PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B

Transkrypt

1 PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl

2 Konspekt wykładu Rozpoznanie antygenu przez limfocyty B Aktywacja limfocytów B, hipoteza dwóch sygnałów Odpowiedź na antygen limfocytów B: antygeny T- zależne i T-niezależne, miejsca aktywacji limfocytów B, pierwotna i wtórna odpowiedź limfocytów B Rola limfocytów T helperowych CD4+ w odpowiedzi humoralnej Przeciwciała budowa i funkcje

3 Typy odpowiedzi w odporności nabytej patogeny Odpowiedź humoralna Odpowiedź komórkowa B Th Tc Produkcja cytokin Cytotoksyczność Produkcja przeciwciał Treg Rys. N.Drela Supresja

4 Różnice w rozpoznaniu antygenów przez limfocyty T i B Charakterystyka Limfocyty B Limfocyty T Interakcja z antygenem Wiązanie Ag rozpuszczalnego Udział cząsteczek MHC Struktura chemiczna Ag Właściwości epitopów Kompleks błonowych Ig z Ag tak Nie jest wymagany Białka, polisacharydy, lipidy Hydrofilowe, sekwencyjne, konformacyjne Kompleks TCR z Ag i MHC nie Wymagany do prezentacji Ag Białka (TCRab) w kompleksie z MHC, lipidy, glikolipidy w kompleksie z CD1 (TCRgd, NKT) Liniowe peptydy w kompleksach z MHC

5 Receptor dla antygenu limfocytów B (kompleks BCR) ITAMs immunoreceptor tyrosine-based activation motifs

6 Transdukcja sygnału przez BCR

7 białka Białka polimeryczne, polisacharydy, LPS Antygeny T-zależne i T-niezależne

8 Odpowiedź limfocytów B na antygeny T-niezależne TI-1 LPS

9 Odpowiedź limfocytów B na antygeny T-niezależne TI-2 polisacharydy (otoczki bakteryjne), odpowiadają głównie limfocyty B-1 (Li B CD5+)

10 Aktywacja limfocytów B przez antygeny T-zależne Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

11 Interakcja T-B: tworzenie synapsy immunologicznej

12 Rozpoznanie antygenu T-zależnego przez limfocyty B

13 Skutki aktywacji limfocytów B przez Ag T-zależny Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

14 Cechy antygenów T-zależnych i T- niezależnych T-zależne T-niezależne typ 1 typ 2 Białka LPS białka polimeryczne polisacharydy IgM,IgG IgM IgM/IgG Pamięć Dojrzewanie brak pamięci powinowactwo bz powinowactwa

15 Receptory dla antygenu na limfocytach B Limfocyty B-2 (konwencjonalne) Limfocyty B-1 migm migm migd CD5 Limfocyty pamięci migm/migg/miga/mige

16 Cechy Limfocyty B-2 Limfocyty B-1 występowanie obwodowe narządy limfoidalne otrzewna, opłucna pochodzenie szpik kostny szpik kostny w życiu płodowym region V duża zmienność ograniczona zmienność hypermutacje somatyczne tak nie interakcje z Th tak nie przełączenie klas Ig odpowiedź na cukry odpowiedź na białka tak prawdopodobna tak nie tak prawdopodobna pamięć tak nie lub słaba

17 Rola cytokin w syntezie immunoglobulin Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

18 Udział Th1 i Th2 w aktywności limfocytów B: synteza cytokin Th1 Th2 IL IFN-g ++ - TNF-b ++ - GM-CSF ++ + IL IL IL IL IL

19 Udział Th1 i Th2 w aktywności limfocytów B: funkcje Th1 Th2 Synteza przeciwciał IgM + ++ Synteza IgE - ++ Synteza IgG opsonizujące ++ -/+ Rozwój Eo i kom.tucznych - ++ Aktywacja makrofagów ++ - Aktywacja limfocytów Tc ++ - Rys. N.Drela

20 Rozwój limfocytów B i ich aktywacja w obwodowym narządzie limfoidalnym Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

21 Ośrodki proliferacji w węźle chłonnym Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

22 Produkcja przeciwciał w pierwotnej i wtórnej odpowiedzi odpornościowej Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

