3. Swoista odpowiedź immunologiczna cz.1 Antygen: pełnowartościowy, hapten; autologiczny, izogeniczny (syngeniczny), allogeniczny, ksenogeniczny;



Podobne dokumenty
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz.i): wprowadzenie (komórki, receptory, rozwój odporności nabytej)

PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B

Lp. tydzień wykłady seminaria ćwiczenia

Odporność nabyta: Nadzieja Drela Wydział Biologii UW, Zakład Immunologii

Tolerancja immunologiczna

Układ odpornościowy człowieka (układ immunologiczny) Pochodzenie komórek układu immunologicznego. Odporność nieswoista (wrodzona)

Wpływ opioidów na układ immunologiczny

Wyklady IIIL 2016/ :00-16:30 środa Wprowadzenie do immunologii Prof. dr hab. med. ML Kowalski

Spis treści. Wykaz używanych skrótów i symboli Wprowadzenie... 18

O PO P R O NOŚ O Ć Ś WR

Część praktyczna: Metody pozyskiwania komórek do badań laboratoryjnych cz. I

Tolerancja transplantacyjna. Grażyna Korczak-Kowalska Zakład Immunologii Klinicznej Instytut Transplantologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

UKŁAD LIMFATYCZNY UKŁAD ODPORNOŚCIOWY. Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii

PODSTAWY IMMUNOLOGII. Regulacja odpowiedzi immunologicznej. Nadzieja Drela

Leczenie biologiczne co to znaczy?

IMMUNOLOGIA DLA STUDENTÓW II ROKU WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Z ODDZIAŁEM NAUCZANIA W JĘZYKU ANGIELSKIM - PROGRAM 2015/2016

Spis treści. Komórki, tkanki i narządy układu odpornościowego 5. Swoista odpowiedź immunologiczna: mechanizmy 53. Odporność nieswoista 15

Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny

Układ immunologiczny osób starszych

Rok akademicki:2017/2018

oporność odporność oporność odporność odporność oporność

Przedmiot: IMMUNOLOGIA Z IMMUNOPATOLOGIĄ Rok III Semestr V Wykłady 45 godzin Ćwiczenia 45 godzin Forma zaliczenia: Egzamin praktyczny i teoretyczny

Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny

Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny

Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny

CHOROBY AUTOIMMUNIZACYJNE

starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg

Odporność ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Jak żywiciel broni się przed pasożytem?

Limfocyty T regulatorowe w immunopatologii i immunoterapii chorób alergicznych

Wykład 1 Termin: Odpowiedź nieswoista komórkowa i humoralna. Wykład 2 Termin: Odpowiedź swoista komórkowa i humoralna

Immunologia komórkowa

Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny

Rodzaje autoprzeciwciał, sposoby ich wykrywania, znaczenie w ustaleniu diagnozy i monitorowaniu. Objawy związane z mechanizmami uszkodzenia.

Podstawy immunologii Układ limfatyczny

Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny

SYLABUS. Część A - Opis przedmiotu kształcenia. IMMUNOLOGIA Kod modułu LK.3.C.001. II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym lekarski

Układ odpornościowy, układ immunologiczny to układ struktur umożliwiających działanie mechanizmom odporności. Struktury te to: narządy limfoidalne

Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny

Immunologiczna teoria starzenia

Odporność wrodzona: Nadzieja Drela Wydział Biologii UW, Zakład Immunologii

Podstawy immunologii Układ limfatyczny

Cytokiny jako nośniki informacji

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA

Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego

Zakres zagadnień do poszczególnych tematów zajęć Seminarium 1. Seminarium 2. Seminarium 3. Seminarium 4. Seminarium 5.

