Wstęp i definicje podstawowe Wykaz używanych skrótów 1.Główne komponenty i zasadnicze cechy odpowiedzi immunologicznej (Marek Jakóbisiak)
|
|
- Martyna Marek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wstęp i definicje podstawowe Wykaz używanych skrótów 1.Główne komponenty i zasadnicze cechy odpowiedzi immunologicznej (Marek Jakóbisiak) 1.1.Limfocyty i przeciwciała (immunoglobuliny) 1.2.Antygeny Grasiczozależność 1.3.Mechanizmy swoiste i nieswoiste 1.4.Typy odpowiedzi immunologicznej Odpowiedź typu humoralnego Odpowiedź typu komórkowego 1.5.Etapy odpowiedzi immunologicznej 2.Morfologia układu limfatycznego (Marek Jakóbisiak, Jakub Gołąb) 2.1.Grasica Ogólna budowa grasicy Bariera krew grasica Hormony grasicy i wpływ hormonów na grasicę Inwolucja grasicy 2.2.Kaletka Fabrycjusza 2.3.Szpik kostny 2.4.Grudki limfatyczne nieotorbione Plamki mleczne Migdałki Tkanka limfatyczna związana ze ścianą jelit Grudki limfatyczne samotne Grudki limfatyczne skupione Grudki limfatyczne wyrostka robaczkowego 2.5.Węzły limfatyczne Zrąb węzła Kora węzła Grudki limfatyczne węzła Strefa grasiczozależna węzła Rdzeń węzła Przepływ limfy przez węzeł i znaczenie tego zjawiska 2.6.Śledziona Ogólna budowa śledziony Zrąb śledziony Unaczynienie śledziony Tętnice Zatoki i żyły śledziony Miazga biała Miazga czerwona Czynność śledziony 2.7.Naczynia limfatyczne 3.Przeciwciała (Marek Jakóbisiak) 3.1.Budowa i właściwości 3.2.Krótka charakterystyka immunoglobulin różnych klas IgA IgD IgE IgG IgM 3.3.Przeciwciała matczyne przechodzące do płodu przez łożysko 3.4.Wartościowość, powinowactwo, awidność 3.5.Kompleksy immunologiczne 4.Powstawanie przeciwciał (Marek Jakóbisiak) 4.1.Teorie powstawania przeciwciał 4.2.Geny immunoglobulinowe 4.3.Źródła różnorodności przeciwciał Zmienność kombinacyjna Zmienność na złączach Mutacje somatyczne 4.4.Dalsze etapy syntezy przeciwciał 4.5.Regulacja ekspresji genów immunoblobulinowych 4.6.Zmiana klas syntetyzowanych przeciwciał 4.7.Receptory immunoglobulinowe limfocytu B 1
2 5.Przeciwciała monoklonalne (Marek Jakóbisiak) 5.1.Otrzymywanie przeciwciał monoklonalnych 5.2.Zastosowanie przeciwciał monoklonalnych i ich pochodnych Tradycyjne przeciwciała monoklonalne Immunotoksyny Koniugaty przeciwciał monoklonalnych z radioizotopami Przeciwciała o podwójnej swoistości Przeciwciała chimeryczne Przeciwciała katalityczne Przeciwciała antygenizowane Jednołańcuchowe białka wiążące antygen Inne cząsteczki immunoglobulinopochodne 6.Receptory limfocytów T wiążące antygen (Marek Jakóbisiak) 6.1.Budowa receptorów limfocytów T wiążących antygen 6.2.Geny dla receptorów limfocytów T wiążących antygen 6.3.Źródła różnorodności receptorów limfocytów T wiążących antygen 7.Główny układ zgodności tkankowej (Marek Jakóbisiak, Rafał Płoski) 7.1.Budowa cząsteczek MHC klasy I 7.2.Budowa cząsteczek MHC klasy II 7.3.Struktura genów i synteza cząsteczek MHC 7.4.Główny układ zgodności tkankowej myszy 7.5.Szczepy wsobne 7.6.Główny układ zgodności tkankowej człowieka 7.7.Nierównoważenie sprzężeń 7.8.Powiązania między układem HLA i występowaniem określonych chorób 7.9.Funkcja głównego układu zgodności tkankowej 7.10.Nadrodzina genów cząsteczek immunoglobulinopodobnych 7.11.Metody i znaczenie identyfikacji HLA 7.12.Słabe antygeny zgodności tkankowej 8.Dojrzewanie limfocytów (Jakub Gołąb, Rafał Kamiński) 8.1.Dojrzewanie limfocytów T Etapy dojrzewania limfocytów T Faza wczesna dojrzewania tymocytów Selekcja b 8.1.3Selekcja pozytywna i negatywna Restrykcja MHC Komórki uczestniczące w selekcji tymocytów Mechanizmy selekcji w grasicy Peptydy uczestniczące w selekcji pozytywnej i negatywnej Redagowanie receptorów Powstawanie limfocytów Tgd Migracja tymocytów w grasicy Rola chemokin w dojrzewaniu tymocytów Pozagrasicze dojrzewanie limfocytów T 8.2.Powstawanie komórek NK i limfocytów NKT 8.3.Dojrzewanie limfocytów B Etapy rozwoju limfocytów B Limfocyty pre-pro-b Limfocyty pro-b Limfocyty pre-b Limfocyty pre-bi Limfocyty pre-bii Niedojrzałe limfocyty B Dojrzałe limfocyty B Selekcja pozytywna i negatywna limfocytów B Selekcja pozytywna Selekcja negatywna Czynniki wpływające na dojrzewanie limfocytów B Mikrośrodowisko szpiku Czynniki transkrypcyjne odpowiedzialne za dojrzanie limfocytów B Różnice w dojrzewaniu limfocytów u płodu i osobnika dorosłego 9.Populacje i subpopulacje limfocytów (Marek Jakóbisiak) 9.1.Limfocyty B 9.2.Limfocyty T Subpopulacje limfocytów T pomocniczych 2
3 9.2.2.Subpopulacja limfocytów T regulatorowych (supresorowych) Subpopulacje limfocytów T cytotoksycznych Limfocyty T mające TCRgb Limfocyty NKT Komórki veto Limfocyty trzeciej populacji 10.Krążenie limfocytów (Jakub Gołąb) 10.1.Etapy przechodzenia limfocytów przez ścianę naczynia Etap I: toczenie się Selektyny i ich ligandy Inne cząsteczki uczestniczące w toczeniu się leukocytów Etap II: aktywacja Etap III: ścisłą adhezja Cząsteczki immunoglobulinopodobne uczestniczące w ścisłej adhezji Inne cząsteczki adhezyjne uczestniczące w ścisłej adhezji Etap IV: diapedeza 10.2.Regulacja krążenia limfocytów Krążenie limfocytów dziewiczych Krążenie limfocytów efektorowych i pamięci Regulacja migracji pozostałych leukocytów 10.3.Znaczenie kliniczne i wykorzystanie w terapii 11.Układ dopełniacza (Marek Jakóbisiak) 11.1.Klasyczna droga aktywacji dopełniacza 11.2.Kompleks atakujący błonę 11.3.Alternatywna droga aktywacji dopełniacza 11.4.Lektynowa droga aktywacji dopełniacza 11.5.Receptory dla składników dopełniacza 11.6.Inne właściwości dopełniacza 11.7.Powiązania między układem dopełniacza, układem krzepnięcia i fibrynolizy oraz układem kinin 11.8.Regulacja układu dopełniacza 12.Odporność nieswoista (Marek Jakóbisiak, Jakub Gołąb) 12.1.Rozwój nieswoistej reakcji obronnej organizmu 12.2.Rozpoznawanie drobnoustrojów przez nieswoiste mechanizmy odporności Receptory PRR Receptory Toll-podobne Układ receptorów TLR w indukcji odpowiedzi immunologicznej 12.3.Funkcja makrofagów i granulocytów Powstawanie Chemotaksja Aktywacja Fagocytoza Receptory uczestniczące w fagocytozie Receptory dla fragmentu Fc przeciwciał Receptory dla fragmentu Fc przeciwciał klasy IgG Inne receptory dla fragmentu Fc przeciwciał Receptory dla składników dopełniacza Inne receptory i czynniki ułatwiające fagocytozę Mechanizmy zabijania drobnoustrojów przez komórki żerne Mechanizmy tlenowe Mechanizmy pozatlenowe i czynniki w nich uczestniczące Czynnik bakteriobójczy zwiększający przepuszczalność (BPI) Katepsyna G Defensyny Kateliny Lizozym Inne czynniki Efekt cytotoksyczny wobec komórek ssaków Monokiny i inne czynniki uwalniane przez makrofagi 12.4.Zakończenie odpowiedzi nieswoistej 12.5.Kooperacja między odpowiedzią nieswoistą a swoistą 13.Prezentacja antygenów limfocytom T (Marek Jakóbisiak, Jakub Gołąb) 13.1.Prezentacja antygenów z udziałem cząsteczek MHC klasy I 13.2.Prezentacja antygenów z udziałem cząsteczek MHC klasy II 13.3.Prezentacja antygenów przez cząsteczki CD Komórki prezentujące antygen 3
