SERIA PERSONALIZACJA MEDYCYNY Halina Osińska Leo Barić SPERSONALIZOWANIE MEDYCYNY W ŚRODOWISKU SZPITALNYM PODRĘCZNIK DLA PERSONELU MEDYCZNEGO Warszawa 2012
spis treści WPROWADZENIE... 9 OPIS BADANIA... 11 Cele interwencji... 12 Badanie przypadku metoda badawcza... 13 Podejście sześciu kroków... 13 Zakres badania... 16 Sposoby pomiaru... 18 Obszar 1: Wiedza... 20 Obszar 2: Umiejscowienie kontroli... 20 Kwestionariusz (Forma C) dotyczący zdrowia... 22 Instrukcje obliczania punktacji dla skal MHLC... 24 Obszar 3: Samowystarczalność.... 24 Co należy rozumieć przez wbudowanie... 26 Działania.... 27 Pacjent... 29 Dostępne metody.... 29 Interwencja oparta na wbudowaniu... 31 Lekarz/pielęgniarka... 32 Pacjent... 32 SZKOLENIE. CZĘŚĆ I... 35 temat 1: PERSONALIZACJA MEDYCYNY a psychospołeczne aspekty choroby.... 37 Personalizacja medycyny... 37 Nowe odkrycia w dziedzinie genetyki... 39 Wydarzenia historyczne... 39 Stan obecny.... 42 Mapowanie kodu genetycznego... 43 Projekt Genomu... 44 Badania genetyczne (przesiewowe)... 45 Leczenie genetyczne... 46 Inżynieria genetyczna... 46 Daktyloskopia genetyczna... 47 Prawo i etyka.... 48 Patentowanie odkryć.... 49
Genetyka i cukrzyca... 50 Implikacje dla EZ/PZ... 52 Świadomość.... 53 Informacje ogólne... 53 Informacje idywidualne badania przesiewowe... 53 Genetyka i zachowania... 54 Dietetyka... 55 Interpretacja wiedzy... 56 Społeczna konstrukcja rzeczywistości.... 57 Socjalizacja... 59 Instytucje.... 59 Cele socjalizacji... 60 Rzeczywistość.... 62 Proces socjalizacji.... 64 Podstawy biologiczne... 66 Przyswajanie norm... 68 Czynnik.... 70 Podsumowanie... 70 Zachowania zdrowotne.... 74 Rodzaje zachowań zdrowotnych.... 74 Uzależnienia i nałogi... 74 Zachowania normatywne i podejmowanie decyzji... 75 Zachowanie związane ze zdrowiem i ukierunkowane na zdrowie.... 75 Zachowanie normatywne... 76 Definiowanie problemu diagnoza różnicowa... 79 Samodiagnoza.... 81 Szukanie pomocy medycznej... 83 Kariera pacjenta... 83 Interakcja lekarza z pacjentem... 84 Społeczne aspekty choroby i zdrowia.... 86 Zmiany w teoriach behawioralnych dotyczących zdrowia... 87 Rola osoby chorej... 89 Rola i status osoby zagrożonej... 92 Rola osoby quasi-chorej... 93 Wybory i decyzje... 94 Personel medyczny a zachowania zdrowotne.... 96 Podejmowanie decyzji związanych ze zdrowiem.... 98
Stan zdrowia: drugi czynnik w procesie decyzyjnym.... 100 Wsparcie społeczne w zdrowiu i chorobie... 101 Podejście systemowe.... 102 Teorie wsparcia społecznego... 104 Pomiar.... 106 Aspekt wartości dodanej... 108 Interwencje... 109 Zarządzanie sytuacją kryzysową.... 111 Zarządzanie sytuacją kryzysową.... 112 Wbudowana EZ/PZ a zarządzanie kryzysowe... 114 Kontrolowanie lęku.... 115 Strach i lęk... 115 Strach i stres... 116 Kontrolowanie stresu... 116 TEMAT 2: ZASADY WBUDOWANIA EZ/PZ... 119 Tworzenie podstaw wbudowanej EZ/PZ... 119 Siatka pojęciowa....................................... 120 Jak wbudować EZ/PZ?... 121 Dlaczego należy stosować EZ/PZ?... 122 Podejście systemowe... 