NEUROENDOKRYNOIMMUNOLOGIA W MEDYCYNIE

SPIS TREŚCI WSTĘP I DEFINICJE PODSTAWOWE WYKAZ UŻYWANYCH SKRÓTÓW WYKAZ CZĄSTECZEK CD

Streszczenie wykładu: WPŁYW FLORY BAKTERYJNEJ JELITA NA ROZWÓJ ODPOWIEDZI IMMUNOLOGICZNEJ

Plan. Sztuczne systemy immunologiczne. Podstawowy słownik. Odporność swoista. Architektura systemu naturalnego. Naturalny system immunologiczny

PATOFIZJOLOGIA ODCZYNÓW ALERGICZNYCH

NON-HODGKIN S LYMPHOMA

Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Lekarski. Udział mikrorna w procesie starzenia się ludzkich limfocytów T. Joanna Frąckowiak

Odporność nabyta: podstawy rozpoznawania antygenów przez limfocyty T

Rola układu receptor CD40 ligand CD40 (CD40/D40L) w procesach zapalnych

KARTA PRZEDMIOTU. 1. Nazwa przedmiotu IMMUNOLOGIA OGÓLNA. 2. Numer kodowy IMM01c. 3. Język, w którym prowadzone są zajęcia polski

Odporność nabyta: podstawy rozpoznawania antygenów przez limfocyty T

1. Układ odpornościowy. Odporność humoralna

Wstęp i definicje podstawowe Wykaz używanych skrótów 1.Główne komponenty i zasadnicze cechy odpowiedzi immunologicznej (Marek Jakóbisiak)

Zadanie 2. (2 pkt) Na schemacie przedstawiono namnażanie się retrowirusa HIV wewnątrz limfocytu T (pomocniczego) we krwi człowieka.

Kod przedmiotu/modułu MK_39 Punkty ETCS: 6. Jednostka: Zakład Immunologii Katedry Immunologii Klinicznej, ul. Rokietnicka 5d, Poznań

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW

Czy jesteśmy świadkami zmierzchu klasycznej reumatologii?

Wydział Lekarski Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu 4. Kod przedmiotu/modułu

Spis tre 1. Podstawy immunologii Mechanizmy immunopatologiczne 61

Krótki zarys immunologii. Katedra Nauk Przedklinicznych Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW

Zakład Immunologii, Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego 2

Odpowiedź układu immunologicznego na zakażenie wirusami brodawczaka ludzkiego wpływ na kancerogenezę i wyniki leczenia przeciwnowotworowego

UKŁAD ODPORNOŚCIOWY SSAKÓW W OBRONIE INTEGRALNOŚCI ORGANIZMU

NEUROENDOKRYNOIMMUNOLOGIA W MEDYCYNIE

Mam Haka na Raka. Chłoniak

NEUROENDOKRYNOIMMUNOLOGIA W MEDYCYNIE

CYTOKINY W REGULACJI ZACHOWANIA SIĘ KOMÓREK UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO

Osiągnięcia w badaniach nad etiopatogenezą chorób reumatycznych i ich wpływ na leczenie

Model Marczuka przebiegu infekcji.

Immunoregulacyjna rola limfocytów B w odpowiedzi na alloprzeszczep nerki Immunoregulatory role of B lymphocytes in alloresponse to kidney transplant

Krystyna Skwarło-Sońta Zakład Fizjologii Zwierząt Wykład

Immunoterapia alergenowa - mechanizmy indukcji tolerancji na alergen

Immunoregulacyjne aktywności wybranych pochodnych izoksazolu o potencjalnej przydatności terapeutycznej

układ odpornościowy Układ odpornościowy Układ odpornościowy Układ odpornościowy 11/8/2011

Mechanochemiczny przełącznik między wzrostem i różnicowaniem komórek

FOCUS Plus - Silniejsza ryba radzi sobie lepiej w trudnych warunkach

Odporność, stres, alergia

NEUROENDOKRYNOIMMUNOLOGIA W MEDYCYNIE

Regulacja odpowiedzi immunologicznej Geny Antygeny Przeciwciała Komórki uczestniczące w rozwoju odporności Cytokiny Układ nerwowy i endokrynowy

PODSTAWY IMMUNOLOGII. Nadmierna aktywność układu odpornościowego: 1/ nadwrażliwość 2/autoimmunizacja. Nadzieja Drela

Większość interakcji zachodzących w organizmie człowieka zachodzi dzięki układom autoregulacyjnym. Ponieważ otrzymują one sygnały z innych układów i

Efektorowe mechanizmy odporności humoralnej

Białka układu immunologicznego. Układ immunologiczny

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Immunologia

Regulacja odpowiedzi immunologicznej Geny Antygeny Przeciwciała Komórki uczestniczące w rozwoju odporności Cytokiny Układ nerwowy i endokrynowy

