WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWUTLENIAJĄCE WYBRANYCH HERBAT JAŚMINOWYCH

Zszyty Prolmow Postępów Nuk Rolniczych nr 581, 2015, 41 49 WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWUTLENIAJĄCE WYBRANYCH HERBAT JAŚMINOWYCH Krolin Młynrczyk 1, Dorot Wlkowik-Tomczk 1, Hnryk Szymusik 2 1 Uniwrsytt Przyrodniczy w Poznniu 2 Uniwrsytt Ekonomiczny w Poznniu Strszczni. W prcy okrślno włściwości przciwutlnijąc wyrnych hrt jśminowych orz jśminu. Hrty zróżnicown yły m.in. pod względm stopni frmntcji i formy hndlowj. W otrzymnych nprch oznczono ktywność przciwutlnijącą orz ogólną zwrtość polifnoli. Njwyżj ocniono hrtę Bio Jśmin, któr zwirł njwięcj polifnoli orz wykzywł njwyższą śrdnią ktywność przciwutlnijącą. Npr z jśminu odznczł się njniższą ktywnością przciwutlnijącą, l stosunkowo wysoką zwrtością polifnoli, zwłszcz w nprz 3-minutowym. Czs przni wpływł n włściwości dnych nprów. W większości przypdków w nprch njwyższą ktywność przciwutlnijącą stwirdzono w wyniku 10-minutowgo przni, njwyższą śrdnią zwrtość polifnoli po 5 minutch przni. Zosrwowno wpływ rodzju hrty n ktywność przciwutlnijącą hrty zilon chrktryzowły się większą zdolnością rdukcji wolnych rodników niżli hrty czrn. Ni stwirdzono istotnj korlcji między ktywnością przciwutlnijącą zwrtością związków polifnolowych w dnych produktch. Słow kluczow: hrt jśminow, ktywność przciwutlnijąc, polifnol, czs przni WSTĘP Corz większ chmizcj w środowisku i życiu codzinnym powoduj nrżni orgnizmów żywych n dziłni rosnącj liczy związków o włściwościch silni mutgnnych i kncrognnych. Z tgo względu istotn dl profilktyki wilu choró nowotworowych stło się poszukiwni czynników nturlnych, wykzujących dziłni ntymutgnn i ntykncrognn. W osttnich ltch osrwuj się rosnąc zintr- Adrs do korspondncji Corrsponding uthor: Krolin Młynrczyk, Uniwrsytt Przyrodniczy w Poznniu, Wydził Nuk o Żywności i Żywiniu, Instytut Tchnologii Żywności Pochodzni Roślinngo, ul. Wojsk Polskigo 28, 60-637 Poznń, -mil: krolin.mlynrczyk@up.poznn.pl

42 K. Młynrczyk, D. Wlkowik-Tomczk, H. Szymusik sowni przciwutlniczmi rozpowszchnionymi w świci roślinnym. Brdzo wżną i dużą grupę tych związków stnowią polifnol, wśród nich szczgóln mijsc zjmują flwonoidy [Blntin i in. 1997, Brvo 1998, Czczot 2000, Kłódk i in. 2006]. Wrz z postępm dń nd włściwościmi przciwutlnijącymi polifnoli orz upowszchninim się widzy n tmt ich korzystngo wpływu n zdrowi, w osttnich ltch zosrwowno wzrost ich spożyci. N przykłd w USA pod konic uigłgo wiku spożyci polifnoli wynosiło ok. 170 mg/dziń w przliczniu n glikony, co odpowid spożyciu pond 1 g glikozydów/dziń. Zuwżono równiż, ż spożyci polifnoli w dici jst znczni większ niż innych nturlnych przciwutlniczy, tkich jk witmin C, E czy krotnoidy [Rords i in. 1999, Vinson