4 Komórki dendrytyczne Komórki dendrytyczne narządów nielimfatycznych Komórki dendrytyczne narządów limfatycznych Limfocyty B Makrofagi Inne komórki prezentujące antygen 13.5.Sygnały i cząsteczki adhezyjne biorące udział w procesie prezentacji 13.6.Prezentacja antygenów w grudce limfatycznej Komórki dendrytyczne grudek Powstawanie ośrodków rozmnażania w grudkach Losy limfocytów powstających w obwodowych narządach limfatycznych 13.7.Mitogeny i superantygeny Mitogeny Superantygeny 14.Aktywacja limfocytów (Katarzyna Kozar, Radosław Zagożdżon) 14.1.Aktywacja limfocytów T Synapsa immunologiczna polaryzacja i adhezja Koncepcja pierwszego i drugiego sygnału Dojrzewanie synapsy immunologicznej Przekazanie sygnału do aktywacji do wnętrza komórki Wczesny etap przekazania sygnału z TCR Budowa i regulacja aktywności kinaz torozynowych Udział białek adaptorowych Wewnątrzkomórkowe szlaki przekazania sygnału do aktywacji Szlaki związanie z metabolizmem fosfatydyloinozytolu GTPazy i kaskady kinaz MAP Regulacja aktywności kinaz MAP Ekspresja genów w aktywowanym limfocycie T Cząsteczki powierzchniowe wpływające na proces aktywacji limfocytów T Cząsteczki kostymulujące Inne cząsteczki Anergia limfocytów T 14.2.Aktywacja limfocytów B Przekazywanie sygnału do aktywacji do wnętrza komórki Cząsteczki powierzchniowe wpływające na proces aktywacji limfocytów B 15.Cytokiny (Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Radosław Zagożdżon, Piotr Obłąkowski) 15.1.Podstawowe właściwości cytokin 15.2.Receptory dla cytokin Budowa receptorów dla cytokin Przekazanie sygnału z receptorów dla cytokin Szlak kinaz JAK i białek STAT Inne szlaki przekazywania sygnału 15.3.Interleukiny Interleukina Receptory dla interleukiny Właściwości biologiczne interleukiny Interleukina Receptory dla interleukiny Czynność interleukiny Zastosowania kliniczne Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina Reakcja ostrej fazy Interleukian Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina 16 4
5 Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina Interleukina Czynniki krwiotwórcze 15.5.Inne cytokiny 15.6.Interferony Rodzaje interferonów Powstawanie interferonów Receptory dla interferonów Działanie przeciwwirusowe Wpływ na układ odpornościowy Wpływ na proliferację i różnicowanie komórek Zastosowania terapeutyczne 15.7.Chemokiny Receptory dla chemokin Regulacja wrażliwości receptorów na działanie chemokin Antagoniści receptorów dla chemokin Wpływ chemokin na procesy dojrzewania leukocytów Wpływ na aktywację komórek Inne właściwości chemokin Chemokiny CXC Chemokiny CC 15.8.Nadrodzina cząsteczek czynnika martwicy nowotworu TNF i limfotoksyny Synteza i budowa Receptory dla TNF Sygnały przekazywane przez receptory dla TNF Wpływ TNF na układ odpornościowy Wpływ na gospodarkę lipidową Działanie przeciwnowotworowe Inne właściwości Próby zastosowań klinicznych Zastosowanie inhibitorów TNF w klinice Właściwości biologiczne limfotoksyn LIGHT FasL (CD95L, Apo-1L) Receptory dla FasL Fas (CD95, Apo-1) TRAIL Receptory dla TRAIL Inne cząsteczki nadrodziny TNF 16.Naturalna regulacja odpowiedzi immunologicznej (Marek Jakóbisiak) 16.1.Kooperacja komórek w odpowiedzi immunologicznej Odpowiedź typu humoralnego Odpowiedź typu komórkowego 16.2.Udział limfocytów T w regulacji odpowiedzi immunologicznej 16.3.Antyimmunoglobuliny i regulacja idiotypowa Czynniki reumatoidalne Przeciwciała antyidiotypowe 16.4.Udział receptorów dla fragmentu Fc przeciwciał 16.5.Udział czynników wiążących immunoglobuliny 17.Pamięć immunologiczna (Marek Jakóbisiak) 17.1.Limfocyty B pamięci 17.2.Limfocyty T pamięci 18.Cytotoksyczność komórkowa naturalna i zależna od przeciwciał (Witold Lasek) 18.1.Komórki NK Cechy fenotypowe komórek NK Pochodzenie komórek NK Efekt cytoksyczny komórek NK Receptory komórek NK i sposób rozpoznawania komórek docelowych 5
6 Receptory z nadrodziny cząsteczek immunoglobulinopodobnych Receptory lektynowe Ly CD95/NKG Inne receptory/koreceptory komórek NK Mechanizm zabijania komórek docelowych Regulacja aktywności komórek NK Zróżnicowanie aktywności komórek NK u ludzi zdrowych Fizjologiczna rola komórek NK Udział w odporności przeciwnowotworowej Udział w odporności przeciwzakaźnej Udział komórek NK w regulacji odpowiedzi immunologicznej i hematopoezy Udział komórek NK w eksperymentalnym zjawisku odporności hybrydy 18.2.Komórki LAK 18.3.Cytotoksyczność komórkowa zależna od przeciwciał (ADCC) Komórki efektorowe w ADCC Mechanizm ADCC 19.Mechanizmy cytotoksyczności limfocytów (Jacek Malejczyk) 19.1.Przebieg reakcji cytotoksycznej zależnej od ziaren cytolitycznych Etapy reakcji cytotoksycznej zależnej od ziaren cytolitycznych Rozpoznanie i wiązanie komórki docelowej przez limfocyt cytotoksyczny Aktywacja komórki docelowej i uwolnienie czynników cytotoksycznych Recyrkulacja limfocytów cytotoksycznych Czynniki cytotoksyczne związane z ziarnami cytolitycznymi limfocytów Budowa ziaren cytolitycznych komórek cytotoksycznych Perforyna Granzymy (fragmentyny) Białka TIA Granulizyna Mechanizmy zabezpieczające komórki efektorowe przed działaniem własnych czynników cytotoksycznych 19.2.Przebieg reakcji cytotoksycznej zależnej od receptorów dla cząsteczek nadrodziny TNF 19.3.Inne mechanizmy uczestniczące w reakcji cytotoksyczności komórkowej lub ją wspomagające 19.4.Apoptoza jako mechanizm efektorowy cytotoksyczności komórkowej 20.Układ odpornościowy związany z błonami śluzowymi (Witold Lasek) 20.1.Struktura bariery ochronnej błony śluzowej układu pokarmowego 20.2.Struktura tkanki limfatycznej błon śluzowych jelita (GALT) i charakterystyka odpowiedzi immunologicznej Miejsce indukcji Miejsca fazy efektorowej 20.3.Mechanizmy regulujące powstawanie komórek plazmatycznych wytwarzających IgA w błonach śluzowych Regulacja procesu przełączania klas Regulacja proliferacji i różnicowania się limfocytów B 20.4.Mechanizm wydzielania IgA do światła jelita 20.5.Charakterystyka S-IgA 20.6.Limfocyty śródnabłonkowe układu pokarmowego 20.7.Znaczenie limfocytów B1 w odporności błon śluzowych 20.8.Tolerancja pokarmowa 20.9.Rola prawidłowej mikroflory przewodu pokarmowego w odporności błon śluzowych Mechanizmy odporności i tkanka limfatyczna w obrębie układu oddechowego Mechanizmy odporności nieswoistej w układzie oddechowym Rola NALT Agregaty grudek limfatycznych błony śluzowej oskrzeli Porównanie BALT i GALT Rola wątroby w mechanizmach odporności w obrębie błon śluzowych Powiązania mechanizmów immunologicznych w błonach śluzowych z gruczołem sutkowym 21.Układ odpornościowy skóry (Sławomir Majewski) 21.1.Komórki naskórka i skóry właściwej wchodzące w skład SIS Komórki dendrytyczne Komórki Langerhansa Limfocyty B mające TCRgb Keratynocyty Cytokiny wytwarzane przez keratynocyty Antygeny i cząsteczki adhezyjne 21.2.Wpływ promieniowania UV na SIS Mechanizmy immunosupresyjnego działania UV Wpływ UV na parametry immunologii transplantacyjnej 6
