniosło 1.762,9 tys. zł. Były to dochody związane z opłatami za umowne korzystanie z przyłączy kanalizacyjnych, elektrycznych, wodnych i cieplnych. WyŜsze od planowanego wykonanie dochodów nie było, w ocenie NIK, moŝliwe do oszacowania na etapie prac planistycznych. W ocenie NIK, WZI prawidłowo wymierzał naleŝności z tytułu dochodów budŝetowych. W 2008 r. nie wystąpiły przypadki przedawnień ani umorzeń, zaniechań poboru czy odroczeń naleŝności budŝetu państwa. Ustalenia kontroli NIK wykazały, Ŝe pobrane dochody budŝetowe przekazywane były terminowo na centralny bieŝący rachunek budŝetu państwa. Według stanu na koniec 2008 r. WZI posiadał zaległości w realizacji dochodów budŝetowych na łączną kwotę 6.173.500,25 zł, z czego 6.173.489,39 zł stanowiły zaległości w 0970, w tym 5.873.192,92 zł (95,1%), dotyczyły objętej postępowaniem windykacyjnym zaległości MAXER S.A. w Poznaniu w upadłości, z tytułu zawartej w dniu 24 września 2004 r. umowy o roboty budowlane i pobór energii elektrycznej. NIK nie wnosi zastrzeŝeń w tym zakresie. ZastrzeŜenia NIK budzi jednak przewlekłe prowadzenie działań windykacyjnych wobec zaległości Zarządu Pracowniczego Ogrodu Działkowego Nad Stawem wynoszących 16.407,32 zł, powstałych z tytułu bezumownego korzystania z przyłącza do wody na terenie zarządzanym przez WZI w latach 2000 2004. Fakturę za ww. naleŝność WZI wystawił dopiero po czterech latach (tj. 18 sierpnia 2008 r.), po uzgodnieniu z dłuŝnikiem jej wysokości (w dniu 23 kwietnia 2008 r.). NIK zwraca uwagę, Ŝe po bezskutecznym upływie terminu do zapłaty (1 września 2008 r.), wezwanie do zapłaty powyŝszej kwoty WZI, skierował do Prezesa Polskiego Związku Działkowców po upływie 4,5 miesiąca (tj. 19 stycznia 2009 r.). 3. W 2008 r. WZI wykonało wydatki budŝetowe w wysokości 144.917,5 tys. zł (82,3% planu po zmianach). NajwyŜsze wydatki w wysokości 144.887,5 tys. zł odnotowano w dziale 752, rozdziale 75204 (144.592,3 tys. zł). Do najwyŝszych wydatków w tym rozdziale naleŝały wydatki (54.127,2 tys. zł), poniesione w 6050 wydatki inwestycyjne jednostek budŝetowych.
3 Dokonywane w ciągu roku budŝetowego zmiany w planie wydatków następowały z zachowaniem przepisów art. 148 ust. 1 i 4 ustawy o finansach publicznych. Na koniec grudnia 2008 r. łączna kwota zobowiązań WZI w dziale 752 wyniosła 33.313,7 tys. zł., z tego w rozdziale 75204, 33.313,2 tys. zł. Były to zobowiązania niewymagalne, wynikające z braku środków w stosunku do planu wydatków budŝetowych (na skutek ograniczenia wydatków budŝetowych w resorcie obrony narodowej), które zostały pokryte ze środków planu wydatków 2009 r. NajwyŜsze pozycje zobowiązań w tym rozdziale wystąpiły w 6050 w wysokości 23.358,1 tys. zł oraz w 4270 zakup usług remontowych, w wysokości 6.201,1 tys. zł. Zobowiązania wymagalne na koniec 2008 r. nie wystąpiły. 4. W 2008 r. w Centralnym Planie Inwestycji Budowlanych resortu obrony narodowej zaplanowano dla WZI realizację 54 zadań inwestycyjnych, z których 49 o wartości planowanej 55.823,9 tys. zł (o wartości zrealizowanej 55.796 tys. zł), nie miało opracowanego programu inwestycji, wymaganego na mocy 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania inwestycji z budŝetu państwa (Dz. U. Nr 120, poz. 831). Do opracowania przedmiotowych programów inwestycji zobowiązywały WZI przepisy 28 decyzji Ministra Obrony Narodowej Nr 149/MON z dnia 29 marca 2007 r. (Dz. Urz. MON Nr 7, poz. 89) oraz Nr 7/MON z 14 stycznia 2008 r. w sprawie zasad opracowywania i realizacji centralnych planów rzeczowych (Dz. Urz. MON. Nr 1, poz. 6). 