WOJEWODA MAŁOPOLSKI WP-V.431.19.2015 Kraków, 16 września 2015 r. Pani Maria Kufel Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej ul. Główna 125, 32-608 Osiek WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 pkt 1 oraz art. 6 ust. 4 pkt 3, w związku z art. 46 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. z 2011 r. Nr 185, poz. 1092), art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 114), art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2014 r. poz. 567), art. 31 ust. 1 ustawy dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859) oraz art. 175 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 885, z późn. zm.), w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej (GOPS) w Osieku, ul. Główna125, 32-608 Osiek, w dniach od 29 do 31 lipca 2015 r., zespół kontrolny w składzie: - Beata Zięcik - inspektor wojewódzki, - Agnieszka Górska - inspektor, działający na podstawie upoważnienia do kontroli nr 19/2015 z 2 lipca 2015 r. wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Katarzynę Nowaczyńską - Kierownika Oddziału w Wydziale Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, przeprowadził kontrolę realizacji zadań z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 114), ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2014 r., poz. 567), ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859) oraz art. 175 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 885, z późn. zm.), klasyfikacja wg budżetu zadaniowego: Funkcja 13. Zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny; zadanie 13.4. Wspieranie rodziny; podzadanie 13.4.1. Wsparcie rodzin wychowujących dzieci; działanie 13.4.1.1. Świadczenia rodzinne. Tabela nr 1. Zestawienie kwot dotacji (wg planu) na 2014 rok Lp. Nazwa zadania Klasyfikacja budżetowa Kwota dotacji w zł 1. Świadczenia rodzinne 85212 2010 990 631,92 2. Zasiłki dla opiekunów 85212 2010 45 010,18 3. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego 85212 2010 94 329,90 Składka zdrowotna płacona od niektórych świadczeń 4. 85213 2010 938,00 rodzinnych Rządowy program wspierania osób uprawnionych do 5. 85295 2010 44 537,00 świadczenia pielęgnacyjnego Razem 1 175 447,00 31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 * tel. 12 39 21 591 * fax 12 39 21 424 http://www.malopolska.uw.gov.pl
Kontrolę objęto okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2014 r. Ustaleń kontrolnych dokonano w oparciu o dokumentację, a także pisemne i ustne wyjaśnienia złożone przez: 1. Panią Marię Kufel - Kierownika Ośrodka, 2. Panią Sabinę Grzywa - pracownika. W wyniku przeprowadzonej kontroli kontrolowaną działalność oceniam: pozytywnie z uchybieniami. Ocena powyższa wynika ze stwierdzenia nielicznych uchybień, które mają charakter formalny, niemający wpływu na końcowy efekt procesu. Sformułowanie powyższej oceny nastąpiło na podstawie następujących ustaleń: 1. Sprawdzenia zapisów treści dokumentów organizacyjnych jednostki, tj.: - Statutu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Osieku wprowadzonego Uchwałą Nr V/19/2015 Rady Gminy Osiek z dnia 23 lutego 2015 r. w sprawie: Statutu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Osieku. Zgodnie z treścią 8 ww. Statutu Ośrodek prowadzi sprawy z zakresu świadczeń rodzinnych oraz funduszu alimentacyjnego zgodnie z odrębnymi przepisami.". Ww. zapis nie uwzględnia spraw z zakresu zasiłków dla opiekunów. Uwaga pokontrolna: Rozszerzenie treści zapisu 8 ww. Statutu Ośrodka o sprawy z zakresu zasiłków dla opiekunów.. - Regulaminu Organizacyjnego Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Osieku wprowadzonego Zarządzeniem Nr 1/2014 Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Osieku z dnia 19 grudnia 2014 r. w sprawie: wprowadzenia Regulaminu Organizacyjnego w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Osieku. - Jednolitego Rzeczowego Wykazu Akt, Instrukcji Kancelaryjnej oraz Instrukcji Archiwalnej Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Osieku przesłanych 26 maja 2011 r. pismem znak: GOPS.8120.28.2011 przez Kierownik Ośrodka do Archiwum Państwowego w Katowicach, celem uzgodnienia. Do 31 lipca 2015 r., tj. do ostatniego dnia kontroli sprawa nadal pozostaje w toku. 2. Sprawdzenia zakresu czynności pracownika realizującego zadania z zakresu świadczeń rodzinnych, zasiłków dla opiekunów oraz funduszu alimentacyjnego. 