KARTA PRZEDMIOTU. 1. Nazwa przedmiotu IMMUNOLOGIA OGÓLNA. 2. Numer kodowy IMM01c. 3. Język, w którym prowadzone są zajęcia polski

Transkrypt

1 Projekt OPERACJA SUKCES unikatowy model kształcenia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi odpowiedzią na potrzeby gospodarki opartej na wiedzy współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu IMMUNOLOGIA OGÓLNA 2. Numer kodowy IMM01c 3. Język, w którym prowadzone są zajęcia polski 4. Typ kursu obowiązkowy 5. Grupa treści kształcenia nauki podstawowe 6. Poziom studiów według klasyfikacji bolońskiej studia magisterskie 7. Rok studiów/semestr III rok/ semestr 5 8. Formuła przedmiotu wykłady/ ćwiczenia 9. Liczba godzin zajęć Rodzaj zajęć z uwzględnieniem podziału godzin wykłady w wymiarze 16 godzin; ćwiczenia w wymiarze 18 godzin Liczba punktów ECTS

2 12. Jednostka dydaktyczna prowadząca przedmiot Klinika Immunologii, Reumatologii i Alergii Katedry Immunologii Klinicznej i Mikrobiologii 13. Imię i nazwisko osoby egzaminującej lub zaliczającej przedmiot Prof. dr hab. med Marek L. Kowalski 14. Osoby prowadzące zajęcia Pracownicy etatowi: Prof. dr hab. med. Marek L. Kowalski, dr n.med. Monika Jędrzejczak-Czechowicz, dr n.med. Marcin Kurowski, dr n.med. Anna Lewandowska-Polak, dr n.med. Joanna Makowska, lek. med. Aleksandra Wardzyńska, Doktoranci: mgr Anna Głobińska, mgr Sylwia Moskwa 15. Wymagania wstępne i wymagania równoległe Zaliczenie zajęć z fizjologii i biochemii 16. Zaliczenie przedmiotu jest wymagane przed rozpoczęciem zajęć z Immunologii Klinicznej i Alergologii, Reumatologii, Onkologii, Chorób wewnętrznych 17. Cele i założenia nauczania przedmiotu Zapoznanie się z zagadnieniami: rozwój, budowa i funkcje narządów i komórek układu immunologicznego; odporność nieswoista, jej mechanizmy i rola w homeostazie organizmu; swoista odpowiedź immunologiczna humoralna i komórkowa; regulacja odpowiedzi immunologicznej; tolerancja immunologiczna; odporność przeciwzakaźna i jej mechanizmy; nadwrażliwość i jej mechanizmy; zaburzenia w funkcjonowaniu układu immunologicznego niedobory immunologiczne i autoagresja wprowadzenie; diagnostyka immunologiczna humoralna i komórkowa; podstawy immunologii nowotworów. 18. Metody dydaktyczne Wykłady w formie prezentacji multimedialnych; ćwiczenia laboratoryjne: prezentacje multimedialne połączone z dyskusją; pokaz przeprowadzania testów diagnostycznych; pokaz nowoczesnej aparatury w pracowniach diagnostycznych; pokazy preparatów mikroskopowych komórek układu immunologicznego i testów diagnostycznych. 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Literatura podstawowa 1. Podstawy Immunologii. Włodzimierz Ptak, Maria Ptak, Marian Szczepaniak. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Immunologia Kliniczna. Red. M.L. Kowalski. Wyd. Mediton 2000 Literatura uzupełniająca 1. Immunologia. J. Gołąb, M. Jakóbisiak, W. Lasek. PWN 2008 r 2. Immunologia. I. Roitt,J. Brostoff, D. Male. Wydawnictwo Lekarskie PZWL od 2002 r.

