LEKCJA Z WYKORZYSTANIEM TECHNOLOGII KOMPUTEROWEJ I INFORMATYCZNEJ. Polski

Transkrypt

1 LEKCJA Z WYKORZYSTANIEM TECHNOLOGII KOMPUTEROWEJ I INFORMATYCZNEJ Surowce mineralne Polski Scenariusz lekcji geografii w gimnazjum Jak na lekcji geografii korzystaç z Excela, animacji na p ycie CD i Internetu? # MA GORZATA GO DOWSKA Jednà z metod aktywizujàcych uczniów jest wykorzystanie na lekcji komputera z zainstalowanym programem MS Excel oraz z dost pem do Internetu. Nasz przedmiot nadaje si do tego w szczególny sposób, a dotyczy to zw aszcza, choç nie tylko, zagadnieƒ z geografii spo eczno-gospodarczej. Poni ej prezentuj lekcj geografii w gimnazjum z wykorzystaniem technologii komputerowej i informatycznej. 1) Cele lekcji: a) ogólne: rozpoznanie i ocena zasobów surowców mineralnych Polski, wykorzystanie technologii komputerowej i informacyjnej na lekcji geografii, umiej tnoêç korzystania z ró nych êróde informacji (w tym z danych statystycznych i Internetu); b) szczegó owe: rozpoznawanie surowców mineralnych na podstawie okazów i próbek, klasyfikowanie surowców mineralnych ze wzgl du na ich gospodarcze wykorzystanie, okreêlenie czasu i warunków, w których utworzy y si poszczególne surowce mineralne, zmiany w wydobyciu surowców energetycznych w Polsce w latach , okreêlanie znaczenia bogactw mineralnych dla gospodarki narodowej, a wi c dla nas samych, dostrzeganie potrzeby racjonalnego gospodarowania surowcami, wskazywanie na mapie miejsca wydobycia poszczególnych surowców mineralnych, znajdowanie informacji na zadany temat z wykorzystaniem wyszukiwarki internetowej, odczytywanie danych statystycznych z innych êróde, opracowanie wyszukanych informacji za pomocà arkusza kalkulacyjnego EXCEL (wykonanie tabel, wykresów i diagramów), 1) Lekcja zosta a przeprowadzona jako otwarta w Gimnazjum Nr 4 w Suwa kach w grudniu 2003 r

2 Teoria i prakyka dydaktyczna analizowanie, interpretowanie wykresów i diagramów, okreêlanie udzia u Polski w Êwiatowym wydobyciu poszczególnych surowców. Metody: praca z mapà Êciennà, praca z komputerem, wyk ad, pokaz okazów ska, praca indywidualna z kartà pracy ucznia. Ârodki dydaktyczne: mapa hipsometryczna Polski, atlasy geograficzne Polski, p yta CD Okrywamy Êwiat. Animacje i zaj cia interakcyjne z geografii dla gimnazjalisty, cz. 2, WSiP SA, Warszawa 2003, Âwiat w liczbach 2003/2004, WSiP SA, Warszawa 2003, karty pracy ucznia. Przebieg lekcji: 1. Sprawy organizacyjno-porzàdkowe. 2. Wprowadzenie do tematu: a. Nauczyciel wyjaênia, co to sà surowce mineralne. b. Wspólnie z uczniami nauczyciel omawia bogactwa mineralne Polski na podstawie diagramu s upkowego WielkoÊç zasobów surowców mineralnych w Polsce, zamieszczonym w podr czniku Odkrywamy Êwiat, cz. 2, WSiP SA, Warszawa 2003, s Szczegó owe omówienie wa niejszych surowców mineralnych wyst pujàcych w Polsce. a. Krótki wyk ad nauczyciela na temat zasobów mineralnych Polski: W naszym kraju wyst puje wiele surowców mineralnych, mi dzy innymi w giel kamienny, w giel brunatny, rudy cynku i o owiu, miedzi, siarka, sól kamienna. Na pó nocnym wschodzie Polski zalegajà znaczne pok ady rud elaza, nieeksploatowane z uwagi na ochron Êrodowiska naturalnego Suwalszczyzny. W kilku rejonach naszego kraju znajdujà si te niewielkie pok ady ropy naftowej i gazu ziemnego. b. Prezentacja okazów i próbek surowców mineralnych: w gla kamiennego, w gla brunatnego, ropy naftowej, siarki, soli kamiennej, rud metali wyst pujàcych w Polsce miedzi, cynku i o owiu. c. Przypomnienie wiadomoêci dotyczàcych czasu (era, okres) i warunków, w jakich utworzy y si wy ej wymienione surowce w przesz oêci geologicznej. d. Przedstawienie podzia u surowców pod wzgl dem ich gospodarczego wykorzystania: energetyczne (w giel kamienny, w giel brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny), chemiczne (sól kamienna, gips, siarka), metalurgiczne (rudy miedzi, cynku i o owiu, elaza), skalne (granity, wapienie, dolomity, gipsy). 4. CzynnoÊci uczniów w czasie zasadniczej cz Êci lekcji: a. Wype niajà samodzielnie otrzymane karty pracy (za àcznik nr 1). Wpisujà miejsca i wielkoêci wydobycia poszczególnych surowców na podstawie informacji zawartych na p ycie CD, na której znajdujà si animacje i interaktywne zadania dla uczniów z dzia u Nieustajàcy rozwój Surowce mineralne (za àcznik do podr cznika do geografii dla gimnazjalistów Odkrywamy Êwiat, cz. 2, WSiP SA, Warszawa 2003). Nast pnie omawiajà swoje prace i pokazujà na mapie Êciennej miejsca wydobycia poszczególnych surowców. b. Wyszukujà dane statystyczne dotyczàce wydobycia w gla kamiennego, w gla brunatnego, ropy naftowej oraz gazu ziemnego w Polsce w latach (Ma y Rocznik Statystyczny 2003, GUS, Warszawa 2003 oraz strona internetowa G ównego Urz du Statystycznego: Opracowujà wyszukane informacje za pomocà arkusza kalkulacyjnego MS Excel, sporzàdzajà tabele oraz wykresy przedstawiajàce wydobycie w Polsce w gla kamiennego, w gla brunatnego, ropy naftowej i gazu ziemnego w ostatnich dziesi ciu latach (za àcznik nr 2). Analizujà i interpretujà dane. Szczególnà uwag zwracajà (z pomocà nauczyciela) na malejàce wydobycie w gla kamiennego. Szukajà przyczyn tego zjawiska. 2/

