FIRMA ZAŁOŻONA W 1993 R. GEOTECHNIKA BUDOWLI AMD RZECZOZNAWCA INŻ. MARIAN DMOWSKI 03-020 Warszawa, ul. Majorki 33a tel. kom.: 602 243 947 tel. /fax: 22 614 00 68 e-mail: amdgeo@neostrada.pl Regon 010148953 NIP 527-101-09-93 TYTUŁ OPRACOWANIA: EKSPERTYZA TECHNICZNA DOTYCZĄCA POSADOWIENIA I STANU TECHNICZNEGO WYBRANYCH ELEMENTÓW WILLI PRZY UL. KLONOWEJ 6 W WARSZAWIE. ZLECENIODAWCA: Centrum Obsługi Kancelarii Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej 00-902 Warszawa, ul. Wiejska 10. SPIS TREŚCI: I. TEKST... str. 16 1. Dane ogólne. 2. Opis willi przy ul. Klonowej 6 i lokalizacja badanych uszkodzeń. 3. Wyniki badań w odkrywkach, wykonanych w obrębie budynku. 4. Opis zawilgoceń fundamentów i ich przyczyny. 5. Wnioski i zalecenia. 6. Dokumentacja fotograficzna II. RYSUNKI... ark. 8 nr 1 - Rzut piwnicy w skali 1:50. nr 2 - Rzut parteru niskiego w skali 1:50. nr 3 - Rzut parteru wysokiego w skali 1:50. nr 4 - Rzut piętra w skali 1:50. nr 5 - Rzut tarasu w skali 1:50. nr 6 - Profile dwóch odkrywek: przy ścianie fundamentowej w piwnicy i przy ścianie zewnętrznej. nr 7 - Odkrywki warstw płyt loggi i balkonu w skali 1:10. nr 8 - Odkrywki warstw tarasu i brandmuru w skali 1:10. nr 9 - Widok elewacji wschodniej w skali 1:50. - Oznaczenia geotechniczne. OPRACOWALI: WARSZAWA, marzec 2012 r.
2 Warszawa, marzec 2012 r. EKSPERTYZA TECHNICZNA DOTYCZĄCA POSADOWIENIA I STANU TECHNICZNEGO WILLI PRZY UL. KLONOWEJ 6 W WARSZAWIE. 1. DANE OGÓLNE. 1.1. Ekspertyzę techniczną dotyczącą willi przy ul. Klonowej 6 w Warszawie opracowano i wykonano na zlecenie Centrum Obsługi Kancelarii Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, 00-902 Warszawa, ul. Wiejska 10. 1.2. Niniejszą ekspertyzę wykonano zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24.09.1998 r. (Dz. U. Nr 126, poz. 839) w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych. 1.3. Merytoryczne podstawy opracowania: 1.3.1. Inwentaryzacja budowlana wykonana w skali 1:50, sporządzona w marcu 2012 r. przez Architekci Dawidczyk i Partnerzy sp. z o.o.. 1.3.2. Wyniki badań dokonanych podczas wizji lokalnych w odkrywkach, wykonanych w marcu 2012 r. przy ścianach fundamentowych: w pomieszczeniu najgłębszej piwnicy, pogłębionej otworem badawczym gruntu i odkrywka wykonana na zewnątrz przedmiotowej willi oraz odkrywki w murach tarasu, loggi i balkonu. 1.3.3. Opracowane profile odkrywek wykonanych przy ścianach fundamentowych w piwnicy i na zewnętrz willi. Analiza parametrów geotechnicznych gruntów ustalonych metodą B (korelacyjną), z oceną ich zawilgocenia w podłożu. 1.3.4. Informacje dodatkowe, uzyskane od Projektanta. 1.3.5. PN-B-02481:1998 Geotechnika. Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar. PN-86-B-02480 - Grunty budowlane. Określenia, symbole, podział i opis gruntów. PN B-04452:2002 Geotechnika. Badania polowe. PN-EN 1997-2:2009 Eurokod 7: Projektowanie geotechniczne - Część 2: Rozpoznanie i badanie podłoża gruntowego.