3 20. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu 1. Zaliczenie kolokwium wejściowego z podstaw immunologii. Na pierwszym ćwiczeniu obowiązuje kolokwium pisemne (20 pytań ) z materiału zawartego w podręcznikach: Immunologia Kliniczna. Red. M.L. Kowalski. Wyd. Mediton 2000; rozdz. 1.; Podstawy Immunologii.Włodzimierz Ptak, Maria Ptak, Marian Szczepaniak. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008; rozdz.1, 2, Kartkówka (10 pytań) przed każdym ćwiczeniem. 3. Ustny sprawdzian wiadomości po ćwiczeniu nr 4 obejmujący wiadomości uzyskane na ćwiczeniach 1 4. Warunkiem przystąpienia do kolokwium zaliczeniowego jest obecność na ćwiczeniach, zaliczenie wejściówki i sprawdzianu cząstkowego po ćw. 4, oraz zaliczenie kartkówek. Ze sprawdzianów i kartkówek studenci uzyskują punkty dodatkowe doliczane do punktacji kolokwium zaliczeniowego. Kolokwium zaliczeniowe ma w formę pisemną (test). 21. Treści merytoryczne budujące wiedzę Wykłady: 1. Wprowadzenie do immunologii. Pojęcia odpowiedzi immunologicznej, antygenów i ich rodzajów, determinant antygenowych i immunogenności. Rozpoznanie antygenu i indukcja odpowiedzi immunologicznej oraz reakcje efektorowe. Pojęcie pamięci immunologicznej. Zasady regulacji odpowiedzi immunologicznej. Charakterystyka narządów i komórek układu immunologicznego. 2. Odporność nieswoista. Bariery odporności nieswoistej. Komórki biorące udział w odpowiedzi nieswoistej. Rozpoznanie antygenów bakteryjnych. Mechanizm fagocytozy i zapalenia. 3. Niedobory odporności. Pojęcie pierwotnych oraz wtórnych niedoborów odporności. Przykłady występowania niedoborów wtórnych. Częstość występowania pierwotnych niedoborów odporności. Przykłady występowania niedoborów pierwotnych. 4. Choroby alergiczne cz. I. Pojęcia: nadwrażliwość, alergia, atopia. Wpływ czynników genetycznych i środowiskowych na występowanie chorób alergicznych. Mechanizmy chorób alergicznych. Pojęcie teorii higienicznej. 5. Choroby alergiczne cz. II. Podstawowe zasady diagnostyki chorób alergicznych. Krótka charakterystyka podstawowych chorób alergicznych. Dane epidemiologiczna. 6. Choroby z autoimmunizacji. Mechanizmy chorób autoimmunizacyjnych. Pojęcia sekwestracji anatomicznej, autoantygenów zmienionych, antygenów reagujących krzyżowo. Wpływ czynników genetycznych i hormonalnych na rozwój chorób autoimmunologicznych. Kryteria rozpoznania chorób autoimmunologicznych. 7. Immunologia nowotworów. Rodzaje czynników rakotwórczych. Rodzaje antygenów nowotworowych.

4 Transformacja nowotworowa. Nadzór immunologiczny. Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych spod kontroli immunologicznej. 8. Immunologia transplantacji. Rodzaje przeszczepów. Mechanizm odrzucania przeszczepu. Zasady typowania tkankowego. Transplantacja narządów. Reakcja przeszczep przeciw biorcy GvHD. 22. Zagadnienia integrujące wiedzę podstawową i kliniczną na zajęciach z immunologii ogólnej Nadwrażliwość typy reakcji, mechanizmy, przykłady kliniczne. Niedobory immunologiczne pierwotne i wtórne, przyczyny, mechanizmy, przykłady kliniczne. Autoagresja patomechanizm, kryteria diagnostyczne chorób autoimmunologicznych, przykłady kliniczne. Alergologia mechanizmy immunologiczne, wpływ czynników genetycznych i środowiskowych, przykłady kliniczne. Nowotwory mechanizmy immunologiczne odrzucania komórek nowotworowych a rozwój choroby nowotworowej Diagnostyka immunologiczna zasady wykonania i rodzaje testów a możliwości zastosowania ich w praktyce klinicznej. Transplantologia podstawy typowania tkankowego i doboru dawca-biorca. Odporność przeciwzakaźna typy zakażeń i rodzaje odporności swoistej w zakażeniach wirusowych, bakteryjnych, grzybiczych i pasożytniczych. Immunomodulacja. Immunoprofilaktyka czynna i bierna. 23. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje Student po zakończeniu kursu immunologii ogólnej powinien: - wymieniać narządy układu immunologicznego i rodzaje komórek odpowiedzi immunologicznej - opisywać subpopulacje limfocytów; - umieć stosować i interpretować wyniki testów oceniających funkcje komórek odpowiedzi immunologicznej; - opisywać cechy antygenów grasiczozależnych, grasiczoniezależnych i haptenów; - wymieniać wszystkie klasy immunoglobulin, omawiać ich budowę oraz rozumieć mechanizmy ich heterogenności; - rozumieć mechanizmy odpowiedzi humoralnej; - przedstawiać przebieg odpowiedzi immunologicznej związanej z antygenami egzo i endogennymi; - opisywać wszystkie etapy odpowiedzi immunologicznej inicjacji, aktywacji, efektorową i ich dokładny przebieg; - opisywać dynamikę pierwotnej i wtórnej odpowiedzi immunologicznej; - rozumieć mechanizmy cytotoksyczności komórkowej; - opisywać szlaki aktywacji układu dopełniacza; - opisywać mechanizmy tolerancji immunologicznej (centralnej i obwodowej); - umieć wykorzystać możliwości zastosowania stymulowania tolerancji swoistej w leczeniu niektórych chorób (choroby autoimmunologiczne, alergiczne); - opisywać i różnicować stany związane z dysfunkcją układu immunologicznego nadwrażliwość, niedobory odporności i autoagresja;

5 - wymieniać typy nadwrażliwość z podaniem przykładów klinicznych; - rozróżniać antygeny nowotworowe swoiste i związane z nowotworem; - wymieniać główne reakcje immunologiczne biorące udział w odpowiedzi przeciwnowotworowej; - opisywać budowę i rolę antygenów HLA klasy I, II i III w transplantologii; - umieć stosować i interpretować wyniki testów diagnostycznych serologicznych i molekularnych służących do oceny antygenów klasy I i II; - opisywać immunologiczne mechanizmy odrzucania przeszczepu; - opisywać przebieg choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi (GVH) i sytuacje kliniczne, w których ona występuje; - wymieniać rodzaje przeszczepów u człowieka; - wymieniać grupy leków immunomodulujących wpływających na przeżycie przeszczepu allogenicznego; - wymieniać podstawowe testy immunologiczne wykonywane przed przeszczepem; - opisywać zjawiska immunologiczne związane ze szczepieniami (odpowiedź pierwotna i wtórna, pamięć immunologiczna); - wymieniać przykłady szczepionek atenuowanych i inaktywowanych, mono- i poliwalentnych oraz opisywać ich wady i zalety; - wymieniać przeciwwskazania do szczepień; - różnicować powikłania i odczyny poszczepienne; - opisywać zasady działania i rodzaje adiuwantów immunologicznych dodawanych do szczepionek; - wymieniać rodzaje preparatów immunoglobulinowych stosowanych w immunoprofilaktyce biernej; - opisywać zastosowanie profilaktyczne i lecznicze preparatów immunoglobulinowych w określonych sytuacjach klinicznych; - wymieniać i charakteryzować mechanizmy immunologiczne charakterystyczne w zakażeniach wirusowych, bakteryjnych, grzybiczych i parazytologicznych; - wymieniać mechanizmy ucieczki drobnoustrojów spod kontroli układu immunologicznego; - omawiać etapy i mechanizmy zapalenia; - definiować pojęcie niedoborów immunologicznych pierwotnych i wtórnych; - charakteryzować główne niedobory immunologiczne pierwotne; - wymieniać metody stosowane w diagnostyce pierwotnych niedoborów odporności; - podawać przykłady wtórnych niedoborów odporności; - opisywać immunopatogenezę zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności. 