INFORMATYKA W ZARZĄDZANIU Wykład I dr Jan Kazimirski jankazim@mac.edu.pl http://www.mac.edu.pl/jankazim
Program zajęć Komputerowe wspomaganie przedsiębiorstwem Zarządzanie projektem informatycznym Bazy danych / hurtownie danych UML i modelowanie systemów Technologie internetowe - e-business Symulacje komputerowe w ekonomii Komputerowe wspomaganie decyzji
APICS 1957 r. Powstanie APICS - American Production & Inventory Control Society Cel: Opracowanie metod wykorzystania komputerów w zarządzaniu organizacjami produkcyjnymi. Tworzenie standardów wspomagających zarządzanie sterowanie produkcją
Popyt pierwotny i wtórny Popyt pierwotny (niezależny) popyt rynku na produkty i usługi oferowane przez dane przedsiębiorstwo Popyt wtórny (zależny) popyt wewnątrz danego przedsiębiorstwa związany z potrzebą zaspokojenia popytu pierwotnego (podzespoły, detale, materiały, usługi)
MRP MRP - Material requirements planning (Planowanie zapotrzebowania materiałowego) Techniki wspomagające zarządzanie produkcją Optymalizacja zapasów i procesu produkcyjnego Standard opracowywany w latach 60-tych Rozpowszechnił się wraz z rozwojem i upowszechnianiem się komputerów
MRP - założenia Towar powinien trafić do klientów w wymaganej przez nich ilości w jak najkrótszym czasie. Wielkość produkcji danego towaru musi być dokładnie zaplanowana. Wymusza to dokładne zaplanowanie zakupu podzespołów i materiałów potrzebnych do produkcji. Błędy planowania zwiekszają koszty produkcji mniejszy zysk.
Przykłady błędnych decyzji Firma zakupiła zbyt małą ilość surowca zmniejszenie produkcji, niedotrzymanie umów Firma zakupiła zbyt dużą ilość surowca konieczność magazynowania (koszty), zablokowanie funduszy, możliwość strat (surowiec o krótkim czasie życia np. Żywność) Firma rozpoczęła produkcję (realizację zamówienia) w niewłaściwym czasie niedotrzymanie umowy.
MRP dane wejściowe BOM (Bill of materials) Zestawienie materiałowe. Lista części - lista części, podproduktów i materiałów potrzebnych do wytworzenia danego produktu Dane z ewidencji stanów magazynowych. (moduł INV) Dodatkowe informacje związane z planowaniem.
MRP dane wyjściowe Rekomendowany harmonogram produkcji określający daty rozpoczęcia i zakończenia produkcji produktów, oraz wielkości produkcji Rekomendowany harmonogram zakupów synchronizujący zlecenia zakupu materiałów/podzespołów oraz zlecenia produkcji Generowane zlecenia zakupów Raporty o koniecznych modyfikacjach zleceń zakupów.
Cele MRP Redukcja zapasów Dokładne określenie czasu dostawy surowców i półproduktów Dokładne wyznaczanie kosztów produkcji Lepsze wykorzystanie infrastruktury (magazyny, mozliwości produkcyjne) Szybsza reakcja na zmiany w otoczeniu Lepsza kontrola poszczególnych etapów produkcji
MRP - problemy Czuły na poprawność danych wejściowych Zakłada stały czas produkcji określonego elementu Nie bierze pod uwagę dodatkowych czynników np. Logistyki Nie bierze pod uwagę możliwości produkcyjnych i ograniczeń nałożonych na dostawy.
MRP II Standard opublikowany przez APICS w 1989 r. MRP II - Manufacturing Resource Planning Planowanie zasobów produkcyjnych Rozwinięcie standardu MRP dodatkowe moduły związane z procesem sprzedaży, wspomaganiem podejmowania decyzji i inne.
Podstawowe moduły MRP II Master Production Scheduling (MPS) Główny harmonogram produkcji. Określa co przędsiębiorstwo zamierza wyprodukować, uwzględnia plan i prognozę sprzedaży produktów Bill of Material Subsystem (BOM) zestawienie materiałowe Inventory Control (INV) - Transakcje strumienia materiałowego. Ewidencja zapasów w magazynach. Nadzór nad dostawami międzymagazynowymi.
