Ocena Pracy Doktorskiej mgr Elizy Działach pt. 'Ocena funkcjonowania 'Pakietu Onkologicznego' w aspekcie oczekiwań chorych na nowotwory złośliwe w Województwie Śląskim.' Przedstawiona do recenzji praca porusza ciekawe i me tylko medycznie, ale i społecznie ważne zagadnienie, jakim jest działanie Pakietu Onkologicznego, czyli systemu, który miał usprawnić diagnostykę i leczenie chorób nowotworowych w Polsce. Zagadnienia te są szczególnie aktualne, gdyż ilość pacjentów chorujących na nowotwory wzrasta, a wiadomym jest, że jedynie precyzyjna i szybka interwencja medyczna zwiększa szansę na wyleczenie. Tymczasem system ochrony zdrowia w naszym kraju jest daleki od doskonałości. Układ pracy jest typowy. Praca składa się z sześciu rozdziałów (wstęp, założenia i cele, materiał i metodyka, wyniki, dyskusja i wnioski), bibliografii, streszczenia w języku polskim i angielski, wykazu skrótów oraz wykazu rycin i tabel. Praca liczy 149 stron (główna część 138, bibliografia i streszczenia 21), 23 tabele i 88 rycin. W rozdziale "Wstęp" Autorka przedstawia zapadalność na choroby nowotworowe w Polsce województwie Śląskim, czynniki etiologiczne, częstość występowania poszczególnych schorzeń oraz sposoby wczesnej diagnostyki. Przedstawia także ścieżki onkologiczne w innych krajach europejskich, a następnie koncentruje się na genezie parametrach Pakietu Onkologicznego. Każdy podrozdział opracowany jest przejrzyście poprawme. Przedstawiając założenia i cel pracy Autorka podejmuje się próby odpowiedzi na następujące główne pytania: l. Jakie są powody rozpoczęcia Szybkiej Ścieżki Onkologicznej 2. Jakajest dostępność do badań specjalistycznych w ramach posiadania Karty Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego l
3. Jaki jest czas oczekiwania i wpływ na działanie funkcjonowanie pakietu onkologicznego 4. Jakajest subiektywna ocena pacjentów dotyczącą ustalenia planu leczenia, prz epływu informacji z koordynatorem leczenia oraz kontaktu z lekarzem prowadzącym. 5. Jakajest ocena problemów pojawiających się podczas realizacji Szybkiej Ścieżki Onkologicznej i wpływ na oczekiwania pacjentów. 6. Jaka jest ocena oczekiwań wobec systemu ochrony zdrowia pojawiających się podczas korzystania z pakietu onkologicznego a ocena funkcjonowania Szybkiej Ścieżki Onkologicznej. 7. Jakajest ocena wpływu funkcjonowania pakietu onkologicznego wpływa na oczekiwania pacjentów wobec systemu ochrony zdrowia. 8. Czy istnieje potrzeba stworzenia koordynowanej opieki nad pacjentem onkologicznym 9. Czy istnieje potrzeba większej roli profilaktyki. 10. Czy istnieje potrzeba większej roli lekarza POZ, który ma obowiązek sprawować opiekę długofalową nad pacjentem onkologicznym. W rozdziale Mateńał i Metody Autorka prezentuje miejsca, w których dokonano analizy oraz metodę badania (kwestionańusz złożony z 44 pytań oraz metryczki). Kryteńum włączenia pacj enta do badań było posiadanie aktywnej Karty Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego po wykonanej diagnostyce i rozpoczęciu leczenia w ramach Szybkiej Ścieżki Onkologicznej. Analizie statystycznej poddano dane z 454 ankiet. Ocenie poddano zebrane dane dotyczące między innymi: zależności między płcią, wiekiem a oceną funkcjonowania pakietu onkologicznego. Dodatkowo określono oczekiwania pacjentów wobec systemu ochrony zdrowia. Analizie poddano także zależność między wyjściową lokalizacją nowotworu a oczekiwaniami pacjenta. Oceny czy funkcjonowanie pakietu onkologicznego wpływa na oczekiwania pacjentów wobec systemu ochrony zdrowia dokonano na podstawie analizy statystycznej materiału badawczego. 2
