Kontrakty terminowe bez tajemnic Marcin Kwaśniewski Dział Rynku Terminowego
Agenda: ABC kontraktów terminowych Zasady obrotu kontraktami Depozyty zabezpieczające Zabezpieczanie i spekulacja Ryzyko inwestowania w kontrakty Platforma GPWtr@der
ABC kontraktów terminowych
Czym jest kontrakt terminowy? Kontrakt to umowa między 2 stronami Nabywca/sprzedawca zobowiązuje się do kupna/sprzedaży w określonym momencie w przyszłości danego instrumentu bazowego po z góry określonej cenie
Czym jest kontrakt terminowy? Kontrakt terminowy jest instrumentem pochodnym (derywatem). Oznacza to, że kurs kontraktu zależy od kształtowania się ceny innego instrumentu finansowego zwanego instrumentem bazowym. Przykład: indeks WIG20 vs kontrakt futures na WIG20
Instrumenty bazowe Indeks WIG20 Indeks mwig40
USD/PLN EUR/PLN CHF/PLN
Stopy 1,3 i 6M WIBOR Obligacje skarbowe
Jak działa kontrakt na indeks WIG20? Z mnożnikiem 20 PLN Jedni z Państwa uważają, że indeks WIG20 pójdzie w górę. (BYKI) Inni twierdzą, że WIG20 będzie spadał. (NIEDŹWIEDZIE) Umówmy się, że jeśli indeks będzie rósł Państwo wierzący we wzrosty za każdy punkt odchylenia od obecnej wartości otrzymają od wierzących w spadki 20 zł.
Jak działa kontrakt na indeks WIG20? Z mnożnikiem 20 PLN Przykład: 2300 -> 2350 oznacza 1000 zł dla wierzących we wzrosty 1.000 zł = 50 pkt. x 20 zł; Jeżeli kontrakt na indeks będzie spadał to bogacili będą się Państwo wierzący w spadki (niedźwiedzie). Oznacza to, że kwota zysku jednej strony jest stratą dla drugiej strony transakcji.
Przykład 2: Sprzedaż @ 2381 2 Kupno kontraktu @ 2352 1 Wartość depozytu = 4000 zł Zysk wyniósł 580 zł = (2381-2352) x 20 zł Czas trwania inwestycji to 80 minut
Pozycja długa i krótka Kupujący (zajmujący pozycję długą) liczy na wzrost kursu instrumentu bazowego i wzrost kursu kontraktu. Aby zamknąć pozycję długą należy SPRZEDAĆ taką samą liczbę kontraktów. Sprzedający (zajmujący pozycję krótką) liczy na spadek kursu instrumentu bazowego i spadek kursu kontraktu. Aby zamknąć pozycję należy KUPIĆ taką samą liczbę kontraktów.
Jeśli kiedykolwiek odczuwasz potrzebę szukania czyjejś opinii o twojej pozycji, jest to zwykle pewny znak, że powinieneś ją zamknąć. Linda Bradford Raschke
Charakterystyka kontraktów Termin wygaśnięcia Nazwa skrócona Mnożnik
Miesiące wygaśnięcia kontraktów WIG20 4 najbliższe miesiące z marcowego cyklu kwartalnego (tzw. trzeci piątek): Marzec (H), Czerwiec (M), Wrzesień (U), Grudzień (Z). mwig40 Akcje 3 najbliższe miesiące z marcowego cyklu kwartalnego. 3 najbliższe miesiące z marcowego cyklu kwartalnego. Waluty 3 serie wygasające w najbliższych 3 miesiącach kalendarzowych oraz 3 serie wygasające w kolejnych miesiącach kończących kwartały. Uwaga! Kontrakty terminowe można kupić/sprzedać w każdej chwili w trakcie sesji giełdowej. Nie trzeba trzymać kontraktów na rachunku aż do dnia wygaśnięcia.
Miesiące wygaśnięcia kontraktów styczeń luty Marzec (H) Kwiecień Maj Czerwiec (M) Lipiec Sierpień Wrzesień (U) Październik Listopad Grudzień (Z) Miesiąc Kod F G H J K M N Q U V X Z
Nazwa kontraktów F XYZ k rr 20* F kontrakt futures XYZ skrót nazwy instrumentu bazowego (np. W20 dla indeksu WIG20, USD dla pary walut USD/PLN, KGH dla akcji KGHM S.A.) k kod określający miesiąc wygaśnięcia kontraktu (H, M, U, Z) rr dwie ostatnie cyfry roku wygaśnięcia, np. 14=2014 rok, 15=2015 rok *20 oznaczenie mnożnika 20 zł dla kontraktów terminowych na indeks WIG20
Mnożnik, kurs kontraktu i jego wartość Mnożnik to jednostka pieniężna przez którą pomnożona zostaje wartość jednego punktu indeksu / jednej akcji; służy do wyznaczenia wartości kontraktu. Wartość kontraktu to mnożnik * kurs kontraktu Kontrakt Mnożnik Wartość kontraktu Indeks WIG20 10 lub 20 zł 24 000 zł lub 48 000 zł Indeks mwig40 10 zł 3 400 zł Akcje 100 lub 1000 akcji np. 4 300 zł dla PKO Waluty 1000 jednostek waluty np. 4 200 zł dla EUR
Zasady obrotu kontraktami
Notowania kontraktów Indeksowe Akcyjne Walutowe Notowanie W punktach indeksowych W zł za akcję W zł za 100 jednostek waluty
Notowania kontraktów PRZED OTWARCIEM NOTOWANIA CIĄGŁE 8:45 8:30 SKŁADANIE ZLECEŃ KONTRAKTY NA WALUTY 10:30 WYGASANIE 8:45 17:05 17:05 KONTRAKTY NA INDEKSY