Podstawowe moduły MRP II c.d. Material Requirement Planning (MRP) - Planowanie potrzeb materiałowych. Sales and Operation Planning (SOP) - Planowanie sprzedaży i produkcji. Demand Management (DEM) - Zarządzanie popytem - Prognozowanie popytu, Przyjmowanie zamówień klientów, określanie terminów realizacji zamówień, śledzenie realizacji zamówień klientów
Podstawowe moduły MRP II c.d. Scheduled Receipts Subsystem SRS - Sterowanie zleceniami. Shop Floor Control SFC - Sterowanie warsztatem produkcyjnym. Capacity Requirement Planning CRP - Planowanie zdolności produkcyjnych. Input/Output Control I/OC - Sterowanie stanowiskiem roboczym
Podstawowe moduły MRP II c.d. Purchasing PUR - Zakupy materiałowe m.in. Informacje o dostawcach, zapotrzebowaniach, cenach, zamówieniach i przyjęciach dostaw materiałowych. Distribution Resource Planning DRP - Planowanie zasobów dystrybucyjnych Tooling Planning and Control - Narzędzia i pomoce warsztatowe
Podstawowe moduły MRP II c.d. Finnancial Planning Interface - Interfejsy modułów finansowych Simulations Symulacje Performance Measurement Kontrola wyników.
MPS podstawowe funkcje Zapewnienie powiązań między MRP i DEM Tworzenie porównań popytu i głównego harmonogramu produkcji generowanie komunikatów wyjątków Określanie zmian w głównym harmonogramie produkcji w celu zaspokojenia popytu Prezentowanie głównego harmonogramu produkcji Zgrubne bilansowanie zdolności produkcyjnych dla głównego harmonogramu produkcji
DEM podstawowe funkcje Powiązanie planu sprzedaży i produkcji oraz głównego harmonogramu produkcji z procesem tworzenia prognoz Porównywanie otrzymywanych od klientów zamówień z prognozami Wyznaczanie całkowitego popytu Wyznaczanie ilości produktów dostępnych do przyrzeczenia w kolejnych okresach
SFC wybrane funkcje Tworzenie i aktualizowanie danych dotyczących uruchomionych zadań produkcyjnych Dostarczanie transakcji umozliwiających bieżącą rejestrację strumienia robót w toku, zużycia materiałów, oraz wykonanej produkcji Tworzenie harmonogramów warsztatowych Wyznaczanie i prezentowanie, dla uruchomionych zadań, bieżących statusów każdej z operacji.
CRP podstawowe funkcje Wyznaczanie zapotrzebowania na zdolności produkcyjne poszczególnych centrów roboczych Zbieranie i raportowanie informacji szczegółowych i zbiorczych o zapotrzebowaniu na zdolności produkcyjne dla poszczególnych centrów roboczych
I/OC podstawowe funkcje Tworzenie, aktualizowanie, oraz raportowanie o kolejkach zadań (operacji technologicznych) oczekujących na wykonanie w centrum roboczym, oraz o kolejkach zadań wykonanych w centrum roboczym, oczekujących na transport do magazynu lub kolejnego centrum roboczego. Tworzenie raportów dla poszczególnych centrów roboczych, wydziałów produkcyjnych itd.
PUR wybrane funkcje Zbieranie i aktualizowanie informacji o źródłach dostaw Wybieranie i łączenie zapotrzebowań na kupowane pozycje celem wyznaczenia zapotrzebowań zbiorczych na dany okres Podział zapotrzebowań zbiorczyk pomiędzy poszczególnych dostawców Kontrola realizacji dostaw
Korzyści z MRP II - Kierownictwo Dokładny, spójny i efektywny sposób zarządzania całym przedsiębiorstwem Zarządzanie wzrostem przedsiębiorstwa Większa elastyczność zarządzania w drudnej sytuacji ekonomicznej Bogatsza i bardziej dokładna informacja o działaniu firmy na wszystkich szczeblach