7 Wpływ UV na reakcje immunologiczne w stosunku do nowotworów skóry 22.Immunologia rozrodu (Maciej Kurpisz) 22.1.Tolerancja wobec autoantygenów męskich komórek rozrodczych 22.2.Tolerancja samic wobec antygenów komórek rozrodczych samca 22.3.Antygeny plemnikowe Antygeny powierzchniowe plemnika Antygeny akrosomu plemnika Antygeny jądra plemnika 22.4.Immunologiczne właściwości osocza nasienia 22.5.Antygeny różnicowania procesu spermatogenezy Czynniki immunomodulujące w spermatogenezie 22.6.Immunologiczne podstawy niepłodności męskiej 22.7.Antygeny osłonki przejrzystej 22.8.Immunologia jajnika Interakcja jajnika z układem odpornościowym 22.9.Immunologiczne tło niepłodności u kobiet Przeciwciała przeciw osłonce przejrzystej Przeciwciała skierowane przeciw elementom jajnika Jedność płodowo-łożyskowa Immunologiczne tło nawracających samoistnych poronień Immunoterapia nawracających samoistnych poronień Odpowiedź immunologiczna w ciąży Odpowiedź typu humoralnego Odpowiedź typu komórkowego Ciąża a choroby o tle autoimmunizacyjnym 23.Psychoneuroimmunologia (Tomasz Stokłosa) 23.1.Komunikacja układu odpornościowego i obwodowego układu nerwowego Unerwienie narządów limfatycznych wpływ neuroprzekaźników na komórki układu odpornościowego Rola opioidów 23.2.Interakcje układu odpornościowego z układem wydzielania wewnętrznego Wpływ hormonów na komórki układu odpornościowego Wytwarzanie hormonów przez komórki układu odpornościowego Regulacja wydzielania hormonów wytwarzanych przez komórki układu odpornościowego Oś podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowa 23.3.Działanie komórek i mediatorów układu odpornościowego w ośrodkowym układzie nerwowym - wzajemne interakcje Ośrodkowe działanie cytokin Gorączka a cytokiny Prezentacja antygenów w ośrodkowym układzie nerwowym i bariera krew- mózg Wpływ zmian w o.u.n. na układ odpornościowy 23.4.Stres i jego wpływ na odporność 24.Odporność przeciwzakaźna (Marek Radkowski, Dominika Olszewska) 24.1.Odporność naturalna nieswoista Naturalne bariery dla zakażenia Fagocytoza Miejscowa i ogólna reakcja zapalna Dopełniacz Interferony Komórki NK i NKT 24.2.Swoista odpowiedź immunologiczna Pierwotna odpowiedź immunologiczna Wtórna odpowiedź immunologiczna Limfocyty Tgb Przeciwciała naturalne 24.3.Odpowiedź immunologiczna na zakażenia wirusowe 24.4.Odpowiedź immunologiczna na zakażenia bakteryjne Bakterie namnażające się zewnątrzkomórkowo Bakterie namnażające się wewnątrzkomórkowo 24.5.Odpowiedź przecigrzybicza 24.6.Mechanizmy unikania przez patogeny odpowiedzi immunologicznej 24.7.Odpowiedź immunologiczna w zakażeniach pasożytniczych Najważniejsze elementy odpowiedzi immunologicznej w inwazjach pasożytniczych Metody unikania przez pasożyty mechanizmów obronnych gospodarza Szczepionki przeciwko pasożytom 25.Immunologia szczepień ochronnych (Paweł Grzesiowski, Waleria Hryniewicz) 25.1.Epidemiologia chorób infekcyjnych na początku XXI wieku 7
8 25.2.Wpływ szczepienia na układ odpornościowy 25.3.Pierwotna i wtórna odpowiedź poszczepienna 25.4.Szczepionki Szczepionki swoiste Szczepionki nieswoiste Skuteczność szczepień Stan układu odporności a skuteczność szczepień 25.5.Bezpieczeństwo szczepionek 25.6.Przeciwwskazania do szczepień 25.7.Szczepienia ochronne w grupach ryzyka 25.8.Nowe kierunki rozwoju wakcynologii Szczepionki skojarzone Szczepionki zawierające kwas nukleinowy Szczepionki wektorowe Szczepionki antyidiotypowe 26.Nadwrażliwość typu I (Witold Lasek) 26.1.Nadwrażliwość a alergia 26.2.Czynniki warunkujące wystąpienie alergii Wpływ czynników genetycznych Wpływ czynników środowiskowych Czynniki infekcyjne Czynniki toksyczne, zanieczyszczenia środowiskowe i inne Ekspozycja na alergen Znaczenie pokarmu naturalnego w diecie niemowlęcia 26.3.Alergeny Standaryzacja alergenów Struktura alergenów Alergeny białkowe (wielkocząsteczkowe) Alergeny małocząsteczkowe o charakterze haptenów Sezonowość występowania alergii wziewnych 26.4.Mechanizmy reakcji alergicznych Rola limfocytów Th Udział IgE w reakcjach alergicznych IgE Receptory dla IgE Regulacja wytwarzania IgE Regulacja pozytywna wytwarzania IgE Regulacja negatywna Udział komórek tucznych i bazofilów Mechanizm aktywacji komórek tucznych i bazofilów Mediatory i czynniki wytwarzane przez komórki tuczne i bazofile Mediatory preformowane Mediatory generowane Cytokiny Udział eozynofilów Aktywność wydzielnicza eozynofilów Rola eozynofilów w zakażeniach pasożytniczych Udział eozynofilów w procesach alergicznych 26.5.Przebieg odpowiedzi immunologicznej na alergen Reakcja natychmiastowa (anafilaktyczna) Reakcja późna (late-phase reaction LPR) 26.6.Immunoterapia alergenem (odczulanie) Mechanizmy warunkujące efekt leczniczy Wskazania i kontrowersje dotyczące stosowania immunoterapii alergenem Perspektywy profilaktyki i leczenia alergii Immunoterapia swoista alergii Immunoterapia nieswoista alergii 27.Reakcje nadwrażliwości typu II, III i IV (Witold Lasek) 27.1.Typ II nadwrażliwości reakcje cytotoksyczne Reakcje potransfuzyjne Konflikt serologiczny matczyno-płodowy Cytopenie polekowe 27.2.Typ III nadwrażliwości reakcje z udziałem kompleksów immunologicznych Czynniki wpływające na odkładanie się kompleksów immunologicznych w tkankach Przykłady reakcji patologicznych 8
9 27.3.Typ IV nadwrażliwości reakcje z dominancją odpowiedzi typu komórkowego Formy nadwrażliwości typu późnego Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (alergiczny wyprysk kontaktowy) 28.Immunohematologia (Zbigniew Gaciong) 28.1.Antygeny i przeciwciała grupowe 28.2.Układy grupowe krwinek czerwonych Układ grupowy ABO Antygeny układu AB Przeciwciała układu ABO Układ grupowy Rh Inne układy grupowe krwinek czerwonych 28.3.Nabyte odmiany antygenów grupowych krwi 28.4.Podstawowe techniki immunohematologiczne Test aglutynacji Test antyglobulinowy 28.5.Immunizacja antygenami grupowymi krwi Powikłania potransfuzyjne Konflikt serologiczny matczyno-płodowy (choroba hemolityczna noworodków) Profilaktyka choroby hemolitycznej noworodków 29.Zjawiska autoimmunizacyjne (Anna Wańkowicz-Kalińska) 29.1.Choroby autoimmunizacyjne człowieka Podział ze względu na umiejscowienie autoantygenu Podział ze względu na mechanizmy efektorowe Choroby zależne od mechanizmów komórkowych Choroby zależne od wytwarzania autoprzeciwciał Choroby kompleksów immunologicznych Modele zwierzęce chorób autoimmunizacyjnych człowieka 29.2.Mechanizmy zapewniające tolerancję na własne antygeny Indukcja tolerancji centralnej Tolerancja obwodowa Delecja klonalna Ignorancja sekwestracja antygenu Anergia klonalna Aktywna supresja komórki regulatorowe 29.3.Czynniki prowadzące do zniesienia autotolerancji Czynniki endogenne Geny głównego układu zgodności tkankowej Inne geny Nadprodukcja cytokin Hormony płciowe Zaburzenia apoptozy Czynniki egzogenne Uraz Infekcje wirusowe i bakteryjne Inne elementy środowiska zewnętrznego 