PL B1. Zastosowanie Lactobacillus casei ŁOCK 0900, Lactobacillus casei ŁOCK 0908 i Lactobacillus paracasei ŁOCK 0919

Ocena jakościowa reakcji antygen - przeciwciało. Mariusz Kaczmarek

Komórki układu immunologicznego

Ocena. rozprawy doktorskiej mgr Moniki Grygorowicz pt. Wpływ lenalidomidu na interakcje

Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny

Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

PRZEGLĄD AKTUALNYCH NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ W REUMATOLOGII

KREW I HEMATOPOEZA. Dr n. med. Anna Machalińska Katedra i Zakład Histologii i Embriologii

Transkrypt:

3. Swoista odpowiedź immunologiczna cz.1 Antygen: pełnowartościowy, hapten; autologiczny, izogeniczny (syngeniczny), allogeniczny, ksenogeniczny; antygeny MHC (HLA), antygeny reagujące krzyżowo (heterofilne); alergen, tolerogen. Determinanty antygenowe (epitopy), immunogenność (antygenowość), swoistość, immunogenność a budowa chemiczna antygenu i wielkość cząsteczki; antygeny T-zależne i T- niezależne, superantygeny. Główne etapy swoistej odpowiedzi immunologicznej: faza indukcyjna (rozpoznanie antygenu), faza centralna (aktywacja, proliferacja - selekcja klonalna i różnicowanie zaangażowanych komórek w limfocyty efektorowe), faza efektorowa (eliminacja antygenu przy współdziałaniu różnych mechanizmów i komórek). Pamięć i tolerancja immunologiczna. Limfocyty: subpopulacje: B (B1, B2), T (Th1, Th2, Ts, Tc), NK, NS, antygeny różnicowania (CD) i inne receptory (B Ig, T TCR), krążenie limfocytów Prezentacja antygenu: komórki prezentujące antygen (APC), przetworzenie antygenu. Swoista odpowiedź komórkowa: typu cytotoksycznego - rozpoznanie antygenu (T CD8 restrykcja MHC kl. I), mechanizmy cytotoksyczności; typu późnego rozpoznanie antygenu (Th MHC kl. II), faza efektorowa (aktywowany makrofag). Udział cytokin (interleukiny, IFN- ).

Układ odpornościowy IMMUNE SYSTEM Innate (Nonspecific) 1 line of defense Adaptive (Specific) 2 line of defense Protects / re-exposure Anatomical barriers Cellular components Humoral components Cellular components Humoral components mechanical factors Chemical factors Biological factors

Wrodzona - nabyta odporność wrodzona (nieswoista) od urodzenia nabyta (swoista) powstaje latami reakcja natychmiastowa wymaga czasu pomiędzy ekspozycją a odpowiedzią nieswoista antygenowo nieswoista, jednakowa reakcja dla różnych patogenów i obcych antygenowo swoista odpowiedź wysoce swoista pamięć nie powstaje powstaje pamięć dla antygenu

Budowa układu limfatycznego (1-2% masy ciała) narządy pierwotne (centralne): * grasica rozwój i dojrzewanie limfocytów T, selekcja limfocytów pod względem tolerancji na autoantygeny * szpik kostny rozwój i dojrzewanie limfocytów B narządy wtórne (obwodowe): zasiedlanie przez dojrzałe T i B, kooperacja T i B z antygenem, współdziałanie z fagocytami i komórkami pomocniczymi * śledziona rozpoznanie antygenów krwiopochodnych * węzły chłonne antygeny krążące w chłonce absorbowane przez skórę, trzewia * tkanki śluzówkowe - MALT (GALT, BALT), SALT, kępki Peyera.. antygeny, które przekroczyły bariery powierzchniowe

Podstawowe komórki limfocyty: pochodzą z komórek macierzystych narządów pierwotnych, krążą we wtórnych, specyficznie rozpoznają antygeny poprzez odpowiednie receptory limfocyty nie posiadają stałej lokalizacji stale krążą krążenie limfocytów między narządami wtórnymi poprzez krew i chłonkę umożliwia kontakt antygenu z dużą liczbą limfocytów

