PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI Opracowany przez Zdzisławę Brzozowską i Annę Krysiewicz 1
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA MATEMATYKA KL IV-VI PSO jest zgodny z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dna 20 sierpnia 2010 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych oraz WSO SP nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Łapach. Nauczanie matematyki w klasach IV- VI odbywa się w oparciu o program Matematyka Wokół nas z wykorzystaniem cyklu podręczników i zbioru zadań Matematyka wokół nas Heleny Lewickiej, Marianny Kowalczyk. I. Cele edukacyjne: 1. Pokazanie zależności matematycznych w otaczającym świecie. 2. Odczytywanie i interpretowanie danych empirycznych podanych w różny sposób wykorzystanie informacji z różnych źródeł. 3. Integrowanie wiedzy matematycznej z innymi przedmiotami. 4. Rozwijanie pamięci, wyobraźni, myślenia abstrakcyjnego i logicznego rozumowania. 5. Rozwijanie wyobraźni geometrycznej i sprawności manualnej. 6. Kształcenie umiejętności współdziałania w zespole. 7. Kształcenie umiejętności wykonywania działań. 8. Rozwijanie umiejętności czytania i tworzenia tekstów w stylu matematycznym, poprawne wypowiadanie się w języku matematycznym. 9. Uczenie planowania, organizowania i oceniania własnego uczenia się. 10. Kształtowanie umiejętności prezentowania własnego punktu widzenia. II. Wymagania edukacyjne dla klas IV VI ( w załączeniu - zał.1,2,3) III. Zasady oceniania uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi oraz ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się na lekcjach matematyki w klasach IV VI 1. jest oceniany według obowiązujących kryteriów ze szczególnym uwzględnieniem jego wkładu pracy, czynionych postępów i wysiłku adekwatnego do jego możliwości. 2. Nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne dla danego ucznia zgodnie z zaleceniami PPP. Dostosowanie może dotyczyć treści i tempa uczenia się oraz metod i form sprawdzania wiadomości i umiejętności. 3. ma prawo do wydłużenia czasu pisania sprawdzianu oraz pomocy nauczyciela w odczytywaniu poleceń. 4. Forma sprawdzianu pisemnego jest dostosowana do możliwości percepcyjnych ucznia poprzez odpowiedni sposób formułowania poleceń. Powinny mieć one prostą konstrukcję, a w razie potrzeby mogą być dodatkowo objaśniane przez nauczyciela. 5. W czasie wypowiedzi ustnych nauczyciel pomaga uczniowi w doborze słownictwa i poprzez stosowanie pytań pomocniczych. może mieć wydłużony czas na udzielenie odpowiedzi ustnej. 6. Niektóre partie materiału i zakres pracy domowej mogą być ograniczone ilościowo lub pod względem stopnia trudności. może mieć wydłużony czas na ich wykonanie. 7. Wymagania merytoryczne co do oceny pracy pisemnej są takie same jak dla pozostałych uczniów, zaś kryteria oceny są indywidualnie dostosowane do rodzaju zaburzeń lub trudności stwierdzonych u ucznia. Na ocenę mają wpływ czynione przez ucznia postępy, wkład jego pracy adekwatny do możliwości. 8. Sprawdzanie wiadomości i umiejętności oraz ich omawianie może się odbywać indywidualnie, nie przy całej klasie. 9. Zeszyt przedmiotowy ucznia jest systematycznie kontrolowany przez nauczyciela, zaś błędy poprawiane przez ucznia w ustalony z nauczycielem sposób. 10. W ocenianiu podkreśla się mocne strony ucznia, docenia jego postępy i osiągnięcia (nawet najmniejsze) oraz wkład pracy. 2
11. W celu uzyskania jak najlepszych efektów w indywidualnej pracy z uczniem nauczyciel dostosowuje metody i formy pracy oraz środki dydaktyczne do jego możliwości i potrzeb 12. Stwierdzone zaburzenia lub odchylenia nie zwalniają ucznia od indywidualnej pracy pod kierunkiem nauczyciela i zgodnie z jego wskazówkami (np. na zajęciach wyrównawczych, dodatkowy zeszyt do ćwiczeń ). IV. Wymagania dla uczniów, u których stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się. ( w załączeniu zał. 4) V. System oceniania Na lekcjach matematyki sprawdzane i oceniane będą: 1. Prace pisemne: prace kontrolne (godzinne); krótkie sprawdziany obejmujące materiał co najwyżej trzech ostatnich lekcji (15 20 