3 PN-81-B-03020 Geotechnika. Grunty Budowlane. Posadowienie bezpośrednie budowli. Obciążenia statyczne i projektowanie. PN-EN 1997-1:2008 Eurokod 7: Projektowanie geotechniczne - Część 1: Zasady ogólne. PN-B-02479:1998 Geotechnika. Dokumentowanie geotechniczne. PN-EN 1997-1:2008 Eurokod 7: Projektowanie geotechniczne - Część 1: Zasady ogólne PN-EN 1997-2:2009 Eurokod 7: Projektowanie geotechniczne - Część 2: Rozpoznanie i badanie podłoża gruntowego. PN-B-06050:1999 Roboty ziemne. Wymagania ogólne. Normy związane oraz literatura techniczna z zakresu geotechniki stosowanej i doświadczenia zawodowe autorów opracowania w specjalności geotechnika stosowana. 1.4. Cel i zakres opracowania. Celem ekspertyzy jest ustalenie i opis przyczyn zawilgocenia ścian piwnic (fot. 1, 2) ścian zewnętrznych parteru (fot. 3-6), ścian wysokiego parteru (fot. 7), ścian pierwszego piętra (fot. 8-10), ustalenie i opis przyczyn uszkodzenia balustrady balkonu na elewacji wschodniej (fot. 11, 12) oraz ocena stanu izolacji przeciwwilgociowych na podstawie odkrywek murów tarasu (fot. 13), loggi (fot. 14) i balkonu (fot. 15) w willi przy ul. Klonowej 6 w Warszawie. W zakres ekspertyzy wchodziły m. innymi następujące czynności: - wizja lokalna, oględziny: piwnicy, niskiego parteru, wysokiego parteru, I piętra i II piętra z tarasem oraz loggi i balkonu, wykonanie odkrywek: przy wewnętrznej ścianie fundamentowej, pogłębionej otworem badawczym gruntu i przy zewnętrznej ścianie fundamentowej oraz wykonanie odkrywek brandmuru i stropu tarasu, płyty loggi i płyty balkonowej w przedmiotowej willi, - opracowanie wyników badań i rysunków, z oceną warunków gruntowo - wodnych, - opracowanie wniosków z oceną wilgoci gruntów i ścian piwnicznych, - opracowanie zaleceń na temat środków zaradczych, związanych z występowaniem wilgoci na ścianach piwnicznych, - opracowanie zaleceń dotyczących naprawy uszkodzonej balustrady na elewacji wschodniej budynku.
4 2. OPIS WILLI PRZY UL. KLONOWEJ 6 I LOKALIZACJA BADANYCH USZKODZEŃ. 2.1. Budynek willi przy ul. Klonowej 6 w Warszawie w zabudowie bliźniaczej wraz z budynkiem sąsiednim przy ul. Klonowej 8 w Warszawie usytuowany jest po północnej stronie ulicy Klonowej w Warszawie. Willa o wymiarach w planie 14,55 m x 12,50 m, jest podpiwniczona, przebudowana w 1935 r. Poziom powierzchni terenu przy willi jest wyniesiony około 1,00 m powyżej poziomu powierzchni ulicy Klonowej, znajdującej się za południową stroną muru okalającego posiadłość. 2.2. Dane o występowaniu wilgoci na ścianach piwnic i ścianach niskiego parteru. We wszystkich pomieszczeniach piwnicznych i w niektórych pomieszczeniach niskiego parteru (np. w pokoju nr 0.4) na ścianach występują zawilgocenia do wysokości około 30 cm powyżej posadzek występują wykwity - oznaki kapilarnego podciągania wilgoci, co jest wynikiem braku skutecznej pionowej i poziomej izolacji przeciwwilgociowej fundamentów i ścian fundamentowych. 2.3. Dane o występowaniu wilgoci na ścianach I-go piętra. W dwóch pomieszczeniach I-go piętra (pokoje nr 2.3 i 2.6) na ścianach w rejonie połączenia ze stropem II piętra występują zawilgocenia o średnicy około 80 cm wynik nieszczelności izolacji przeciwwodnej na tarasie znajdującym się powyżej. 2.4. Dane o uszkodzeniu (pęknięciu) balustrady balkonu zlokalizowanego przy wysokim parterze. Na elewacji wschodniej zlokalizowany jest balkon dostępny z kondygnacji wysokiego parteru oraz poprzez schody zewnętrzne z poziomu parteru. Balkon wyposażony jest w żelbetową balustradę grubości 14 cm. W rejonie schodów łączących poziomy balkonu balustrada uległa uszkodzeniu pękniecie na całej wysokości, połączone z wychyleniem się części balustrady z płaszczyzny pionowej. Nie uległa uszkodzeniu wspornikowa płyta balkonu i schodów. Uszkodzenie jest wynikiem braku skutecznej izolacji przeciwwilgociowej balkonu oraz naprężeń powstałych w wyniku nierównomiernej pracy wspornika balkonu i wspornika przylegających schodów (w tym może być dodatkowo wynikiem nierównomiernego osiadania budynku).