i in. 2001]. Znczn ilości polifnoli występują ni tylko w owocch (np. roni, czrny z) i wytworzonych z nich npojch (soki, wino), l tkż w kwi i hrci, zwłszcz zilonj [Wołosik i in. 2007]. Hrt (Cmlli) jst jdnym z njpopulrnijszych npojów n świci, zjmuj w tym względzi drugi mijsc po wodzi, jj roczn, przciętn spożyci wynosi 40 dm 3 n osoę, co w przliczniu n suchy produkt dj ok. 0,4 kg/osoę. Njwiększ spożyci hrty osrwuj się w Irlndii i wynosi ono ok. 3 kg n osoę roczni [Wszkiwicz-Rok 1999, Szymndr-Buszk i in. 2006, Wołosik i in. 2008]. Zwrtość polifnoli w hrci ksztłtuj się n poziomi 25 35% suchj msy liści, ich głównymi przdstwicilmi w tym produkci są ktchiny, wśród których swój udził m ktchin, piktchin, glusn piktchiny, gloktchin, pigloktchin i glusn pigloktchiny [Lin i in. 1998, Szjdk i Borowsk 2004, Grmz i Korczk 2005]. W hrtch czrnych przwżją zś tflwiny i truiginy, poniwż w czsi procsu frmntcji liści hrty nstępuj kondnscj ktchin do większych cząstczk polifnolowych [Wng i in. 2000]. Związki polifnolow stnowią istotny czynnik w wlc z dstrukcyjnymi dl orgnizmu wolnymi rodnikmi, mogą zpoigć rozwojowi wilu choró cywilizcyjnych, w tym tkż nowotworowych. Z tgo względu surowc roślinn, któr są ogt w ntyoksydnty polifnolow, znjdują zstosowni w produkcji hndlowych kstrktów tych roślin suplmntów dity. W Europi wykorzystuj się do tgo clu przd wszystkim włśni ziloną hrtę, któr stnowi ok. 50% kstrktów polifnoli n rynku [Czczot 2000, Szlcht i Młck 2008 Przor i Flczyk 2011]. Jśmin (Jsminum) jst rośliną ojmującą ok. 200 gtunków wiczni zilonych lu n wpół wiczni zilonych krzwów ądź zdrwniłych pnączy i występuj przd wszystkim w tropiklnych orz sutropiklnych strfch Azji, Afryki i Austrlii [Kirtikr i Bsu 1993, Szwykowscy 1993]. Jśmin stnowi wżn źródło nturlnych przciwutlniczy, tkich jk: flwony, izoflwony, ntocyjny, kumryny, lignny, ktchiny i izoktchiny, tkż witminy C, E i krotnoidy [Prior 2003, Ci i in. 2004]. Kwity orz liści tj rośliny yły szroko wykorzystywn w mdycyni ludowj, między innymi w lczniu schorzń jmy ustnj czy ólu zę [Kirtikr i Bsu 1993]. Clm ninijszj prcy yło okrślni ktywności przciwutlnijącj orz ogólnj zwrtości polifnoli w wyrnych zilonych orz czrnych hrtch jśminowych, różniących się stopnim rozdronini orz formą hndlową. Wyminionym nlizom poddno równiż jśmin w clu porównni jgo włściwości z dnymi hrtmi, któr zwirły jgo dodtk. Pondto okrślono wpływ czsu przni liści/kwitów n włściwości przciwutlnijąc i zwrtość polifnoli w otrzymnych nprch hrt orz jśminu. Zszyty Prolmow Postępów Nuk Rolniczych