29.4.Terapia chorób autoimmunizacyjnych Terapia antygenowoswoista Terapia antygenowo nieswoista 30.Pierwotne niedobory odporności (Tomasz Stokłosa) 30.1.Niedobory odporności z przewagą zaburzeń wytwarzania przeciwciał Agammaglobulinemia sprzężona z chromosomem X (agammaglobulinemia Brutona) Agammaglobulinemia dziedziczona autosomalnie recesywnie Pospolity zmienny niedobór odporności oraz izolowany niedobór IgA Niedobór odporności związany z chromosomem X ze zwiększonym stężeniem IgM Niedobór odporności ze zwiększonym stężeniem IgM dziedziczony autosomalnie recesywnie Niedobory podklas IgG Niedobór odporności ze zwiększonym stężeniem IgE (Zespół Joba) Przemijająca hipogammaglobulinemia niemowląt 30.2.Niedobory odporności z przewagą zaburzeń czynności limfocytów T Zespół DiGeorge a Selektywny niedobór limfocytów T ze zmniejszoną aktywnością fosforylazy nukleozydów purynowych Niedobór odporności z brakiem limfocytów CD Niedobory odporności o charakterze mieszanym (z upośledzeniem odpowiedzi typu komórkowego i humoralnego) Zespół Wiskotta-Aldricha Ciężki złożone niedobory odporności 9
10 Ciężkie złożone niedobory odporności ze zmniejszoną liczbą limfocytów T i prawidłowym poziomem limfocytów B: T(-) B(+) Ciężkie złożone niedobory odporności ze zmniejszoną liczbą limfocytów T i B oraz komórek NK: T(-) B(-) NK(-) Ciężkie złożone niedobory odporności ze zmniejszoną liczbą limfocytów T i B oraz prawidłową liczbą komórek NK: T(-) B(-) NK(+) Inne postacie SCID Terapia SCID Przeszczepy szpiku Substytucja enzymatyczna Terapia genowa Niedobory odporności związane z zaburzeniami ekspresji cząsteczek MHC Niedobór odporności związany z brakiem cząsteczek MHC klasy II (zespół nagich limfocytów) Niedobór odporności związany z niedoborem cząsteczek MHC klasy I Niedobory odporności związane z zaburzeniami mechanizmów naprawy DNA Ataksja teleaniektazja Zespół Nijmegen 30.4.Niedobory odporności związane z zaburzeniami czynności komórek żernych Wrodzone neutropenie Cykliczna neutropenia Ciężka wrodzona neutropenia Zespół Shwachmana-Diamonda Przewlekła choroba ziarniniakowa Zespół Chediaka-Higashiego Niedobory cząsteczek adhezyjnych Niedobory związane ze szlakiem interleukiny i IFN-g 30.5.Niedobory składników dopełniacza 31.Wtórne niedobory odporności (Tomasz Stokłosa) 31.1.Zespół nabytego niedoboru odporności (acquired immunodeficiency syndrome AIDS) Budowa wirusa HIV Cykl życiowy wirusa Tropizm wirusa Wiązanie i internalizacja wirusa Odwrotna transkrypcja i integracja z genomem gospodarza Okres utajenia (latencji) Aktyacja prowirusa Transkrypcja Synteza białek wirusowych i formowanie potomnych wirionów Oddziaływanie wirusa na układ odpornościowy Odpowiedź immunologiczna w zakażeniu HIV Terapia AIDS Szczepionka przeciwko AIDS 31.2.Inne nabyte niedobory odporności 32.Immunomodulacja (Witold Lasek) 32.1.Immunostymulatory bakteryjne i preparaty naśladujace ich działanie BCG Dipeptyd muramylowy Oligonukleotydy zawierające niemetylowane sekwencje CpG Polinukleotydy Lipopolisacharydy Inne immunostymulatory bakteryjne 32.2.Immunostymulatory izolowane z grzybów 32.3.Immunostymulatory roślinne 32.4.Probiotyki 32.5.Immunomodulatory syntetyczne o małej masie cząsteczkowej Lewamizol Cymetydyna Inozyna pranobeks Retinoidy Talidomid Inne związki (leki) wskazujące działanie immunomodulujące 32.6.Naturalne (endogenne) stymulatory odpowiedzi immunologicznej Cytokiny Hormony grasicy Preparaty immunoglobulinowe 10
11 Tuftsyna 32.7.Efektywność działania środków immunomodulujących Rozbieżności między efektem in vitro i in vivo Objawy uboczne stosowania immunomodulatorów 32.8.Immunomodulujący wpływ niektórych czynników (procedur) na funkcje układu odpornościowego u osób zdrowych i w chorobach Wpływ wysiłku fizycznego Wpływ karmienia naturalnego na układ odpornościowy niemowlęcia Immunomodulujący efekt przetoczeń krwi Plazmafereza 33.Immunologia transplantacyjna (Zbigniew Gaciong, Grażyna Korczak-Kowalska) 33.1.Odpowiedź układu odpornościowego na antygeny przeszczepu Prezentacja bezpośrednia antygenu w czasie odpowiedzi na przeszczep allogeniczny Prezentacja pośrednia antygenu w czasie odpowiedzi na przeszczep allogeniczny Faza efektorowa odpowiedzi transplantacyjnej Nadostre odrzucanie przeszczepu allogenicznego Ostre przyspieszone odrzucanie przeszczepu allogenicznego Ostre odrzucanie przeszczepu allogenicznego Patogeneza ostrego odrzucania Przewlekłe odrzucanie przeszczepu allogenicznego Patogeneza przewlekłego odrzucania 33.2.Czynniki immunologiczne wpływające na losy przeszczepionego narządu Dobór w zakresie MHC (zgodność tkankowa) Uczulenie antygenami HLA Wpływ przetoczeń krwi na losy przeszczepu Immunosupresja Glikokortykosteroidy Cyklosporyna Takrolimus (FK-506) Sirolimus (rapamycyna) Azatiopryna Mykofenolan mofetilu Inne farmakologiczne środki immunosupresyjne Globulina antylimfocytarna i antytymocytarna Preparaty immunoglobulin podawane dożylnie (IVIG) Immunosupresja z użyciem przeciwciał monoklonalnych i rekombinowanych białek 33.3.Przeszczepianie tkanek krwiotwórczych Przeszczepianie szpiku Choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi Odległe powikłania przeszczepienia allogenicznego szpiku Reakcja przeszczep przeciwko białaczce Przeszczepienie komórek macierzystych izolowanych z krwi obwodowej 33.4.Indukcja tolerancji transplantacyjnej 33.5.Przeszczep ksenogeniczny Przeciwciała przeciwko przeszczepowi ksenogenicznemu Nadostre odrzucanie przeszczepu ksenogenicznego Opóźnione odrzucanie przeszczepu ksenogenicznego Ostre odrzucanie przeszczepu ksenogenicznego Metody zapobiegania odrzucaniu przeszczepu ksenogenicznego 34.Immunologia nowotworów (Marek Jakóbisiak, Witold Lasek) 34.1.Antygeny związane z nowotworem Swoistość antygenów związanych z nowotworem Heterogenność antygenów związanych z nowotworem Ekspresja cząsteczek MHC na komórkach nowotworowych 34.2.Mechanizmy efektorowe odpowiedzi immunologicznej przeciw komórkom nowotworowym 34.3.Mechanizmy immunologiczne ułatwiające rozwój nowotworu 34.4.Immunoterapia nowotworów Podejścia eksperymentalne w immunoterapii nowotworów oraz fazy badań klinicznych Formy immunoterapii nowotworów człowieka Metody immunoterapii swoistej Terapia szczepionkami przeciwnowotworymi Immunoterapia nowotworów przeciwciałami Swoista immunoterapia adoptywna Metody immunoterapii nieswoistej Immunoterapia cytokinami 11
12 Inne preparaty stosowane w nieswoistej immunoterapii nowotworów Immunoterapia z użyciem nieswoiście aktywowanych komórek limfoidalnych (LAK) i monocytów Perspektywy wykorzystania immunoterapii w leczeniu nowotworów Wykaz cząsteczek CD (Jakub Gołąb) Skorowidz (Witold Lasek) 12
Lp. tydzień wykłady seminaria ćwiczenia
Lp. tydzień wykłady seminaria ćwiczenia 21.02. Wprowadzeniedozag adnieńzwiązanychzi mmunologią, krótka historiaimmunologii, rozwójukładuimmun ologicznego. 19.02. 20.02. Wprowadzenie do zagadnień z immunologii.
