Lp. Element Opis 1 Nazwa Gospodarka wodna i ochrona wód 2 Typ obowiązkowy 3 Instytut Instytut Nauk Technicznych 4 Kod wypełnia Uczelnia Kierunek, kierunek: Inżynieria środowiska 5 specjalność, specjalność:geologia inżynierska poziom i profil poziom : studia pierwszego stopnia profil : praktyczny 6 Forma studiów stacjonarne niestacjonarne Rok studiów, Rok studiów: 3; Rok studiów: 3; 7 semestr Semestr: V Semestr: V Forma zajęć i Stacjonarne: liczba godzin dydaktycznych 8 wymagających wykłady: 30 bezpośredniego ćwiczenia projektowe: 15 udziału nauczyciela i ćwiczenia laboratoryjne: 15 studentów 9 10 Punkty ECTS (wg planu studiów) Forma aktywności studenta Obciążenie studenta na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich, w tym: 4 Niestacjonarne: wykłady: 15 ćwiczenia projektowe: 15 ćwiczenia laboratoryjne: 15 Nakład pracy studenta bilans punktów ECTS Obciążenie studenta Studia stacjonarne Studia niestacjonarne godz.: 67 ECTS: 3 godz.: 52 ECTS: 2 Udział w wykładach (godz.) 30 15 Udział w ćwiczeniach/ seminariach/ zajęciach praktycznych/ praktykach zawodowych (godz.) 30 30 Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem (godz.) 5 5 Udział w egzaminie (godz.) 2 2 Obciążenie studenta związane z nauką samodzielną, w tym: godz.: 35 ECTS: 1 godz.: 50 ECTS:2 Samodzielne studiowanie tematyki zajęć/ przygotowanie się do 15 30 ćwiczeń (godz.) Przygotowanie do zaliczenia/ egzaminu (godz.) Wykonanie prac zaliczeniowych (referat, projekt, prezentacja itd.) (godz.) 10 10 10 10
11 12 13 Obciążenie studenta w ramach zajęć związanych z praktycznym godz.:65 ECTS:3 godz.:65 ECTS:3 przygotowaniem zawodowym Suma (obciążenie studenta na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich oraz związane z nauką samodzielną) godz.: 102 ECTS: 4 godz.: 102 ECTS: 4 Nauczyciel akademicki odpowiedzialny za przedmiot/ dr hab. inż. Urszula Aleksander-Kwaterczak, dr hab. Ewa Kmiecik moduł (egzaminujący) Nauczyciele akademiccy prowadzący dr hab. inż. Urszula Aleksander-Kwaterczak, dr hab. Ewa Kmiecik przedmiot/ moduł Wymagania (kompetencje) Znajomość podstaw chemii, wpis na V semestr studiów wstępne 14 15 Założenia i cele przedmiotu Efekty Po zrealizowaniu programu student powinien rozumieć zjawiska i procesy hydrologiczne, posiadać umiejętności sporządzania dokumentacji hydrologicznych i zasobowych, bilansów wodno-ściekowych i prognozowania zaopatrzenia w wodę w wybranych działach gospodarki, oceny oddziaływania ścieków na odbiorniki, oceny stanu wód. W1 W2 W3 W4 W5 Opis w zakresie: WIEDZY Ma podstawową wiedzę obejmującą zagadnienia z zakresu gospodarki wodnej i ochrony wód Zna wskaźniki jakości wody oraz zasady oceny zanieczyszczenia wód Student wie jak zachowują się różne pierwiastki i związki chemiczne w środowisku wód powierzchniowych w zależności od panujących w nim warunków fizyczno-chemicznych. Zna i rozumie podstawowe metody prowadzenia badań laboratoryjnych i terenowych Odniesienie do kierunkowych K_W12 K_W15 Student zna podstawy prawne służące ocenie stanu jakości wód powierzchniowych UMIEJĘTNOŚCI Odniesienie do dla obszaru T1P_W05 T1P_W07 T1P_W08 InzP_W01 InzP_W04 InzP_W05
