Instytut Historii Historia, studia stacjonarne pierwszego stopnia Specjalność: Historia z językiem angielskim SYLABUS Przedmiot Historia i kultura regionu Prowadzący Dr Dominika Burdzy Forma zajęć Konwersatorium Rok studiów III rok semestr zimowy 2011/2012 Liczba godzin 30 Punkty ECTS 3 Forma Zaliczenie z oceną zaliczenia Wymagania wstępne Cele dydaktyczne Metody dydaktyczne Warunki zaliczenia przedmiotu Tematyka zajęć Treści kształcenia Podstawowa wiedza o dziejach regionu świętokrzyskiego 1. Poznanie historii i kultury regionu świętokrzyskiego od starożytności do XX wieku 2. Rozpoznawanie głównych postaci życia politycznego, gospodarczego i kulturalnego regionu 3. Krytyczne czytanie i interpretowanie źródeł 4. Poznanie określonego zasobu pojęć i terminów dotyczących historii i kultury regionu 5. Stosowanie map konturowych przy omawianiu podziałów administracyjnych w regionie Dyskusja, prezentacja, praca ze źródłami, praca z mapą Obowiązkowe uczestnictwo w zajęciach. Dopuszczalna jedna nieobecność, każda kolejna wymaga zaliczenia na konsultacjach. Aktywność na zajęciach i zaliczenie kolokwium. 1. Podziały administracyjne regionu świętokrzyskiego od średniowiecza do końca XX wieku 2. Organizacja terytorialna i instytucje Kościoła katolickiego w regionie świętokrzyskim 3-4. Wydobycie i wytop żelaza w regionie. Staropolski Okręg Przemysłowy 5. Bogactwa naturalne regionu w badaniach i opisach geologów 6. Urbanizacja regionu 7. Rola rzemiosła w gospodarce regionu 8. Spław wiślany 9. Szkolnictwo w regionie od szkół parafialnych do uniwersytetu
Literatura 10. Wybitni pisarze rodem ze świętokrzyskiego 11. Sztuka regionu 12-15. Najważniejsze wydarzenia polityczne w regionie - M. Kromer, Polska czyli o położeniu, ludności, obyczajach, urzędach i sprawach publicznych królestwa polskiego księgi dwie, przekł. z łac. Stefana Kazikowskiego, Olsztyn 1977 - Sz. Starowolski, Polska albo opisanie położenia Królestwa Polskiego, Kraków 1976 - Opisy historyczne województwa krakowskiego i sandomierskiego z lat 1823 i 1827, wydał S. J. Adamczyk, Kielce 2003 Literatura: - Dzieje regionu świętokrzyskiego od X do końca XVIII wieku, pod. red. J. Wijaczki, Warszawa-Kielce 2004 - W. Pacuski, Granice i podziały polityczno-administracyjne, w: Atlas historyczny Polski. Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. W. Pałucki, Warszawa 1993, s. 31-49 - A. Dunin-Wąsowicz, Granice administracji kościelnej, w: Atlas historyczny Polski. Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. W. Pałucki, Warszawa 1993, s. 50-67 - S. Zajączkowski, Uwagi nad terytorialno-administracyjnym ustrojem Polski XII w., Czasopismo Prawno-Historyczne, T. 7, 1955 - T. Lalik, Sandomierskie we wczesnym średniowieczu. Prowincja, księstwo, województwo, w: Studia sandomierskie. Materiały do dziejów miasta Sandomierza i regionu sandomierskiego, red. T. Wąsowicz, J. Pazdur, Warszawa 1967, s. 45-104 - S. Arnold, Podziały administracyjne województwa sandomierskiego do końca XVIII w., w: Pamiętnik Świętokrzyski, Kielce 1931 - J. Natanson-Leski, Rozwój terytorialny Polski. Od czasów najdawniejszych do okresu przebudowy państwa w latach 1569-1572, Warszawa 1964 - Sandomierz. Z dziejów polityki, prawa i kultury, red. P. Witek, A. Wrzyszcz, Sandomierz 2001 - A. Teterycz-Puzio, Geneza województwa sandomierskiego. Terytorium i miejsce w strukturze państwa polskiego w średniowieczu, Słupsk 2001 - A. Teterycz-Puzio, Między Wisłą a Pilicą w XII-XIII wieku. Jeszcze o przynależności politycznej i administracyjnej północnej części międzyrzecza Wisły i Pilicy, w: Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne, T. 6, red. L. Michalska-Bracha, B. Wojciechowska, Kielce 2005, s. 33-48 - J. Z. Pająk, Dzieje podziałów administracyjnych a granice regionu świętokrzyskiego, w: Region świętokrzyski. Mit czy rzeczywistość?, red. J. Wijaczka, Kielce 2001, s. 49-72 - J. Z. Pająk, H. Stawicki, Region Kielecko-Radomski w jego policentrycznej strukturze z Aglomeracją Staropolską, Kielce 1999 - T. Koba-Ryszewska, Przeszłość administracyjna ziem województwa kieleckiego, w: Z dziejów ziemi kieleckiej (1918-1944), Warszawa 1970 (?) - G. Miernik, Spory wokół kształtu terytorialnego województwa kieleckiego w latach 1944/45-1950 w: Region świętokrzyski. Mit czy rzeczywistość?, red. J. Wijaczka, Kielce 2001, s. 209-245 - Kościół katolicki w Małopolsce w średniowieczu i we wczesnym okresie nowożytnym, pod red. W. Kowalskiego i J. Muszyńskiej, Kielce 2001 - B. Kumor, Powstanie i rozwój sieci parafialnej w Małopolsce południowej do końca XVI w., Prawo Kanoniczne, T. 5, 1962, nr
3-4, s. 175-231 i T. 6, 1963, z. 1-4, s. 441-534 - S. Litak, Struktura terytorialna kościoła łacińskiego w Polsce w 1772 roku, Lublin 1980 - E. Wiśniowski, Prepozytura wiślicka do schyłku XVIII w. Materiały do struktury organizacyjnej, Lublin 1976 - E. Wiśniowski, Rozwój sieci parafialnej w prepozyturze wiślickiej w średniowieczu, Warszawa 1965 - W. Müller, Diecezje w okresie potrydenckim, w: Kościół w Polsce, red. J. Kłoczowski T. 2, Kraków 1970 - W. Kowalski, Uposażenie parafii archidiakonatu sandomierskiego w XV-XVIII wieku, Kielce 1998 - J. Kłoczowski, Zakony męskie w Polsce w XVI-XVIII wieku, w: Kościół w Polsce, T.2, Kraków 1970 - E. Janicka-Olczak, Zakony żeńskie w Polsce, w: Kościół w Polsce, T. 2, Kraków 1970 - Klasztor w kulturze średniowiecznej Polski, red. A. Pobóg-Lenartowicz, M. Derwich, Opole 1995 - M. Derwich, Benedyktyński klasztor św. Krzyża na Łysej Górze w średniowieczu, Warszawa-Wrocław 1992 - D. Olszewski, Organizacja terytorialna Kościoła w regionie świętokrzyskim, w: Region świętokrzyski. Mit czy rzeczywistość?, red. J. Wijaczka, Kielce 2001, s. 73-84 - D. Olszewski, Życie religijne mieszkańców Kielc w XIX wieku, w: Kielczanie w życiu miasta i regionu w XIX i XX wieku, red. U. Oettingen, Kielce 2006 - W. Gałązka, Kościelna przynależność obecnego terytorium diecezji sandomierskiej w ciągu wieków, Studia Sandomierskie, t. 6 (1990-96), s. 476-496 - Księga jubileuszu stulecia diecezji kieleckiej (1883-1983), Kielce 1986 - W. Wójcik, Organizacja okręgowego oficjalatu sandomierskiego w latach 1531-1546, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne, R. 5 (1958), nr 3 - W. Wójcik, Organizacja i działalność oficjalatu okręgowego w Kielcach w latach 1551-1635, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne, R. 10 (1963), nr 3 - P. P. Gach, Zakony w diecezji kieleckiej 1805-1914, Nasza Przeszłość, T. 59, 1983 - K. Bielenin, Starożytne górnictwo i hutnictwo żelaza w Górach Świętokrzyskich, Kielce 1992 - K. Bielenin, Kilka dalszych uwag dotyczących starożytnego hutnictwa świętokrzyskiego, w: Hutnictwo świętokrzyskie oraz inne centra i ośrodki starożytnej metalurgii na ziemiach polskich, red. Sz. Orzechowski, Kielce 2002, s. 10-23 - Sz. Orzechowski, Zaplecze osadnicze i podstawy surowcowe starożytnego hutnictwa świętokrzyskiego, Kielce 2007 - Sz. Orzechowski, Zaplecze osadnicze starożytnego okręgu hutniczego w Górach Świętokrzyskich i jego relacje ze strefą produkcyjną, w: Hutnictwo świętokrzyskie oraz inne centra i ośrodki starożytnej metalurgii na ziemiach polskich, red. Sz. Orzechowski, Kielce 2002, s. 27-43 - W. Weker, Proces dymarski teoria i praktyka, w: Hutnictwo świętokrzyskie oraz inne centra i ośrodki starożytnej metalurgii na ziemiach polskich, red. Sz. Orzechowski, Kielce 2002, s. 199-202 - B. Zientara, Dzieje małopolskiego hutnictwa żelaznego XIV-XVII wiek, Warszawa 1954 - Z. Wójcik, Studia z dziejów rozpoznania bogactw mineralnych regionu świętokrzyskiego, Kielce 1997 - P. Król, Kopalnie miedzianogórskie, Kielce 2007 - Dzieje i technika świętokrzyskiego górnictwa i hutnictwa kruszcowego, red. Z. Kowalczewski, Warszawa 1972 - A. Przychodni, Ośrodek starożytnej metalurgii żelaza nad Nidą, w: Hutnictwo świętokrzyskie oraz inne centra i ośrodki starożytnej metalurgii na ziemiach polskich, red. Sz. Orzechowski, Kielce 2002, s. 45-56
