PROGRAM NAPRAWCZY NA ROK SZKOLNY 2015/2016 SZKOŁY PODSTAWOWEJ im. OJCA ŚWIĘTEGO JANA PAWŁA II w NIEGOWICI
I. WSTĘP Po analizie wyników sprawdzianu kl. VI oraz sprawdzianów diagnozujących w klasach III i V - Rada Pedagogiczna postanowiła w roku szkolnym 2015/2016 wdrożyć w życie Program Naprawczy obejmujący swym zasięgiem przede wszystkim sferę dydaktyczną. Istnieje bowiem potrzeba przeanalizowania metod nauczania, materiałów, z których się korzysta, pracy zespołowej nauczycieli, uczniów i rodziców, relacji międzyludzkich oraz ustalenia konkretnych procedur naprawczych. W tym roku szkolnym postanowiono zwrócić uwagę na następujące obszary: CZYTANIE TEKSTÓW NIELITERACKICH, ROZUMOWANIE I TWORZENIE STRATEGII, SPRAWNOŚĆ RACHUNKOWA. II. CELE PROGRAMU CEL GŁÓWNY poprawa efektywności kształcenia w szkole (podnoszenie wyników sprawdzianu po kl. VI) CELE SZCZEGÓŁOWE doskonalenie efektów procesu dydaktycznego we wszystkich obszarach, a w szczególności w trzech: CZYTANIE TEKSTÓW NIELITERACKICH, ROZUMOWANIE I TWORZENIE STRATEGII, SPRAWNOŚĆ RACHUNKOWA, kształcenie i doskonalenie umiejętności kluczowych, korelacja działań uwzględniających program nauczania, standardy wymagań i kompetencje kluczowe wszystkich nauczycieli, osiągnięcie lepszych wyników; świadome działanie nauczycieli, rodziców i uczniów w zakresie skuteczności działań dydaktycznych i wychowawczych, które wpłyną na sukcesy uczniów i zminimalizują dydaktyczne porażki, doskonalenie metod nauczania nauczycieli poprzez podnoszenie kwalifikacji, udział czynny w pracach zespołów przedmiotowych,
systematyczne monitorowanie i analizowanie skuteczności podjętych działań oraz wyciąganie wniosków i ewaluacja owych działań, systematyczne i konsekwentne wprowadzanie zmian w pracy dydaktycznej, wychowawczej w celu poprawy wyników nauczania, pedagogizacja rodziców, uświadomienie im potrzeby ścisłej współpracy szkoły i domu w celu osiągnięcia lepszych wyników. III. ZAŁOŻENIA PROGRAMU zintegrowanie działań dyrektora, nauczycieli, rodziców i uczniów, systematyczna analiza indywidualnych wyników nauczania (sprawdziany diagnostyczne z każdego przedmiotu sem. I, na poziomie klas IV, V, VI, w klasie VI - próbne sprawdziany kompetencji - sem. I i II, sprawdzian kompetencji sem. II), wdrażanie nowych programów i metod, mających na celu poprawę efektów kształcenia, motywowanie uczniów do nauki, wyrabianie wzorców, cech i postaw, skierowanych na osiągnięcie sukcesu, ewaluacja programu i umiejętności wyciągania wniosków, motywowanie rodziców i innych osób do wspólnego działania wspierającego realizowanie programu. IV. TREŚCI PROGRAMU 1. Działania Dyrektora a) w stosunku do siebie: organizacja czasu pracy, pozwalająca na bezpośredni kontakt z nauczycielami, dziećmi i rodzicami, b) w stosunku do nauczycieli: troska o życzliwą atmosferę, dokonywanie ocen nauczycieli, mające na celu poprawienie jakości wyników edukacji, zapewnienie nauczycielom możliwości podnoszenia kwalifikacji oraz możliwości samodokształcania, analiza i modyfikacja WSO;