Włściwości przciwutlnijąc wyrnych hrt jśminowych 43 MATERIAŁ I METODY Bdny mtrił stnowiły zilon orz czrn hrty, tzw. jśminow, tkż jśmin w postci suszonych kwitów. Bdn hrty zwirły dodtk suszonych kwitów, liści i/lu romtu jśminu. Część z nich występowł w formi hrt liścistych sprzdwnych n wgę i pochodził z spcjlistycznych sklpów, tzw. hrcirni n trni Poznni orz z sklpu intrntowgo, pozostł chrktryzowły się formą rozdronioną w torkch ksprsowych i zostły zkupion w suprmrktch. Bdn hrty różniły się pod względm pochodzni gogrficzngo (chiński, cjloński). Łączni do dń przznczono osim produktów, w tym sidm hrt jśminowych orz suszon kwity jśminu (t. 1). Tl 1. Chrktrystyk dnych produktów Tl 1. Chrktristics of products studid Nr 1 Nzw Nm Chin Jsmin Congou Hrcirni/ /sić hndlow/ /sklp intrntowy T-hous/rtil chin/onlin shop Firm Cmpny Fiv o Clock 2 Jśminow Czs n Hrtę 3 Bio Jśmin 4 5 Grn T with nturl Jsmin Ptls Jsmin grn Dom Hrty Aromt suprmrkt suprmrkt Dilmh Irving 6 Jśminow KrinHrty.pl 7 Hrt czrn z jśminm suprmrkt Hrpol Typ hrty (stopiń frmntcji) Typ of t (dgr of frmnttion) zilon grn zilon grn zilon grn zilon grn zilon grn czrn lck czrn lck 8 Jśmin Czs n Hrtę Krj pochodzni Country of origin Chiny Chiny ni okrślono not dfind Sri Lnk ni okrślono not dfind Sri Lnk Sri Lnk ni okrślono not dfind Form hndlow Commrcil form liścist, n wgę lf t liścist, n wgę lf t liścist, n wgę lf t rozdronion, torki ksprsow rokn t, t gs rozdronion, torki ksprsow rokn t, t gs liścist, n wgę lf t rozdronion, torki ksprsow rokn t, t gs kwity cł, n wgę whol flowr Postć jśminu Jsmin form kwity flowrs kwity, romt flowrs, rom romt rom kwity flowrs kwity, romt flowrs, rom kwity flowrs kwity, romt flowrs, rom kwity flowrs nr 581, 2015

44 K. Młynrczyk, D. Wlkowik-Tomczk, H. Szymusik Próki do dń sporządzono przz przni 1 g suchgo produktu w 100 ml przgotownj i ochłodzonj do tmprtury 70 C wody dstylownj. Uwzględniono trzy czsy przni produktu: 3, 5 orz 10 min. Po upływi kżdgo czsu przni npry ntychmist przsączno przz iułę, chłodzono do tmprtury pokojowj i przchowywno w stni zmrożonym do czsu wykonywni oznczń. Bdn hrty i jśmin poddno nlizi ktywności przciwutlnijącj orz zwrtości polifnoli ogółm. Aktywność przciwutlnijącą okrślono z pomocą mtody z wykorzystnim rodnik DPPH (2,2-difnylo-1-pikrylohydrzyl). Mtod t polg n okrślniu stopni wygszni (rdukcji) rodnik DPPH przz zwrt w próch przciwutlnicz. Przygotown próy rozcińczno mtnolm w różnych proporcjch i dodwno po 6 ml mtnolowgo roztworu DPPH, po czym zwrtość wymiszno i ntychmist poddno pomirowi sorncji przy długości fli 515 nm, przy użyciu spktrofotomtru Gnsys 2 firmy Milton Roy. Poziom sorncji mirzono w czsi 200 s. Aktywność przciwutlnijącą wyrżono jko początkową szykość procsu wygszni rodnik DPPH (r 0 ) i oliczono z wzoru [Kończl i Ziliński 2014]: r 0 = k [(A 0 A n ) / A 0 ] gdzi: k stł szykości procsu [1 s 1 ], A 0 sorncj roztworu w czsi zrowym, A n sorncj roztworu w czsi t. Zwrtość polifnoli ogółm w dnych nprch oznczono, stosując mtodę spktrofotomtryczną, z