Antygen każda cząsteczka rozpoznawana przez limfocyty T lub B: bakteria, wirus, pasożyt..., komórka nowotworowa, przeszczepu, pyłek, związek chemiczny Epitop pojedyncza determinanta antygenu, łączy się z paratopem przeciwciała, na jednej cząsteczce antygenu może znajdować się wiele epitopów Cechy antygenu: Immunogenność zdolność wywołania odpowiedzi komórkowej lub humoralnej Swoistość zdolność przeciwciał lub uczulonych limfocytów do selektywnego reagowania z epitopem antygenu, który wywołał odpowiedź Hapten może łączyć się z przeciwciałem, ale nie może go wytworzyć, o ile nie połączy się z białkiem (nośnik immunogenności) kwasy nukleinowe, lipidy, chrom, nikiel, leki (penicylina)

Antygeny Antygen T (grasiczo) - zależny wymaga rozpoznania przez limfocyty B i T celem wytworzenia przeciwciał większość antygenów, głównie białkowe w efekcie powstaje odpowiedź humoralna i komórkowa Antygen T-niezależny wystarczy rozpoznanie przez limfocyty B, głównie polisacharydy, np. otoczka S.pneumoniae, H.influenzae, N.miningitidis powstają tylko przeciwciała, nie ma odpowiedzi komórkowej Antygen heterofilny wspólne epitopy występują w różnych cząsteczkach, np. w krwince i bakterii, powstają reakcje krzyżowe Antygen: homologiczny heterologiczny Antygen: autologiczny, syngeniczny, allogeniczny, ksenogeniczny przy przeszczepie

Limfocyty - różne morfologicznie T - posiadają receptor TCR wiążący antygen Th 1, Th 2 pomocnicze (CD4 koreceptor dla MHC-II), 95% małe limfocyty Tc cytotoksyczne (CD8 - MHC-I) 50% małe limfocyty Treg regulatorowe (CD4 ale i CD8, CD25) Ts supresorowe NK - ok. 70% dużych ziarnistych (CD16, CD56, CD57) B - receptory immunoglobulinowe IgM, IgD, MHC-I,II, CD19 CD20 CD21.. nieliczne wykazują ekspresję IgG,IgA, IgE * posiadają charakterystyczne markery tzw. antygeny różnicowania CD cluster of differentiation > 200 * warunkują one fenotyp i pełnienie określonej funkcji biologicznej T CD2-wiąże krwinki barana CD3- przenosi sygnał wydzielają cytokiny posiadają receptory: dla cytokin, MHC, Fc (CD16, CD64), C, o cechach integryny (CD2 - LFA), selektyny (CD62 - E, L, P) aktywacja T lub B wyzwala dodatkową ekspresję niektórych cząsteczek powierzchniowych

Limfocyty 30-40% populacji leukocytów w krążeniu, różne morfologicznie i czynnościowo LP T 60-70% B 10-20% T B Th1 Th2 Tc PC pomocnicze-helper, aktywacja B, makrofagów cytotoksyczne: wirus, nowotwór, przeszczep plazmocyty produkcja przeciwciał Treg (s) hamują autoreaktywne T i B, aktywację Th, tolerancja pokarmowa, na przeszczepy

Limfocyty - odpowiedzialne za swoistą odpowiedź immunologiczną nabytą * humoralna limfocyty B, wytworzenie swoistych przeciwciał * komórkowa limfocyty T, powstanie uczulonych limfocytów o różnych funkcjach efektorowych, wytwarzanie cytokin przenoszą sygnały między komórkami (interferony - IFN, interleukiny - IL, czynniki stymulujące kolonie - CSF, czynniki martwicy nowotworu - TNF

TCR1 5-10% większość CD8 TCR2 90-95% CD4/8 MHC kl. II MHC kl. I Il-2, IL-12, IFN,TNFβ bardziej komórkową Il-2, Il-4, Il-5, Il-6, Il-9 Il-10, Il-13 bardziej humoralną Receptor TCR jest rozstrzygającym markerem T T CD4 rozpoznają antygen z MHC kl.ii T CD8 rozpoznają antygen z MHC kl.i Stosunek CD4/CD8 1,5 2,5 T - do rozpoznania antygenu wymagają sygnału kostymulującego CD28 wiążącego się z ligandem B7-1 (CD80) i B7-2 (CD45) na APC

