Tematyka zajęć z podstaw żywienia człowieka klasa: 1 TK -1, 1TK - 2 1. Zapoznanie z PSO, wymaganiami edukacyjnymi i strukturą egzaminu zewnętrznego. 2. Problematyka żywienia w Polsce i na świecie. -wymienia twórców nauki o żywieniu, -podaje zasady prawidłowego żywienia, -określi znaczenie racjonalnego żywienia w aspekcie zdrowia, -wymieni zadania żywieniowców w zakresie poprawy stanu wyżywienia 3. Organizacje zajmujące się problematyką żywienia i wyżywienia. 4. Racjonalne odżywianie warunkiem zdrowia. 5. Podział i rola składników pokarmowych. 6. Węglowodany, budowa i ich podział. 7. Rola cukrowców w organizmie -wymienia Instytucje i organizacje zajmujące się problematyką żywienia w Polsce -wymienia i omawia rolę Instytucji krajowych i międzynarodowych zajmujących się żywieniem i wyżywieniem. -uzasadnia rolę Sanepidu i PZH. - określa zakres nauki podstawy żywienia człowieka - -rozróżnia pojęcia: głód ilościowy i jakościowy - wyjaśnia, na czym polega odpowiedzialność zawodowa kucharza -podaje definicję podstawowych składników odżywczych -określa rolę składników na organizm człowieka -wymienia środki żywnościowe i produkty żywnościowe będące źródłem składników pokarmowych. -wyjaśnia potrzeby i celowość wszystkich składników odżywczych dla organizmu człowieka -uzasadnia jakość i ilość składników odżywczych dla organizmu człowieka -podaje skutki niedoboru i nadmiaru składników odżywczych. -dokonuje podziału cukrowców -podaje związki organiczne i wzór sumaryczny budowy węglowodanów -podaje definicję fotosyntezy asymilacji. -charakteryzuje podział chemiczny cukrowców, -wyjaśnia różnice wynikające z podziału cukrowców - a. monosacharydy - b. disacharydy - c. polisacharydy -wymienia rolę cukrowców w organizmie -podaje wyróżniki oceny grup węglowodanów -wyjaśnia mechanizm trawienia cukrowców -omawia wpływ cukrowców na organizm człowieka -przedstawia wymagania produktów spożywczych zawierających cukrowce. -uzasadnia celowość spożywania odpowiedniej ilości I jakości produktów zawierające cukrowce.
8. Źródła węglowodanów w organizmie 9. Normy zapotrzebowania cukrowców na organizm 10. Skutki nadmiaru i niedoboru spożycia węglowodanów. - wymienia produkty pochodzenia roślinnego i zwierzęcego zawierające węglowodany w ilościach zgodnych z tabelą wartości odżywczej. -przedstawia wyróżniki jakości poszczególnych grup węglowodanów -omawia różnicę pomiędzy cukrowcami prostymi, dwucukrami I węglowodanami. -Omawia różnicę węglowodanów na organizm -określa zapotrzebowanie cukrowców na organizm człowieka -dokonuje poszukiwań norm zalecanych dla różnych grup ludności. -przedstawia normy zapotrzebowania węglowodanów dla różnych grup ludności -charakteryzuje procentowe pokrycie energii pochodzące z węglowodanów. -uzasadnia skutki chorób nadmiaru cukru w posiłkach pochodzących z cukrowców przyswajalnych i nieprzyswajalnych. -omawia wartość energetyczną potraw-omawia skutki nadmiaru cukrowców w dziennej racji pokarmowej -Wymienia choroby cywilizacyjne związane z -przedstawia skutki cukrzycy i otyłości, próchnicy zębów itp. 11. Błonnik - rola w organizmie 12. Test sprawdzający z działu - cukrowce. -wymienia składniki błon komórkowych -określa rolę perystaltyki jelit -podaje zapotrzebowanie na błonnik dla osoby zdrowej -określa rolę błonnika w dietach niskokalorycznych -przedstawia cechy błonnika jako odtruwacz" substancji szkodliwych. 13.Tłuszcze, podział i właściwości. 14. Znaczenie lipidów w żywieniu.- źródła tłuszczów. -podaje podział tłuszczów -wskazuje właściwości tłuszczów -omawia budowę chemiczną tłuszczów -charakteryzuje właściwości wynikające z podziału -wskazuje rolę energetyczną tłuszczów -wymienia podstawowe źródła występowania tłuszczów w świecie roślinnym i zwierzęcym -omawia rolę tłuszczów -wyszukuje zawartość tłuszczów w różnych produktach spożywczych -analizuje i ocenia znaczenia tłuszczów jako element energetyczny i budulcowy oraz określa ich wartość odżywczą 15. Właściwości tłuszczów. -wymienia czynniki rozpuszczania tłuszczów -wskazuje podstawowe właściwości tłuszczów -wyjaśnia przyczyny jełczenia tłuszczów -wymienia rozpuszczalniki organiczne odnośnie tłuszczów -wyjaśnia skutki powstawania związków Maillarda -omawia witaminy występujące w tłuszczach.
