Diagnostyka uszkodzeñ wiæzadeæ krzyºowych w badaniu rezonansu magnetycznego

Transkrypt

1 Dignostyk uszkodzeñ wiæzdeæ krzyºowych w dniu rezonnsu mgnetycznego MRI dignostics of crucite ligments Zigniew Czyrny Crolin Medicl Center, Wrszw Streszczenie: W prcy omówiono zsdy rozpoznwni zerwñ wiæzdeæ krzyºowych stwu kolnowego n podstwie orzów rezonnsu mgnetycznego. W nlizie orzów uwzglædniono stopnie zerwni orz zróºnicownie orzów w zleºno ci od typu u- szkodzeni. [Act Clinic : ] SÆow kluczowe: wiæzdæ krzyºowe, rezonns mgnetyczny. Dignostyk rezonnsow uszkodzeñ wiæzdeæ krzyºowych jest uznnym od lt zæotym stndrdem. Przez wielu uznwn z wyroczniæ moºe stì siæ jednk nieezpiecznym nrzædziem dezinformcji. Bdnie to jk kºdå innå proceduræ moºn wykonì i zinterpretowì w sposó niewæ ciwy. Ståd potrze wyj nieni wielu mitów i nieporozumieñ zczynjåcych kråºyì wokóæ tej metody orzowni. WiæzdÆo krzyºowe przednie WiæzdÆo krzyºowe przednie uleg u- szkodzeniu wielokrotnie czæ ciej od wiæzd- Æ krzyºowego tylnego. Rozpoznnie jego u- szkodzeni opier siæ o kilk kryteriów zleºnych od rodzju uszkodzeni i czsu, jki upæynåæ od urzu zrywjåcego wiæzdæo. Podstwowe kryteri stosowne przy rozpoznniu zerwni WKP to: 1. Podwyºszenie sygnæu wiæzdæ w c- Æej jego ojæto ci n co njmniej jednym przekroju poprzecznym i wszystkich przekrojch strzækowych, 2. Orzæk wiæzdæ, Summry: MRI dignostic criteri for detection of crucite ligments ters were presented in the pper. In the nlysis, degree of ters s well s differentition depending on the type of ter were considered. [Act Clinic : ] Key words: crucite ligments, MRI. 3. Brk oecno ci struktury tknkowej w rzucie ntomicznym wiæzdæ. Kryteri pomocnicze to: 1. Oecno ì przedniego podwichniæci ko ci piszczelowej mnifestujåcego siæ jej przemieszczeniem lu esowtym ksztætem wiæzdæ krzyºowego tylnego, 2. ZÆmnie kostne w miejscu przyczepu wiæzdæ. Njczæ ciej wystæpujåce typy zerwñ wiæzdæ krzyºowego przedniego w dniu rezonnsu mgnetycznego: 1. Uszkodzenie czæ ciowe, 2. Rozerwnie ródwiæzdæowe o typie pædzl do goleni, 3. Oderwnie od przyczepu piszczelowego, w tym uszkodzenie wulsyjne, 4. Stre zerwnie z znikowymi liznmi kikutów. Uszkodzenie czæ ciowe Uszkodzeni czæ ciowe wiæzdæ krzy- ºowego przedniego chrkteryzujå siæ o- ecno ciå cech typowych dl prwidæowego wiæzdæ jk i wiæzdæ zerwnego. Ch- Tom 1, Numer 4 331

2 Act Clinic rkterystyczn dl tego typu zerwñ jest o- ecno ì prwidæowych npiætych wæókien wiæzdæowych orz orzæku wæókien postrzæpionych w przeiegu zerwni (ryc. 1, 2, 3, 4). Rozerwnie ródwiæzdæowe o typie pædzl do goleni jest z do widczeni utor njczæ ciej wystæpujåcym uszkodzeniem wiæzdæ krzyºowego przedniego. Chrkteryzuje siæ ono w dniu RM msywnym orzækiem i postrzæpieniem wæókien wiæzdæowych n cæej ich dæugo ci, widocznym we wszystkich przekrojch (ryc. 5, 6, 7, 8). Awulsyjne oderwnie wiæzdæ krzyºowego przedniego od przyczepu piszczelowego (ryc. 9, 10) wystæpuje rzdko i u osó dorosæych przeieg njczæ ciej z rozerwniem wiæzdæ n cæej dæugo ci. W dniu RM moºn oceniì nie tylko sm fkt u- szkodzeni przyczepu kostnego wiæzdæ, lecz równieº jego dokædnå rozlegæo ì, orz przemieszczenie w wyrnych punktch. Stre zerwnie z znikowymi liznmi kikutów (ryc. 11, 12) jest typowym póªnym efektem przeytego zerwni o typie pædzl do goleni. W nstæpstwie uszkodzeni nczyñ krwiono nych wiæzdæ nstæpuje mrtwic kikutów i ich nstæpowy znik. W wyniku tkiego procesu kikuty wiæzdæ så szczåtkowe i czæsto nie så w ogóle widoczne w dniu RM. Ryc. 1,. Orz czæ ciowego uszkodzeni wiæzdæ krzyºowego przedniego (iæ strzæk). Czrn strzæk wskzuje zchowne psmo pæczk przednio-przy rodkowego. Sekwencj FLASH (), T1 () Ryc. 2,. Orz kolejnych przekrojów czoæowych czæ ciowego zerwni WKP. BiÆe strzæki stref zerwni, szre strzæki zchowne psm wiæzdæowe 332 Grudzieñ 2001