Korzyści z MRP II - Sprzedaż Usprawnienie dostaw produktu do klienta Lepsze planowanie sprzedaży Szybsza i bardziej dokładna reakcja na zmiany potrzeb klienta i zmiany sytuacji na rynku
Korzyści z MRP II - Produkcja Zwiększenie produkcji Lepsze wykorzystanie zasobów Zwiększenie wydajności Dokładniejsze i bardziej realistyczne plany produkcji
Korzyści z MRP II - Zaopatrzenie Lepsza kontrola stanów magazynowych i dostaw Usprawnienie harmonogramów dostaw Usprawnienie kontaktów z dostawcami
Korzyści z MRP II - Finanse Zmniejszenie kosztów magazynowania materiałów/produktów Szybszy cykl dostaw szybszy przepływ pieniądza Dokładniejsze informacje finnasowe (koszty i zyskowność produkcji)
MRP II efekty wdrożenia Zwiększenie wydajności pracy w 10-19% Zwiększenie terminowości dostaw w 95% Skrócenie czasu powstawania wyrobu w 30-40% Zwiększenie zysku (rentowności) do 50% Lepsze wykorzystanie zdolności produkcyjnych Zmniejsza zapotrzebowanie na kapitał obrotowy
MRP II koszty wdrożenia Koszty systemu informatycznego Czas pracy pracowników przeznaczony na wdrożenie Koszty doradztwa i szkoleń pracowników
MRP II ryzyko wdrożenia Błędna lub niewystarczająca analiza przedsiębiorstwa przed dokonaniem wdrożenia Przedsiębiorstwo jest źle zorganizowane i nieprzygotowane do wdrożenia tego typu systemu Duże przedsiębiorstwa, dobra kondycja finansowa zmniejszone ryzyko Tendencja do zachęcania średniej wielkości firm do korzystania z zintegrowanych systemów
MRP II cykl wdrożenia Pełny cykl wdrożenia 2-3 lata Pierwsze efekty w ciągu roku od rozpoczęcia wdrożenia Niepełne wdrożenie kilka lub kilkanaście miesięcy Niepełne wdrożenie przyniesie znacznie mniejsze efekty
MRP II cykl wdrożenia c.d. Cykl wdrożenia rozumiany jest jako okres od momentu podpisania umowy z dostawcą do momentu zakończenia wdrożenia wszystkich zaplanowanych modułów (funkcji) oraz uzyskania pełnych przepływów informacyjnych między użytkownikami. Fizyczna instalacja komputerów i sieci jest tylko jednym z etapów (najprostrzym) i niczego jeszcze nie rozwiązuje
MRP II etapy wdrożenia Przygotowanie firmy do zarządzania w warunkach stosowania systemu komputerowego oraz planowania procesu wdrożeniowego (1 miesiąc). Określenie zamierzeń oraz wyznaczenie celów komputeryzacji przedsiębiorstwa i wytypowanie poszczególnych modułów do systemu do wdrażania (2 miesiąc).
MRP II etapy wdrożenia c.d. Szkolenie zespołu wdrożeniowego w zakresie zasad MRPII i znajomości modułów składających się na CL MRPII (2-4 miesiąc). Inwentaryzacja obecnego otoczenia organizacyjnego, wybór użytkowników, zaprojektowanie przyszłego otoczenia systemu (3-6 miesiąc).
MRP II etapy wdrożenia c.d. Projektowanie Systemu Informowania Kierownictwa w powiązaniu z modułami MRPII, projektowanie konfiguracji sprzętowej i programowej (5-6 miesiąc). Instalowanie komputerów, sieci, stacji roboczych lub terminali, systemu operacyjnego, oprogramowania MRPII (6-9 miesiąc).
MRP II etapy wdrożenia c.d. Stworzenie tzw. pilota systemu i szkolenie pracowników z wykorzystaniem pilota (9-12 miesiąc). Sukcesywne dostosowanie modułów systemu do codziennej działalności przedsiębiorstwa i zastąpienie dotychczasowego systemu (12-15 miesiąc).
MRP II etapy wdrożenia c.d. Przeprowadzenie konwersji zasobów danych i sukcesywne wdrażanie CL MRPII (15-18 miesiąc). Rozszerzenie stopnia przetwarzania do pełnego zakresu MRPII (18-24 miesiąc). Przegląd rozwiązań po wdrożeniu i przeprowadzenie ewentualnych zmian (20-26 miesiąc).