3. Analizy kosztów obsługi świadczeń rodzinnych, zasiłków dla opiekunów oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego, wynikających z treści zapisu art. 33 ust. 2 i 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych, art. 9 ust. 1 ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów oraz art. 31 ust. 2 i 3 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Zgodnie z przedłożoną informacją wydatkowano w ramach kosztów obsługi realizacji zadań w dziale 852 Pomoc społeczna, rozdział 85212 świadczenia rodzinne, kwotę 28 719,42 zł (świadczenia rodzinne), kwotę 1 350,31 zł (zasiłki dla opiekunów) i kwotę 2 829,90 zł (świadczenia z funduszu alimentacyjnego). Środki te zostały przeznaczone na wynagrodzenie pracownika zajmującego się obsługą świadczeń rodzinnych, funduszu alimentacyjnego oraz zasiłków dla opiekunów wraz z pochodnymi. Realizacja zadań zleconych wynikających z ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 114) oraz ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2014 r., poz. 567). Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej realizowane były na podstawie wewnętrznych aktów normatywnych wydanych przez: Wójta Gminy Osiek dla Pani Marii Kufel kierującej Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Osieku: - pełnomocnictwo Nr 2/2006 z dnia 3 kwietnia 2006 r., - upoważnienie Nr 4/2006 z dnia 3 kwietnia 2006 r., - upoważnienie wprowadzone zarządzeniem Nr 46/2014 z dnia 12 maja 2014 r. 2
W podstawach prawnych decyzji dotyczących ustalania prawa do świadczeń rodzinnych powoływano zapisy: - ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1456 z późn. zm.); - ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2014 r., poz. 567); - ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1442 z późn. zm.); - ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.); - ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 182 z późn. zm.); - rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 stycznia 2013 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2013 r., poz. 3); - rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 959); - rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu wspierania osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 1741 z późn. zm.); - ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm.); - odpowiednio: upoważnienie Wójta Gminy Osiek z dnia 3 kwietnia 2006 r. dla Kierownika GOPS w Osieku do prowadzenia postępowania w sprawie świadczeń rodzinnych i do wydawania decyzji w tym zakresie lub upoważnienie Wójta Gminy Osiek z dnia 12 maja 2014 r. dla Kierownika GOPS w Osieku do prowadzenia postępowania do załatwiania spraw i wydawania decyzji dotyczących ustalenia prawa do zasiłku dla opiekuna. Stwierdzono, iż w podstawach prawnych decyzji ustalających prawo do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkiem z tytułu urodzenia dziecka oraz jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka nie powoływano rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 września 2010 r. w sprawie formy opieki medycznej nad kobietą w ciąży, uprawniającej do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz wzoru zaświadczenia potwierdzającego pozostawanie pod tą opieką (Dz. U. Nr 183, poz. 1234)., np. w przypadku decyzji znak: GOPS.5020.191.2014 z 15 grudnia 2014 r., GOPS.5023.89.2014 z 15 grudnia 2014 r. W 2015 r. podstawy prawne decyzji ustalających prawo do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkiem z tytułu urodzenia dziecka oraz jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka zawierają