zatrudnianie nauczycieli o wysokich kwalifikacjach, opracowanie harmonogramu hospitacji pod kątem poprawy wyników nauczania, analiza metod nauczania, programów nauczania, c) w stosunku do uczniów: informowanie o wynikach kształcenia: porównywanie wyników egzaminów wewnątrzszkolnych w szkole w stosunku do wyników w rejonie i kraju; stosowanie nagród motywujących do wytężonej pracy, uświadamianie uczniom potrzeby uczenia się, organizacja procesu nauczania uwzględniająca uczniów zdolnych koła zainteresowań, jak też słabych zajęcia wyrównawcze, pomoc SU przy organizacji pomocy w nauce uczniom słabym, wspomaganie uczniów z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, d) w stosunku do rodziców: zapoznanie rodziców z priorytetami szkoły, pedagogizacja rodziców (w szczególności na temat efektów kształcenia, organizacji czasu dziecka, możliwości pomocy, motywowania do pracy własnej w domu), zapoznanie rodziców z WSO i standardami wymagań. 2. Działania wychowawców, nauczycieli i zespołów przedmiotowych: a) w stosunku do samych siebie: dzielenie się doświadczeniem w obszarze poprawy efektywności kształcenia, dzielenie się doświadczeniem z nauczycielami pokrewnych przedmiotów, analiza stosowanych metod pod kątem dążenia do optymalizacji procesu dydaktycznego w szkole, sprecyzowanie wymagań i kryteriów oceniania i konsekwencja w ich stosowaniu,
wzmocnienie systemu oceniania stosowanie nagród, kar, konsekwentne stosowanie WSO, wspólne opracowywanie testów do sprawdzianu międzyprzedmiotowego, ustalenie kryteriów ich oceny testy diagnostyczne dla klas IV i V (w ramach zespołów przedmiotowych), troska o wzbogacenie zasobów pracowni przedmiotowych, doskonalenie własnego warsztatu pracy, stosowanie pomocy dydaktycznych, stosowanie metod aktywizujących, stosowanie na lekcjach elementów OK jako motywatorów. b) w stosunku do uczniów: zapoznanie uczniów z WSO, przedmiotowym systemem oceniania, systematyczne diagnozowanie wiedzy uczniów i przyczyn niepowodzeń szkolnych, motywowanie do pracy, dbanie o dobre relacje z uczniami i między uczniami, wspieranie dzieci, które nie mogą liczyć na pomoc rodziców zajęcia pozalekcyjne, organizowanie pomocy koleżeńskiej dla uczniów, którzy mają trudności w nauce, c) w stosunku do rodziców: ustalenie jasnych zasad komunikowania się z wychowawcą i nauczycielami, rzetelne informowanie o osiągnięciach uczniów, oczekiwanie od rodziców informacji zwrotnej o przeczytanej uwadze, stały kontakt z rodzicami (zeszyt do korespondencji), wspieranie rodziców w indywidualnej pracy wyrównawczej z dzieckiem w domu, dostarczanie rodzicom informacji, wyjaśnień o egzaminach w sposób dla nich zrozumiały, wprowadzenie na wszystkich przedmiotach przy każdej ocenie informacji zwrotnej dla ucznia i rodzica, zawierającej wskazówki do dalszej pracy w celu osiągnięcia sukcesu.
3. Działania uczniów: a) w stosunku do samych siebie: organizowanie pomocy koleżeńskiej, wdrażanie do samooceny, uczenie się organizacji czasu wolnego, czasu pozalekcyjnego, b) w stosunku do nauczycieli i dyrekcji: zgłaszanie ciekawych pomysłów pracy w szkole, zgłaszanie swoich oczekiwań, sygnalizowanie zauważonych nieprawidłowości, wspomaganie organizowania konkursów i imprez motywujących do pracy. 4. Działania rodziców: a) w stosunku do siebie: tak zorganizować zajęcia własne, by mieć czas na rozmowę, zajęcia i pomoc dziecku, b) w stosunku do własnych dzieci: określenie jasnego systemu wymagań, dbałość o właściwą organizację czasu pozalekcyjnego, systematyczne kontrolowanie osiągnięć, sprawdzanie wykorzystania wolnego czasu, c) w stosunku do nauczycieli i wychowawcy: częste kontakty, odpowiadanie na uwagi nauczycieli zamieszczone w zeszytach do korespondencji; usprawiedliwienia nieobecności dziecka do tygodnia po powrocie do szkoły, d) w stosunku do innych rodziców: podejmowanie wspólnych działań, e) w stosunku do dyrekcji i potrzeb szkoły: współdziałanie w sprawach organizacyjnych, bezpieczeństwa i wychowawczych.