23 Porównanie odpowiedzi pierwotnej i wtórnej Cechy limfocyt odpowiadający naiwny Odpowiedź pierwotna Odpowiedź wtórna pamięci początek odpowiedzi 4-7 dni 1-3 dni szczyt odpowiedzi 7-10 dni 3-5 dni poziom odpowiedzi zależy od antygenu x większy produkowane przeciwciała (głównie) IgM (głównie) IgG rodzaj antygenu T-zależne i T-niezależne T-zależne powinowactwo przeciwciał małe duże

24 Porównanie odpowiedzi limfocytów B naiwnych i pamięci Charakterystyka Limfocyty B naiwne Limfocyty B pamięci Ig powierzchniowe Receptor dla dopełniacza IgM, IgD słaba ekspresja IgM, IgD?, IgG, IgA, IgE silna ekspresja Lokalizacja Długość życia, udział w krążeniu Powinowactwo receptorów dla Ag Śledziona, węzły chłonne krótkożyjące, recyrkulują słabe szpik, węzły chłonne, śledziona długożyjące, recyrkulują silne (dojrzewanie powinowactwa)

25 Budowa cząsteczki przeciwciała

26 Budowa cząsteczki przeciwciała Łańcuchy ciężkie g, d, a: region zawiasowy m, e : brak regionu zawiasowego, dodatkowa domena Łańcuchy lekkie: k, l (większość przeciwciał zawiera łańcuchy k CDRs: regiony superzmienne, complementarity determining regions Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

27 Domeny w cząsteczce immunoglobuliny Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

28 Porównanie receptorów dla antygenu limfocytów B i T J. Kuby, Immunology, 1997

29 Nadrodzina immunoglobulin Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

30 Klasy (izotypy) immunoglobulin 80% Ig surowicy 0.2% Ig surowicy Mniej niż 1% Ig surowicy 10-15% Ig surowicy 5-10% Ig surowicy Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

31 Domeny w regionie stałym łańcucha ciężkiego IgA, IgD, IgG IgE, IgM C H 1/C H 1 C H 1/C H 1 Region zawiasowy C H 2/C H 2 C H 2/C H 2 C H 3/C H 3 C H 3/C H 3 C H 4/C H 4

32 Izotypy, allotypy, idiotypy

33 Rola przeciwciał w odporności A.K.ABBAS,A.H.LICHTMAN,,Cellular and Molecular Immunology 2003

34 Cytotoksyczność komórkowa zależna od przeciwciał (ADCC) Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

35 Przeciwciała w reakcjach cytotoksyczności A.K.ABBAS,A.H.LICHTMAN,,Cellular and Molecular Immunology 2003

36 Przeciwciała w stanie zapalnym stan zapalny Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

37 Aktywacja dopełniacza przez przeciwciała A.K.ABBAS,A.H.LICHTMAN,,Cellular and Molecular Immunology 2003

38 Obrona przed patogenami w układzie pokarmowym Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

39 Transport IgA do jelita Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

40 Opsonizacja antygenów: ułatwienie fagocytozy przez Ma i Ne Aktywacja dopełniacza w drodze klasycznej ADCC z udziałem NK i makrofagów Odporność noworodków: transfer przez łożysko Aktywacja dopełniacz a w drodze klasycznej Receptor dla antygenu naiwnych Li B Odporność w błonach śluzowych układu pokarmowego Funkcje przeciwciał IgG1, IgG3, IgG4 przechodzą przez łożysko IgG3 - najsilniejszy aktywator dopełniacza (IgG4 nie aktywuje) IgG1, IgG3 duże powinowactwo do FcR ADCC z udziałem Eo Degranulacja komórek tucznych i Ba Receptor dla Ag naiwnych Li B A.K.ABBAS,A.H.LICHTMAN,,Cellular and Molecular Immunology 2003

41 Degranulacja komórek tucznych i bazofilów antygen Kindt T. J., Goldsby R. A., Osborne B. A., Kuby Immunology, New York 2007

42 Przeciwciała w organizmie

43 Odporność noworodków IgG matki IgG dziecka IgM dziecka IgA dziecka ciąża poród noworodek

44 Dziękuję za uwagę