ww. rozporządzenie, np. w przypadku decyzji znak: GOPS.5020.1.2015 z 19 stycznia 2015 r., GOPS5023.1.2015 z 19 stycznia 2015 r. Zespołowi kontrolnemu przedłożona została informacja dotycząca statystyki świadczeń rodzinnych i zasiłków dla opiekunów, którą włączono do akt kontroli oraz informacja dotycząca działań podejmowanych w ramach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, z której wynika iż: 1. W przypadku gdy członek rodziny osoby składającej wniosek o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych pracuje/przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, wniosek o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych wraz z kompletem 3
dokumentów zostaje przekazany do Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie Zamiejscowe Stanowisko Pracy w Oświęcimiu. W 2014 roku Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Osieku przekazał jeden wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego (wniosek z 14 stycznia 2014 r.) do Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie - Zamiejscowe Stanowisko Pracy w Oświęcimiu. W powyższej sprawie ustalono (informacja zwrotna w roku 2015), że: - przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego mają zastosowanie w okresie od 1stycznia 2014 r. do 24 listopada 2014 r., - przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego nie mają zastosowania w okresie od 25 listopada 2014 r. do nadal, a organem właściwym do ustalenia prawa do świadczeń jest Wójt Gminy Osiek. W związku z powyższym w 2015 r. Kierownik Ośrodka ustalił prawo do wnioskowanego świadczenia za okres nie objęty koordynacją. 2. W 2014 roku w dwóch sprawach Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Osieku zwrócił się z pytaniem do Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie - Zamiejscowe Stanowisko Pracy w Oświęcimiu, czy w danej sprawie zachodzi koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. W jednej sprawie ustalono, że nie mają zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Informację dołączono do akt sprawy. W drugiej sprawie ustalono, że mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Organ uchylił dwie decyzje własne w trybie art.23 a ust.5 ustawy o świadczeniach rodzinnych ( ) oraz jedną w trybie art.156 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego (t.j.: Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm.) ( ). Decyzje zostały przekazane do Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie - Zamiejscowe Stanowisko Pracy w Oświęcimiu. Sprawa w toku. 3. W 2014 roku w jednej sprawie Marszałek Województwa Małopolskiego odmówił mieszkańcowi Gminy Osiek prawa do wnioskowanych świadczeń rodzinnych. Decyzję odłożono do akt sprawy. Strona nie składała w Ośrodku wniosku o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych na dany okres (wniosek o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych złożony został bezpośrednio do Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie). 4. W trzech sprawach Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie Zamiejscowe Stanowisko Pracy w Oświęcimiu poinformował Ośrodek Pomocy Społecznej o złożeniu przez mieszkańców Gminy Osiek wniosków o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.. W trakcie kontroli poddano analizie dokumentację postępowań dotyczących świadczeniobiorców, którym wypłacono zasiłki rodzinne wraz z dodatkami z tytułu urodzenia dziecka, opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, samotnego wychowywania dziecka, wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, rozpoczęcia roku szkolnego, podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania oraz dokumentację osób, którym przyznano zasiłek pielęgnacyjny, zasiłek dla opiekunów, świadczenie pielęgnacyjne oraz pomoc finansową realizowaną w ramach rządowego programu wspierania osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne. Ponadto, przeanalizowano akta spraw dotyczących jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka oraz decyzje odmowne w sprawie ustalenia prawa do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami oraz świadczeń opiekuńczych. Kontroli poddano dokumentację do następujących decyzji przyznających poszczególne świadczenia rodzinne: Zasiłki rodzinne wraz z dodatkami: GOPS.5020.191.2014, GOPS.5020.93.2014, GOPS.5020.94.2014, 4