V. PLANOWANE DZIAŁANIA JĘZYK POLSKI, JĘZYK ANGIELSKI, HISTORIA OBSZARY Czynność wymagająca poprawy Działania prowadzące do uzyskania lepszego wyniku Uczestnicy Osoby odpowiedzialne Termin realizacji działania Dowody realizacji CZYTANIE TEKSTÓW NIELITERACKICH Uczeń: - odczytuje różne teksty nieliterackie (podręcznikowe, publicystyczne i popularnonaukowe, przekazy ikoniczne, teksty użytkowe ); - określa funkcje elementów charakterystycznych dla danego tekstu; - posługuje się podstawowymi terminami związanymi z przekazami ikonicznymi, tekstami nieliterackimi; - odczytuje dane z tabeli, planu, diagramu, tekstu źródłowego i odpowiada na proste pytania z nimi związane; - czyta proste teksty użytkowe w języku angielskim i odpowiada na pytania z nimi związane. Czytanie i analizowanie różnych tekstów; określanie ich elementów, posługiwanie się poznanymi terminami. Wykonywanie zadań, w których uczeń musi rozpoznać, co oznacza dany znak, emotikon Układanie pytań do tekstu; zaznaczanie ważnych informacji. Odczytywanie informacji z planu, schematu, tabeli, instrukcji Odpowiadanie poprawnie zbudowanymi zdaniami w j. angielskim. klas IV-VI polonista, historyk anglista Cały rok szkolny Zapis w zeszycie przedmiotowym Karty pracy Teczki uczniów z zadaniami i ćwiczeniami z zajęć pozalekcyjnych Zapisy w dziennikach lekcyjnych Sprawdziany i testy z informacją zwrotną Praca z tablicą chronologiczną. Zapis w zeszycie przedmiotowym ROZUMOWANIE I TWORZENIE STRATEGII Umieszczanie dat w przedziale czasowym na lekcjach historii i j. polskiego. Porządkowanie informacji. Ustalenie sposobu wykonania zadania. Wyrażanie własnych opinii i ich uzasadnianie za pomocą odpowiednio dobranych argumentów. Tworzenie planów, notatek, schematów, wykresów Uzasadnianie, argumentowanie i wnoskowanie; ćwiczenia językowe. Stosowanie metod aktywizujących i elementów OK. klas IV-VI polonista i historyk Cały rok szkolny Teczki uczniów z zadaniami i ćwiczeniami z zajęć pozalekcyjnych Sprawdziany i testy z informacją zwrotną Prace uczniowskie Zapisy w dziennikach lekcyjnych
Ponadto nauczyciele języka polskiego, języka angielskiego i historii: zachęcają uczniów do czytelnictwa, popularyzują książki, zbiory sprawdzianów, czasopisma przygotowujące do sprawdzianu po klasie VI i zachęcają uczniów do pracy samokształceniowej, przygotowują uczniów klas VI do sprawdzianu po klasie VI na godzinach z art. 42 ust. 2 KN (dowód realizacji: wpisy do dzienników zajęć pozalekcyjnych). MATEMATYKA OBSZARY SPRAWNOŚĆ RACHUNKOWA CZYTANIE TEKSTÓW NIELITERACKICH ROZUMOWANIE I TWORZENIE STRATEGII Czynność wymagająca poprawy Obliczenia dotyczące czasu, pieniędzy, kalendarza, skali. Utrwalenie tabliczki mnożenia. Kolejność wykonywania działań. Działania na ułamkach zwykłych i dziesiętnych. Odczytywanie danych z rysunku, tabeli, diagramu itp. Umiejętność czytania zadań tekstowych. Ustalenie sposobu i zapisywanie wyrażeń prowadzących do rozwiązania zadania z treścią. Działania prowadzące do uzyskania lepszego wyniku Praktykowanie dodatkowych zadań tekstowych dotyczących obliczeń czasu, pieniędzy, kalendarza, skali. Odpytywanie tabliczki mnożenia na każdej lekcji. Dodatkowe zadania domowe. Zadania tekstowe (wyżej wymienione) przygotowane przez nauczyciela powinny zawierać również ćwiczenie