ERP ERP - Enterprise Resource Planning Planowanie zasobów przędsiębiorstwa Rozwinięcie systemów MRP/MRP II Dodatkowe moduły np. Finanse, Metody planowania sieciowego W założeniu integracja wszystkich aspektów pracy przedsiębiorstwa
ERP obszary działania Magazynowanie Zarządzanie zapasami Śledzenie realizowanych dostaw Planowanie produkcji Zaopatrzenie Sprzedaż Kontakty z klientami
ERP obszary działania c.d. Księgowość Finanse Zarządzanie zasobami ludzkimi
Firma przed ERP Każdy dział (kadry, finanse, płace) ma własny system komputerowy Każdy system przechowuje określone dane i zarządza określonymi zadaniami. Wszelkie działania firmy (np. wypłacanie pensji pracownikom) wymaga synchronizacji poszczególnych systemów (np. stały numer pracownika). Komplikacje związane z przepływem informacji
Firma z ERP Jeden zintegrowany system zbudowany wokół jednej składnicy danych Wyeliminowanie problemów związanych z synchronizacją danych Mniejsza ilość danych (nie ma konieczności dublowania danych w różnych systemach) Łatwiejsza, tańsza obsługa systemu informatycznego (jeden zamiast wielu)
Przykładowe funkcje ERP - Produkcja Tworzenie budżetu dla każdego procesu produkcyjnego, Obsługa magazynu, Wyznaczanie kosztów produkcji, Ustalanie terminarza produkcji, Zarządzanie zmianami produktów, Prognozowanie zdolności produkcyjnych, Kontrola procesu produkcji (m.in. śledzenie drogi produktu w zakładach produkcyjnych),
Przykładowe funkcje ERP - Zakupy Współpraca z aplikacją magazynową, Rejestracja zakupów, przyjęć towarów i faktur od dostawców, Automatyczne przedstawianie propozycji zakupów na podstawie analizy potrzeb, stanu w magazynie, budżetu, aktualnych umów handlowych,
Przykładowe funkcje ERP - Zapasy Rejestracja wszelkich informacji o zakupach, partiach towarów, rezerwacjach, produkcji i zamówieniach, Przeprowadzanie analizy zapotrzebowania, Wyznaczanie krytycznego poziomu zasobów i zapasów,
Przykładowe funkcje ERP - Klienci Baza danych, Przetwarzanie zamówień, Obsługa specyficznych zamówień (produkty na żądanie: assemby-to-order, make-to-order), Sterowanie zamówieniami i rozliczeniami indywidualnie dla każdego odbiorcy,
Przykładowe funkcje ERP - Sprzedaż Zbieranie zamówień, Opracowywanie ofert, Wystawianie potwierdzeń dostawy,
Przykładowe funkcje ERP - Finanse Prowadzenie wszystkich rozrachunków finansowo księgowych, Możliwość korzystania z nieograniczonej liczby modeli budżetowych, Przeprowadzanie dokładnych analiz w określonym przedziale czasowym, Kontrola przepływu dokumentów księgowych, Możliwość przygotowania raportów finansowych dla poszczególnych grup odbiorców, Elektroniczny transfer dokumentów (EDI),
Dedykowane systemy ERP Transport, spedycja Farmacja Przemysł spożywczy Serwis urządzeń i instalacji Zarządzanie projektami budowlanymi Przemysł ciepłowniczy
Systemy ERP II Dalsze rozszerzenie systemów ERP o dodatkowe moduły. Otwarta architektura mozliwość łatwej integracji z innymi systemami Architektura rozproszona skalowalność, duża wydajność, odporność na awarie
Korzyści z ERP Optymalizacja produkcji (jak najlepiej wyprodukować dany produkt) Śledzenie zleceń od przyjęcia do zrealizowania Śledzenie dochodów od planu do realizacji Zarządzanie zależnościami w BOM Synchronizacja zamówień podproduktów/materiałów, stanów magazynowych i kosztów zakupów Szczegółowa informacja finansowa
Problemy ERP Konieczność szkoleń dla nowej kadry Ograniczona elastyczność systemów ERP Konieczność trzymania się określonych standardów firma może przestać być konkurencyjna Koszty zakupu systemów ERP ($30k - $500m) Problemy z pielęgnacją systemów, bezpieczeństwem
Problemy ERP c.d. Problem najsłabszego ogniwa - integracja powoduje zmniejszenie efektywności działania Efektywne działanie wymaga zachowania pewnych minimalnych standardów (np. dotyczących dokładności danych) Integracja może zaburzyć łańcuchy decyzyjne i zakresy odpowiedzialności pracowników Problem dla dużych firm o niemonolitycznej budowie Problem z kompatybilnością systemów partnerów
JIT JIT (Just-In-Time) Strategia zarządzania zapasami Redukcja poziomu zapasów w całym procesie produkcyjno-magazynowym Zmniejszenie strat, redukcja kosztów, zwiększenie jakości i wydajności produkcji
CRM CRM - Customer Relationship Management Zarządzanie relacjami z klientem Front-end przedsiębiorstwa. Zestaw narzędzi i procedur istotnych w zarządzaniu kontaktami z klientem. Rodzaje: Operacyjny, Analityczny, Komunikacyjny
CRM operacyjny Automatyzacja podstawowych procesów biznesowych związanych z marketingiem, sprzedażą i serwisem Śledzenie kontaktów z klientem w celu usprawnienia obsługi Przykładowe wykorzystanie: call centers (infolinia)
CRM komunikacyjny Odpowiada za komunikację z klientem Różne kanały komunikacyjne: strona WWW, email, AVR (Automated Voice Response), SMS Cele komunikacyjnego CRM-u mogą obejmować redukcję kosztów kontaktów z klientem i podniesienie ich jakości.