Proj ekt pracy badawczej należy ocenić wysoko. Założenia pracy zostały przygotowane prawidłowo, a odpowiedzi na zadawane pytania, przedstawione jako cele pracy, mają realne znaczenie kliniczne i społeczne. Analizy własnych wyników Autorka dokonała stosując prawidłowo dobrane testy statystyczne. Bardzo dokładnie i w sposób nie budzący wątpliwości przedstawione zostały porównania wyników poszczególnych badań ; Autorka przedstawiła je w formie 23 tabel i 88 rycin. Sposób przedstawienia wyników jest bardzo czytelny. W swojej pracy Autorka udowodniła co następuje : l) Powodem rozpoczęcia szybkiej ścieżki onkologicznej u większości badanych chorych było zauważenie niepokojącej zmiany lub pogorszenie samopoczucia. 2) Dostępność do specjalistycznych badań w ramach szybkiej ścieżki onkologicznej jak i funkcjonowanie pakietu ocenione zostało na poziomie raczej dobrym, podobne wyniki otrzymano analizując przepływ informacji między koordynatorem oraz kontakt z lekarzem specjalistą. 3) Analiza czasu wykazała, że w większo ś ci pacjenci mieścili się w ramach czasowych narzuconych przez ustawodawcę z wykonaniem diagnostyki. 4) Przepływ informacji między koordynatorem oraz kontaktu z lekarzem specjalistą został oceniony na poziomie raczej dobrym. 5) Podczas Szybkiej Ścieżki Onkologicznej istnieje potrzeba bardziej holistycznego podejścia do chorych. Należy zwrócić uwagę na potrzeby w zależności od rodzaju nowotworu i wprowadzić je do systemu. 6) Respondenci wykazali, że potrzebują stworzenia platformy wiedzy dla pacjenta onkologicznego i ich rodzin oraz sieć współpracy między ośrodkami podczas koordynowanej opieki onkologicznej. 3
7) Pacjenci wykazali, że pakiet onkologiczny działa raczej dobrze i jest potrzebnym aspektem systemowym, ale istnieje potrzeba dodatkowych konsultacji dostosowanych do potrzeb chorego. 8) Wyniki badań ankietowych wykazały, iż powinna powstać w polskim systemie ochrony zdrowia koordynowana opieka i taka sama liczba osób uważa, że po zakończeniu leczenia nadal chcieliby mieć możliwość kontaktu z koordynatorem. 9) Wykazano konieczność badań osób w grupie ryzyka dziedziczenia choroby nowotworowej oraz wykazano, że programy profilaktyczne powinny być skierowane do wszystkich pełnoletnich obywateli a nie tylko do wybranych grup wiekowych. 10) Lekarz paz powinien mieć większe kompetencje i szkolenia, aby móc lepiej diagnozować chorych zarówno z podejrzeniem nowotworu jak i opiekować się pacjentami po zakończonym leczeniu onkologicznym. W rozdziale 'Dyskusja ' Autorka dokonuje starannej analizy wyników własnych badań w świetle doniesień innych autorów. Podkreślenia wymaga fakt, że część zagadnień poddanych analizie w rozprawie doktorskiej mają charakter zupełnie pionierski, gdyż jak dotąd brak jest w piśmiennictwie podobnych opracowań. Godnym pochwały jest fakt, iż Autorka nie poprzestaje jedynie na prostym opisaniu swoich wyników, ale próbuje również znależć rozwiązania, które mogłyby przyczynić do poprawy wyników leczenia chorych.. Ciekawa jest próba zalezienia przyczyn dla prywatnych wizyt oraz próba zdefiniowania platformy wiedzy dla pacjentów onkologicznych. Na koniec pracy Autorka formułuje dziesięć wniosków. Wnioski sformułowane są poprawnie i wynikają z przeprowadzonej w pracy analizy i dyskusji. Podsumowując przedstawioną do oceny rozprawę doktorską chciałbym zwrócić uwagę na kilka aspektów. Przede wszystkim przedmiot pracy dotyczy jednego z trudniejszych problemów systemu ochrony zdrowia, jakim jest opracowanie skutecznego programu 4
wykrywania i leczenia schorzeń nowotworowych. Po drugie, praca ma charakter nowatorski, nikt wcześniej nie podejmował się takiej analizy. Badania Autorki mogą przyczynić si" do usprawnienia Pakietu Onkologicznego. Praca napisana jest poprawnym zrozumiałym j"zykiem, co świadczy o dojrzałości Doktoranta. Zdarzają si" drobne bł"dy, głównie 'literówki', ale nie psują one obrazu pracy. W toku zaplanowanych i przeprowadzonych badań Autorka zrealizowała cele pracy i przedstawiła słuszne wnioski. Dobór literatury z uwzgl"dnieniem pozycji najnowszego piśmiennictwa jest poprawny. Przeprowadzona dyskusja świadczy o znajomości i zrozumieniu poruszanych tematów. W całości praca doktorska stanowi obraz dobrej pracy, którego nie psują, poczynione z obowiązku recenzenta, drobne uwagi krytyczne. Praca spełnia w pełni wymogi stawiane dla rozprawy doktorskiej. Oceniając pozytywnie, tak pod wzgl"dem formalnym jak i merytorycznym prac" doktorską mgr Elizy Działach pl. 'Ocena funkcjonowania 'Pakietu Onkologicznego' w aspekcie oczekiwań chorych na nowotwory złośliwe w Województwie Śląskim.' mam zaszczyt zwrócić się do Pana Dziekana oraz do Wysokiej Rady Śląskiego Uniwersytetu Medycznego o przyj"cie pracy i dopuszczenie Autorki do dalszych etapów przewodu doktorskiego. 5