Cybernetyczne odszumianie, czyli jak bezpiecznie i mądrze czerpać informacje z mediów Program edukacji medialnej i zwiększenia bezpieczeństwa w sieci uczniów powiatu jarocińskiego na lata 2016-2019 Autor: mgr Robert Strzelecki nauczyciel zawodowych przedmiotów informatycznych w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 w Jarocinie Jarocin 2016
Spis treści I. Charakterystyka ogólna programu... 3 II. Cele programu... 4 III. Miejsce realizacji i sposób organizacji... 4 IV. Metody i procedury osiągania celów... 5 V. Ewaluacja... 7 Załącznik nr 1 - Plan realizacji programu w roku szkolnym 2016/2017... 8 2
I. Charakterystyka ogólna programu Program powstał w odpowiedzi na zaobserwowany głównie wśród młodzieży szkolnej problem braku umiejętności wykorzystywania dostępnych źródeł informacji. Polega on nie tylko na częstym nieprawidłowym doborze treści do realizowanych zadań, ale również na nieodpowiednim ich przetworzeniu oraz nieuznawaniu licencji, na jakiej są udostępnione. Okazuje się również, że znajomość zagrożeń, jakie niesie ze sobą praca w Internecie jest na znikomym poziomie. Zdarzają się przypadki nieświadomego ujawniania swoich prywatnych danych np. poprzez uleganie technikom socjotechnicznym. Program zawiera propozycje realizacji konkretnych zadań przez nauczycieli i uczniów w ciągu trzech najbliższych lat, począwszy od roku szkolnego 2016/17. W przedstawionym projekcie zamieszczone zostały również wskazania odnośnie wykorzystania materiałów edukacyjnych dostępnych na wolnej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa Na tych samych warunkach 3.0. Pozwala to na dostosowanie ich przez nauczycieli i uczniów poprzez dowolną modyfikację z zastrzeżeniem uznania autorstwa i dalszego ich rozpowszechniania na tych samych warunkach, co pierwowzór. Dzięki zaangażowaniu w projekt uczniów na różnych poziomach nauczania i nauczycieli, którzy reprezentują różne dziedziny nauki, zakłada się dotarcie do jak największej grupy odbiorców. Na początku każdego roku szkolnego zostanie przedstawiony szczegółowy plan realizacji postawionych celów, aby program realizować jeszcze skuteczniej. 3
II. Cele programu 1. Cel główny: 1.1. rozwijanie kompetencji informatycznych młodzieży w zakresie bezpiecznego korzystania z sieci oraz krytycznego odbioru i tworzenia materiałów informacyjnych 2. Cele szczegółowe: 2.1. podniesienie świadomości dzieci, młodzieży i nauczycieli na temat zagrożeń związanych z korzystania w sieci 2.2. zwiększenie bezpieczeństwa wśród uczniów korzystających z Internetu 2.3. poszerzenie umiejętności dzieci, młodzieży i nauczycieli w zakresie wykorzystania środków IT do przetwarzania informacji 2.4. podniesienie kompetencji medialnych, informacyjnych i komunikacyjnych dzieci i młodzieży z powiatu jarocińskiego 2.5. promocja efektywnego, zgodnego z prawem korzystania z informacji zawartych w sieci 2.6. osiągnięcie sukcesów przez uczniów uczestniczących w konkursach i olimpiadach związanych z bezpieczeństwem w sieci i multimediami III. Miejsce realizacji i sposób organizacji Nadzór nad osiąganiem celów projektu sprawować będzie Dyrekcja Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 w Jarocinie, a za jego kształt i przebieg odpowiedzialni są nauczyciele szkoły. Większość proponowanych w programie zajęć odbywać ma się w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 w Jarocinie. W miarę dostępnych środków i możliwości planowane są formy wyjazdowe realizujące założenia programu. 4