umiejętności odczytywania danych z tabeli, rysunku, wykresu, diagramu itp. Głośne czytanie tekstu zadań. Indywidualne ciche czytanie treści zadań. Nauczyciel przygotowuje dla każdego ucznia dodatkowe zadania tekstowe do samodzielnej pracy w domu. Zadania powinny zależeć od przerabianego materiału. Nauczyciel sprawdza je. Nauczyciel przygotowuje dodatkowe zadania utrwalające, które uczniowie samodzielnie rozwiązują na lekcji i na kole matematycznym Nauczyciel sprawdza i ocenia pracę uczniów oraz omawia na lekcji. Uczestnicy kl. IV - VI kl. IV - VI kl. IV - VI Osoby odpowiedzialne matematyk matematyk matematyk Termin realizacji działania Cały rok szkolny Cały rok szkolny Cały rok szkolny Dowody realizacji Dodatkowa rubryka w dzienniku lekcyjnym zatytułowana zadanie domowe Karty pracy, sprawdziany i testy Dodatkowa rubryka w dzienniku lekcyjnym zatytułowana zadanie domowe Dodatkowa rubryka w dzienniku lekcyjnym zatytułowana zadanie domowe
OBSZARY CZYTANIE TEKSTÓW NIELITERACKICH ROZUMOWANIE I TWORZENIE STRATEGII Czynność wymagająca poprawy Odczytywanie tekstów podręcznikowych, publicystycznych i popularnonaukowych; danych z tabeli, planu, diagramu, tekstu źródłowego i odpowiadanie na proste pytania z nimi związane. Ustalenie sposobu rozwiązywania zadania z treścią. Ponadto nauczyciele matematyki i przyrody: PRZYRODA Działania prowadzące do uzyskania lepszego wyniku Głośne i ciche czytanie wybranych tekstów, podział tekstu na logiczne części, układanie pytań do tekstów, udzielanie odpowiedzi na pytania. Posługiwanie się informacjami z encyklopedii, słowników, Internetu. Odczytywanie informacji z tabel, diagramów, wykresów. Uważne czytanie poleceń do zadań. Czytanie ze zrozumieniem, np. planu wycieczki, instrukcji do doświadczenia. Ćwiczenia w rozwiązywaniu zadań tekstowych: ustalanie sposobu jego rozwiązania (kolejne czynności). Poznanie przyrządów służących do obserwacji zjawisk zachodzących w przyrodzie. Zapisywanie wyników obserwacji. Rozwiązywanie zadań dotyczących czasu, długości, objętości, wagi, temperatury. Poznanie własności zjawisk, przemian, obiektów przyrodniczych, elementów środowiska. Stosowanie poznanych własności do rozwiązywania problemów. Stosowanie aktywizujących metod wspomagających proces myślenia i właściwego kojarzenia. Uczenie różnych strategii rozwiązywania zadań, również zadań złożonych. Wyrabianie nawyku sprawdzania sensowności otrzymanych wyników. Systematyczne zapisywanie odpowiedzi na postawione w zadaniach pytania. Umiejętne uzasadnianie, argumentowanie i wnioskowanie. Wdrażanie uczniów do sprawniejszego posługiwania się kategoriami czasu i przestrzeni. Ćwiczenie umiejętności porządkowania wydarzeń w kolejności chronologicznej. Ćwiczenia w określaniu przyczyn i skutków wydarzeń. Uczestnicy kl. IV - VI Osoby odpowiedzialne przyrodnik Termin realizacji działania Cały rok szkolny kl. IV - VI przyrodnik Cały rok szkolny Dowody realizacji Sprawdziany, kartkówki, dodatkowe zadania domowe, praca podczas zajęć Testy sprawdzające wiedzę przyrodniczą, oceniane i gromadzone przez nauczyciela. Dodatkowa rubryka w dzienniku zatytułowana - trening przygotowują uczniów klas VI do sprawdzianu po klasie VI na godzinach z art. 42 ust. 2 KN (dowód realizacji: wpisy do dzienników zajęć pozalekcyjnych).