Profil cytokinowy limfocytów T CD4 Thp Th0 Th1 Th2 Th3 prekursorowe, dziewicze, różnicują w Th1 lub Th2 hipotetyczna? cytokiny Th1 i Th2 średnie stężenia antygenu wysokie lub niskie stężenia antygenu regulatorowe IL-2 IL-4 INF- IL-2 TGF- Il-4 INF- TNF- IL-4 TNF- IL-2 IL-5 IL-13 IL-12 IL-6 INF- IL-9 IL-10 IL-13

Fazy odpowiedzi immunologicznej: indukcyjna - rozpoznanie antygenu przez limfocyt, proliferacja klonu limfocytów T lub B, T i B swoiście rozpoznających antygen, a właściwie pojedynczy epitop - tzw. selekcja klonalna efektorowa eliminacja antygenu, patogenu różne możliwości: * neutralizacja przez swoiste przeciwciała - wirusy, toksyny bakteryjne, enzymy * fagocytoza immunologiczna opsonizacja bakterii zewnątrzkomórkowych przez przeciwciała kooperacja odpowiedzi swoistej z nieswoistą * aktywacja makrofagów przez cytokiny (IFN ) niszczenie bakterii wewnątrzkomórkowych, np. prątki gruźlicy * reakcje cytotoksyczne skierowane przeciwko całym komórkom, zbyt dużym do sfagocytowania, np. komórki zakażone wirusem, nowotworowe, przeszczepu.. biorą w nich udział TcCD8, aktywowane NK, mechanizm ADCC * apoptoza komórki cytotoksyczne przekazują sygnał komórce docelowej do samozniszczenia pamięć immunologiczna długo żyjące T i B, posiadające tą samą swoistość w wiązaniu antygenu

rozpoznanie nieswoiste - odporność wrodzona uniwersalny, selektywny mechanizm reagowania organizmu przed infekcją receptory PRR (pattern recognition receptors) na komórkach rozpoznają stałe struktury drobnoustrojów - PAMP (pathogen associated molecular patterns). PRR = receptory TLR (Toll-podobne) wykryte w latach 90-tych u muszki owocowej Drosophila, łączą reakcje nieswoiste ze swoistymi * na kom. immunologicznie kompetentmych (makrofagi, komórki dendrytyczne, komórki tuczne, eozynofile, neutrofile, limfocyty B), komórki nabłonkowe jelit, dróg oddechowych, komórki śródbłonka, fibroblasty, keratynocyty, kardiomiocyty i adipocyty. pobudzenie receptorów TLR przez produkty drobnoustrojów sygnał aktywujący mechanizmy odporności immunologicznej nieswoistej: * wzmożona synteza czynników przeciwbakteryjnych * cytokin prozapalnych (TNF-a, IL-1, -6, -8, -12), chemokin, tlenku azotu (NO) * dojrzewanie komórek dendrytycznych - tracą właściwości pinocytarne, nabywają cech prezentacji antygenu * aktywacja APC: wzrost syntezy cytokin prozapalnych, wzrost ekspresji molekuł adhezyjnych oraz molekuł kostymulujących (CD40, CD80, CD86) indukcja odpowiedzi immunologicznej swoistej (limfocyty T i B) TLR uczestniczą w regulacji odpowiedzi immunologicznej, wpływają bezpośrednio lub pośrednio na funkcję Treg CD4+CD25+, prowadzą do ich indukcji i hamowania odpowiedzi immunologicznej lub do zniesienia ich aktywności supresyjnej (kontrasupresji).

CD14 - monocyty, makrofagi, granulocyty, limofcyty B rozpoznają materiał genetyczny drobnoustrojów, które wcześniej uległy częściowej degradacji w lizosomach.