Bardziej szczegółowoRok akademicki:2017/2018
Rok akademicki:2017/2018 Studia magisterskie Kierunek: Analityka medyczna Przedmiot: IMMUNOLOGIA Z IMMUNOPATOLOGIĄ Rok III Semestr V Wykłady 45 godzin Ćwiczenia 30 godzin Seminaria 15 godzin Forma zaliczenia:
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI WSTĘP I DEFINICJE PODSTAWOWE WYKAZ UŻYWANYCH SKRÓTÓW WYKAZ CZĄSTECZEK CD
SPIS TREŚCI WSTĘP I DEFINICJE PODSTAWOWE WYKAZ UŻYWANYCH SKRÓTÓW WYKAZ CZĄSTECZEK CD XIII XV XXII 1. GŁÓWNE KOMPONENTY I ZASADNICZE CECHY ODPOWIEDZI IMMUNOLOGICZNEJ 1 Marek Jakóbisiak 1.1. Limfocyty i
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: IMMUNOLOGIA Z IMMUNOPATOLOGIĄ Rok III Semestr V Wykłady 45 godzin Ćwiczenia 45 godzin Forma zaliczenia: Egzamin praktyczny i teoretyczny
Rok akademicki 2016/2017 Studia magisterskie Kierunek: Analityka medyczna Przedmiot: IMMUNOLOGIA Z IMMUNOPATOLOGIĄ Rok III Semestr V Wykłady 45 godzin Ćwiczenia 45 godzin Forma zaliczenia: Egzamin praktyczny
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Księgarnia PWN: Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Witold Lasek, Tomasz Stokłosa (red.) - Immunologia
Księgarnia PWN: Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Witold Lasek, Tomasz Stokłosa (red.) - Immunologia SPIS TREŚCI WSTĘP I DEFINICJE PODSTAWOWE WYKAZ UŻYWANYCH SKRÓTÓW WYKAZ CZĄSTECZEK CD XV XVII XXIV 1. GŁÓWNE
Bardziej szczegółowoPODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl Konspekt wykładu Rozpoznanie antygenu
Bardziej szczegółowoRodzaje autoprzeciwciał, sposoby ich wykrywania, znaczenie w ustaleniu diagnozy i monitorowaniu. Objawy związane z mechanizmami uszkodzenia.
Zakres zagadnień do poszczególnych tematów zajęć I Choroby układowe tkanki łącznej 1. Toczeń rumieniowaty układowy 2. Reumatoidalne zapalenie stawów 3. Twardzina układowa 4. Zapalenie wielomięśniowe/zapalenie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz używanych skrótów i symboli... 14. 1. Wprowadzenie... 18
Spis treści Wykaz używanych skrótów i symboli... 14 1. Wprowadzenie... 18 1.1. Podstawowe zasady działania układu immunologicznego... 18 1.1.1. Formy odpowiedzi immunologicznej... 19 1.1.2. Rozpoznanie
Bardziej szczegółowoPODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz.i): wprowadzenie (komórki, receptory, rozwój odporności nabytej)
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz.i): wprowadzenie (komórki, receptory, rozwój odporności nabytej) Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl Konspekt do wykładu
Bardziej szczegółowoCzęść praktyczna: Metody pozyskiwania komórek do badań laboratoryjnych cz. I
Ćwiczenie 1 Część teoretyczna: Budowa i funkcje układu odpornościowego 1. Układ odpornościowy - główne funkcje, typy odpowiedzi immunologicznej, etapy odpowiedzi odpornościowej. 2. Komórki układu immunologicznego.
Bardziej szczegółowoWyklady IIIL 2016/ :00-16:30 środa Wprowadzenie do immunologii Prof. dr hab. med. ML Kowalski
III rok Wydział Lekarski Immunologia ogólna z podstawami immunologii klinicznej i alergologii rok akademicki 2016/17 PROGRAM WYKŁADÓW Nr data godzina dzień tygodnia Wyklady IIIL 2016/2017 tytuł Wykladowca
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2022 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Immunologia podstawowa Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej
Bardziej szczegółowoOdporność nabyta: Nadzieja Drela Wydział Biologii UW, Zakład Immunologii
Odporność nabyta: Komórki odporności nabytej: fenotyp, funkcje, powstawanie, krążenie w organizmie Cechy odporności nabytej Rozpoznawanie patogenów przez komórki odporności nabytej: receptory dla antygenu
Bardziej szczegółowoTolerancja immunologiczna
Tolerancja immunologiczna autotolerancja, tolerancja na alloantygeny i alergeny dr Katarzyna Bocian Zakład Immunologii kbocian@biol.uw.edu.pl Funkcje układu odpornościowego obrona bakterie alergie wirusy
Bardziej szczegółowoROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY DLA STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW KIERUNKU LEKARSKO-DENTYSTYCZNEGO
ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY DLA STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW KIERUNKU LEKARSKO-DENTYSTYCZNEGO 1. NAZWA PRZEDMIOTU : IMMUNOLOGIA 2. NAZWA JEDNOSTKI realizującej przedmiot: Zakład Immunologii,
Bardziej szczegółowo1. Układ odpornościowy. Odporność humoralna
Zakres zagadnień do poszczególnych tematów zajęć Seminaria 1. Układ odpornościowy. Odporność humoralna Ludzki układ odpornościowy Składowe i mechanizmy odporności wrodzonej Składowe i mechanizmy odpowiedzi
Bardziej szczegółowoSpis treści. Komórki, tkanki i narządy układu odpornościowego 5. Swoista odpowiedź immunologiczna: mechanizmy 53. Odporność nieswoista 15
Spis treści Komórki, tkanki i narządy układu odpornościowego 5 1. Wstęp: układ odpornościowy 7 2. Komórki układu odpornościowego 8 3. kanki i narządy układu odpornościowego 10 Odporność nieswoista 15 1.