24. Opis efektów kształcenia na poszczególnych zajęciach w grupach studenckich (10-12 osobowych) 1. Budowa, funkcje i komórki układu immunologicznego. Wiedza: student definiuje główne funkcje układu immunologicznego; wymienia i definiuje rodzaje odporności; wymienia rodzaje narządów limfatycznych i ich funkcje; zna pojęcia antygenu i podział antygenów, pojęcie epitopu, immunogenności; omawia budowę i rodzaje immunoglobulin i ich rolę w organizmie; potrafi wymienić komórki układu immunologicznego, ich pochodzenie, rodzaje i rolę w odporności organizmu (limfocyty T, limfocyty B, komórki plazmatyczne, komórki cytotoksyczne, komórki prezentujące antygen, makrofagi i monocyty, komórki dendrytyczne, neutrofile, eozynofile, bazofile); definiuje pierwotną i wtórną odpowiedź immunologiczną, wymienia fazy efektorowej odpowiedzi immunologicznej; zna pojęcie pamięci immunologicznej. Umiejętności i kompetencje: student rozumie mechanizmy odpowiedzialne za rozwój odporności

6 swoistej i nieswoistej, rozumie znaczenie cytokin i dopełniacza w rozwoju odporności; potrafi wymienić markery powierzchniowe limfocytów T i na tej podstawie określić subpopulacje czynnościowe; rozumie mechanizmy rozpoznania, przetwarzania i prezentacji antygenów oraz etapy pobudzenia limfocytów T i B; potrafi rozpoznać preparaty mikroskopowe neutrofilów, bazofilów, eozynofilów, monocytów, limfocytów; rozumie drogi powstawania immunoglobulin i ich zmienność oraz mechanizmy regulacji odpowiedzi immunologicznej, potrafi różnicować przyczyny zaburzeń układu immunologicznego (nadwrażliwość, niedobory, autoimmunizacja). 2. Odpowiedź immunologiczna nieswoista. Układ dopełniacza. Wiedza: Student potrafi zdefiniować odpowiedź immunologiczną nieswoistą, potrafi wymienić uczestniczące w niej komórki, cytokiny i inne białka, rozumie istotę odpowiedzi immunologicznej nieswoistej, potrafi wymienić jej podstawowe cechy oraz nazwać i opisać funkcje komórek w niej uczestniczących. Zna rolę białek dopełniacza w odpowiedzi immunologicznej. Zna nazwy i charakterystyczne cechy dróg aktywacji układu dopełniacza. Umiejętności i kompetencje: Student rozumie mechanizmy warunkujące rozwój odpowiedzi nieswoistej, rozumie rolę aktywacji dopełniacza w skutecznej odpowiedzi immunologicznej, potrafi umiejscowić mechanizmy nieswoiste i układ dopełniacza w ogólnym kontekście odpowiedzi immunologicznej 3. Immunoglobuliny. Komórki oraz ich receptory ważne w przebiegu swoistej odpowiedzi immunologicznej. Dojrzewanie limfocytów T i B. Wiedza: student podaje definicje antygenu oraz dokonuje podziału antygenów, charakteryzuje ich grupy ze szczególnym uwzględnieniem bakteryjnych; wymienia klasy immunoglobulin, definiuje ich funkcje; zna ich budowę; definiuje pojęcia: powinowactwo, zachłanność i wartościowość przeciwciał; wymienia typy markerów (zmienności) immunoglobulin; wymienia rodzaje receptorów na limfocytach TCR, BCR ; definiuje pojęcia: selekcja pozytywna i negatywna, restrykcja MHC; zna rodzaje modyfikowanych przeciwciał monoklonalnych; zna mechanizmy generacji różnorodności TCR. Umiejętności i kompetencje: student rozumie zasady powstawania różnorodności przeciwciał oraz zjawisko przełączania klas syntetyzowanych przeciwciał; opisuje budowę genów immunoglobulin i regulację ich ekspresji, opisuje sposoby otrzymywania przeciwciał monoklonalnych i podaje kliniczne ich zastosowanie; wylicza etapy dojrzewania limfocytów T i limfocytów B. 4. Układ MHC i jego rola w odpowiedzi immunologicznej. Rozpoznawanie i prezentacja antygenu. Odpowiedź