minut); prace domowe ; 2. Odpowiedzi ustne lub krótkie wypowiedzi pisemne np. 5 minutowe kartkówki z teorii ; 3. Obserwacja indywidualnej i grupowej pracy ucznia ( forma opisowa, plus, minus, ocena ); 4. Rozwiązywanie zadań dodatkowych o niepodwyższonym stopniu trudności ; 5. Prace o podwyższonym stopniu trudności: FORMY AKTYWNOŚCI CZĘSTOTLIWOŚĆ W SEMESTRZE Prace klasowe 4 Kartkówki 6 Odpowiedzi ustne 1 Prace domowe 1 Aktywność na lekcji Na bieżąco Przygotowanie do lekcji Na bieżąco Prace długoterminowe 1 Prace dodatkowe Na bieżąco Rozkład procentowy punktów, zdobywanych przez uczniów na pracach pisemnych na poszczególne stopnie w systemie ocen cyfrowych: Obszary aktywności PUNKTY: OCENA: 0 30% niedostateczna 31-50% dopuszczająca 51-72% dostateczna 73-89% dobra 90-100% bardzo dobra 95-100% + z. Dod. Celująca Na lekcjach matematyki oceniane są następujące obszary aktywności ucznia : 1. Rozumienie pojęć matematycznych i znajomość ich definicji. 2. Znajomość i stosowanie poznanych twierdzeń. 3. Prowadzenie rozumowań. 4. Rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem poznanych metod. 5. Posługiwanie się symboliką i językiem matematyki adekwatnym do danego etapu kształcenia. 3
6. Analizowanie tekstów w stylu matematycznym. 7. Stosowanie wiedzy przedmiotowej w rozwiązywaniu problemów pozamatematycznych. 8. Prezentowanie wyników swojej pracy w różnych formach. 9. Aktywność na lekcjach, praca w grupach i własny wkład pracy ucznia. Obszary aktywności Rozumienie pojęć mat. i znajomość ich definicji Znajomość i stosowanie poznanych twierdzeń. Prowadzenie rozumowań Posługiwanie się symboliką i językiem matematyki adekwatnym do danego etapu kształcenia Analizowanie tekstów w stylu matematycznym Obszary aktywności a wymagania na ocenę: Dopuszczającą Dostateczną Dobrą Bardzo dobrą Celującą : : : : : -intuicyjnie -umie klasyfikować -uogólnia, rozumie pojęcia przeczytać formułować pojęcia, -wykorzystuje -zna ich nazwy definicje definicje, -podaje szczególne uogólnienia i podać zapisane za zapisać je, przypadki analogie przykłady pomocą -operować modeli dla tych symboli. pojęciami, pojęć stosować je. -intuicyjnie rozumie podstawowe twierdzenia, wskazać założenie i tezę, -zna symbole matematyczne wskazać dane, niewiadome -wykonuje rysunki z oznaczeniami do typowych zadań -tworzy z pomocą nauczyciela, proste teksty w stylu matematyczny m -odczytuje, z pomocą nauczyciela, dane z prostych tekstów, diagramów, rysunków, tabel stosować twierdzenia w typowych zadaniach, podać przykład potwierdzający prawdziwość twierdzenia naśladować podane rozwiązania w analogicznych sytuacjach -tworzy proste teksty w stylu matematyczny m -odczytuje dane z prostych tekstów, diagramów, rysunków, tabel sformułować twierdzenie proste i odwrotne, przeprowadzić proste wnioskowania -analizuje treść zadania, -układa plan rozwiązania -samodzielnie rozwiązuje typowe zadania - tworzy teksty w stylu matematyczny m z użyciem symboli -odczytuje dane tekstów, diagramów, rysunków, tabel -uzasadnia twierdzenia w nieskomplikowanych przypadkach, uogólnienia i analogie do formułowania hipotez -umie analizować i doskonalić swoje rozwiązania -samodzielnie potrafi formułować twierdzenia i definicje -odczytuje i porównuje dane tekstów, diagramów, rysunków, tabel, wykresów -operuje twierdzeniami i je dowodzi oryginalnie, rozwiązać zadanie, także o podwyższonym stopniu trudności -samodzielnie potrafi formułować twierdzenia i definicje z użyciem symboli matematycznych -odczytuje i analizuje dane tekstów, diagramów, rysunków, tabel, wykresów 4
Rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem poznanych metod Stosowanie wiedzy przedmiotowej w rozwiązywaniu problemów pozamatematycznych Prezentowanie wyników swojej prac w różnych formach Aktywność na lekcjach, praca w grupach i własny wkład pracy ucznia -zna zasady stosowania podstawowych algorytmów, je z pomocą nauczyciela umiejętności matematyczne do problemów praktycznych, z pomocą nauczyciela -prezentuje wyniki swojej pracy w sposób narzucony przez nauczyciela podstawowe algorytmy w typowych zadaniach umiejętności matematyczne do typowych problemów praktycznych -prezentuje wyniki swojej pracy w sposób jednolity,wybrany przez siebie -stara się zrozumieć zadany problem algorytmy w sposób efektywny, sprawdzić wyniki po ich zastosowaniu umiejętności matematyczne do różnych problemów praktycznych -prezentuje wyniki swojej pracy na różne sposoby, nie zawsze dobrane do problemu -zadaje pytania związane z postawionym problemem, -stara się stworzyć przyjazną atmosferę i zachęca innych do pracy algorytmy uwzględniając nietypowe rozwiązania, szczególne przypadki i uogólnienia umiejętności matematyczne do nietypowych problemów z innych dziedzin -prezentuje wyniki swojej pracy we właściwie wybrany przez siebie sposób -wskazuje pomysły na rozwiązanie problemu -dba o jakość pracy, przypomina reguły pracy grupowej -przetwarza dane z tekstów, diagramów, rysunków, tabel, wykresów algorytmy w zadaniach nietypowych umiejętności matematyczne do skomplikowanych problemów z innych dziedzin -prezentuje wyniki swojej pracy w różnorodny sposób, -dobiera formę prezentacji do problemu -wspiera członków grupy potrzebujących pomocy Zasady ustalania oceny końcowej (śródrocznej, rocznej) Podstawą do ustalania oceny śródrocznej i rocznej są oceny bieżące uzyskane przez ucznia. Ocena końcowa nie jest średnią arytmetyczną ocen bieżących. Decydujący wpływ na ocenę końcową mają oceny uzyskane przez ucznia z: - pisemnych prac kontrolnych (testy, sprawdziany, kartkówki), - wypowiedzi ustnych, - pisemnych prac domowych. Dodatkowo nauczyciel uwzględnia zaangażowanie ucznia w zdobywanie wiedzy przedmiotowej, wkład jego pracy, aktywność i samodzielną pracę na lekcjach, przygotowanie do lekcji,czynione przez ucznia postępy. Mogą one wpłynąć na obniżenie lub podwyższenie oceny ucznia o jeden stopień. VI. Sposoby informowania ucznia i jego rodziców ( prawnych opiekunów ) o osiągnięciach i postępach. 1. Uczniowie i rodzice są informowani na początku roku szkolnego o wymaganiach z matematyki i przedmiotowym systemie oceniania przez nauczyciela przedmiotu bądź wychowawcę 5
2. Informacje o ocenach bieżących są przekazywane rodzicom w formie pisemnej raz w miesiącu ( Dzień Otwarty) oraz podczas spotkań indywidualnych i na zebraniach rodzicielskich 3.Na wniosek pisemny lub ustny ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel uzasadnia ustalona ocenę. Ocenę bieżącą i pozytywną ocenę klasyfikacyjną śródroczną i roczną uzasadnia ustnie, zaś ocenę niedostateczną motywuje pisemnie w ciągu 2 dni od ustalenia oceny. 4. Na miesiąc przed klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej uczniowie i rodzice są informowani o przewidywanej ocenie końcowej (śródrocznej, rocznej). 5. Na prośbę rodziców nauczyciel udostępnia sprawdzone i ocenione prace klasowe ucznia oraz inną dokumentację dotycząca oceniania ucznia i udziela ustnej informacji o jego postępach w czasie Dni Otwartych lub podczas indywidualnych spotkań. 6. W przypadku trudności w nauce lub osiągania niezadowalających efektów nauczyciel w porozumieniu z uczniem ustala sposób nadrobienia zaległości (pomoc koleżeńska, pomoc nauczyciela, indywidualna praca ucznia, udział w dodatkowych zajęciach itp.). VII Umowa 1. Prace kontrolne są obowiązkowe. Jeżeli uczeń z przyczyn losowych nie może jej napisać z całą klasą, to powinien to uczynić w terminie dwutygodniowym od dnia przyjścia do szkoły. W przypadku dłuższej usprawiedliwionej nieobecności lub w wypadkach losowych termin i warunki zaliczenia sprawdzianu uczeń uzgadnia z nauczycielem. 2. Poprawa ocen bieżących ( także z prac klasowych) jest dobrowolna i odbywa się w terminie uzgodnionym z nauczycielem ( nie później jednak niż 2 tyg. od wystawienia oceny) oraz w formie ustalonej przez nauczyciela. Poprawa prac pisemnych dotyczy tylko oceny niedostatecznej. Wyższe oceny można poprawiać po uzgodnieniu z nauczycielem. ma prawo poprawiać daną ocenę tylko 1 raz. W przypadku nieudanej próby poprawienia oceny prawomocny jest stopień korzystniejszy dla ucznia. 3. Dwa razy w semestrze uczeń może zgłosić nieprzygotowanie do lekcji ( np.: brak przyborów, zeszytu z pracą domową itp.) z wyjątkiem zapowiedzianych prac pisemnych. Nieprzygotowanie odnotowujemy w dzienniku. 