odczynnikim Folin-Ciocltu. N podstwi sporządzonj krzywj wzorcowj, którą opisuj równni: y = 0,5999x + 0,0273 orz R 2 = 0,9944, oliczono ogólną zwrtość polifnoli w przliczniu n kws kwowy [Horwitz 1970]. Wyniki podno w mg kwsu kwowgo n 1 g suchj hrty/jśminu. Przdstwion wyniki są wrtościmi śrdnimi z trzch powtórzń wrz z odchylnim stndrdowym. Dl ocny istotności wpływu dnych czynników otrzymn wyniki poddno nlizi wrincji ANOVA orz oliczono korlcję dl p < 0,05 w progrmi Sttistic 12.5. WYNIKI I DYSKUSJA Wyniki pomirów ktywności przciwutlnijącj przdstwiono n wykrsi (rys. 1). Zosrwowno, ż pod względm ktywności przciwutlnijącj wyróżnił się hrt zilon Bio Jśmin zkupion w hrcirni Dom Hrty Aromt (nr 3). Posidł on njwyższą śrdnią wrtość r 0, iorąc pod uwgę 5- orz 10-minutow przni. W przypdku 3-minutowgo przni, podoną śrdnią wrtość tgo prmtru wykzywł hrt zilon Jsmin grn (nr 5). N podstwi przprowdzonj nlizy wrincji wyższ ktywność przciwutlnijąc hrty Bio Jśmin ył istotn sttystyczni tylko w przypdku 10-minutowgo przni. Gnrlni, wśród nprów 5- i 10-minutowych, hrty jśminow zilon chrktryzowły się wyższą śrdnią Zszyty Prolmow Postępów Nuk Rolniczych

Włściwości przciwutlnijąc wyrnych hrt jśminowych 45 0,016 0,014 d 0,012 r 0 [1 s 1 ] 0,01 0,008 0,006 0,004 0,002 0 d c d c c c 1* 2* 3* 4* 5* 6* 7* 8* Npr Infusion Rys. 1. Początkow szykość procsu wygszni rodnik DPPH w dnych nprch uzysknych po 3, 5 i 10 minutch przni (*Ojśnini 1 8 znjduj się w tli 1;,, c różnic między śrdnimi w oręi srii istotn sttystyczni n poziomi p < 0,05) Fig. 1. Initil spd of DPPH rdicl xtinction procss in studid infusions, otind ftr 3, 5 nd 10 minuts of rwing (*Explntion to 1 8 is loctd in Tl 1;,, c diffrncs in sris significnt t p < 0.05) 3 min 5 min 10 min ktywnością przciwutlnijącą niżli hrty jśminow czrn, jdnkż różnic t ył istotn tylko w nprch 10-minutowych (tst HSD Tuky). W dnich Bnzi i Szto [1999] hrty zilon w większości pró równiż wykzywły wyższą siłę przciwutlnijącą niż nlizown hrty czrn. Nizlżni od czsu przni, njniższą ktywnością przciwutlnijącą odznczł się jśmin (nr 8). Yoo i inni [2008], którzy dli włściwości przciwutlnijąc między innymi hrt zilonj, czrnj orz jśminu wykzli, ż ktywność przciwutlnijąc hrt zilonj i czrnj ył rdzo zliżon, jdnoczśni wyższ niż jśminu. W przypdku większości produktów njwyższ ktywność przciwutlnijąc występowł w wyniku 10-minutowgo przni, co zostło potwirdzon nlizą wrincji (istotn przy p < 0,05). Zwrtość polifnoli ogółm w dnych produktch przdstwi rysunk 2. Stwirdzono, ż njwyższ zwrtość polifnoli występowł w jśmini (nr 8) przonym przz 3 min (303 mg g 1 ). Wśród dnych hrt, uwzględnijąc wszystki czsy przni, njwyższą zwrtość polifnoli posidł hrt zilon Bio Jśmin (nr 3) i przwg t ył sttystyczni istotn. Njniższą śrdnią zwrtością