3 Dignostyk wiæzdeæ krzyºowych w MRI Ryc. 3,. Czæ ciowe zerwnie WKP. Orz kolejnych przekrojów poprzecznych. Sekwencj T1. BiÆe strzæki stref zerwni, czrne strzæki zchowne psm wiæzdæowe Ryc. 4,. Czæ ciowe zerwnie WKP. Orz kolejnych przekrojów poprzecznych. BiÆe strzæki stref zerwni, czrne strzæki zchowne psm wiæzdæowe. Sekwencj FLASH Ryc. 5,. Orz cækowitego zerwni WKP o typie pædzl do goleni strzæki. Sekwencj T1 (), FLASH () Tom 1, Numer 4 333

4 Act Clinic Ryc. 6,. Orz cækowitego zerwni WKP o typie pædzl do goleni strzæki. Sekwencj FLASH. Kolejne przekroje czoæowe Ryc. 7,. Orz cækowitego zerwni WKP o typie pædzl do goleni strzæki. Sekwencj FLASH. Kolejne przekroje poprzeczne Ryc. 8,. Orz cækowitego zerwni WKP o typie pædzl do goleni strzæki. Sekwencj T1. Kolejne przekroje poprzeczne 334 Grudzieñ 2001

5 Dignostyk wiæzdeæ krzyºowych w MRI Ryc. 9,. Orz wulsyjnego oderwni przyczepu piszczelowego wiæzdæ krzyºowego przedniego, z jego rozerwniem n cæej dæugo ci. StrzÆkmi oznczono zæmny lok kostny. Sekwencj T1 (), FLASH () Ryc. 10,. Orz wulsyjnego oderwni przyczepu piszczelowego wiæzdæ krzyºowego przedniego, z jego rozerwniem n cæej dæugo ci. Sekwencj T1 przekrój czoæowy (), sekwencj T1 przekrój poprzeczny n poziomie plteu piszczeli (). StrzÆki uszkodzony frgment kostny przyczepu wiæzdæ Ryc. 11,. Orz zerwni wiæzdæ krzyºowego przedniego z znikiem kikutów. Lini ozncz typowå loklizcjæ pæczk przednio-przy rodkowego wiæzdæ. Kolejne przekroje strzækowe, sekwencj T1 Tom 1, Numer 4 335

6 Act Clinic Ryc. 12,. Orz zerwni wiæzdæ krzyºowego przedniego z znikiem kikutów. Przekrój poprzeczny w sekwencji T1 n poziomie kikut liºszego () orz dlszego (). Kikut liºszy podwójne strzæki. W oræie kikut dlszego widoczne jest skostnienie (strzæk) Ryc. 13,. Czæ ciowe zerwnie wiæzdæ krzyºowego tylnego, kolejne przekroje strzækowe sekwencj T2. BiÆe i czrne strzæki strefy niejednorodnego sygnæu n przeiegu wiæzdæ Ryc. 14,. Orz czæ ciowego zerwni wiæzdæ krzyºowego tylnego n przekrojch poprzecznych w sekwencji T2. Podwyºszenie (przej nienie) sygnæu zrówno owodowo jk i ródwiæzdæowo (strzæki) 336 Grudzieñ 2001