5. WZI w 2008 r. udzielił 79 zamówień na kwotę netto 34.995,4 tys. zł, których wartość przekraczała 14.000 EUR. W trybie przetargu nieograniczonego WZI wybrało 72 dostawców usług, towarów i wykonawców robót budowlanych (o wartości netto 33.383,9 tys. zł) oraz siedmiu w trybie z wolnej ręki (o wartości netto 1.611,5 tys. zł). W kontrolowanych, wylosowanych metodą monetarną (MUS) na potrzeby badania wiarygodności systemu rachunkowości i kontroli wewnętrznej WZI, postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych na realizację 12 zadań inwestycyjnych oraz zakupów materiałowych i usług remontowych na łączną kwotę netto 26.568,5 tys. zł, nie stwierdzono naruszenia przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.). 6. Badanie stanu zaawansowania i przebiegu realizacji inwestycji budowlanych prowadzonych przez WZI w 2008 r. przeprowadzono na wybranej celowo próbie 10 zadań oznaczonych numerami: 53062, 53064, 55039, 55042, 55070, 55076, 55079, 55123, 55129 i 55005. Ustalenia kontroli NIK wykazały, Ŝe do końca 2008 r. WZI zakończył zgodnie z planem rzeczową realizację zadań nr nr 55039, 55070 i 55005. Realizacja zadań, których
4 zakończenie planowano w latach 2009 i 2010 (nr nr 55042, 5576, 55123 i 55129), przebiegała zgodnie z harmonogramem. Realizacja trzech zadań była opóźniona. Dotyczyło to inwestycji nr 53062 (ze względu na konieczność wymiany zamontowanego przez amerykańskiego kontrahenta niezgodnie z projektem i pozwoleniem na budowę zbiornika na paliwo lotnicze) i inwestycji nr 530064 (ze względu na opóźnienia w realizacji inwestycji po stronie wykonawcy). Konieczność wykonania robót dodatkowych spowodowała opóźnienia w realizacji zadania nr 55079. W wyniku oględzin stanu realizacji inwestycji oznaczonych numerami: 53064 i 53062, stwierdzono, Ŝe stan faktycznie wykonanych robót był zgodny z zakresem wskazanym w protokółach odbioru załączonych do faktur dostarczonych WZI przez wykonawców. Obiekty wybudowane w trakcie I etapu inwestycji nr 53064 były uŝytkowane zgodnie z przeznaczeniem, a ich stan techniczny i wyposaŝenie nie budziły zastrzeŝeń. Natomiast budynki warsztatowe, akumulatorowni i garaŝowe (objęte projektem budowlanym II i III etapu tej inwestycji) były zrealizowane (stan zamknięty), ale nie były uŝytkowane. Prowadzone były malarskie prace wykończeniowe oraz montaŝ: stolarki drzwiowej, wyposaŝenia technicznego i wentylacji. Do czasu oględzin nie zakończono prac nad ogrodzeniem całego obiektu magazynowego. Ogrodzenie o długości 696 m nie posiadało podmurowania przewidzianego projektem budowlanym. Wszystkie elementy wchodzące w skład inwestycji nr 53062 zostały wykonane i zamontowane (dotyczy części realizowanej przez stronę polską). 