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu Immunologia, cykl: 2017-2019, r.a: 2017/2018 Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów
Bardziej szczegółowoSpis tre 1. Podstawy immunologii 11 2. Mechanizmy immunopatologiczne 61
Spis treści Przedmowa do wydania polskiego 6 Przedmowa do wydania pierwszego oryginalnego 6 Przedmowa do wydania drugiego oryginalnego 7 Przedmowa do wydania drugiego oryginalnego zmienionego i uaktualnionego
Bardziej szczegółowoUKŁAD LIMFATYCZNY UKŁAD ODPORNOŚCIOWY. Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii
UKŁAD LIMFATYCZNY UKŁAD ODPORNOŚCIOWY Nadzieja Drela Instytut Zoologii, Zakład Immunologii ndrela@biol.uw.edu.pl Układ limfatyczny Narządy, naczynia limfatyczne, krążące limfocyty Centralne narządy limfoidalne
Bardziej szczegółowoLeczenie biologiczne co to znaczy?
Leczenie biologiczne co to znaczy? lek med. Anna Bochenek Centrum Badawcze Współczesnej Terapii C B W T 26 Październik 2006 W oparciu o materiały źródłowe edukacyjnego Grantu, prezentowanego na DDW 2006
Bardziej szczegółowoKod przedmiotu/modułu MK_39 Punkty ETCS: 6. Jednostka: Zakład Immunologii Katedry Immunologii Klinicznej, ul. Rokietnicka 5d, 60-806 Poznań
Kod przedmiotu/modułu MK_39 Punkty ETCS: 6 Nazwa przedmiotu: Immunopatologia Jednostka: Zakład Immunologii Katedry Immunologii Klinicznej, ul. Rokietnicka 5d, 60-806 Poznań Osoba odpowiedzialna za przedmiot:
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU Immunologia 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek)
Bardziej szczegółowoCHOROBY AUTOIMMUNIZACYJNE
CHOROBY AUTOIMMUNIZACYJNE Autoimmunizacja Odpowiedź immunologiczna skierowana przeciwko własnym antygenom Choroba autoimmunizacyjna Zaburzenie funkcji fizjologicznych organizmu jako konsekwencja autoimmunizacji
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. Nazwa przedmiotu IMMUNOLOGIA OGÓLNA. 2. Numer kodowy IMM01c. 3. Język, w którym prowadzone są zajęcia polski
Projekt OPERACJA SUKCES unikatowy model kształcenia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi odpowiedzią na potrzeby gospodarki opartej na wiedzy współfinansowany ze środków Europejskiego
Bardziej szczegółowoUkład odpornościowy, układ immunologiczny to układ struktur umożliwiających działanie mechanizmom odporności. Struktury te to: narządy limfoidalne
Układ odpornościowy, układ immunologiczny to układ struktur umożliwiających działanie mechanizmom odporności. Struktury te to: narządy limfoidalne naczynie chłonne komórki uczestniczące w reakcjach immunologicznych
Bardziej szczegółowoZakres zagadnień do poszczególnych tematów zajęć Seminarium 1. Seminarium 2. Seminarium 3. Seminarium 4. Seminarium 5.
Zakres zagadnień do poszczególnych tematów zajęć Seminarium 1. Wprowadzenie do układu immunologicznego 1. Rodzaje odporności (nabyta i wrodzona), charakterystyka ogólna 2. Komórki układu immunologicznego
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski. Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski. kierunek lekarski jednolite studia magisterskie
SYLABUS 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Immunologia podstawowa Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki realizującej
Bardziej szczegółowoSzczepienia w stanach zaburzonej odporności kiedy warto szczepić
Szczepienia w stanach zaburzonej odporności kiedy warto szczepić Sympozjum Szczepienia Ochronne Warszawa, 27.04. 2018 14:55 15:15 Profesor Ewa Bernatowska Klinika Immunologii Instytut Pomnik Centrum Zdrowia,
Bardziej szczegółowoIMMUNOLOGIA DLA STUDENTÓW II ROKU WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Z ODDZIAŁEM NAUCZANIA W JĘZYKU ANGIELSKIM - PROGRAM 2015/2016
IMMUNOLOGIA DLA STUDENTÓW II ROKU WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Z ODDZIAŁEM NAUCZANIA W JĘZYKU ANGIELSKIM - PROGRAM 2015/2016 Wykłady 10 h, Ćwiczenia 45 h Zajęcia kończą się zaliczeniem Punkty ECTS: 4 WYKŁADY 1.
Bardziej szczegółowoZadanie 2. (2 pkt) Na schemacie przedstawiono namnażanie się retrowirusa HIV wewnątrz limfocytu T (pomocniczego) we krwi człowieka.
Zadanie 1. (3 pkt) W aptekach dostępne są bez recepty różnego rodzaju preparaty lecznicze podnoszące odporność, zwane immunostymulatorami. Przeważnie zawierają substancje pochodzenia roślinnego, np. z
Bardziej szczegółowoImmunologia podstawowa. Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski. Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski. jednolite studia magisterskie
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2017-2023 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa modułu Kod modułu* przedmiotu/ przedmiotu/ Immunologia podstawowa Im / C Wydział (nazwa jednostki prowadzącej
Bardziej szczegółowoO PO P R O NOŚ O Ć Ś WR
ODPORNOŚĆ WRODZONA Egzamin 3 czerwca 2015 godz. 17.30 sala 9B FUNKCJE UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO OBRONA NADZÓR OBCE BIAŁKA WIRUSY BAKTERIE GRZYBY PASOŻYTY NOWOTWORY KOMÓRKI USZKODZONE KOMÓRKI OBUNMIERAJĄCE
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Immunologia
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Immunologia Obowiązkowy Wydział
Bardziej szczegółowo3. Swoista odpowiedź immunologiczna cz.1 Antygen: pełnowartościowy, hapten; autologiczny, izogeniczny (syngeniczny), allogeniczny, ksenogeniczny;
3. Swoista odpowiedź immunologiczna cz.1 Antygen: pełnowartościowy, hapten; autologiczny, izogeniczny (syngeniczny), allogeniczny, ksenogeniczny; antygeny MHC (HLA), antygeny reagujące krzyżowo (heterofilne);
Bardziej szczegółowoS YLABUS MODUŁU (IMMUNOLOGIA - WIEDZA KLINICZNA W L ABORATORIUM) I nformacje ogólne. Nie dotyczy
S YLABUS MODUŁU (IMMUNOLOGIA - WIEDZA KLINICZNA W L ABORATORIUM) I nformacje ogólne Nazwa modułu: wiedza kliniczna w laboratorium Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( I MMUNOLOGIA - WIE D ZA KL INICZNA W. I nforma cje ogólne
S YL AB US MODUŁ U ( I MMUNOLOGIA - WIE D ZA KL INICZNA W L ABORATORIUM) I nforma cje ogólne Nazwa modułu Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów
Bardziej szczegółowoImmunologia - opis przedmiotu
Immunologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Immunologia Kod przedmiotu 12.9-WL-Lek-Imm Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów
Bardziej szczegółowoSYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia.
Nazwa modułu/przedmiotu : Wydział: Kierunek studiów: Specjalności: - SYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia. IMMUNOLOGIA KLINICZNA Kod modułu LK.3.C.001 I Wydział Lekarski z Oddziałem Stomatologicznym
Bardziej szczegółowoLeczenie immunosupresyjne po przeszczepieniu narządu unaczynionego
Leczenie immunosupresyjne po przeszczepieniu narządu unaczynionego Cel leczenia Brak odrzucania czynnego przeszczepionego narządu Klasyfikacja odrzucania przeszczepionego narządu Leki immunosupresyjne
Bardziej szczegółowoWpływ opioidów na układ immunologiczny
Wpływ opioidów na układ immunologiczny Iwona Filipczak-Bryniarska Klinika Leczenia Bólu i Opieki Paliatywnej Katedry Chorób Wewnętrznych i Gerontologii Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński Kraków
Bardziej szczegółowoJak żywiciel broni się przed pasożytem?