polifnoli, n poziomi ok. 70 mg g 1, chrktryzowły się: hrt zilon Jsmin grn (nr 5) po 3 minutch przni orz Hrt czrn z jśminm (nr 7) po 10 minutch przni. Pondto w nprch z jśminu śrdni zwrtość związków polifnolowych ył większ niż w nlogicznych nprch z hrt czrnych. Inny wynik uzyskł w swojj prcy Yoo i inni [2008], stwirdzjąc, iż jśmin zwirł mnij związków fnolowych niż hrt czrn. Ni zosrwowno wyrźnj różnicy w zwrtości polifnoli między hrtmi zilonymi czrnymi, gdyż wśród hrt zilonych odnotowno zrówno wyższą, jk i niższą zwrtość polifnoli niż w hrtch czrnych. W prcy Kłódki i innych [2008] nr 581, 2015

46 K. Młynrczyk, D. Wlkowik-Tomczk, H. Szymusik 350 300 d f f Zwrtość polifnoli ogółm Contnt of totl phnolic compounds [mg g 1 ] 250 200 150 100 50 c c d c c d 3 min 5 min 10 min Rys. 2. Fig. 2. 0 1* 2* 3* 4* 5* 6* 7* 8* Npr Infusion Zwrtość polifnoli ogółm w nlizownych nprch uzysknych po 3, 5 i 10 minutch przni (*Ojśnini 1 8 znjduj się w tli 1;,, c różnic między śrdnimi w oręi srii istotn sttystyczni n poziomi p < 0,05) Contnt of totl phnolic compounds in th nlyzd infusions, otind ftr 3, 5 nd 10 minuts of rwing (*Explntion to 1 8 is loctd in Tl 1;,, c diffrncs in sris significnt t p < 0.05) stwirdzono rdzo wyrźną różnicę hrty zilon zwirły znczni więcj związków polifnolowych niżli hrty czrn. Zuwżono tkż, ż w większości produktów njwyższ śrdni zwrtość polifnoli występowł w nprch 5-minutowych. Po przprowdzniu nlizy wrincji wpływ czsu przni n zwrtość polifnoli okzł się jdnk niistotny sttystyczni (p < 0,05). W przypdku jśminu wrz z wzrostm czsu przni powyżj 3 minut, zwrtość polifnoli zncząco się oniżył. Być moż wpływ n to mił dliktn struktur kwitów, z których polifnol przszły do npru szyko, w ciągu dłuższgo przni ulgły procsom oksydcyjnym i ich zwrtość oniżł się. Liści hrty mją inną strukturę, są dużo grusz, twrdsz i z tgo powodu zwrt w nich polifnol mogły przdostwć się do npru wolnij. Z przprowdzonych dń możn wnioskowć, ż w nlizownych produktch ktywność przciwutlnijąc ksztłtown jst ni tylko przz związki polifnolow, gdyż nliz sttystyczn ni wykzł istotnj korlcji między tymi prmtrmi (p < 0,05). Npry z jśminu (nr 8), nizlżni od czsu przni, posidły njniższą ktywność przciwutlnijącą, l zwirły stosunkowo dużo polifnoli, zwłszcz w 3-minutowym nprz. Z koli hrt zilon Bio Jśmin (nr 3), któr okzł się njlpsz pod względm zwrtości polifnoli w nprch, jdnoczśni odznczł się wysoką ktywnością przciwutlnijącą. Istotny moż yć fkt, ż hrt t, jko jdyn spośród wszystkich dnych hrt, ni posidł dodtku kwitów jśminu, jdyni sm ich romt. U Tody [2011], który dł między innymi hrty oolong, purh orz jśmin, ktywność przciwutlnijąc jst skorlown z zwrtością polifnoli w otrzymnych nprch. Trz zznczyć, ż zdn w prcy zwrtość polifnoli to zwrtość ogółm, niuwzględnijąc profilu jkościowgo, który moż wpływć n poziom ktywności przciwutlnijącj tych związków. Polifnol posidją różną udowę i włściwości, Zszyty Prolmow Postępów Nuk Rolniczych