7. ZastrzeŜenia NIK dotyczą przejawu braku naleŝytej staranności w zakresie dokumentowania przebiegu robót budowlanych oraz przestrzegania obowiązujących w tym zakresie przepisów. Ustalenia kontroli NIK wykazały, Ŝe przed rozpoczęciem realizacji inwestycji nr 53064 Budowa budynków magazynowo-warsztatowych (w JW. 1156 Poznań Krzesiny II i III etap, kompleks budynków magazynowo-warsztatowych NOSP i TN), wprawdzie prawidłowo zawiadomiony został stosowny organ nadzoru budowlanego o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, jednakŝe rozpoczęto je na pięć dni przed terminem uprawomocnienia się decyzji pozwolenia na budowę przypadającym na dzień 18 lutego 2008 r. (naruszenie dyspozycji art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.). Ponadto w dzienniku budowy nie odnotowano nazwy wykonawcy robót i osób pełniących nadzór autorski, co naruszało wymogi 6 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawie dziennika budowy, montaŝu i rozbiórki, tablicy informacyjnej oraz ogłoszenia
5 zawierającego dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 108, poz. 953 ze zm.). Ostatniego zapisu w dzienniku budowy przedmiotowej inwestycji dokonano w dniu 16 grudnia 2008 r., podczas gdy w toku przeprowadzonych w dniu 9 lutego 2009 r. oględzin, stwierdzono dalsze wykonywanie robót budowlanych. Nieprawidłowości te świadczą o konieczności wzmocnienia nadzoru inwestorskiego nad realizacją przedmiotowych obowiązków. 8. Istotne zastrzeŝenia NIK dotyczą trybu i celowości dokonania w grudniu 2008 r., przez dowódców: Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu, Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu oraz jednostek wojskowych o numerach: 2094 w Poznaniu, 3477 w Lesznie, 3293 w Powidzu i 3918 w Jarocinie, bez uzgodnienia z WZI, zakupów materiałów infrastruktury oraz sprzętu kwaterunkowego i gaśniczego ( 4210) o łącznej wartości 496.880,03 zł. Szefowie Infrastruktury i Finansów Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych w Bydgoszczy (IWSZ) udzielając pismem z 12 grudnia 2008 r. dysponentom trzeciego stopnia (poza WZI), zgody na zakupy w systemie decentralnym (za oszczędności w planie wydatków), zobowiązali ich jednocześnie do uzgodnienia z WZI, proponowanej do zakupu specyfikacji ilościowej ww. towarów (specyfikacja zakupów nie została uzgodniona). Ustalenia kontroli NIK wykazały, Ŝe Szef WZI pismem z dnia 28 listopada 2008 r., w odpowiedzi na wcześniejsze pisma z IWSZ (z dnia 27 listopada 2008 r.), poinformował IWSZ oraz dowódców jednostek połoŝonych w jego obszarze działania, m. in. o tym, iŝ ma wykorzystane do granic moŝliwości powierzchnie magazynowe w jednostkach Wojskowej Administracji Koszar i nie widzi pilnej potrzeby zakupów interwencyjnych w ww. zakresie. Zaznaczyć przy tym naleŝy, Ŝe WZI przejmując od dowódców wymienionych wcześniej jednostek organizacyjnych wojska zakupione (bez uzgodnienia z WZI) towary, nie posiadał niezbędnych środków na zapłacenie za wykonane usługi remontowe ( 4270) w wysokości 6.201,1 tys. zł. 9. Roczne sprawozdania: Rb-23, o stanie środków na rachunkach bankowych, Rb-27, z wykonania planu dochodów budŝetowych, Rb-28, z wykonania planu wydatków budŝetu państwa, a takŝe kwartalne sprawozdania o stanie: naleŝności oraz wybranych aktywów finansowych, Rb-N zobowiązań według tytułów dłuŝnych oraz gwarancji i poręczeń, Rb-Z, zostały sporządzone na podstawie danych wynikających z ewidencji księgowej i przekazały prawdziwy i rzetelny obraz dochodów, wydatków, naleŝności i zobowiązań. Sprawozdania te zostały sporządzone terminowo.