Notowania kontraktów Źródło: http://www.gpw.pl/kontrakty_terminowe_pelna_wersja#ipk_indeksy
Ograniczenia wahań kursów Indeksowe Akcyjne Walutowe Widełki dynamiczne* +/- 25 punktów +/- 3,5% 4 PLN * od ostatniej transakcji Indeksowe Akcyjne Walutowe Widełki statyczne** +/- 10% +/- 15% +/-6% ** od kursu odniesienia
Depozyty zabezpieczające
Depozyty zabezpieczające czym są? Służą zabezpieczeniu zobowiązań kupującego/sprzedającego Zabezpieczamy ryzyko dziennej zmiany ceny kontraktu Proces bieżących rozrachunków rynkowych równanie do rynku dokonywany jest ok. 19:45 Wielkość depozytów wyznacza izba rozliczeniowa Wielkość depozytów publikowana jest na stronie internetowej www.kdpwccp.pl Wartość depozytu w złotych liczona jest od ostatniego kursu rozliczeniowego Inwestor wpłaca depozyt na rachunek w Domu Maklerskim
Depozyty zabezpieczające jak działają? Poziom depozytu wstępnego 120% (wpłacanego w Domu Maklerskim) 4,224 zł 8,64% wartości kontraktu Poziom depozytu minimalnego 100% (musimy go utrzymywać na rachunku) 3,520 zł Strefa, w której następuje wezwanie inwestora przez Dom Maklerski do uzupełnienia depozytu lub pozycja zostaje zamknięta 7,2% wartości kontraktu
Depozyty zabezpieczające Przykład: Chcemy kupić kontrakt FW20M1420 po kursie 2.500 Wartość kontraktu: 2500 pkt. x 20 zł = 50 000 zł Wstępny depozyt zabezpieczający = 8% Musimy mieć na rachunku prowizję maklerską 4 000 zł oraz środki na Utrzymujemy pozycję do końca sesji > kurs 2.550
Pozycja DŁUGA Pozycja KRÓTKA Początek dnia (WIG20) Kurs kontraktu 2.500 Pozycja + 1 kontrakt - 1 kontrakt Depozyt wstępny 8% Koniec dnia (WIG20) Wynik po sesji Wartość rachunku Depozyt na D+1 Zysk 1.000 zł (2.550 2.500) x 20 zł 5.000 zł 4.000 (depozyt) + 1.000 (zysk) 4.000 zł 4.000 zł = 2.500 * 20 zł * 8% Kurs kontraktu 2.550 4.080 zł 4.080 zł = 2.550 * 20 zł * 8% Strata 1.000 zł (2.500 2.550) x 20 zł 3.000 zł 4.000 (depozyt) 1.000 (strata) Wyrównanie depozytu Środki do dyspozycji Pobranie 80 zł 920 zł 5.000 zł 4.080 zł (depo) Wezwanie do dopłaty 1.080 zł lub zamknięcie pozycji
Wykorzystanie kontraktów futures
Wykorzystanie kontraktów futures Zabezpieczanie (hedging) ryzyka zmiany ceny instrumentu bazowego Spekulacja na wzrost/spadek instrumentu bazowego Arbitraż wykorzystanie dysproporcji cenowej kontraktu na różnych rynkach Alternatywa dla krótkiej sprzedaży (akcje, indeksy)
OFE+CZARNY CZWARTEK = OKOŁO - 10 ZŁ/SZTUKĘ
OFE+CZARNY CZWARTEK = OKOŁO +10 ZŁ/SZTUKĘ
Akcje pozycja DŁUGA Kontrakty - pozycja KRÓTKA 100 szt. akcji 1 kontrakt na 100 szt. Pozycja 100 sztuk - 1 Depozyt wstępny 100 x 126 zł = 12 600 zł + prowizja 12 600 zł x 16% = 2016 zł + prowizja Kurs zamknięcia 116 116 Wynik po sesji Spadek wartości portfela o ok. 1.000 zł Zysk w wysokości ok. 1 000 zł Wartość rachunku Ok. 11 600 zł Ok. 3 000 zł
Spekulacja Somebody's gotta win Somebody's got to lose Wall Street 35
Czarny czwartek OFE
Pozycja krótka
Ryzyko inwestowania w kontrakty
Jeżeli ktoś jest czegoś pewny na giełdzie, to znaczy, że albo dopiero zaczyna, albo zaraz skończy.
Ryzyko rynkowe Zmiany kursu kontraktu futures wynikają ze zmian ceny instrumentu bazowego Jest potęgowane przez efekt dźwigni Może doprowadzić do poniesienia strat większych niż pierwotna inwestycja (depozyt zabezpieczający)
Ryzyko płynności Wynika z małej aktywności na rynku braku płynności Płynność może być różna na różnych seriach kontraktów terminowych Zawarcie transakcji może być utrudnione lub pociągnie za sobą dużą zmianę kursu
Ryzyko specyficzne Kursy pojedynczych akcji mogą mieć większą zmienność niż indeksy giełdowe Z powodu większej zmienności, kontrakty na akcje mogą być bardziej ryzykowną inwestycją niż kontrakty na indeks Kursy kontraktów FX (do PLN) mogą być uzależnione od kursów innych par walut
Inwestycja w kontrakty to: - Liniowy profil wypłaty - Dźwignia finansowa - Dzienne rozrachunki - Wysoka płynność - Zabezpieczenie portfela - Spekulacja na wzrost/spadek
www.gpwtrader.pl GPWtr@der platforma edukacyjna
Dziękuję za uwagę Marcin Kwaśniewski Dział Rynku Terminowego marcin.kwasniewski@gpw.pl www.gpwtrader.pl www.pochodne.gpw.pl