Włściwości przciwutlnijąc wyrnych hrt jśminowych 47 dltgo ich zdolność do wygszni wolngo rodnik różni się ksztłtuj. Polifnol zwrt w jśmini mogą wygszć rodnik w innym stopniu niż t ocn w hrtch. Pondto w hrtch mogą znjdowć się równiż inngo rodzju przciwutlnicz, nizliczjąc się do grupy polifnoli, l ędąc w stni równiż fktywni zmitć woln rodniki. Mogą to yć np. kws skorinowy, niktór minokwsy, iłk [Junj i in. 1999, Wszkiwicz-Rok 1999, L 2000, Wołosik i in. 2008]. Oprócz tgo trz tż uwzględnić fkt, ż odczynnik FC rguj równiż z wilom innymi związkmi (m.in. cukrmi, minokwsmi, iłkmi, minmi romtycznymi, ldhydmi, zotnmi(iii), kwsm skorinowym, ditlnkim sirki, F(II), Cu(I), mocznikim), zwiększjąc w fkci wynik nlizy związków fnolowych [Prior i in. 2005]. Większość produktów wykzywł njwyższą ktywność przciwutlnijącą w nprch 10-minutowych, njwyższą śrdnią zwrtość polifnoli w nprch 5-minutowych. Zjwisko to wynikć moż z fktu, iż niktór polifnol kstrhują się do npru w początkowym czsi przni, w ciągu dlszgo przni ulgją utlniniu ądź wiążą się z innymi związkmi wykzującymi wyższą ktywność przciwutlnijącą. WNIOSKI 1. Jśmin chrktryzowł się njniższą ktywnością przciwutlnijącą wśród dnych produktów orz stosunkowo wysoką zwrtością związków polifnolowych. 2. Większość nlizownych hrt zilonych wykzywł wyższą śrdnią ktywność przciwutlnijącą niżli dn hrty czrn. 3. Czs przni mił istotny wpływ n ktywność przciwutlnijącą nprów z hrt i jśminu. Njwyższą ktywność przciwutlnijącą stwirdzono w wyniku 10-minutowgo przni. Njwyższą śrdnią zwrtość polifnoli stwirdzono w nprch 5-minutowych. 4. Njlpszym produktm (njwyższ śrdni ktywność przciwutlnijąc orz njwyższ zwrtość polifnoli) spośród dnych hrt jśminowych ył hrt zilon Bio Jśmin zkupion w hrcirni Dom Hrty Aromt, pochodząc z uprw orgnicznych. 5. Aktywność przciwutlnijąc orz zwrtość polifnoli w dnych nprch ni wykzywły istotnj korlcji. LITERATURA Blntin D.A., Wismn S.A., Bouwns L.C.M., 1997. Th chmistry of t flvonoids. Crit. Rv. Food Sci. Nutr. 3, 693 704. Bnzi I. F. F., Szto Y.T., 1999. Totl ntioxidnt cpcity of ts y th frric rducing / ntioxidnt powr ssy. J. Agric. Food Chm. 47, 633 636. Brvo L., 1998. Polyphnols: chmistry, ditry sourcs, mtolism, nd nutritionl significnc. Nutr. Rv. 56, 317 333. Ci Y., Luo Q., Sun M., Cork H., 2004. Antioxidnt ctivity nd phnolic compounds of 112 trditionl Chins mdicinl plnts ssocitd with nticncr. Lif Sci. 74, 2157 2184. nr 581, 2015