5 3. WYNIKI BADAŃ W ODKRYWKACH, WYKONANYCH W OBRĘBIE BUDYNKU. 3.1. OPIS BADAŃ. W marcu 2012 r. wykonano następujące odkrywki: - przy ścianie wewnętrznej w piwnicy, - przy ścianie fundamentowej zewnętrznej, - na tarasie II piętra: w stropie pod tarasem i w brandmurze przy tarasie; - w płycie loggi na I-ym piętrze, - w płycie balkonu przy wysokim parterze. Otwory w odkrywkach przy ścianie piwnicznej drążono ręcznym zestawem wiertniczym. Odkrywkę przy ścianie wewnętrznej pogłębiono otworem badawczym gruntu o głębokości 2,50 m poniżej posadzki piwnicy. Odwiercane próby gruntów zbadano makroskopowo, przy czym parametry gruntów (stopień zagęszczenia gruntów sypkich i stopień plastyczności gruntów spoistych) występujących w podłożu dodatkowo sprawdzano z oporu świdra okienkowego Ø 70 mm i z oporu sondy rowkowej Ø 20 mm (typu Kuntzla), wbijanej w dna drążonych otworów. Poziomy przy odwierconym otworze w odkrywce i przy odkrywce na zewnątrz oraz pozostałe poziomy odkrywek w murach i płytach przyjęto w nawiązaniu do poziomu ± 0,00 budynku willi. Poziom powierzchni terenu oszacowano około 0,60 m poniżej poziomu parteru budynku ± 0,00. Odkrywki na tarasie, loggi i na balkonie wykonano w zakresie lokalnego usunięcia i zinwentaryzowania warstw poszczególnych przegród do powierzchni stropu / płyty konstrukcyjnej danego elementu budowlanego. Usytuowanie odkrywek przy ścianach fundamentowych pokazano na rys. nr 1 i 2, usytuowanie odkrywek w murach, stropie i płytach przedstawiono na rys. nr 3 5, a profile wykonanych odkrywek przy ścianach fundamentowych pokazano na rys. nr 6. 3.2. WARUNKI WODNE. Poziom wody gruntowej stwierdzono w otworze odkrywki wykonanej przy ścianie fundamentowej piwnicy na głębokości 2,00 m poniżej poziomu posadzki, t. j. około 1,10 m poniżej spodu posadowienia ściany fundamentowej. Ponadto w obydwu odkrywkach ścian fundamentowych wewnętrznej i zewnętrznej stwierdzono grunty nasypowe i grunty rodzime wilgotne i mokre.