DOSKONALENIE NAUCZYCIELI: szkolenia w ramach WDN, rady szkoleniowe, jakość procesu uczenia się, aktywizacja i motywowanie uczniów do nauki poprzez: rozbudzanie w uczniach zainteresowania przedmiotem - stosowanie metod aktywizujących, jasne określenie oczekiwań wobec uczniów, uwzględnienie potrzeb i zainteresowań uczniów (organizowanie dodatkowych zajęć), dostrzeganie wkładu pracy ucznia, nie tylko efektów. WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI: uświadamianie rodzicom, jakie czynniki mają wpływ na osiągnięcia uczniów, przekazywanie rodzicom informacji o prowadzonych zajęciach pozalekcyjnych i uświadamianie konieczności uczestnictwa ich dzieci w tych zajęciach, szczególnie w przypadku uczniów z trudnościami, prowadzenie zajęć z udziałem rodziców, pokazujących możliwości pracy z dzieckiem w domu, np. w czasie lekcji otwartych; prowadzenie zajęć z elementami OK. VI. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW: Na zajęciach należy: zdiagnozować umiejętności, analizować sprawdziany, testy pod względem zarówno opanowania treści, jak też poziomu opanowania kluczowych umiejętności, zaplanować działania wyrównujące braki, stosować metody aktywizujące, motywować uczniów do nauki poprzez stosowanie nagród, pochwał, konsekwentnie przestrzegać zawartych umów, kontraktów, uczyć korzystania z materiałów źródłowych, w tym z podręcznika, uczyć wykorzystywania posiadanych informacji w praktyce, rozwiązywać problemy aktualne,
uczyć wyszukiwania informacji w słownikach, encyklopediach, Internecie, bibliotekach), rozwijać logiczne myślenie poprzez stosowanie metod problemowych, wspomagać uczniów w planowaniu i organizowaniu wolnego czasu, własnej nauki, poprawiać metody pracy z uczniem słabym i zdolnym, przeprowadzać więcej sprawdzianów pisemnych kartkówek, rozwiązywać większą liczbę testów, stosując różne metody ich rozwiązywania, na sprawdzianach stosować zadania otwarte i zamknięte, częściej badać osiągnięcia uczniów, analizować je, zwrócić większą uwagę na uczniów o obniżonych możliwościach intelektualnych, dostosowywać sprawdziany do ich możliwości (jeżeli istnieją takie opinie PPP), zorganizować, w miarę potrzeb i możliwości, dodatkowe zajęcia, zwracać uwagę na poprawne pod względem stylistycznym odpowiedzi, pełnymi zdaniami, zwracać większą uwagę na estetykę zapisu wykonywanych prac, zwiększać nacisk na treści związane z tworzeniem diagramów, wykresów, tabel, umieszczanie w nich informacji, odczytywanie informacji, w rozwiązywanych zadaniach na lekcji i w pracach klasowych uwzględniać standardy wymagań, rozwijać czytelnictwo, odpytywać uczniów ze zrozumienia czytanych treści, stosować metody problemowe burza mózgów, drzewo decyzyjne, prosić uczniów o argumentowanie swoich opinii, ocen, prosić o podawanie różnych sposobów rozwiązania danego problemu i możliwych konsekwencji podejmowanych działań, kontrolować samodzielność wykonywanych prac, analizować błędy popełnione przez uczniów i wspólnie poszukiwać ich źródeł, pozwalać uczniom recenzować prace swoje i innych, przy wskazywaniu mocnych i słabych stron,