48 K. Młynrczyk, D. Wlkowik-Tomczk, H. Szymusik Czczot H., 2000. Biologicl ctivitis of flvonoids rviw. Pol. J. Food Nutr. Sci. 9(50), 3 13. Czczot H., 2000. Flwonoidy nturln ntyoksydnty w nszj dici. Żywini Człowik i Mtolizm 4(27), 372 379. Grmz A., Korczk J., 2005. T constitunts (Cmlli sinnsis L.) s ntioxidnts in lipid systms. Trnds Food Sci. Tch. 16, 351 358. Horwitz W., 1970. Officil mthods of nlysis of th Assocition of Officil Anlyticl Chmists (AOAC). 10 Ausg Wshington, 15.049 15.055. Junj L.R., Chu D., Okuo T., Ngto Y., Yokogoshi H., 1999. L-thnin uniqu mino cid of grn t nd its rlxtion ffct in humns. Trnds Food Sci. Tchnol. 10, 199 204. Kirtikr K.R., Bsu B.D., 1993. Indin mdicinl plnts. Allhd, Indi, 2, 1523. Kłódk D., Bońkowski M., Tlsiński A., 2006. Ksztłtowni się zwrtości kwrctyny w nprch różnych rodzjów hrt w zlżności od czsu przni. Hr Polonic 3(52), 43 44. Kłódk D., Bońkowski M., Tlsiński A., 2008. Zwrtość wyrnych mtyloksntyn i związków fnolowych w nprch różnych rodzjów hrt rozdronionych (dust i fnnings) w zlżności od czsu przni. Żywność. Nuk. Tchnologi. Jkość 1(56), 103 113. Kończl M., Ziliński R., 2014. Antioxidnt ctivity in coff infusions. Towroznwcz Prolmy Jkości 2(39), 68 75. L Ch., 2000. Antioxidnt ility of cffin nd its mtolit sd on th study of oxygn rdicl soring cpcity nd inhiition of LDL proxidtion. Clin. Chim. Act 295, 141 154. Lin J.K., Lin Ch.L., Ling Y.Ch., Lin-Shiu S.Y., Jun I.M., 1998. Survy of ctchins, gllic cid, nd mthylxnthins in grn, oolong, pu-rh, nd lck ts. J. Agric. Food Chm. 46, 3635 3642. Prior R.L., 2003. Fruit nd vgtls in th prvntion of cllulr oxidtiv dmg. Am. J. Clin. Nutr. 78, 570S-578S. Prior R.L., Wu X., Schich K., 2005. Stndrdizd mthods for th dtrmintion of ntioxidnt cpcity nd phnolics in foods nd ditry supplmnts. J. Agric. Food Chm. 53, 4290 4302. Przor M., Flczyk E., 2011. Wpływ tmprtury suszni n ktywność przciwutlnijącą pędów i liści morwy iłj (Morus l L.). ZPPNR 569, 277 283. Rords K., Prnzlr P.D, Tuckr G., Swtsitng P., Glovr W., 1999. Phnolic compounds nd thir rol in oxidtiv procsss in fruits. Food Chm. 66, 401 436. Szjdk A., Borowsk J., 2004. Włściwości przciwutlnijąc żywności pochodzni roślinngo. Żywność. Nuk. Tchnologi. Jkość 4(41), 18 23. Szlcht M., Młck M., 2008. Włściwości przciwutlnijąc hrtk owocowych. Żywność. Nuk. Tchnologi. Jkość 1(56), 92 102. Szwykowscy A. i J., 1993. Słownik otniczny. Wydwnictwo Widz Powszchn, Wrszw. Szymndr-Buszk K., Górck D., Korczk J., 2006. Hrt i Kw. W: Towroznwstwo produktów spożywczych. Rd. E. Flczyk, D. Górck i J. Korczk. Wyd. Akdmii Rolniczj im. August Ciszkowskigo w Poznniu, Poznń, s. 427 436. Tod S., 2011. Polyphnol contnt nd ntioxidnt ffcts in hr ts. Chins Mdicin 2, 29 31. Vinson J.A., Su X., Zuik I., Bos P., 2001. Phnol ntioxidnt quntity nd qulity in foods: fruits. J. Agric. Food Chm. 49, 5315 5321. Wng H.,Provn G.J.,Hlliwll K., 2000. T flvonoids: thir functions, utiliztion nd nlysis. Trnds Food Sci. Tchnol. 11, 152 160. Wszkiwicz-Rok B., 1999. Używki. W: Towroznwstwo żywności prztworzonj. Rd. F. Świdrski. Wyd. SGGW, 427 436. Zszyty Prolmow Postępów Nuk Rolniczych