swoista typu humoralnego i komórkowego. Wiedza: student definiuje pojęcie zgodności tkankowej, zna budowę cząsteczek MHC I i MHC II; zna pojęcia: mitogeny i superantygeny; omawia mechanizm rozpoznawania antygenu przez limfocyty B oraz wytwarzania przeciwciał; zna pojęcie immunoglobulin nieswoistych; omawia mechanizmy odpowiedzi komórkowej z udziałem limfocytów T CD4+; opisuje zasady aktywacji limfocytów T i B; zna mechanizmy swoistej odpowiedzi cytotoksycznej, potrafi opisać subpopulację limfocytów Th17. Umiejętności i kompetencje: student podaje lokalizację genów MHC klasy I i MHC klasy II u człowieka; rozumie pojęcie polimorfizmu MHC, jego rolę i związek z chorobami; porównuje funkcje cząsteczek MHC I i MHC II, rozumie proces prezentacji antygenu przy udziale cząsteczek MHC klasy I i II, potrafi podać podobieństwa i różnice w procesie prezentacji mitogenów i superentygenów. 5. Mechanizmy komunikacji między komórkami układu immunologicznego. Regionalna odpowiedź immunologiczna. Filogeneza i ontogeneza odporności. Wiedza: student definiuje pojęcie cytokina, zna podział cytokin, ich receptory i działanie biologiczne; charakteryzuje wybrane grupy cytokin (chemokiny); opisuje migracje komórek układu immunologicznego; zna rolę i podział cząsteczek adhezyjnych; opisuje mechanizmy cyrkulacji

7 limfocytów; definiuje pojęcia: SIS, SALT, MALT, BALT, GALT. Umiejętności i kompetencje: porównuje rodzaje komórek w SALT i MALT; omawia etapy odpowiedzi immunologicznej z uwzględnieniem różnic pomiędzy układem immunologicznym w skórze, w przewodzie pokarmowym i w układzie oddechowym; opisuje rozwój układu immunologicznego w okresie płodowym i odporność w dzieciństwie; rozumie procesy starzenia się układu immunologicznego. 6. Odporność przeciwzakaźna. Immunoterapia i immunoprofilaktyka. Wiedza: student wymienia mechanizmy odporności przeciwzakaźnej (typy odporności swoista/nabyta); omawia mechanizmy odpowiedzi swoistej w zakażeniach bakteryjnych oraz wymienia ich przykłady; opisuje odpowiedź immunologiczną w zakażeniach wirusowych, mechanizmy odpowiedzi swoistej i nieswoistej komórkowej oraz rolę przeciwciał w zakażeniach wirusowych; opisuje odpowiedź immunologiczną na zakażenie pasożytami, różnorodność odpowiedzi na zakażenie pierwotniakami, pasożytami wielokomórkowymi, ektopasożytami z podaniem przykładów; opisuje mechanizmy immunologiczne w zakażeniach grzybiczych; zna budowę wirusa ludzkiego niedoboru odporności (HIV), jego cykl rozwojowy oraz mechanizmy unikania odpowiedzi immunologicznej; definiuje pojęcie uodpornienia czynnego; wymienia rodzaje odporności; zna cechy i rodzaje szczepionek; definiuje pojęcie: szczepionki antyidiotypowe, szczepionki wieloskładnikowe; zna nowe techniki używane do produkcji szczepionek. Umiejętności i kompetencje: student podaje przykłady różnych mechanizmów odporności przeciwzakaźnej; wymienia typy zakażeń z podziałem w zależności od miejsca bytowania drobnoustroju oraz z podaniem przykładów; potrafi różnicować odpowiedź immunologiczną w zakażeniach bakteriami bytującymi pozakomórkowo a wewnątrzkomórkowo; omawia funkcję efektorową przeciwciał w zwalczaniu zakażeń bakteryjnych oraz opisuje rolę dopełniacza; opisuje strategie uniknięcia odpowiedzi immunologicznej stosowane przez drobnoustroje i pasożyty; charakteryzuje mechanizmy wpływu drobnoustrojów na fagocytozę, modyfikowanie odpowiedzi immunologicznej oraz utrudnianie rozpoznawania antygenu; potrafi podać przykłady wpływu niedoborów immunologicznych na przebieg zakażeń; potrafi korzystać z kalendarza szczepień; wymienia rodzaje powikłań poszczepiennych; wymienia wskazania do stosowania uodpornienia biernego. 