IV. Metody i procedury osiągania celów 1. Metody 1.1. Wykład teoretyczny połączony z pokazem lub ćwiczeniami dla grup uczniowskich i nauczycieli 1.2. Warsztaty prowadzone przez nauczycieli dla grup uczniowskich 1.3. Warsztaty prowadzone przez wytypowanych uczniów dla grup uczniowskich 1.4. Warsztaty dla nauczycieli prowadzone przez wykwalifikowanych instruktorów lub nauczycieli 1.5. Praca z uczniami metodą projektów 2. Planowane zadania w trzyletnim cyklu realizacji programu: 2.1. Udział w projekcie Cybernauci kompleksowy projekt kształtowania bezpiecznych zachowań w sieci w ramach projektu jednorazowe warsztaty: po ok. 4h zajęć z uczniami (3 grupy po min. 20 osób), 2h zajęć z nauczycielami (min. 20 osób) i 1h zajęć z rodzicami (min. 20 osób) 2.2. Spotkanie uczniów i nauczycieli z Kierownikiem Projektu Helion Edukacja p. Grzegorzem Jankowskim na temat pozycji edukacyjnych związanych z bezpieczeństwem i multimediami 2.3. Prowadzenie zajęć z kółka informatycznego w zakresie przygotowania uczniów do konkursów i olimpiad związanych z mediami i pracą w sieci 2.4. Cykl wykładów Bezpieczeństwo w Internecie dla klas pierwszych Anonimowość w sieci - czyli w jaki sposób zbierane są informacje o użytkownikach sieci i czy można tego uniknąć?, Robert Strzelecki luty 2017 r. Po co w sieci cebule? czyli prywatność w Internecie dla zaawansowanych, Robert Strzelecki maj 2017 r. Cyberprzemoc, Przemysław Łączniak kwiecień, maj 2017 r. 2.5. Udział w obchodach Dnia Bezpiecznego Internetu akcja informacyjna na terenie ZSP1 5
2.6. Włączenie się w obchody Światowych Dni Społeczeństwa Informacyjnego akcja informacyjna na terenie ZSP1, spotkanie uczniów z przedstawicielem Polskiego Towarzystwa Informatycznego na temat możliwości zdobywania nowych umiejętności i potwierdzania kwalifikacji związanych z nowymi technologiami 2.7. Realizacja zajęć z edukacji medialnej na lekcjach wiedzy o społeczeństwie, wiedzy o kulturze, języka polskiego, informatyki, zajęciach z wychowawcą zgodnie z podstawą programową wymienionych przedmiotów Zajęcia prowadzone będą w oparciu o materiały udostępnione w serwisie edukacjamedialna.edu.pl, prowadzonym pod honorowym patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji 2.8. Warsztaty dotyczące cyfrowych zasobów bibliotecznych w Internecie na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym w Kaliszu Uniwersytetu Adama Mickiewicza 2.9. Warsztaty Oblicza wolności słowa w Spichlerzu Polskiego Rocka 2.10. Warsztaty dla nauczycieli Modele wykorzystania TIK w pracy nauczyciela Sztuka prezentacji 2.11. Przygotowanie strefy Cybernetyczne odszumianie na stronie www szkoły, z materiałami dla uczniów i nauczycieli 6
V. Ewaluacja Sprawdzeniem skuteczności działania programu będzie informacja zwrotna uzyskana od jego uczestników oraz obserwacja ich zachowań i osiągnięć. Po określonych etapach pracy zostaną przeprowadzone ankiety, a sugestie i wnioski będą wykorzystane do poprawy jakości realizowanych działań. Jednym z elementów sprawdzającym efektywność programu będą zajęcia prowadzone przez samych uczestników programu. Zakres przyswojonych umiejętności i wiedzy pozwoli określić uczestnictwo w wybranych konkursach tematycznych i osiągane w nich przez uczniów wyniki. 7
Załącznik nr 1 Plan realizacji programu w roku szkolnym 2016/2017 W roku szkolnym 2016/2017 współpracę w ramach programu Cybernetyczne odszumianie podjęło pięcioro nauczycieli Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1: Marta Jankowiak, Przemysław Łączniak, Ewa Roszak, Izabela Strzelecka, Robert Strzelecki. Do podejmowanych działań należało będzie między innymi: 1. Przygotowanie strefy Cybernetyczne odszumianie na stronie www ZSP 1 w Jarocinie. Zamieszczenie informacji na temat programu i pierwszej części materiałów dla uczniów i nauczycieli. 