16. Rola tłuszczów w organizmie 17. Cholesterol i NNKT ich źródła i wpływ na organizm 18. Źródła tłuszczów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. 19. Test sprawdzający z tłuszczów. -podaje występowanie tłuszczów jako tłuszcz zapasowy i konstytucyjny. -Określa rolę NKT, NNKT dla organizmu człowieka -Podaje i oblicza wartość kaloryczną z tłuszczy -Oblicza ilość kalorii pochodzący z tłuszczy -Charakteryzuje gatunki olejów i określa zawartość NNKT -Określa rolę tłuszczów na organy wewnętrzne i zdrowie -określa rolę cholesterolu dla organizmu człowieka -wymienia źródła produktów zawierających cholesterol i NNKT. -Definiuje znaczenie HDL i LDL -Wymienia normy spożycia NNKT i cholesterolu w dziennej racji pokarmowej - wyszukuje produkty będące dobrym źródłem tłuszczów roślinnych i zwierzęcych. - analizuje ilość tłuszczów w różnych produktach spożywczych. 20. Podział i budowa chemiczna białek 21. Wartość odżywcza białek i ich rola dla organizmu 22. Białka komplementarne I bilans azotowy. 23. Występowanie białek w produktach spożywczych. 24. Normy spożycia białek dla różnych grup ludności. 25. Skutki niedoboru i nadmiaru białka w organizmie. 26. Przemiany węglowodanów, tłuszczów i białek w organizmie 27. Test sprawdzający z białek i przemian składników odżywczych w organizmie -określa budowę chemiczną białek -wymienia białka proste i złożone -analizuje budowę chemiczną białek, przedstawia wzór strukturalny -analizuje różnice budowy białek prostych i złożonych - definiuje wartość odżywczą białek roślinnych i zwierzęcych - określa różnice wynikającą ze składu chemicznego pomiędzy białkami o pełnym i niepełnym składem aminokwasów. -definiuje i porównuje białka komplementarne -określa znaczenie bilansu azotowego -analizuje i wyjaśnia oraz różnicuje białka komplementarne -definiuje znaczenie bilansu azotowego. - umie wymienić podstawowe produkty będące źródłem białka roślinnego i zwierzęcego - wyszukuje wartości i różnice zawartości białek roślinnych i zwierzęcych w różnych grupach produktów spożywczych. - zna zapotrzebowanie i podstawowe normy spożycia białek dla podstawowych grup ludności - analizuje normy spożycia białek dla różnych grup ludności, wyszukuje produkty spożywcze będące źródłem, określa celowość stosowania norm - zna przyczyny niedoboru białka w organizmie człowieka i podstawowe jednostki chorobowe. - analizuje nadmiar i niedobór białek w organizmie w aspekcie materiału budulcowego i wykorzystania na energię. - wymienia podstawowe przemiany składników odżywczych w organizmie człowieka - analizuje w odcinkach przewodu pokarmowego rolę przemian i trawienia składników odżywczych.