zachęcać i motywować uczniów do wytężonej pracy na lekcji, w domu i w trakcie pisania sprawdzianu. VII. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW: poprawa wyników sprawdzianu zmniejszenie liczby uczniów z niskimi wynikami, zwiększenie liczby uczniów z wysokimi wynikami, dostrzeżenie w życiu codziennym użyteczności wiedzy nabytej w szkole, świadome przystąpienie do sprawdzianu z przeświadczeniem o możliwościach rozwiązania, ze świadomością, że jest się dobrze do sprawdzianu przygotowanym. Szczegółowe kierunki działań i zadania ukierunkowane na podniesienie efektywności nauczania nauczyciel powinien: doskonalić umiejętności mierzenia jakości własnej pracy, opracować narzędzia badawcze - m. in. ankiety na temat potrzeb i oczekiwań uczniów, ankiety określające źródła niepowodzeń i trudności w nauce, doskonalić umiejętności oceniania osiągnięć uczniów, ocena powinna spełniać funkcję motywującą i zachęcać do dalszego wysiłku, uczyć samooceny, wyrabiać w uczniu postawy pozytywne, np. mogę wszystkiego się nauczyć, nie ma dla mnie rzeczy niemożliwych, każde niepowodzenie jest pierwszym krokiem do osiągnięcia sukcesu, doskonalić umiejętności planowania i gospodarowania czasem, skracać maksymalnie część teoretyczną lekcji na korzyść zajęć i ćwiczeń praktycznych i metod aktywizujących, zwiększać liczbę zadań rozwiązywanych przez uczniów przy tablicy pod kierunkiem nauczyciela, ćwiczeń zespołowych; ćwiczenia do samodzielnego rozwiązywania pozostawić jako pracę domową, unikać cichej pracy na lekcji, przekazywać i zbierać informacje zwrotne, opracowywać metody pracy z uczniem zdolnym i mającym trudności w nauce, analizować programy i podręczniki pod kątem możliwości uczniów i realizacji standardów,
przestrzegać czasu nauki i punktualnego rozpoczynania i kończenia zajęć, motywować uczniów do nauki (ukazywać zastosowania i znaczenie nowych wiadomości), uczyć strategii rozwiązywania różnych form zadań (otwarte, zamknięte), stwarzać sytuacje wymagające podejmowania samodzielnych decyzji w określonym czasie i pokazywać konsekwencje wynikające z braku przemyślenia ich, ćwiczyć najsłabiej opanowane umiejętności; modyfikować rozkłady nauczania i plany wynikowe, indywidualizować nauczanie, przyzwyczajać do sprawdzianów poprzez częste ich stosowanie i analizowanie, uczyć, jak radzić sobie z problemami, napięciem, stresem, wprowadzać krótkie ćwiczenia śródlekcyjne, szczególnie na ostatnich godzinach, przy niekorzystnych warunkach biometeorologicznych, stwarzać przyjemną atmosferę pracy. VI. EWALUACJA Skutki dokonanych zmian oceniać należy poprzez analizę sprawdzianów diagnozujących z każdego przedmiotu na początku i na końcu roku szkolnego, wewnątrzszkolnych i zewnątrzszkolnych, porównywanie ich z wynikami z lat poprzednich oraz osiągniętymi ocenami z przedmiotów wiodących - semestralnych i końcoworocznych.