U1 U2 U3 U4 U5 U6 U7 U8 U9 Potrafi przeprowadzić prace, pomiary terenowe Posiada umiejętność posługiwania się aparaturą badawczą podczas badań terenowych Potrafi dokonać krytycznej analizy sposobu funkcjonowania i ocenić istniejące rozwiązania techniczne, w szczególności urządzenia, obiekty, systemy, procesy, usługi związane z uzdatnianiem wody i oczyszczaniem ścieków Potrafi ocenić przydatność rutynowych metod i narzędzi służących do rozwiązania prostego zadania inżynierskiego o charakterze praktycznym, charakterystycznego dla inżynierii środowiska oraz wybrać i zastosować właściwą metodę i narzędzia Posiada umiejętność interpretacji i prezentacji wyników analiz fizykochemicznych Potrafi poszerzać wiedzę pozyskując informacje z literatury oraz źródeł elektronicznych Potrafi przygotować w formie pisemnej proste opracowanie zadania lub projektu inżynierskiego Potrafi jasno i logicznie prowadzić ustną prezentację sposobu rozwiązania prostego zadania lub projektu inżynierskiego Potrafi zagospodarować czas przewidziany na samodzielną naukę K_U02 K_U12 K_U03 K_U08 K_U09 K_U11 K_U14 K_U19 K_U20 K_U21 T1P_U08 T1P_U09 T1P_U11 T1P_U14 T1P_U17 InzP_U01 InzP_U02 InzP_U10 T1P_U11 T1P_U17 InzP_U10 T1P_U13 InzP_U05 T1P_U15 T1P_U18 InzP_U07 T1P_U04 T1P_U08 InzP_U01 InzP_U02 T1P_U01 T1P_U03 T1P_U04 T1P_U05 K1 K2 KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH Potrafi pracować w zespole i przyjmować w nim różne role, biorąc za nie w pełni odpowiedzialność oraz odpowiednio określić ważność i kolejność wykonywanych zadań Rozumie potrzebę samo do się podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych K_K03 K_K04 K_K08 K_K01 T1P_K03 T1P_K04 T1P_K01
16 Treści Wykłady: Zanieczyszczenie wód powierzchniowych; rodzaje zanieczyszczeń wskaźniki, dopuszczalne stężenia; źródła zanieczyszczeń; Ocena jakości środowiska wodnego; uwarunkowania prawne, tło geochemiczne, klasyfikacja wód powierzchniowych i osadów wodnych; Zanieczyszczenia specyficzne, w tym metale ciężkie w środowisku wód powierzchniowych; dystrybucja metali pomiędzy fazy środowiska wodnego (woda, zawiesina, osad denny); metale pochodzenia naturalnego i antropogenicznego; formy połączeń metalicznych występujących w wodzie, zawiesinie i sedymencie, zależności pomiędzy formą związania i przyswajalnością biologiczną metali. Ochrona zasobów ilościowych i jakościowych wód powierzchniowych. Aspekty prawne korzystania z wód naturalnych. Strategie gospodarowania wodą, ochrona zasobów wodnych. Zasoby wodne kraju jako ekologiczny wskaźnik rozwoju społeczno-gospodarczego. Prognozy hydrologiczne. Stan zasobów wodnych Polski. Zarządzanie zasobami wody i administrowanie gospodarką wodną w Polsce i krajach Unii Europejskiej. Ćwiczenia: Zapoznanie z zasadami BHP obowiązującymi w laboratorium analiz środowiskowych. Metody opróbowania i badań terenowych pobranie próbek wody i osadów dennych z cieku wodnego, oznaczenia ph, Eh oraz PEW i temperatury wody. Wpływ zagospodarowania oraz charakteru obszaru zlewni na stan cieku wodnego. Określenie zawartości makrojonów oraz anionów nieorganicznych w wodzie. Wydzielenie zawiesiny wodnej. Określenie uziarnienia osadów dennych (metoda sitowa). Mineralizacja próbek osadów i zawiesiny wodnej oraz określenie w nich zawartości wybranych metali ciężkich. Ocena stanu jakości cieku wodnego odniesienie uzyskanych wyników do wartości tła geochemicznego, obowiązujących aktów prawnych oraz klasyfikacji. 