https://www. Jak żywiciel broni się przed pasożytem? Autor: Anna Bartosik Data: 12 kwietnia 2019 W poprzedniej części naszego kompendium wiedzy o pasożytach świń omówiliśmy, w jaki sposób pasożyt dostaje
Bardziej szczegółowooporność odporność oporność odporność odporność oporność
oporność odporność odporność nieswoista bierna - niskie ph na powierzchni skóry (mydła!) - enzymy - lizozym, pepsyna, kwas solny żołądka, peptydy o działaniu antybakteryjnym - laktoferyna- przeciwciała
Bardziej szczegółowoImmunologia komórkowa
Immunologia komórkowa ocena immunofenotypu komórek Mariusz Kaczmarek Immunofenotyp Definicja I Charakterystyczny zbiór antygenów stanowiących elementy różnych struktur komórki, związany z jej różnicowaniem,
Bardziej szczegółowoUkład odpornościowy człowieka (układ immunologiczny) Pochodzenie komórek układu immunologicznego. Odporność nieswoista (wrodzona)
Układ odpornościowy człowieka (układ immunologiczny) Elementy strukturalne układu odpornościowego Immunologia - nauka o odporności. Bada procesy prowadzące do utrzymania organizmu w równowadze wobec powstałych
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
Bardziej szczegółowoWykład 1 Termin: Odpowiedź nieswoista komórkowa i humoralna. Wykład 2 Termin: Odpowiedź swoista komórkowa i humoralna
Immunologia kierunek Lekarski Liczba godzin dydaktycznych: 55 Wykłady: 10 godzin (5 wykładów) Ćwiczenia: 45 godzin (15 ćwiczeń) ETCS: 4 WYKŁADY: Wykład 1 Termin: 09.10.2018 Odpowiedź nieswoista komórkowa
Bardziej szczegółowostarszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg
STRESZCZENIE Przewlekła białaczka limfocytowa (PBL) jest najczęstszą białaczką ludzi starszych na półkuli zachodniej. Typową cechą choroby jest heterogenny przebieg kliniczny, zróżnicowane rokowanie. Etiologia
Bardziej szczegółowoWydział Lekarski Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu 4. Kod przedmiotu/modułu
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) Załącznik Nr 4 1. Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim Immunochemia 2. Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim Immunochemistry 3. Jednostka prowadząca
Bardziej szczegółowoS YL AB US IMMU NO PATOLOGI A I nforma cje ogólne
S YL AB US IMMU NO PATOLOGI A I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Obowiązkowy Wydział Lekarsko-Biotechnologiczny
Bardziej szczegółowoTolerancja transplantacyjna. Grażyna Korczak-Kowalska Zakład Immunologii Klinicznej Instytut Transplantologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Tolerancja transplantacyjna Grażyna Korczak-Kowalska Zakład Immunologii Klinicznej Instytut Transplantologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Darrell J., et al., Transfusion. 2001, 41 : 419-430. Darrell
Bardziej szczegółowoCytokiny jako nośniki informacji
Wykład 2 15.10.2014 Cytokiny jako nośniki informacji Termin cytokiny (z greckiego: cyto = komórka i kinos = ruch) określa dużą grupę związków o różnym pochodzeniu i budowie, będących peptydami, białkami
Bardziej szczegółowoS YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne
Załącznik Nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa
Bardziej szczegółowoBiałka układu immunologicznego. Układ immunologiczny
Białka układu immunologicznego Układ immunologiczny 1 Białka nadrodziny immunoglobulin Białka MHC 2 Białka MHC typu I Łańcuch ciężki (alfa) 45 kda Łańcuch lekki (beta 2 ) 12 kda Występują na powierzchni
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Część A - Opis przedmiotu kształcenia. IMMUNOLOGIA Kod modułu LK.3.C.001. II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym lekarski
SYLABUS Nazwa modułu/przedmiotu : Wydział: Kierunek studiów: Część A - Opis przedmiotu kształcenia. IMMUNOLOGIA Kod modułu LK.3.C.001 II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym lekarski Specjalności:
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( I MMUNOLOGIA ) I nforma cje ogólne
Załącznik Nr 3 do Uchwały Nr /2012 S YL AB US MODUŁ U ( I MMUNOLOGIA ) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa
Bardziej szczegółowoZAKŁAD IMMUNOLOGII EWOLUCYJNEJ
ZAKŁAD IMMUNOLOGII EWOLUCYJNEJ Kierownik Zakładu - dr hab. Magdalena Chadzińska Dr. Joanna Homa Prof. dr hab. Barbara Płytycz Kurs: IMMUNOLOGIA III rok studiów, semestr letni ODPORNOŚĆ NABYTA ADAPTACYJNA
Bardziej szczegółowoPodstawy immunologii Układ limfatyczny
Podstawy immunologii Układ limfatyczny Immunologia - nauka o odporności Odporność reakcja komórek i tkanek na obce substancje lub patogeny, jak mikroorganizmy (bakterie, wirusy), parazyty, białka, polisacharydy
Bardziej szczegółowoTkanka limfoidalna i układ limfatyczny
Mechanizmy obronne organizmu: Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny Odporność wrodzona: bariery nabłonkowe komórki fagocytujące receptory rozpoznające wzorzec ostre stany zapalne (neutrofile, makrofagi,
Bardziej szczegółowoRozkład materiału z biologii dla klasy III AD. 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17
Rozkład materiału z biologii dla klasy III AD zakres rozszerzony LO 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17 Biologia na czasie 2 zakres rozszerzony nr dopuszczenia 564/2/2012 Biologia na czasie 3 zakres rozszerzony
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Krew jest płynną tkanką łączną, krążącą ciągle w ustroju, umożliwiającą stałą komunikację pomiędzy odległymi od siebie tkankami.
Bardziej szczegółowoTkanka limfoidalna i układ limfatyczny
Mechanizmy obronne organizmu: Odporność wrodzona: Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny bariery nabłonkowe komórki fagocytujące ostre stany zapalne (neutrofile, makrofagi, inne granulocyty, mastocyty)
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,
Bardziej szczegółowoStreszczenie wykładu: WPŁYW FLORY BAKTERYJNEJ JELITA NA ROZWÓJ ODPOWIEDZI IMMUNOLOGICZNEJ
Prof. dr hab. Leszek Ignatowicz Streszczenie wykładu: WPŁYW FLORY BAKTERYJNEJ JELITA NA ROZWÓJ ODPOWIEDZI IMMUNOLOGICZNEJ Ludzkie ciało zasiedlane jest bilionami symbiotycznych mikroorganizmów w tym bakterii,
Bardziej szczegółowoPoradnia Immunologiczna
Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje
Bardziej szczegółowoTkanka limfoidalna i układ limfatyczny
Mechanizmy obronne organizmu: Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny Odporność wrodzona: bariery nabłonkowe komórki fagocytujące receptory rozpoznające wzorzec ostre stany zapalne (neutrofile, makrofagi,
Bardziej szczegółowoS YLABUS MODUŁU (IMMUNOLOGIA) I nformacje ogólne. Nie dotyczy
S YLABUS MODUŁU (IMMUNOLOGIA) I nformacje ogólne Nazwa modułu: Moduł A Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów np. rok 1, semestr
Bardziej szczegółowoPATOFIZJOLOGIA ODCZYNÓW ALERGICZNYCH
PATOFIZJOLOGIA ODCZYNÓW ALERGICZNYCH Odczyny alergiczne to inaczej odczyny, w przebiegu których znaczącą rolę odgrywają reakcje nadwrażliwości (typu I, II, III lub IV). O alergii, jako takiej mówimy gdy
Bardziej szczegółowoTkanka limfoidalna i układ limfatyczny
Mechanizmy obronne organizmu: Tkanka limfoidalna i układ limfatyczny Odporność wrodzona: bariery nabłonkowe komórki fagocytujące receptory rozpoznające wzorzec ostre stany zapalne (neutrofile, makrofagi,
Bardziej szczegółowoPodstawy immunologii. Odporność. Odporność nabyta. nieswoista. swoista