7. Modulacja i regulacja odpowiedzi immunologicznej. Tolerancja immunologiczna. Transplantologia. Immunologia nowotworów. Wiedza: student definiuje pojęcie immunosupresji, immunostymulacji oraz transplantologii; wymienia metody chemiczne, fizyczne oraz biologiczne immunosupresji; podaje przykłady immunostymulacji; wymienia rodzaje przeszczepów; wymienia rodzaje antygenów nowotworowych: swoiste antygeny nowotworowe (TSA) oraz antygeny związane z nowotworem (TAA), neoantygeny nowotworów indukowanych przez karcynogeny chemiczne i fizyczne, neoantygeny indukowane przez wirusy onkogenne, antygeny płodowe; charakteryzuje rolę komórek NK, NKT, B1, makrofagów w odpowiedzi przeciwnowotworowej; wymienia mechanizmy ucieczki przed układem immunologicznym; student definiuje pojęcie regulacji odpowiedzi immunologicznej tolerancji immunologicznej; charakteryzuje zjawisko indukcji odpowiedzi immunologicznej i tolerancji przez alergen; definiuje zjawisko regulacji idiotypowej oraz zjawisko kompetycji antygenowej i ułatwienia immunologicznego; Umiejętności i kompetencje: student rozumie mechanizmy powodujące odrzucanie przeszczepu: nadostre, ostre, przewlekłe; rozumie zasady dziedziczenia układu HLA; potrafi opisać metody typowania tkankowego; potrafi opisać na czym polega przeszczep szpiku kostnego; potrafi scharakteryzować mechanizm oraz obraz kliniczny reakcji Graft versus Host; rozumie pojęcie ciąży jako

8 przeszczepu allogenicznego; potrafi omówić molekularne podstawy transformacji nowotworowej, potrafi opisać na czym polega obrona przed nowotworami oraz nadzór immunologiczny; rozumie pojęcie immunoterapii nowotworów; student rozumie na czym polega regulacja funkcji limfocytów T i B oraz wzajemna regulacja Th1-Th2; opisuje mechanizmy tolerancji immunologicznej (anergia i delecja klonu); potrafi wykazać udział limfocytów T w regulacji odpowiedzi immunologicznej (Treg, Tcs, ignorancja immunologiczna); opisuje modulujący wpływ układu nerwowego i hormonalnego oraz czynników psychosomatycznych na reakcje immunologiczne oraz wpływ czynników pokarmowych na zaburzenia odporności. 8. Nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna: nadwrażliwość, alergia, autoimmunizacja. Podział reakcji nadwrażliwości. Reakcje nadwrażliwości typu I patogeneza, przebieg i znaczenie Wiedza: Student wymienia i definiuje nieprawidłowe odpowiedzi immunologiczne: nadwrażliwość, autoimmunizacja, niedobory immunologiczne; wymienia wytyczne potrzebne do rozpoznania choroby z autoimmunizacji; zna charakterystykę chorób autoimmunizacyjnych; definiuje nadwrażliwość i alergię; zna podział reakcji nadwrażliwości wg Gella i Coombsa; zna przebieg, mechanizm i struktury uczestniczące w reakcji nadwrażliwości typu I. Umiejętności i kompetencje: student rozumie mechanizmy reakcji nadwrażliwości (podział wg Gella i Coombsa); potrafi scharakteryzować nadwrażliwość typu I: charakterystyka IgE (receptory wiążące, regulacja wydzielania przeciwciał), degranulacja mastocytów i bazofilów, reakcje anafilaktyczne (mediatory, postacie kliniczne). 