6 W toku kontroli NIK ustalono, Ŝe WZI przekazał do Urzędu Zamówień Publicznych zawierające błąd roczne sprawozdanie o udzielonych zamówieniach publicznych w 2008 r. WZI podał w nim zaniŝoną o 20.000 zł (1,9%) wartość udzielonych zamówień na roboty budowlane z wolnej ręki o wartości przekraczającej 14.000 EUR. W sprawozdaniu tym wartość netto zamówienia dodatkowego, do zamówienia na Remont budynku sztabowego w JW 3091 Poznań Etap I, wymiana stolarki okiennej i sanitariatów ujęto w kwocie 335.500 zł, zamiast w kwocie 355.500 zł. 10. W ocenie NIK, tryb i sposób przeprowadzenia inwentaryzacji nie budzi zasadniczych zastrzeŝeń. Przeprowadzając inwentaryzację, WZI dotrzymał terminów i częstotliwości ich przeprowadzenia określonych w art. 26 ustawy o rachunkowości. Według stanu na dzień 30 września 2008 r., WZI przeprowadził inwentaryzację: drogą weryfikacji stanów księgowych aktywów i pasywów nieobjętych spisem z natury, drogą uzgadniania sald z kontrahentami zobowiązań i naleŝności, sum depozytowych i sum na zlecenie. Natomiast w drodze spisu z natury, według stanu na dzień 31 grudnia 2008 r., WZI zinwentaryzował środki pienięŝne w kasie, dowody ścisłego zarachowania oraz środki trwałe w trzech jednostkach Wojskowej Administracji Koszar w Lesznie, Śremie i w Jarocinie. NIK zwraca uwagę na niewykonanie w ramach inwentaryzacji określonego w Instrukcji inwentaryzacyjnej WZI (załącznik Nr 1 pkt 9), obowiązku oceny przydatności spisywanych z natury składników majątkowych. 11. NIK pozytywnie, z zastrzeŝeniami, ocenia zgodność ewidencji księgowej, natomiast pozytywnie ocenia wiarygodność ewidencji księgowej zarówno w odniesieniu do sprawozdań bieŝących, jak i rocznych. Badanie poprawności sporządzania i ewidencji dowodów księgowych (zgodność) oraz zasad prowadzenia ewidencji księgowej (wiarygodność), przeprowadzono na podstawie 294 zapisów księgowych na łączną kwotę 117.757.957,05 zł (spośród populacji na łączną kwotę 144.917.000 zł). W 15 dowodach z ww. na łączną kwotę 4.076.495,50 zł ujawniono nieprawidłowości w zakresie sprawowania kontroli bieŝącej polegające na zaakceptowaniu ich bez wskazania miesiąca księgowania (art. 21 ust. 6 ustawy o rachunkowości). Trzy dowody na łączną kwotę 1.272.992,84 zł zostały w dzienniku oznaczone błędnymi danymi identyfikacyjnymi.
7 Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Uzupełnienie procedur kontroli finansowej o obowiązek dokonywania w trakcie procedur weryfikacji dowodów księgowych dotyczących dostaw, usług i robót budowlanych adnotacji lub opisu wskazującego na tryb ich zlecenia. 2. Dokonywanie w trakcie inwentaryzacji składników majątkowych oceny ich przydatności. 3. Terminowe i prawidłowe prowadzenie egzekucji naleŝności budŝetu państwa. 4. Opracowywanie programów inwestycji stosownie do wymogów decyzji Ministra Obrony Narodowej Nr 7/MON z 14 stycznia 2008 r. w sprawie zasad opracowywania i realizacji centralnych planów rzeczowych. 5. WzmoŜenie nadzoru inwestorskiego w zakresie prowadzenia dokumentacji dotyczącej robót budowlanych. 6. Prawidłowe sporządzanie sprawozdań z realizacji zamówień publicznych. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Pułkownika, w terminie 14 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobach wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub o przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu Pułkownikowi prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NajwyŜszej Izby Kontroli w Poznaniu umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Rozdzielnik: 1. Adresat. 2. NIK Departament Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Wewnętrznego. 3. Aa.