Komórki APC prezentujące antygen Antigen Presenting Cells populacja heterogenna: w skórze, węzłach chłonnych, śledzionie, grasicy, w obrębie nabłonka błon śluzowych; linia mieloidalna CD11c, limfoidalna CD123; posiadają różne markery CD (S-100, CD11c, CD50 niedojrzałe; CD1a, CD80 - dojrzałe), Fc R i MHC-II komórki Langerhansa skóra, prezentują pw. Th1 komórki splatające się grasica komórki dendrytyczne grudek węzły, śledziona, śluzówka, brak MHC II limfocyty B prezentują gł. Th2 makrofagi jako jedyne silnie fagocytują ale cytokiny typu IFN i TNF mogą indukować ekspresję MHC-II na keratynocytach, nabłonkach tarczycy,śródbłonkach i tym komórkom umożliwiać prezentację antygenu choroby autoimmunozacyjne, przedłużony stan zapalny.. rola APC: wewnątrzkomórkowe przetworzenie antygenu, związanie z antygenami MHC-II i ekspozycja kompleksu na błonie komórkowej, prezentacja T CD4 prezentacja T CD8 odbywa się przez każdą komórkę wszystkie posiadają MHC-I

Maturation of Follicular Dendritic cells Club-shaped tips of developing dendrites Filiform dendrites Bead formation on dendrites Bead formation on dendrites

Prezentacja antygenu odbywa się tylko Th związanym z MHC kl. II Makrofagi wychwytują antygen poprzez nieswoiste receptory lub jako kompleksy immunologiczne Aktywowane B poprzez Ig powierzchniowe i prezentują Th Pobierają antygen drogą pinocytozy stale mają ekspresję MHC II na powierzchni

rozpuszczalny natywny Ag Antygen musi być odpowiednio przetworzony aby był rozpoznany przez T związany z powierzchnią Ag T Y rozpuszczalne peptydy Ag peptydy związane z powierzchnią prezentacja peptydu Ag przez komórkę z ekspresją MHC przetworzenie antygenu brak odpowiedzi brak brak brak T cell odpowiedź

Dziewicze limfocyty z centralnych tkanek limfoidalnych migrują do obwodowych (śledziona, węzły chłonne). APC pochodzące również z komórki macierzystej szpiku wnikają w tkanki, Wychwytują antygen i przenoszą do komórek limfoidalnych, gdzie prezentują antygen limfocytom T i B. Po kontakcie a antygenem limfocyty migrują z tkanek limfoidalnych do miejsca zakażenia lub zapalenia

Rozpoznanie antygenu limfocyty T rozpoznają małe fragmenty peptydów prezentowane na powierzchni komórek APC poprzez receptor TCR łącznie z cząsteczkami MHC tzw. restrykcja MHC lub rozpoznanie asocjatywne * receptor TCR: TCR - 90-95%, TCR - 5-10% Th CD4 MHC kl. II Tc CD8 MHC kl. I w wieku starszym spadek ekspresji MHC słabsza odpowiedź na antygen limfocyty B rozpoznają antygeny T-niezależne (bardziej oporne na degradację przez APC) poprzez receptory Ig klonalna aktywacja B komórki plazmatyczne wytwarzanie przeciwciał w wieku starszym spadek limfocytów B osłabienie odpowiedzi pierwotnej na antygen antygeny T-zależne wytwarzanie przeciwciał powstaje w kooperacji B i głównie Th2 Th2 wzmagają produkcję przeciwciał, pw. IgE, stany alergiczne, autoimmunizacja Th1 - biorą udział w reakcjach zapalnych komórkowych aktywacja makrofaga (DTH), cytotoksyczność ale cytokiny Th1 znoszą funkcje Th2 i odwrotnie

APC T rozpoznają antygeny pochodzące z innych komórek jako peptydy łącznie z MHC T CD4 MHC kl. II T CD8 MHC kl. I poprzez receptor TCR B rozpoznaje część antygenu epitop przez receptor immunoglobulinowy Antygen wybiera i generuje swoisty klon wiążących go komórek T lub B Stymulowane limfocyty proliferują, wytwarzają cytokiny, ujawniają nowe receptory, odpowiadają na inne cytokiny Część komórek zachowuje pamięć dla danego antygenu, co zapewnia trwałą odporność na patogen

W prezentacji antygenu Th bierze udział TCR + CD4 oraz MHC kl. II na APC. Istotne są także inne cząsteczki na powierzchni komórek a także cytokiny wytwarzane przez Th i APC Aktywowane Th wytwarzają cytokiny, które zwiększają zdolność prezentacji antygenu przez APC. Aktywacja T prowadzi do proliferacji komórkowej i różnicowania się w komórki efektorowe Niektóre komórki mogą przetrwać długo jako komórki pamięci