Włściwości przciwutlnijąc wyrnych hrt jśminowych 49 Wołosik R., Mzurkiwicz M., Drużyńsk B., Woroij E., 2008. Aktywność przciwutlnijąc wyrnych hrt zilonych. Żywność. Nuk. Tchnologi. Jkość 4(59), 290 297. Wołosik R., Rudny M., Skrok E., Woroij E., Drużyńsk B., 2007. Chrktrystyk romtu i włściwości przciwutlnijących wyrnych nprów używk i ziół. Żywność. Nuk. Tchnologi. Jkość 3(52), 109 118. Yoo K. M., L C. H., L H., Moon B., L C. Y., 2008. Rltiv ntioxidnt nd cytoprotctiv ctivitis of common hrs. Food Chmistry 106, 929 936. ANTIOXIDANT PROPERTIES OF THE SELECTED JASMINE TEAS Summry. In rcnt yrs thr hs n growing intrst in ntioxidnts widsprd in plnts. A vry importnt nd lrg group of ths compounds r polyphnols, including flvonoids, which occupy spcil plc. T (Cmlli) is on of th most populr vrgs in th world, in this rspct is scond ftr wtr. T polyphnols contnt is t lvl of 25 35 % y dry wight of th lvs nd th min rprsnttivs of this product r ctchins. This ppr dtrmind ntioxidnt proprtis of slctd jsmin ts. Ths ts wr diffrntil, intr li, in trms of frmnttion dgr (lck nd grn) nd commrcil form. Thy contind n ddition of jsmin drid flowrs nd/or its rom. Jsmin ws lso studid in th form of drid flowrs. In totl, it wr tkn to study ight products, which wr ought in rtil trd. In th otind infusions wr ssyd th ntioxidnt ctivity using DPPH rdicl mthod, nd th totl phnolic contnt y using Folin Ciocltu mthod. Th ntioxidnt ctivity ws xprssd s th initil spd of DPPH rdicl xtinction procss (r 0 ). Th totl polyphnols contnt ws xprssd s cffic cid quivlnt nd ws givn in mg g 1 dry wight. Morovr, th ffct of rwing tim of t/jsmin on th studid prmtrs ws dtrmind. Thr rwing tims wr pplid: 3, 5 nd 10 minuts. All ts nd jsmin wr rwd t 70 C. Bio Jśmin t grn t with jsmin rom, hving n orgnic t crtifict ws th highst vlutd cus of th highst phnolic contnt nd th highst vrg ntioxidnt ctivity. Infusion of drid jsmin flowrs ws chrctrizd y th lowst ntioxidnt ctivity, ut rltivly high contnt of phnolic compounds, spcilly in 3-minut infusion. It ws osrvd, tht th rwing tim ffcts th infusions ntioxidnt proprtis. In most css infusions, th highst ntioxidnt ctivity ws found in 10-minut infusions, nd th highst phnolic contnt ftr 5 minuts rwing. Significnt impct on th ntioxidnt ctivity of t xrtd its kind, rsulting from th procssing mthod grn t (unfrmntd) hd grtr cpcity to rduction fr rdicls thn lck t, which wr frmntd. Thr ws no significnt dpndnc twn ntioxidnt ctivity nd th contnt of polyphnolic compounds in th product nlyzd. Ky words: jsmin t, ntioxidnt ctivity, phnolic compounds, rwing tim nr 581, 2015