123 SZKOLENIE. CZĘŚĆ II: NABYWANIE UMIEJĘTNOŚCI POSŁUGIWANIA SIĘ METODAMI EZ/PZ.... 125 TEMAT 3: METODY EDUKACJI ZDROWOTNEJ... 127 Teorie procesu decyzyjnego... 127 Decyzje w warunkach niepewności... 130 Zachowanie-Działanie... 132 Decyzje dotyczące działań związanych ze zdrowiem... 135 Próg informacyjny... 136 Próg psychologicznego prawdopodobieństwa... 137 Próg działania... 139 Rozmowy... 142 Rodzaje rozmów... 142 Przeprowadzanie rozmów.... 143 Zakończenie rozmowy... 143 Interpretacja uzyskanych informacji.... 144 Poradnictwo.... 145 Poradnictwo w wbudowanej EZ/PZ... 148
Przegląd pojęcia poradnictwo... 149 Etapy sesji... 149 Aspekty interakcji... 152 Nauczanie określonych umiejętności.... 158 Nauczanie określonych umiejętności/mentoring.... 161 Podejście grupowe.... 162 Duże grupy... 163 Małe grupy... 164 Grupy dyskusyjne... 164 Rola lidera... 165 Rola obserwatora... 166 Członkowie... 166 Grupy rodzinne... 167 Grupy młodzieżowe... 169 Grupy robocze.... 170 Koła zdrowia.... 172 Komisje, rozwiązywania problemów i grupy kreatywne... 172 Grupy T i grupy terapeutyczne... 173 Grupy samopomocy... 174 Grupy fokusowe... 177 Kliniki zmiany zachowań... 178 Metody zmiany zachowań... 178 Szkolenie trenerów... 179 Grupy informujące o zdrowiu.... 180 Gry grupowe... 180 TEMAT 4: METODY PROMOCJI ZDROWIA... 181 Wsparcie... 182 Lobbing... 186 Podejście... 187 Lobbowanie na rzecz EZ/PZ.... 188 Podejście społecznościowe... 190 Podejście społecznościowe... 191 Koncepcja udziału społeczności... 192 Udział społeczności.... 194 Siły społecznościowe.... 195 Wnioski z wbudowanej EZ/PZ... 196
SZKOLENIE. CZĘŚĆ III: OCENA... 199 TEMAT 5: KONCPECJA UDZIAŁU WARTOŚCI DODANEJ... 201 Wprowadzenie... 201 Różnicowanie działalności... 203 Koncepcja wartości dodanej... 205 Wartość dodana w edukacji... 205 Doświadczenia USA... 205 Doświadczenia Wielkiej Brytanii... 207 Wartość dodana w podejściu polegającym na wbudowaniu EZ/PZ... 209 Metoda Delphi... 212 Prace przygotowawcze... 213 Wdrażanie metody Delphi... 213 Formułowanie wniosków... 217 TEMAT 6: OCENA... 219 Ocena wpływu... 219 Etapy procedury... 220 Etap 1: Analiza problemu... 221 Etap 2: Analiza systemowa badanie przesiewowe.... 221 Środowisko... 221 Czynniki osobnicze.... 223 Etap 3: Analiza wybranego działania... 224 Środowisko fizyczne... 225 Rodzina... 225 System ochrony zdrowia... 226 Środowisko społeczne... 226 Czynniki osobnicze... 227 Etap 4: Ocena wpływu... 229 Podejście kompleksowe... 229 Szybka ocena wpływu... 230 Etap 5: Podejmowanie decyzji... 231 Ewaluacja.... 232 Wprowadzenie... 232 Koncepcja strukturalna................................. 232 Proces ewaluacji... 234 Punkt odniesienia... 234
Cele/Standardy... 236 Pomiar... 238 Wskaźniki... 238 Obszary... 239 Badanie etapów... 241 Działania... 242 Wskaźnik czas oczekiwania... 246 Testowanie i weryfikacja wskaźników... 247 Kryteria... 250 Audyt... 251 Audyt ewaluacyjny... 251 Audyt właściwy... 251 BIBLIOGRAFIA... 253