28. Podział składników mineralnych i ich rola w organizmie 29. Funkcje składników mineralnych w ustroju 30. Występowanie składników mineralnych w produktach spożywczych. Normy zalecane. Skutki niedoboru. 31. Sprawdzian wiadomości - składniki mineralne. -wymienia rolę podstawowych składników odżywczych. -dokonuje podziału na mikro i makroelementy. -dokonuje różnicy pomiędzy składnikami mineralnymi. -analizuje rolę w organizmie - przedstawia rolę regulującą i budulcową podstawowych składników mineralnych. - analizuje makro i mikroelementy ich występowanie w różnych grupach produktów spożywczych ich ilości i rolę w organizmie. - wyszukuje zawartość składników mineralnych w różnych produktach spożywczych, zna zalecane normy, - wymienia podstawowe niedobory na organizm. -analizuje ilość składników mineralnych w produktach spożywczych, -umie analizować zalecane normy -wyszukuje skutki uboczne niedoborów dla organizmu składników mineralnych. 32. Równowaga kwasowo- zasadowa. - wymienia produkty kwaso- i zasadotwórcze - analizuje produkty kwaso- i zasadotwórcze 33. Witaminy - podział, źródła witamin w pożywieniu 34. Charakterystyka witamin rozpuszczalnych w wodzie i tłuszczach-występowanie w produktach spożywczych 35. Hipo i hiperwitaminoza - skutki zdrowotne. 36. Test sprawdzający z witamin. -wymienia witaminy wg podziału - przedstawia produkty zawierające witaminy w świecie roślinny i zwierzęcym -analizuje celowość podziału witamin -wyszukuje i przedstawia źródła i ilości zawartości witamin w 100g produktu. - omawia witaminy A,D,E,K, z grupy B,C,kwas foliowy i ich występowanie w produktach spożywczych. - określa wpływ witamin na organizm, analizuje ilości, porównuje z normami. 37. Znaczenie wody w organizmie 38. Zaburzenia w gospodarce wodno-elektrolitowej. 39.Wymagania dotyczące wody pitnej -wymienia zalecane normy spożycia wody dla dorosłego człowieka -zna źródła wody dla organizmu -określa podstawowa rolę wody w organizmie -wymienia przyczyny i objawy odwodnienia, -określa warunki jakim powinna odpowiadać woda pitna -analizuje celowość dostarczania wody dla człowieka, - wyszukuje przyczyn odwodnienia organizmu, -wylicza ilość zużycia i utraty wody przez organizm -definiuje bilans wodny i wymienia jego rodzaje oraz skutki bilansu ujemnego i dodatniego -omawia ekologiczne zagrożenia czystości wód
40. Budowa przewodu pokarmowego. 41. Pojęcie trawienia i przyswajania. -wymienić i wskazać kolejne odcinki przewodu pokarmowego, -przedstawić produkty końcowe trawienia i ich wykorzystanie przez organizm -scharakteryzować trawienie składników odżywczych w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego, 42. Enzymy, ich podział i rola w przemianach. -wymienić główne grupy enzymów trawiennych, -omówić budowę i sklasyfikować enzymy trawienne 43. Hormony i ich rola w procesach życiowych. 44. Trawienie i przemiany węglowodanów. 45. Trawienie i przemiany tłuszczów. 46. Trawienie i przemiany białek. -wymienić gruczoły dokrewne i omówić główną ich funkcję w przemianach ustrojowych -wymienić hormony produkowane przez gruczoły dokrewne i określić ich funkcjonowanie - wymienia kolejno odcinki układu pokarmowego, ze wskazaniem rodzaju trawionych w nich związków - omawia procesy trawienia poszczególnych związków organicznych i nieorganicznych wraz z nazwami hormonów umożliwiających te procesy 47. Test sprawdzający z przemian składników w organizmie. 48.Potrzeby energetyczne ustroju 49. Podstawowa przemiana materii 50. Ponadpodstawowa przemiana materii. 51. Całkowita przemiana materii 52. Określanie ppm-ćwiczenia. 53. Określanie cpm-ćwiczenia 54. Zapotrzebowanie na energię 55. Bilans energetyczny ustroju 56-57. Obliczanie dobowych wydatków energetycznych 58. Test sprawdzający z gospodarki energetycznej organizmu. -określa co oznacza: metabolizm, anabolizm, katabolizm, -zna jednostkę kaloria oraz współczynniki energetyczne składników odżywczych -wie co oznacza ppm i cpm, -wymienia czynniki wpływające na wielkość ppm oraz cpm, -zna skutki bilansu dodatniego i ujemnego -odczytuje wskaźnik masy należnej z nomogramu -posługuje się jednostkami energetycznymi -oblicza wielkość ppm korzystając z dostępnych wzorów -potrafi obliczyć dobowe wydatki energetyczne związane z ponad podstawową przemianą, korzystając z tabel dla różnych grup ludności -dobiera produkty w zależności od zapotrzebowania kalorycznego Do dyspozycji nauczyciela 10 godzin na lekcje utrwalające, warsztatowe i sprawdzające wiedzę. Barbara Lis - Driwa