7 Dignostyk wiæzdeæ krzyºowych w MRI Ryc. 15,. Orz cækowitego zerwni wiæzdæ krzyºowego tylnego o typie pædzl do goleni (strzæki). Przekroje strzækowe w sekwencji T1 () i FLASH () Ryc. 16,. Orz cækowitego zerwni wiæzdæ krzyºowego tylnego o typie pædzl do goleni (strzæki). Przekroje poprzeczne w sekwencji T1 WiæzdÆo krzyºowe tylne Kryteri rozpoznni uszkodzeni wiæzdæ krzyºowego tylnego: 1. Podwyºszenie sygnæu wiæzdæ w cæej jego ojæto ci n co njmniej jednym przekroju poprzecznym i wszystkich przekrojch strzækowych, 2. Orzæk wiæzdæ, 3. Brk oecno ci struktury tknkowej w rzucie ntomicznym wiæzdæ. Kryteri pomocnicze to: 1. ZÆmnie kostne w miejscu przyczepu wiæzdæ, 2. Esowty ksztæt wiæzdæ przy zchownym prwidæowym wiæzdæe krzyºowym przednim, rku cech przedniego podwichniæci. Njczæ ciej wystæpujåce typy zerwñ wiæzdæ krzyºowego tylnego w dniu rezonnsu mgnetycznego: 1. Uszkodzenie czæ ciowe, 2. Zerwnie ródwiæzdæowe o typie pædzl do goleni, 3. Oderwnie od przyczepu udowego, 4. Oderwnie od przyczepu piszczelowego, w tym uszkodzenie wulsyjne Uszkodzenie czæ ciowe wiæzdæ krzy- ºowego tylnego (ryc. 13, 14) chrkteryzuje siæ nieregulrnym przej nieniem wiæzd- Æ. Podstwå do oceny tego typu uszkodzeñ så przekroje poprzeczne dokædnie uwi- Tom 1, Numer 4 337

8 Act Clinic Ryc. 17,. Orz wulsyjnego oderwni przyczepu piszczelowego wiæzdæ krzyºowego tylnego, kolejne przekroje w sekwencji T1. Oderwny frgment kostny zznczony strzækmi Ryc. 18,. Orz zerwni wiæzdæ krzyºowego tylnego w odcinku/przyczepie liºszym. Przekroje strzækowe w sekwencji T1 (), i FLASH (). BiÆe strzæki stref zerwni, czrne strzæki stref o zchownej ciågæo ci, z cechmi ródwiæzdæowego czæ ciowego uszkodzeni dcznijåce strukturæ wewnætrznå cæego przekroju wiæzdæ. Uszkodzenie ródwiæzdæowe WKT o typie pædzl do goleni (ryc. 15, 16) podonie jk w przypdku wiæzdæ krzyºowego przedniego jest njczæ ciej wystæpujåcym typem uszkodzeni tej struktury. Tk jk w uszkodzenich czæ ciowych rozpoznnie stwi siæ gæównie n podstwie o- rzu przekrojów poprzecznych. Do rozpoznni tego typu zerwni konieczne jest stwierdzenie rku czrnych psm wiæzdæ n przynjmniej jednym przekroju poprzecznym. Oderwnie wulsyjne WKT od przyczepu piszczelowego (ryc. 17) nie nstræcz szczególnych trudno ci dignostycznych w dniu RM. W prktyce do rozpoznni tego typu zerwni wystrczy interpretcj przekrojów strzækowych, n których widoczne så oderwne frgmenty kostne przyczepu wiæzdæ orz orzækniæty, rozerwny dlszy odcinek wiæzdæ. Dignostyk oderwni WKT od przyczepu udowego (ryc. 18) jest wyjåtkowo trudn. Bliºszy odcinek WKT przyier sko ny przeieg w stosunku do kierunku przekrojów zrówno strzækowych, jk 338 Grudzieñ 2001

9 Dignostyk wiæzdeæ krzyºowych w MRI i poprzecznych, które så podstwå oceny tkich uszkodzeñ. Bliºszy przyczep wiæzdæ krzyºowego tylnego w prwidæowych wrunkch jest j niejszy i szerszy od odcink rodkowego i dlszego, poniewº jego udow w tej czæ ci nie jest zwrt. Przej nienie struktury wiæzdæ jest równieº podstwowym kryterium oceny jego uszkodzeñ. Ståd, szczególnie w tkich przypdkch, konieczne jest precyzyjne u- kierunkownie przekrojów, nwet wykonnie dodtkowych projekcji pod nietypowym kåtem. Bdnie rezonnsowe jest zæotym stndrdem w nieinwzyjnej dignostyce u- szkodzeñ wiæzdeæ krzyºowych. Nleºy jednk mieì n uwdze konsekwencje wykonywni tego dni n nieodpowiedniej klsy sprzæcie, w nieodpowiedni sposó. Pi miennictwo: 1. D.W. Stoller, Mgnetic Resonnce Imging in Orthopedics & Sports Medicine, Second Edition CD-ROM. Lippincott Wilims & Wilkins, Phildelphi, J.H. Mink, M.A. Reicher, J.V. Crues, A.W. Deutsch; Mgnetic resonnce of the knee; Second edition; Rven Press, New York, 1993 Adres do korespondencji / Address for correspondence: Zigniew Czyrny, Crolin Medicl Center, ul. Broniewskiego 89, Wrszw Tom 1, Numer 4 339