3 c. Wyszukujà dane statystyczne na temat miejsca Polski w Êwiecie w wydobyciu poszczególnych surowców, korzystajàc z opracowania Âwiat w liczbach 2003/2004 (WSiP SA, Warszawa 2003). Tworzà za pomocà arkusza kalkulacyjnego MS Excel tabele i diagramy ko owe przedstawiajàce udzia Polski w Êwiecie w wydobyciu poszczególnych surowców (za àcznik nr 3). Omawiajà swoje prace i oceniajà pozycj Polski w Êwiecie w wydobyciu poszczególnych surowców mineralnych. 5. Podsumowanie lekcji. a. Wnioski: Polska jest krajem zasobnym w bogactwa mineralne. Posiadamy du e zasoby w gla kamiennego, w gla brunatnego, rud cynku i o owiu, rud miedzi, siarki, soli kamiennej. Bardzo ma o mamy natomiast ropy naftowej i gazu ziemnego. JesteÊmy zmuszeni do importu tych surowców. Sprowadzamy je g ównie z Rosji. SpoÊród surowców energetycznych maleje w naszym kraju wydobycie w gla kamiennego i brunatnego, roênie zaê ropy naftowej i gazu ziemnego. Polska ma znaczny udzia w Êwiatowym wydobyciu w gla kamiennego (3% Êwiatowego wydobycia, 7 miejsce na Êwiecie), w gla brunatnego (6,6% Êwiatowego wydobycia, 8 miejsce na Êwiecie), miedzi (3,7% Êwiatowego wydobycia, 6 miejsce na Êwiecie). b. Ewaluacja lekcji. 6. Praca domowa (wprowadzenie do kolejnej lekcji na temat przemys u energetycznego Polski): Jak mo esz wyjaêniç fakt, e pomimo znacznego spadku wydobycia w gla kamiennego i brunatnego g ównych surowców energetycznych Polski produkcja energii elektrycznej zmala a w niewielkim stopniu? MA GORZATA GO DOWSKA Mgr, nauczycielka geografii, Gimnazjum nr 4, ul. Klonowa 51, Suwa ki, ma gorzatagoldowska@wp.pl. ZA ÑCZNIK 1 Miejsca wydobycia wybranych surowców mineralnych Polski KARTA PRACY WielkoÊç rocznego Surowce Miejsce wydobycia wydobycia (w tys. t) ENERGETYCZNE w giel kamienny w giel brunatny METALICZNE rudy miedzi rudy cynku i o owiu CHEMICZNE siarka rodzima sól kamienna SKALNE magmowe, granity wapienie, dolomity, gipsy

4 Teoria i prakyka dydaktyczna ZA ÑCZNIK 2 WielkoÊç wydobycia surowców energetycznych w Polsce w latach èród o: Ma y Rocznik Statystyczny 2003, GUS, Warszawa 2003, strona internetowa G ównego Urz du Statystycznego: ZA ÑCZNIK 3 Udzia Polski w Êwiecie w wydobyciu wybranych surowców mineralnych W giel kamienny Chiny 33,0 USA 23,0 Indie 8,0 Polska 3,0 Pozosta e kraje 33,0 Miejsce Polski w Êwiecie 7. W giel brunatny Niemcy 18,7 Rosja 9,6 USA 8,6 Polska 6,6 Pozosta e kraje 56,5 Miejsce Polski w Êwiecie 8. Ropa naftowa Arabia Saudyjska 11,5 Rosja 9,4 USA 9,2 Polska 0,01 Pozosta e kraje 69,89 Gaz ziemny Rosja 24,2 USA 22,6 Kanada 7,4 Polska 0,1 Pozosta e kraje 45,7 2/

5 Miedê Chile 34,5 USA 12,0 Kanada 4,0 Polska 3,0 Pozosta e kraje 44,4 O ów (produkcja) USA 30,0 Chiny 14,6 Rosja 12,4 Polska 1,0 Pozosta e kraje 42,0 Miejsce Polski w Êwiecie 8. Cynk (produkcja) Chiny 18,5 Kanada 9,2 Japonia 7,4 Polska 2,2 Pozosta e kraje 62,7 Sól kamienna USA 22,6 Chiny 17,8 Kanada 6,7 Polska 2,4 Pozosta e kraje 50,5 Siarka (produkcja) USA 21,0 Kanada 17,4 Chiny 9,9 Polska 3,1 Pozosta e kraje 48,