4. ma obowiązek uzupełnienia brakującej pracy domowej na następną lekcję. 5. Prace kontrolne kończące dział zapowiadane są z tygodniowym wyprzedzeniem. Podany jest zakres obowiązującego materiału i poprzedzone są lekcją powtórzeniową. 6. Oceny bieżące i klasyfikacyjne śródroczne oraz ocena końcowa są wyrażone w skali: celujący, bardzo dobry, dobry, dostateczny, dopuszczający, niedostateczny. 7. Ocenę semestralną ( roczną ) wystawia nauczyciel najpóźniej na tydzień przed terminem klasyfikacji semestralnej ( rocznej). 8. O zagrożeniu oceną niedostateczną nauczyciel informuje ucznia, jego rodziców oraz wychowawcę klasy na miesiąc przed klasyfikacją. 9. Ocenę roczną wystawia się na podstawie uzyskanych ocen w ciągu całego roku. 10. Zasady oceny indywidualnej i grupowej pracy ucznia. Praca na lekcji oceniana może być przez,,+,, lub,,-,,.,,+,, - można otrzymać za samodzielne rozwiązywanie zadań, organizację pracy grupy, udział w pracy grupy wnioski podsumowujące pracę.,, -,, - można otrzymać za brak znajomości ważnych faktów matematycznych, uchylanie się od pracy w grupie lub od pracy na lekcji. Przeliczenie,,+,, i,,-,, na oceny: +++++ to bardzo dobry ++++- to dobry +++-- to dostateczny ++ --- to dopuszczający + - - - - to niedostateczny 6
VIII. Sposoby wspierania ucznia. 1. Motywowanie ucznia do dalszej pracy poprzez: - stwarzanie możliwości poprawienia oceny, - komentarz słowny lub pisemny nauczyciela dotyczący osiągnięć ucznia oraz wskazówek do dalszej pracy, - promowanie w ocenach aktywności, przygotowania do zajęć, - zachęcanie do podejmowania dodatkowych prac, - prezentację osiągnięć uczniów społeczności uczniowskiej, rodzicom, w prasie lokalnej, na stronie internetowej szkoły, - listy gratulacyjne dla rodziców po I semestrze. 2. Uzupełnienie braków w wiedzy i umiejętnościach poprzez: - pomoc nauczyciela w uzupełnianiu braków, - dodatkowe ćwiczenia o obniżonym stopniu trudności, - zróżnicowana praca na lekcji, - pomoc koleżeńską, - udział w zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych, korekcyjno-kompensacyjnych. 3. Wspomaganie ucznia w samodzielnym planowaniu własnego rozwoju poprzez: - udział w zajęciach pozalekcyjnych (kole przedmiotowym, artystycznym), - wdrażanie do korzystania z księgozbioru biblioteki szkolnej i Internetu, - aktywizację procesu nauczania. IX. Sposoby monitorowania i ewaluacji systemu: Dwukrotnie w ciągu roku szkolnego (po 1. semestrze i na koniec roku szkolnego) dokonywana jest ewaluacja systemu (ocena jego skuteczności, przydatności, stopnia realizacji). 7
Proponowane kryteria ogólne na poszczególne stopnie z matematyki w szkole podstawowej w kl IV -VI STOPIEŃ DOPUSZCZAJĄCY Biernie odtwarza i intuicyjnie rozumie pojęcia niezbędne w uczeniu się matematyki i potrzebne w życiu Wykonuje podstawowe obliczenia na liczbach Rozwiązuje zadania wymagające zastosowania najprostszych algorytmów STOPIEŃ DOSTATECZNY Stosuje niezbędne pojęcia i potrafi je określić lub opisać własnymi słowami Poprawnie wykonuje nieskomplikowane działania na liczbach Samodzielnie rozwiązuje typowe zadania dobierając odpowiedni algorytm Samodzielnie wyszukuje informacje we wskazanych źródłach STOPIEŃ DOBRY Rozumie i określa pojęcia, podaje przykłady i własności Wyciąga wnioski i formułuje je Sprawnie wykonuje obliczenia na liczbach Samodzielnie dobiera odpowiednie algorytmy przy rozwiązywaniu typowych zadań Samodzielnie wyszukuje informacje STOPIEŃ BARDZO DOBRY Sprawnie posługuje się pojęciami i określeniami Wyciąga wnioski, formułuje je i stosuje je w razie potrzeby Biegle wykonuje obliczenia Rozwiązuje zadania złożone łączące wiadomości i umiejętności z różnych działów Samodzielnie wyszukuje i interpretuje informacje STOPIEŃ CELUJĄCY Biegle opanował wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą oraz wykazuje wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania matematyki w klasie IV Samodzielnie i świadomie rozwija zainteresowania matematyczne Osiąga sukcesy w konkursach pozaszkolnych 8