9.Reakcje nadwrażliwości typu II, III i IV Wiedza: student zna podział reakcji nadwrażliwości wg Gella i Coombsa; zna przebieg, mechanizm i struktury uczestniczące w reakcji nadwrażliwości typu II, III oraz IV; zna choroby i reakcje patologiczne przebiegające z przeważającym udziałem każdego z wymienionych mechanizmów Umiejętności i kompetencje: student opisuje nadwrażliwość typu II (mechanizm reakcji cytotoksycznych, konflikt serologiczny matczyno-płodowy); potrafi przedstawić nadwrażliwość typu III (mechanizm odkładania się kompleksów immunologicznych, przykłady reakcji wywołanych nadwrażliwością typu III); rozumie na czym polega nadwrażliwość typu IV (mechanizm NTP, alergia bakteryjna i kontaktowa); opisuje odpowiedź autoimmunologiczną i jej swoistość; rozumie patogenezę chorób autoimmunizacyjnych Pracownie W trakcie ćwiczeń zajęcia odbywają się w 6 pracowniach w systemie rotacyjnym. Podczas zajęć w pracowniach studenci zapoznają się szczegółowo z przebiegiem badań diagnostycznych. A. Pracownia zaburzeń odporności humoralnej. Wiedza: student zna rodzaje elementów odporności humoralnej najczęściej podlegające ocenie immunoglobuliny, dopełniacz, białka ostrej fazy, cytokiny, rozpuszczalne markery antygenowe; opisuje reakcje immunologiczne leżące u podstaw metod oceniających poziom elementów odporności humoralnej; zna nowoczesne testy oparte o reakcje precypitacji i aglutynacji: nefelometrię, testy lateksowe, Western blotting. Umiejętności i kompetencje: student opisuje zastosowania testów: aglutynacji, precypitacji, immunodyfuzji, elektroforezy i precypitacji w żelu, działanie nefelometru oraz rozumie zasady i rodzaje testów nefelometrycznych; potrafi scharakteryzować i podać przykłady i zastosowanie testów lateksowych: RF, CRP, ASO, Waalera Rosego. B. Pracownia zaburzeń odporności komórkowej. Wiedza: student zna metody ceny odporności komórkowej nieswoistej i swoistej. limfocyty T i B,

9 granulocyty, monocyty makrofagi. Umiejętności i kompetencje: student opisuje zasadę działania oraz zastosowanie testów: oceniających funkcje komórek (fagocytoza, chemotaksja, test NBT, proliferacja limfocytów, test zahamowania migracji), cytofluorymetrii w badaniach odporności komórkowej, rozumie zasadę działania cytofluorymetru oraz podstawy analizy grafów badań cytofluorymetrycznych oceniających populacje komórkowe krwi. C. Pracownia immunologii transplantacyjnej. Wiedza: student zna metody oceny antygenów HLA klasy I i II; Umiejętności i kompetencje: student opisuje zasadę działania oraz zastosowanie testów: metody Terasaki mikroskopowa ocena testów, oraz metody PCR do oceny HLA. D. Pracownia diagnostyki chorób autoimmunizacyjnych. Wiedza: student wymienia i potrafi opisać testy immunocytochemiczne do oceny markerów komórkowych. Umiejętności i kompetencje: student opisuje zastosowanie testów opartych o immunofluorescencję pośrednią i bezpośrednią; omawia metody oceny autoprzeciwciał ANA i ANCA (mikroskop fluorescencyjny); interpretuje wyniki badania preparatów po barwieniu APAP. E. Pracownia diagnostyki alergologicznej. Wiedza: student zna metody oceny poziomu swoistych i całkowitych IgE; zna zasady i zastosowanie technik RIA i EIA. Umiejętności i kompetencje: student opisuje zasadę działania oraz zastosowanie testów: podstawowego zestawu do technik ELISA; rozumie jak działa i do czego służy aparat AMX do testów EIA przeprowadzanych w systemie zamkniętym; potrafi opisać na czym polega działanie aparatu do testów nowej generacji - Unicap ( połączenie techniki ELISA z immunofluorescencją). F. Pracownia immunodiagnostyki molekularnej Wiedza: Student zna metody i zastosowanie techniki PCR. Umiejętności i kompetencje: student opisuje etapy reakcji PCR, zasady i zastosowanie sekwenatora DNA; potrafi ocenić wyniki uzyskanych sekwencji DNA. 25. Opis zajęć integrujących wiedzę z immunologii ogólnej i mikrobiologii Integracja zajęć z immunologii i mikrobiologii odbywa się poprzez synchronizację omawiania komplementarnych zagadnień na