CRM analityczny Projektowanie efektywnych kampanii reklamowych Analiza zachowań klientów wspomaganie decyzji dotyczących cen, nowych produktów itp. Wspomaganie planowania produkcji poprzez prognozy popytu.
SFA SFA - Sales Force Automation automatyzacja sprzedaży Element systemu CRM. Śledzenie kontaktów z klientem (historia kontaktów), informacje o potencjalnych klientach, prognozowanie sprzedaży, system zarządzania zamówieniami Zaawansowane systemy dopasowywania zamówień do potrzeb klienta
APS APS - Advanced Planning System klasa zaawansowanych systemów informatycznych Rozwinięcie systemów MRP II i ERP Koncepcja powstała w latach 90-tych i jest rozwijana Optymalizacja procesów produkcji z zastosowaniem zaawansowanych algorytmów Działanie w czasie rzeczywistym
SCM SCM - Supply chain management Zarządzanie łańcuchem dostaw Rozwinięcie MRP II/EPR. Wspomaganie zarządzania sieciowym łańcuchem dostaw. Synchronizuje przepływ meteriałów i informacji między kooperantami
SCM obszary działania Topologia sieci dystrybucji liczba i lokalizacja dostawców, zakładów produkcyjnych, centrów dystrybucji, magazynów, klientów Strategia dystrybucji, logistyka Zarządzanie informacją zapotrzebowania, prognozy, stany magazynowe, transport Ewidencja zapasów, produktów w produkcji Kontrola przepływu kapitału.
SCM - korzyści Integracja wewnętrznych i zewnętrznych procesów biznesowych firmy Integracja z rynkami elektronicznymi Ułatwienie globalnego planowania poziomu popytu Możliwość analiz rynku poprzez symulacje jego zachowania Optymalizacja źródeł dostaw
SCM korzyści c.d. Synchronizacja potrzeb materiałowych i zdolności produkcyjnych Definiowanie przejrzystego łańcucha dostaw Definiowanie istniejących ograniczeń w istniejącej sieci dostaw Tworzenie zbiorczych planów obejmujących zaopatrzenie, magazynowanie, produkcję i transport.
EIS / MIS EIS - Executive Information System system wspomagania decyzji przeznaczony dla kierownictwa wyższego szczebla. MIS - Management Information Systems ogólniejszy termin związany z gromadzeniem i analizą informacji w celu wspomagania decyzji w biznesie
DSS / IDSS DSS - Decision Support Systems systemy wspomagania decyzji. Ułatwiają podejmowanie decyzji na podstawie generowanych raportów i zestawień. IDSS Inteligentne systemy DSS. Wykorzystują metody AI, systemy ekspertowe, oraz zaawansowane techniki modelowania.
BI BI - Business Intelligence analiza danych zgromadzonych w systemach informatycznych (hurtowniach danych) w celu okreslenia stanu obecnego oraz prognoz dotyczących przedsiębiorstwa i rynku
Czołowi producenci systemów ERP SAP Oracle Applications The Sage Group Microsoft Dynamics SSA Global Technologies
SAP Firma założona w 1972 r., siedziba w Walldorf (Niemcy) Flagowy produkt SAP ERP (dawniej SAP R/3) Rozwiązania dedykowane dla różnych typów produkcji i usług System składający się się z wielu modułów i warstw. System bazowy zawiera dedykowany język programowania ABAP
SAP c.d. Cztery podstawowe rozwiązania: SAP ERP Financials, SAP ERP Human Capital Management, SAP ERP Operations, SAP ERP Corporate Services Duźa liczba dodatkowym modułów pozwalających na duża elastyczność Każde wdrożenie jest inne. Implementacja systemu wymaga dużych kwalifikacji (konsultanci SAP)
SAP inne produkty Advanced Planner and Optimizer (APO) Business Information Warehouse (BW) Customer Relationship Management (CRM) Supply Chain Management (SCM) Supplier Relationship Management (SRM) Human Resource Management Systems (HRMS) Product Lifecycle Management (PLM) SAP Knowledge Warehouse (KW)
SAP inne produkty Poza produktami dla dużych klientów (Fortune 500) SAP oferuje również rozwiązania dla mniejszych firm: SAP Business One i SAP Allin-One.
Oracle Applications Znana z produktów bazodanowych. Produkt Oracle E-Business Suite jest konkurentem systemu SAP Oparty na systemie bazodanowym Oracle Moduły: Finanse, logistyka, zarządzanie projektami, SCM, HRMS i inne