T spoczynkowe nie produkują cytokiny Il-2. Aktywacja pod wpływem antygenu - ekspresja receptora dla Il-2 i produkcja Il-2. (działanie autokrynne na tą samą komórkę i pakrynne - na sąsiednią) Indukuje to proliferację. Dalsza stymulacja antygenowa zmniejsza receptory dla Il-2. Il-2 główny czynnik wzrostu i aktywacji wszystkich T, zwłaszcza cytotoksycznych - aktywacja monocytów - NK komórki LAK - ułatwia podział i uwolnienie INF - może być produkowana przez CD8 i LGL

Th1 może znosić funkcje Th2 i odwrotnie Th1 - IFN- IL-10 - Th2 Th1 - IL-10 IFN- - Th2 Th2 Th1 Th2 dominuje Th1 dominuje

Produkcja cytokin przez Th1 i Th2 kieruje różnymi drogami efektorowymi

Wytwarzany przez aktywowane T i NK Najbardziej aktywnie stymuluje makrofagi Zwiększa funkcję prezentacji antygenu przez różne typy komórek Słabiej działa na NK niż IFN Hamuje proliferację Th2

Cytotoksyczność komórek Tc i Nk jest obroną przeciw patogenom wewnątrzkomórkowym, komórkom nowotworowym, komórkom przeszczepu. Tc rozpoznają komórki zainfekowane przez TCR i CD8 i MHC kl.i oraz inne ligandy Wtedy uruchamiany jest sygnał do uruchomienia mechanizmu cytotoksyczności Istnieje kilka mechanizmów zabijania

Cytotoksyczna komórka ulega degranulacji: uwalnia perforyny, w obecności Ca uwalnia granzymy enzymy z ziarnistości tworzą się kanały śmierć komórki przechodzą przez kanały do komórki

Fas ligand na Tc + Fas na komórce docelowej, połączenie z wewnątrzplazmatyczną proteiną MORT-1 prowadzi do apoptozy podobny mechanizm, dłużej trwa

Antygen musi ulec obróbce przez APC do peptydu, który jest rozpoznawany w rowku MHC. Superantygen, np. enterotoksyny gronkowcowe, toksyny wstrząsu toksycznego, niektóre wirusy wiążą się bezpośrednio z MHC kl.ii i odcinkiem V łańcucha W zależności od warunków może być odpowiedź immunologiczna lub anergia klonalna Nieswoista stymulacja T i B może zachodzić poprzez mitogeny np. PHA fitohemaglutynina z ziaren fasoli ConA konkanawalina z rycyny Wiążą się z TCR i CD2

Typy odpowiedzi komórkowej centralną rolę pełni limfocyt T CD4 wytwarzane cytokiny regulują różne typy współdziałania komórkowego Mechanizmy efektorowe zależą od charakteru antygenu aktywacja makrofagów (Th1 - IFN ) - powstaje naciek typu ziarniny, zabijanie pasożytów wewnątrzkomórkowych: prątki, brucelle, listerie nadwrażliwość typu późnego DTH np. na tuberkulinę, alergia kontaktowa, komórką efektorową jest T CD4, potem może być napływ makrofagów cytotoksyczność T CD8 (Th - Il-2 + APC - Il-12) cytoliza komórek zakażonych wirusem, odrzucanie przeszczepu różne formy zabijania: perforyny, granzymy, mechanizmy zależne od receptora Fas ligand cytotoksyczność zależna od przeciwciał (ADCC) komórki K, mają receptor Fc (CD16), wiążą się z przeciwciałem przyłączonym do antygenu na komórce LAK limfocyty aktywowane Il-2, NK? wykazują większą cytotoksyczność, próbuje się w leczeniu raka

Powstaje w odpowiedzi na zakażenie, uszkodzenie, antygeny. 1.Wzrost cytotoksyczności NK 2.zwiększona chemotaksja PMN 3.ekspresja cząsteczek adhezyjnych na komórkach śródbłonka 4.aktywność cytotoksyczna makrofagów 5.proliferacja Th, ekspresja R - Il-2 6.proliferacja B 7.różnicowanie w kom.plazmatyczne