6 Autorzy niniejszego opracowania na podobne zjawiska i problemy wilgociowe natykali się wielokrotnie w innych domach podczas działalności zawodowej, a zwłaszcza w latach 2010 r. 2011 r. 3.3. STAN IZOLACJI PRZECIWWODNYCH TARASU, LOGGI I BALKONU. Wykonanie odkrywki warstw zlokalizowanych na powierzchni badanego tarasu, loggi i balkonu, istnienie uszkodzeń (zawilgoceń) ścian ujawnione wewnątrz budynku oraz uszkodzeń na powierzchni elewacji wykazały nieskuteczność istniejących izolacji przeciwwodnych i systemu odwodnienia wykonanych na wyżej opisanych elementach budowlanych. W wykonanych odkrywkach stwierdzono zawilgocenia elementów budowlanych znajdujących się poniżej izolacji (t. j. elementów, które powinny być chronione przez izolację). 4. OPIS ZAWILGOCEŃ FUNDAMENTÓW i ICH PRZYCZYNY. Na ścianach piwnic od wewnątrz widoczne są poodparzane tynki oraz wykwity i odparzenia wilgociowe murów. Wody z gruntu podciągane są kapilarnie na ściany piwnic. Pozapadane i odspojone (zniszczone) opaski wokół budynku willi umożliwiają zbieranie się i występowanie wód opadowych bezpośrednio w podłożu gruntowym przy zewnętrznych ścianach willi. Dlatego na zewnętrznych murach domu występują ponadnormatywne (większe od 12%) zawilgocenia rzędu 20 30%, a miejscowo nawet większe. Poziomy powierzchni terenu przy opaskach nie są równe, co sprzyja powstawaniu kałuż i przesiąkaniu wód opadowych ku ścianom budynku. Na poziomach posadowienia ścian występują grunty piaszczyste poprzewarstwiane gruntami spoistymi słaboprzepuszczalnymi, którymi są pyły piaszczyste i pyły. Zróżnicowane warstwy piaszczyste o różnej filtracji są w stanie wilgotnym i mokrym. Brak wyraźnych spadków powierzchni terenu od willi na zewnątrz sprzyja retencji wód opadowych wokół budynku. Przebiegający rynsztok przy murze wzdłuż ulicy nie spełnia roli odwadniającej w sposób wystarczający, gdyż nasypy stwierdzone w odkrywce przy ścianie zewnętrznej są wilgotne i mokre. Ponadto odkrywki wykazały brak skutecznej izolacji przeciwwodnej i przeciwwilgociowej fundamentów i ścian fundamentowych zarówno w płaszczyźnie pionowej, jak i poziomej,
7 co w połączeniu z warunkami gruntowymi, występującymi w bezpośrednim otoczeniu budynku, powoduje trwałe zawilgocenia w willi. 5. WNIOSKI i ZALECENIA. 5.1. Główną przyczyną zawilgocenia ścian piwnic i ścian niskiego parteru w budynku willi przy ul. Klonowej 6 w Warszawie jest brak izolacji przeciwwilgociowej ścian fundamentowych. 5.2. Przed przystąpieniem do prac izolacyjnych w przyziemiu budynku należy dokonać przeglądu rynien i rur spustowych oraz dokonać naprawy lub wymiany ich uszkodzonych fragmentów. W szczególności należy wykonać skuteczne odwodnienie dachu na tarasie ostatniej kondygnacji. 5.3. Po całkowitym odkopaniu fundamentów (do poziomu posadowienia) należy skuć stare, zmurszałe tynki, oczyścić zabrudzenia oraz zmurszałe fragmenty cegieł i spoin oraz osuszyć powierzchnie ścian fundamentowych (poniżej poziomu terenu), należy wykonać tynki wodoszczelne renowacyjne. 5.4. Należy osuszyć ściany i wykonać pionowe izolacje wodochronne na fundamentowych ścianach zewnętrznych budynku willi. Zaleca się wykonanie iniekcji w ścianach fundamentowych wewnętrznych i zewnętrznych. Zaleca się również wykonanie izolacji poziomej podposadzkowej w pomieszczeniach piwnicznych budynku, w szczególności tam, gdzie na ścianach występują zawilgocenia. 5.5. Przed przystąpieniem do robót naprawczych należy również zinwentaryzować i opisać wszystkie miejsca przeznaczone do wyrównania i podwyższenia powierzchni terenu (miejsca, gdzie tworzą się kałuże podczas deszczów). Opaska wokół willi powinna mieć spadki na zewnątrz (od budynku) i nie powinna być pouszkadzana. 5.6. Z wykonanych badań geotechnicznych wynika, że po wykonaniu izolacji powierzchniowej na ścianach fundamentowych, wpływ występujących poziomów wód gruntowych nie będzie mieć praktycznego znaczenia na eksploatację piwnic. Należy jednak dbać o systematyczne przeglądy konserwatorskie i o bieżące naprawy izolacji i instalacji wentylacyjnej oraz instalacji wod. kan..