17 18 Stosowane metody dydaktyczne Metody weryfikacji (w odniesieniu do poszczególnych ) wykład z prezentacją multimedialną, film, prace terenowe i laboratoryjne, praca w grupach Efekt W1 W2 W3 W4 W5 U1 U2 U3 U4 U5 U6 U7 U8 U9 K1 Sposób weryfikacji np. egzamin ustny, egzamin pisemny, zaliczenie ustne, kolokwium, projekt, referat, prezentacja,, dyskusje, obserwacja w czasie zajęć itd., aktywność na zajęciach, aktywność na zajęciach aktywność na zajęciach, aktywność na zajęciach
19 20 21 Kryteria oceny osiągniętych Forma i warunki zaliczenia, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu / zaliczenia z oceną Wykaz literatury podstawowej K2, aktywność na zajęciach, egzamin Kryteria ocen: 51-60% dst; 61-70% +dst; 71-80% db; 81-90% +db; 91-100% bdb Forma zakończenia przedmiotu: egzamin Zaliczenie projektu z ćwiczeń. Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z. 1999. Hydrologia ogólna. PWN, Warszawa. Bauer A. 2005. Poradnik eksploatatora systemów zaopatrzenia w wodę. Wyd. "Seidel- Przywecki", Warszawa. Chełmicki W. 2001. Woda. Zasoby, degradacja, ochrona. PWN, Warszawa. Dąbrowski S., Górski J., Kapuściński J., Przybyłek J., Szczepański A. 2004. Metodyka określania zasobów eksploatacyjnych ujęć zwykłych wód podziemnych. Poradnik metodyczny. MŚ, Warszawa. Dojlido J. 2006. Leksykon: zanieczyszczenie i ochrona wód. Ofic. Wyd. Szkoły Ekol. i Zarządz., Warszawa. Kowal A.L., Świderska-Bróż M. 2009. Oczyszczanie wody. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Kowalczak P. 2007: Konflikty o wodę. Wydawnictwo Kurpisz S.A., Poznań. Macioszczyk A. (red.), 2006. Podstawy hydrogeologii stosowanej. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Mikulski Z., 1998. Gospodarka wodna. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. Nawrocki J. 2010. Uzdatnianie wody Procesy fizyczne, chemiczne i biologiczne t.1, t. 2. PWN Warszawa. Paczyński B., Macioszczyk T., Kazimierski B., Mitręga J. 1996. Ustalanie zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych. Poradnik metodyczny. MOŚZNiL KDH, Warszawa. Sozański M. 2010. Zaopatrzenie w wodę, jakość i ochrona wód: zagadnienia współczesne. T. 1, T. 2. Poznań: Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych. Oddział Wielkopolski. Szczepańska J., Kmiecik E. 2005. Ocena stanu chemicznego wód podziemnych, Wyd. AGH. Kraków. Wowk J. 2010. Naturalna technologia wody: nowe rozwiązania pozyskiwania, uzdatniania i dostawy użytkownikom. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa. 22 23 Wykaz literatury uzupełniającej Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk zawodowych Czaja S., 1999 Zmiany stosunków wodnych w warunkach silnej antropopresji. Katowice, Prace Nauk. UŚ. Macioszczyk A., 2002 Hydrogeochemia, Wyd. Naukowe PWN. Namieśnik J. i in., 2000 Przygotowanie próbek środowiskowych do analizy, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne Warszawa. Neverova-Dziopak E. 2007 Ekologiczne aspekty ochrony wód powierzchniowych Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej. Stańczykowska A., 1997 Ekologia naszych wód. WSiP. Warszawa.