Podstawy immunologii dr n. med. Jolanta Meller Odporność nieswoista mechanizmy obronne skóry i błon śluzowych substancje biologicznie czynne: interferon, lizozym, dopełniacz leukocyty (fagocyty) swoista
Bardziej szczegółowoZawartość. Wstęp 1. Historia wirusologii. 2. Klasyfikacja wirusów
Zawartość 139585 Wstęp 1. Historia wirusologii 2. Klasyfikacja wirusów 3. Struktura cząstek wirusowych 3.1. Metody określania struktury cząstek wirusowych 3.2. Budowa cząstek wirusowych o strukturze helikalnej
Bardziej szczegółowoFOCUS Plus - Silniejsza ryba radzi sobie lepiej w trudnych warunkach
FOCUS Plus - Silniejsza ryba radzi sobie lepiej w trudnych warunkach FOCUS Plus to dodatek dostępny dla standardowych pasz tuczowych BioMaru, dostosowany specjalnie do potrzeb ryb narażonych na trudne
Bardziej szczegółowoDefekty immunologiczne u noworodków
1 Defekty immunologiczne u noworodków Najpierw by móc się zastanowić nad tym problemem, należałoby wyjaśnić, co definiujemy jako odporność: Odporność jest ogólną niepodatnością ustroju na działanie drobnoustrojów
Bardziej szczegółowo(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi
Gdy robimy badania laboratoryjne krwi w wyniku otrzymujemy wydruk z niezliczoną liczbą skrótów, cyferek i znaków. Zazwyczaj odstępstwa od norm zaznaczone są na kartce z wynikami gwiazdkami. Zapraszamy
Bardziej szczegółowoBiologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku
Biologia 2017 Klasa VII Dział I : HIERARCHICZNA BUDOWA ORGANIZMU CZŁOWIEKA, SKÓRA, UKŁAD RUCHU 1. Organizm człowieka jako zintegrowana całość 2. Budowa i funkcje skóry 3. Choroby skóry oraz zasady ich
Bardziej szczegółowoNiedobory odporności. Grażyna Korczak-Kowalska Zakład Immunologii Wydział Biologii UW
Niedobory odporności Grażyna Korczak-Kowalska Zakład Immunologii Wydział Biologii UW Niedobór odporności występuje wtedy, gdy układ odpornościowy zawodzi w obronie organizmu przed patogenami lub komórkami
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowoNON-HODGKIN S LYMPHOMA
NON-HODGKIN S LYMPHOMA Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku We Wrocławiu Aleksandra Bogucka-Fedorczuk DEFINICJA Chłoniaki Non-Hodgkin (NHL) to heterogeniczna grupa nowotworów charakteryzująca
Bardziej szczegółowoCałość procesów związanych z utrzymaniem krwi w stanie płynnym w obrębie łożyska naczyniowego
HEMOSTAZA Definicja: Całość procesów związanych z utrzymaniem krwi w stanie płynnym w obrębie łożyska naczyniowego Założenia: Mechanizmy hemostazy są aktywowane o Jedynie w miejscu w którym są niezbędne
Bardziej szczegółowoUkład immunologiczny osób starszych
Układ immunologiczny osób starszych dr n. med. Adriana Roży Prof. dr hab. n. med. Joanna Chorostowska- Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Kierownik:
Bardziej szczegółowoS YLABUS MODUŁU (IMMUNOLOGIA) I nformacje ogólne. Immunologia. Nie dotyczy
Załącznik Nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 S YLABUS MODUŁU (IMMUNOLOGIA) I nformacje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów
Bardziej szczegółowoOcena. rozprawy doktorskiej mgr Moniki Grygorowicz pt. Wpływ lenalidomidu na interakcje
Prof. dr hab. n. med. Jacek Roliński KATEDRA I ZAKŁAD IMMUNOLOGII KLINICZNEJ UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE ul. Chodźki 4a Tel. (0-81) 448 64 20 20-093 Lublin fax (0-81) 448 64 21 e-mail: jacek.rolinski@gmail.com
Bardziej szczegółowoWirus zapalenia wątroby typu B
Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby
Bardziej szczegółowo3. Wymagania edukacyjne
3. Wymagania edukacyjne DZIAŁ PROGRAMU TEMAT LEKCJI KONIECZNY POZIOM PODSTAWOWY ROZSZERZAJĄCY DOPEŁNIAJĄCY ORGANIZM CZŁOWIEKA 1. Pochodzenie człowieka i jego miejsce w systemie organizmów. 2. Budowa i
Bardziej szczegółowoImmunopatologia. 1. Metryczka. Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej
Immunopatologia 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Analityka Medyczna, jednolite studia magisterskie, stacjonarne Rok akademicki:
Bardziej szczegółowoOdporność ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Odporność DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Funkcje FUNKCJA KTO AWARIA OBRONA NADZÓR HOMEOSTAZA Bakterie Wirusy Pasożyty Pierwotniaki
Bardziej szczegółowoImmunologiczna teoria starzenia
Immunologiczna teoria starzenia STRESZCZENIE Starzenie organizmu może być spowodowane zmniejszającą się zdolnością układu odpornościowego do reagowania na antygeny obce i własne. Skutkiem najczęściej obserwowanym
Bardziej szczegółowoKliniczne cechy zaburzeń układu immunologicznego
Kliniczne cechy zaburzeń układu immunologicznego Prof. zwycz. dr hab. Maria Korzon Polskie Towarzystwo Pediatryczne jest patronem sekcji Pediatria w serwisie Akademia-Heel Z aburzenia systemu odporności
Bardziej szczegółowoCHOROBY NOWOTWOROWE. Twór składający się z patologicznych komórek
CHOROBY NOWOTWOROWE Twór składający się z patologicznych komórek Powstały w wyniku wielostopniowej przemiany zwanej onkogenezą lub karcinogenezą Morfologicznie ma strukturę zbliżoną do tkanki prawidłowej,
Bardziej szczegółowoOdporność, stres, alergia
Odporność, stres, alergia Odporność komórkowa Układ mikrofagocytarny Układ makrofagocytarny 1 Układ mikrofagocytarny Granulocyty obojętnochłonne Granulocyty kwasochłonne Granulocyty zasadochłonne Układ
Bardziej szczegółowoPodstawy immunologii Układ limfatyczny
Podstawy immunologii Układ limfatyczny Immunologia - nauka o odporności Odporność reakcja komórek i tkanek na obce substancje lub antygeny/patogeny (immunogeny), jak mikroorganizmy (bakterie, wirusy),
Bardziej szczegółowoNawracające zakażenia u dzieci wariant normy czy przejaw zaburzeń odporności?
Nawracające zakażenia u dzieci wariant normy czy przejaw zaburzeń odporności? dr n. med. Sylwia Kołtan Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Collegium
Bardziej szczegółowoKURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI
KURS PATOFIZJOLOGII WYDZIAŁ LEKARSKI CELE KSZTAŁCENIA Patologia ogólna łączy wiedzę z zakresu podstawowych nauk lekarskich. Stanowi pomost pomiędzy kształceniem przed klinicznym i klinicznym. Ułatwia zrozumienie
Bardziej szczegółowoSZCZEPIENIA OCHRONNE U DOROSŁYCH lek. Kamil Chudziński Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii CSK MSW w Warszawie 10.11.2015 Szczepionki Zabite lub żywe, ale odzjadliwione drobnoustroje/toksyny +
Bardziej szczegółowoDiagnostyka zakażeń EBV
Diagnostyka zakażeń EBV Jakie wyróżniamy główne konsekwencje kliniczne zakażenia EBV: 1) Mononukleoza zakaźna 2) Chłoniak Burkitta 3) Potransplantacyjny zespół limfoproliferacyjny Jakie są charakterystyczne
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWY EGZAMIN MATURALNY Z BIOLOGII POZIOM ROZSZERZONY MAJ Czas pracy: 180 minut. Liczba punktów do uzyskania : 60
1 PRZYKŁADOWY EGZAMIN MATURALNY Z BIOLOGII MAJ 2015 POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy: 180 minut Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera strony 1-19 (zadania 1 21). 2. Odpowiedzi
Bardziej szczegółowoMam Haka na Raka. Chłoniak
Mam Haka na Raka Chłoniak Nowotwór Pojęciem nowotwór określa się niekontrolowany rozrost nieprawidłowych komórek w organizmie człowieka. Nieprawidłowość komórek oznacza, że różnią się one od komórek otaczających
Bardziej szczegółowoAIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune
AIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune (D)eficiency (S)yndrome. Przyczyny zakażenia AIDS Czynnikiem
Bardziej szczegółowo