8 5.7. W piwnicach i pomieszczeniach niskiego parteru występują na ścianach zawilgocenia. Należy udrożnić wentylację grawitacyjną w piwnicach i sprawdzić szczelność instalacji deszczowej (rynny i rury spustowe). 5.8. Zalegający nasyp wokół budynku należy zastąpić pospółką uformowaną i zagęszczaną warstwami o grubościach przystosowanych do charakterystyki maszyn zagęszczających. Zagęszczenie nasypu należy wykonywać warstwami wg PN-B-06050 do wskaźnika zagęszczenia I S o wartości określonej w projekcie, przy czym najmniejsza wartość wskaźnika zagęszczenia nie powinna być mniejsza niż I S 0,98 (I D 0,55). 5.9. Widoczne pękniecie na betonowej balustradzie balkonu od zewnątrz należy naprawić poprzez skucie wszystkich zmurszałych i skorodowanych jego części na długości około 30 cm do zdrowych fragmentów balustrady. Następnie wprowadzić kotwy po obu stronach pęknięcia i powtórnie zabetonować balustradę. 5.10. Na tarasie II piętra należy wykonać skuteczną izolację przeciwwodną i termiczną, poprzez skucie wszystkich warstw tarasu do powierzchni konstrukcji nośnej stropu, ścian attykowych i zadaszenia loggi nad I piętrem i ponowne wykonanie wszelkich niezbędnych warstw tarasowych z uwzględnieniem spadków do wpustów instalacji deszczowej. 5.11. Należy wykonać izolacje przeciwwodne posadzki loggi na I piętrze i balkonu przy wysokim parterze budynku wraz z odtworzeniem przelewów na posadzkach. Wykonanie izolacji i przelewów (rzygaczy) w sposób zapobiegający zalewaniu elewacji budynku i podciekaniu wody pod płytą balkonową. 5.12. Wyniki oględzin elementów konstrukcji budynku wskazują na brak odkształceń, z czego wniosek, że budynek nie jest statycznie zagrożony. Brak jest zagrożenia życia lub zdrowia osób lub zagrożenia mienia brak przeciwwskazań do realizacji prac naprawczych, wskazanych w niniejszej ekspertyzie. Mimo tego osoby wykonujące roboty remontowe powinny być przeszkolone w zakresie BHP. 5.9. Naprawcze roboty budowlane należy prowadzić na podstawie dokumentacji projektowej, pod nadzorem uprawnionych i doświadczonych osób. 5.10. W przypadku wątpliwości przy projektowaniu lub przy realizacji robót związanych z niniejszą ekspertyzą, należy porozumieć się z jej autorami.
9 5. DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA. Fot. 1. Pom. 00.3 zawilgocenie ściany fundamentowej Fot.2 Pom. 00.3 odkrywka fundamentów.
10 Fot. 3 i 4 Pom. 0.4 - zawilgocenie ściany zewnętrznej fundamentowej
11 Fot. 5 Pom. 0.4 - zawilgocenie ściany zewnętrznej fundamentowej Fot. 6 Pom. 0.4 - zawilgocenie ściany zewnętrznej fundamentowej
12 Fot. 7 Pom. 1.2 - zawilgocenie ściany zewnętrznej fundamentowej Fot. 8 Pom. 2.3. zawilgocenie ściany zewnętrznej
13 Fot. 9 Pom. 2.3. zawilgocenie ściany zewnętrznej Fot. 10 Pom. 2.6. zawilgocenie ściany zewnętrznej
14 Fot. 11 Uszkodzenie balustrady balkonu przy wysokim parterze Fot. 12 Uszkodzenie balustrady balkonu przy wysokim parterze widoczne wychylenie części balustrady z płaszczyzny
15 Fot. 13 Odkrywka tarasu przy II piętrze Fot. 14 Posadzka loggii na I piętrze widoczne uszkodzenia nawierzchni.
16 Fot. 15 Posadzka balkonu przy wysokim parterze widoczne uszkodzenia nawierzchni. Opracowali: Warszawa_Klonowa