poszczególnych wykładach i ćwiczeniach z obu przedmiotów. W zależności od merytorycznej potrzeby temat immunologiczny poprzedza odpowiedni temat mikrobiologiczny lub odwrotnie. W ten sposób studenci uzyskają zintegrowaną wiedzę z immunologii i mikrobiologii. Poniżej lista zagadnień w prowadzonych w systemie zintegrowanym: 1. Zagadnienie z immunologii: antygeny bakteryjne rodzaje, budowa, zdolność do inicjowania odpowiedzi humoralnej i/lub komórkowej integracja z mikrobiologią: wykład 3 Podstawy mikrobiologii cz. I ; 2. Zagadnienie z immunologii: podstawowe testy immunologiczne mające zastosowanie w diagnostyce immunologicznej (aglutynacja, precypitacja) do identyfikacji szczepów bakteryjnych integracja z mikrobiologią: wykład 3 Podstawy mikrobiologii ; 3. Zagadnienie z immunologii: nowoczesne testy diagnostyki immunologicznej ELISA, RIA i ich zastosowanie w diagnostyce chorób zakaźnych; ocena poziomu przeciwciał IgM, IgG ważna w różnicowaniu zakażeń pierwotnych i przewlekłych (przetrwałych) lub wcześniej przebytych

10 np. Borelioza, choroby wirusowe integracja z mikrobiologią: ćw. 9 (choroby odzwierzęce) i ćw. 11 (podstawy wirusologii); 4. Zagadnienie z immunologii: rodzaje nadwrażliwości typu II i III i IV zainicjowane przez patogeny chorobotwórcze oraz testy stosowane w diagnostyce tych reakcji ASO, test tuberkulinowy integracja z mikrobiologią: ćw. 3 (ogólna charakterystyka bakterii Gram(+)) i ćw. 5 (zakażenia dróg oddechowych); 5. Zagadnienie z immunologii: dynamika zakażenia a dynamika inicjowania odpowiedzi immunologicznej integracja z mikrobiologią: wykład 12 (odpowiedź organizmu ludzkiego w zakażeniach wirusowych i bakteryjnych); 6. Zagadnienie z immunologii: mechanizmy odpowiedzi immunologicznej charakterystyczne dla zakażeń bakteryjnych, wirusowych, grzybiczych i pasożytniczych integracja z mikrobiologią: wykład 12 (odpowiedź organizmu ludzkiego w zakażeniach wirusowych i bakteryjnych); 7. Zagadnienie z mikrobiologii: zakażenia dróg oddechowych integracja z immunologią: drobnoustroje upośledzające nieswoistą odpowiedź immunologiczną Mycobacterium, Listeria; 8. Zagadnienie z immunologii: drobnoustroje wykorzystujące receptory występujące na powierzchni komórek immunologicznych jako wrota zakażenia HIV integracja z mikrobiologią: wykład 11 (wirus upośledzenia odporności HIV) i ćw. 8 (choroby przenoszone drogą płciową); 9. Zagadnienie z immunologii: immunoprofilaktyka czynna i bierna podział szczepionek i preparatów immunoglobulinowych, szczepionki mono- i poliwalentne; immunologiczna ocena protekcyjności szczepionki w odniesieniu do różnych patogenów (ocena serokonwersji, siła pierwotnej i wtórnej odpowiedzi immunologicznej szczepionki, zdolność do powstawania komórek pamięci) integracja z mikrobiologią: wykład 13 (szczepionki przeciw drobnoustrojom); 10. Zagadnienie z immunologii: rola drobnoustrojów bakterii i wirusów w onkogenezie, inicjująca utratę kontroli immunologicznej nad zakażonymi komórkami (wirusy brodawczaka, wirus herpes, WZW B, WZW C, EBV, H.pylori) integracja z mikrobiologią: wykład 9 i 10 (wirusy jako patogeny człowieka cz. I i II) i ćw. 8 (choroby przenoszone drogą płciową); 11. Zagadnienie z mikrobiologii: zakażenia dróg oddechowych integracja z immunologią: patogeneza chorób atopowych rola wirusów w zaostrzeniach astmy. 26. Kontynuacja przedmiotu przewidziana na zajęciach z: Immunologii Klinicznej i Alergologii, innych zajęciach klinicznych 27. Zalecane kursy fakultatywne i zajęcia uzupełniające 28. Informacje dodatkowe dostępne są pod adresem immunol@csk.umed.lodz.pl