- Świętokrzyski Słownik Biograficzny, red. J. Wijaczka, Kielce 2002 - M. Pieniążek-Samek, Słownik biograficzny. Kielce XVII-XVIII wiek, Kielce 2003 - Z. Guldon, Górnictwo i hutnictwo w Staropolskim Okręgu Przemysłowym w drugiej połowie XVIII w., Kielce 1994 M. W. Radwan, Starożytne hutnictwo świętokrzyskie. Metody badań i wyniki, Kraków 1966 - M. Paulewicz, Chęcińskie górnictwo kruszcowe (XIV do poł. XVII wieku), Kielce 1992 - J. Muszyńska, Górnictwo i hutnictwo w dobrach biskupów krakowskich w województwie sandomierskim w połowie XVII w., w: Pamiętnik Świętokrzyski. Studia z dziejów kultury chrześcijańskiej, pod red. L. Kaczanowskiego, A. Massalskiego, D. Olszewskiego i J. Szczepańskiego. Kielce1991, s. 147-164 - Z. Rubinowski, Geologia, minerały i górnictwo złóż kruszców ołowiu typu karczówkowskiego w okolicach Kielc, w: Karczówka. Historia, literatura, architektura, przyroda, pod red. J. L. Olszewskiego, Kielce 1995, s. 93-103 - Surowce kamienne regionu świętokrzyskiego. Tradycje, możliwości i perspektywy wykorzystania, red. Józef Szajn, Zbigniew Rubinowski, Jerzy Gągol, Kielce 1994 - J. Zieliński, Staropolskie Zagłębie Przemysłowe, Wrocław 1965 - P. Król, J. Urban, Kopalnie w Miedzianej Górze i Ławęcznej oraz ochrona ich pozostałości, Rocznik Świętokrzyski, Seria B Nauki Przyrodnicze, 2003, T. 29, s. 1-44 L. Łoboda, Staropolski Okręg Przemysłowy w XVI-XVII wieku, (w:) Region świętokrzyski. Mit czy rzeczywistość? pod red. J. Wijaczki, Kielce 2001, s. 159-180 Z. Guldon, Chęcińskie górnictwo i hutnictwo kruszcowe w XV-XVIII wieku. Baza surowcowa i stan badań, Studia Kieleckie 1979, nr 1 Z. Guldon Z., J. Kaczor, Górnictwo i hutnictwo w staropolskim okręgu przemysłowym w drugiej połowie XVIII wieku, Kielce 1994 H. Kmieć, Dzieje techniki zbrojeniowej nad rzeką Bobrzą i w jej okolicach od XVI do XIX wieku. Kielce 2000. Z. Guldon, L. Stępkowski, Iłżeckie wyroby garncarskie na rynku krakowskim w XVII wieku, Rocznik Świętokrzyski 1980, t.8, s. 5-29 - F. Kiryk, Urbanizacja Małopolski. Województwo sandomierskie XIII-XVI wiek, Kielce 1994 - F. Kiryk, Lokacje miejskie nieudane, translacje miast i miasta zanikłe w Małopolsce do połowy XVII stulecia, Warszawa 1980 - A. Berdecka, Lokacje i zagospodarowanie miast królewskich w Małopolsce za Kazimierza Wielkiego (1333-1370), Wrocław 1982 - A. Dunin-Wąsowicz, Charakter i wielkość osiedli, w: Atlas historyczny Polski. Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 1-2, red. W. Pałucki, Warszawa 1993, s. 77-98 - M. Derwich, Benedyktyński klasztor św. Krzyża na Łysej Górze w średniowieczu, Warszawa-Wrocław 1992 - M. Derwich, W kręgu łysogórskiego opactwa benedyktynów, Kielce 2006 - Klasztor na Świętym Krzyżu w polskiej kulturze narodowej, pod red. D. Olszewskiego i R. Gryza, Kielce 2000 - Z dziejów opactwa świętokrzyskiego. Materiały z konferencji naukowej, Kielce, 1 czerwca 2006 r., pod red. M. Derwicha i K. Brachy, Kielce 2007 - M. Borkowska, Z dziejów opactwa cystersów w Wąchocku, Kielce 1999. - Cystersi - misjonarze Europy. Jędrzejów. Koprzywnica. Sulejów. Wąchock, Kielce 1994
Literatura uzupełniająca Adresy stron internetowych - Atlas historyczny Polski. Mapy szczegółowe XVI wieku. Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku : cz.1: Mapy, plany, cz.2: Komentarz, indeksy, oprac. K. Chłapowski i in., Warszawa 1993 - S. Litak, Atlas Kościoła łacińskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku, Lublin 2006