2. Udział w Olimpiadzie Cyfrowej grupy wybranych uczniów z klasy 3 TC i 2 TI, 1 września 2016 r. - 21 kwietnia 2017 r. i. 1 września 2016 r. 8 listopada 2016 r. Rejestracja uczestników Olimpiady, przygotowanie do zawodów I stopnia ii. 15 listopada 2016 r. godz. 10:00 udział w zawodach I stopnia iii. 2 stycznia 29 stycznia 2017 r. udział zakwalifikowanych uczestników w zawodach II stopnia iv. 21 kwietnia 2017 r. udział zakwalifikowanych uczestników w zawodach III stopnia 3. Przygotowanie i udział wybranej grupy uczniów w X Rejonowym Konkursie Informatycznym, 30.03.2017 4. Przygotowanie i udział wybranej grupy uczniów w konkursie Multimedialna Jedynka 2017 i. Do 24.02.2017 r. rejestracja uczestników i przekazanie prac konkursowych do I etapu, temat pracy konkursowej: Bezpieczeństwo w sieci ii. 02.03.2017 r. finał konkursu iii. 10.03.2017 r. gala finałowa z ogłoszeniem wyników i wręczeniem nagród 8
5. Spotkania uczniów i nauczycieli z Kierownikiem Projektu Helion Edukacja na temat pozycji edukacyjnych związanych z bezpieczeństwem i multimediami: i. 02.03.2017 r. ii. 30.03.2017 r. 6. Prowadzenie zajęć z kółka informatycznego w zakresie przygotowania uczniów do konkursów i olimpiad w ciągu roku szkolnego, w zakresie 1h/tydz. 7. Cykl wykładów Bezpieczeństwo w Internecie dla klas pierwszych i. Anonimowość w sieci - czyli w jaki sposób zbierane są informacje o użytkownikach sieci i czy można tego uniknąć?, Robert Strzelecki luty 2017 r. ii. Po co w sieci cebule? czyli prywatność w Internecie dla zaawansowanych, Robert Strzelecki maj 2017 r. iii. Cyberprzemoc, Przemysław Łączniak kwiecień, maj 2017 r. 8. Udział w obchodach Dnia Bezpiecznego Internetu 07.02.2017 r. i. 24.01.2017 r. akcja informacyjna na terenie ZSP1 9. Włączenie się w obchody Światowych Dni Społeczeństwa Informacyjnego i. 01. marca 17. maja 2017 r. akcja informacyjna na terenie ZSP1 ii. 02.03.2017 r. - spotkanie uczniów z przedstawicielem Polskiego Towarzystwa Informatycznego na temat możliwości zdobywania nowych umiejętności i potwierdzania kwalifikacji związanych z nowymi technologiami 10. Warsztaty dotyczące cyfrowych zasobów bibliotecznych w Internecie na wydziale Pedagogiczno-Artystycznym w Kaliszu Uniwersytetu Adama Mickiewicza dla uczniów klasy 3 TC 11. Warsztaty Oblicza wolności słowa w Spichlerzu Polskiego Rocka 12. Realizacja zajęć z edukacji medialnej na lekcjach wiedzy o społeczeństwie, wiedzy o kulturze, języka polskiego i informatyki zgodne z materiałami udostępnionymi w serwisie edukacjamedialna.edu.pl, prowadzonym pod honorowym patronatem Ministerstwa 9
Edukacji Narodowej, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji w ciągu roku szkolnego. Wybrana tematyka zajęć: Zajęcia z wychowawcą tematy realizowane w klasie 3 TC, Robert Strzelecki Co wpływa na przekazy medialne? Wizerunek osób publicznych Informatyka tematy realizowane w klasie 3 TC, Robert Strzelecki Strategiczne myślenie w wyszukiwaniu informacji Wiedza na wyciągnięcie ręki Sztuczne języki w służbie porządku Sztuka prezentacji Efektywna komunikacja w sieci Funkcjonowanie w społecznościach internetowych Wśród ekranów i interfejsów Medialny savoir-vivre Dokumentacja i narracje cyfrowe Praca z treścią w sieci Blogi - systemy zarządzania treścią Pliki bez tajemnic Projekt - Jak zachować przeszłość? Projekt digitalizacyjny Język polski tematy realizowane przez p. Izabelę Strzelecką Język nośnikiem wartości Wiedza o kulturze tematy realizowane przez p. Ewę Roszak Każdy przekaz ma swój cel Czym dziś jest gatunek? 10
Medialny savoir-vivre Wiedza o społeczeństwie - tematy realizowane przez p. Martę Jankowiak Wartości kontra media Oblicza wolności słowa Ochrona danych osobowych 13. Organizacja warsztatów dla uczniów klas młodszych przez wybranych uczniów klasy trzeciej technikum procesów graficznych, dotyczących bezpieczeństwa pracy w sieci i rozumienia przekazów medialnych. 11