GOPS.5020.103.2014, GOPS.5020.136.2014, GOPS.5020.15.2014, GOPS.5020.38.2014, GOPS.5020.29.2014, GOPS.5020.167.2014, GOPS.5020.142.2014, GOPS.5020.134.2014, GOPS.5020.116.2014, GOPS.5020.52.2014, GOPS.5020.27.2014, GOPS.5020.121.2014, GOPS.5020.162.2014, GOPS.5020.56.2014, GOPS.5020.192.2014, GOPS.5020.176.2014, GOPS.5020.84.2014, GOPS.5020.11.2014, GOPS.5020.190.2014, GOPS.5020.19.2014, GOPS.5020.107.2014, GOPS.5020.8.2014, GOPS.5020.172.2014, GOPS.5020.155.2014, GOPS.5020.174.2014, GOPS.5020.173.2014, GOPS.5020.5.2014, GOPS.5020.96.2014, GOPS.5020.14.2014, GOPS.5020.92.2014, GOPS.5020.170.2014, GOPS.5020.127.2014, GOSP.5020.81.2014, GOPS.5020.152.2014. Dodatki z tytułu: 1. Urodzenia dziecka: GOPS.5020.191.2014, GOPS.5020.192.2014, GOPS.5020.176.2014, GOPS.5020.84.2014, GOPS.5020.11.2014, GOPS.5020.190.2014, GOPS.5020.5.2014, GOPS.5020.14.2014, GOSP.5020.81.2014. 2. Opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego: GOPS.5020.142.2014, GOPS.5020.52.2014, GOPS.5020.27.2014, GOPS.5020.121.2014, GOPS.5020.6.2014, GOPS.5020.19.2014, GOPS.5020.8.2014, GOPS.5020.155.2014. 3. Samotnego wychowywania dziecka: GOPS.5020.116.2014, GOPS.5020.96.2014, GOPS.5020.92.2014. 4. Wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej: GOPS.5020.136.2014, GOPS.5020.15.2014, GOPS.5020.38.2014, GOPS.5020.29.2014, GOPS.5020.167.2014, GOPS.5020.11.2014, GOPS.5020.172.2014, GOPS.5020.173.2014, GOPS.5020.5.2014, GOPS.5020.96.2014, GOPS.5020.92.2014, GOPS.5020.170.2014. 5. Kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego: GOPS.5020.38.2014, GOPS.5020.29.2014, GOPS.5020.52.2014, GOPS.5020.27.2014, GOPS.5020.162.2014, GOPS.5020.96.2014, GOPS.5020.16.2014, GOPS.5020.170.2014, GOPS.5020.127.2014. 6. Rozpoczęcia roku szkolnego: GOPS.5020.93.2014, GOPS.5020.94.2014, GOPS.5020.103.2014, GOPS.5020.136.2014, GOPS.5020.15.2014, GOPS.5020.38.2014, GOPS.5020.29.2014, GOPS.5020.167.2014, GOPS.5020.134.2014, GOPS.5020.52.2014, GOPS.5020.121.2014, GOPS.5020.162.2014, GOPS.5020.56.2014, GOPS.5020.107.2014, GOPS.5020.172.2014, GOPS.5020.174.2014, GOPS.5020.173.2014, GOPS.5020.5.2014, GOPS.5020.96.2014, GOPS.5020.92.2014, GOPS.5020.127.2014, GOPS.5020.152.2014. 7. Podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania, w związku z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły: GOPS.5020.96.2014, GOPS.5020.65.2014. 5
8. Podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania, w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły: GOPS.5020.93.2014, GOPS.5020.94.2014, GOPS.5020.103.2014, GOPS.5020.134.2014, GOPS.5020.56.2014, GOPS.5020.107.2014, GOPS.5020.172.2014, GOPS.5020.174.2014, GOPS.5020.173.2014, GOPS.5020.152.2014. Zasiłek pielęgnacyjny: GOPS.5021.27.2014, GOPS.5021.21.2014, GOPS.5021.5.2014, GOPS.5021.15.2014, GOPS.5021.29.2014, GOPS.5021.18.2014, GOPS.5021.12.2014, GOPS.5021.25.2014, GOPS.5021.28.2014, GOPS.5021.8.2014. Specjalny zasiłek opiekuńczy: - brak Świadczenie pielęgnacyjne /zmieniające wysokość świadczenia/: GOPS.5022.11.1.2013, GOPS.5022.6.1.2013, GOPS.5022.8.1.2013, GOPS.5022.10.1.2013, GOPS.5022.3.1.2013, GOPS.5022.7.1.2013, GOPS.5022.9.1.2013, GOPS.5022.14.1.2013. Pomoc finansowa realizowana w ramach rządowego programu wspierania osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne: GOPS.5026.1.20.2014, GOPS.5026.1.2.2014, GOPS.5026.1.24.2014, GOPS.5026.1.6.2014, GOPS.5026.1.19.2014, GOPS.5026.1.1.2014, GOPS.5026.1.33.2014, GOPS.5026.1.15.2014, GOPS.5026.1.12.2014, GOPS.5026.1.30.2014, GOPS.5026.1.17.2014, GOPS.5026.1.35.2014, GOPS.5026.1.9.2014, GOPS.5026.1.27.2014, GOPS.5026.1.8.2014, GOPS.5026.1.26.2014. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka: GOPS.5023.61.2014, GOPS.5023.21.2014, GOPS.5023.84.2014, GOPS.5023.33.2014, GOPS.5023.62.2014, GOPS.5023.3.2014, GOPS.5023.46.2014, GOPS.5023.89.2014, GOPS.5023.73.2014, GOPS.5023.65.2014, GOPS.5023.71.2014, GOPS.5023.35.2014, GOPS.5023.8.2014, GOPS.5023.47.2014, GOPS.5023.86.2014, GOPS.5023.75.2014. Decyzje odmowne dotyczące świadczeń rodzinnych: GOPS.5020.59.2014, GOPS.5020.99.2014, GOPS.5020.184.2014, GOPS.5020.76.2014, GOPS.5021.23.2014. Zasiłek dla opiekunów: GOPS.5026.3.2.2014, GOPS.5026.3.3.2014, GOPS.5026.3.1.2014, GOPS.5026.3.8.2014, GOPS.5026.3.7.2014. Decyzja odmowna dotycząca zasiłków dla opiekunów: GOPS.5026.3.7.1.2014. Stwierdzono, iż: 1. Decyzje w sprawie ustalenia prawa do poszczególnych świadczeń rodzinnych wydawano bez oznaczenia organu administracji publicznej, o czym stanowi art. 107 1 ustawy z dnia 6
14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 267, z późn. zm.). W myśl art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 114) zadania w zakresie świadczeń rodzinnych realizuje jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej organ właściwy, którym w świetle art. 3 pkt 11 cytowanej ustawy jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie rodzinne lub otrzymującej świadczenie rodzinne, np. decyzje o nr: GOPS.5020.142.2014 z 3 listopada 2014 r., GOPS.5020.93.2014 z 3 listopada 2014 r., GOPS.5021.12.2014 z 11 kwietnia 2014 r., GOPS.5023.65.2014 z 15 października 2014 r., GOPS.5022.6.1.2013 10 czerwca 2014 r. Uwaga pokontrolna: Sugeruje się zmianę zasady wydawania decyzji administracyjnych w zakresie świadczeń rodzinnych, które winny zawierać oznaczenie organu wydającego decyzję, tj. prezydenta miasta, burmistrza, wójta. Decyzje te winien podpisywać wójt, burmistrz, prezydent miasta lub upoważniony przez niego pracownik na podstawie art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 114, z późn. zm.). 2. Decyzje w sprawie ustalenia prawa do zasiłków dla opiekunów wydawano bez oznaczenia organu administracji publicznej, o czym stanowi art. 107 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 267, z późn. zm.). W myśl art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 114), w związku z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2014 r., poz. 567), zadania w zakresie świadczeń rodzinnych realizuje jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej organ właściwy, którym w świetle art. 3 pkt 11 cytowanej ustawy jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o zasiłek dla opiekunów, np. decyzje o nr: GOPS.5026.3.3.2014 z 20 czerwca 2014 r., GOPS.5026.3.7.2014 z 28 lipca 2014 r. Uwaga pokontrolna: Sugeruje się zmianę zasady wydawania decyzji administracyjnych w zakresie ustalania i wypłaty zasiłków dla opiekunów, które winny zawierać oznaczenie organu wydającego decyzję, tj. prezydenta miasta, burmistrza, wójta. Decyzje te winien podpisywać wójt, burmistrz, prezydent miasta lub upoważniony przez niego pracownik na podstawie art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 114, z późn. zm.), w związku z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2014 r., poz. 567). W pozostałych skontrolowanych aktach spraw dotyczących ustalenia prawa do poszczególnych świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów znajdowały się wnioski, niezbędne zaświadczenia i oświadczenia oraz decyzje administracyjne. Wymienione dokumenty spełniały wymogi formalne, zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych oraz k.p.a. Wysokość przyznanych świadczeń była adekwatna do kwot określonych przepisami w zakresie świadczeń rodzinnych oraz zasiłków dla opiekunów. W rozstrzygnięciu decyzji informowano stronę o wysokości przyznanego świadczenia, zasiłku i okresie jego pobierania. W przypadku świadczeniobiorców długotrwale pobierających zasiłek pielęgnacyjny, Ośrodek prowadził korespondencję z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych lub Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego celem weryfikacji ciągłości uprawnień tych osób do zasiłku pielęgnacyjnego. Zgodnie z art. 80 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267, z późn. zm.) Organ 7
administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.. Pani Maria Kufel Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Osieku złożyła wyjaśnienie, które dołączono do akt kontroli. Realizacja zadań zleconych wynikających z ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859). Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej realizowane były na podstawie wewnętrznych aktów normatywnych wydanych przez: Wójta Gminy Osiek lub Radę Gminy Osiek dla Pani Marii Kufel kierującej Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Osieku: - uchwała Nr XXV/194/2008 z dnia 30 grudnia 2008 r. - upoważnienie wprowadzone zarządzeniem Nr 61/2010 z dnia 30 czerwca 2010 r. Stwierdzono, iż osoba przekazująca informacje do biura informacji gospodarczej o zobowiązaniu dłużnika alimentacyjnego nie posiada upoważnienia organu właściwego, o czym stanowi, art. 8c ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859). Pismem z 23 lipca 2015 r. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Osieku zawnioskowała do Wójta Gminy Osiek o wydanie przedmiotowego upoważnienia dla p. Sabiny Grzywa - pracownika Ośrodka realizującego zadania z zakresu funduszu alimentacyjnego. W podstawach prawnych decyzji dotyczących ustalania prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego powoływano zapisy: - ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 1228 z późn. zm.); - rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzorów wniosku, zaświadczeń i oświadczeń o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 123, poz. 836 z późn. zm.); - ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn. zm.); - uchwały Nr XXV/194/2008 Rady Gminy Osiek z dnia 30 grudnia 2008 r. w sprawie upoważnienia Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Osieku do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej. Zespołowi kontrolnemu przedłożona została informacja dotycząca statystyki świadczeń z funduszu alimentacyjnego, którą włączono do akt kontroli. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego: GOPS.5120.10.2014, GOPS.5120.13.2014, GOPS.5120.12.2014, GOPS.5120.6.2014, GOPS.5120.19.2014, GOPS.5120.15.2014, GOPS.5120.9.2014, GOPS.5120.5.2014. Stwierdzono, iż: 1. Decyzje wydane na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859) wydawano bez oznaczenia organu administracji publicznej o czym stanowi art. 107 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267, z późn. zm.). W myśl art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 859) postępowania w sprawie świadczeń z funduszu alimentacyjnego prowadzi organ właściwy wierzyciela, którym 8
w świetle art. 2 pkt 10 cytowanej ustawy jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej, np. decyzje o nr: GOPS.5120.12.2014 z 10 października 2014 r., GOPS.5120.13.2014 z 10 października 2014 r. Uwaga pokontrolna: Sugeruje się zmianę zasady wydawania decyzji administracyjnych w zakresie świadczeń z funduszu alimentacyjnego, które winny zawierać oznaczenie organu wydającego decyzję, tj. prezydenta miasta, burmistrza, wójta. Decyzje te winien podpisywać wójt, burmistrz, prezydent miasta lub upoważniony przez niego pracownik na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859). 2. Postępowanie administracyjne w sprawie uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych zostało wszczęte pismem znak: GOPS.5160.32.2014 z 30 września 2014 r. Wydanie decyzji znak: GOPS.5160.28.2015 w ww. zakresie nastąpiło 30 czerwca 2015 r., tj. po upływie terminu określonego w art. 35 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267, z późn. zm.). Ponadto, nie zawiadomiono strony o powodach nie załatwienia sprawy w terminie oraz o wyznaczeniu nowego terminu jej załatwienia, stosownie do zapisu art. 36 ww. ustawy. Analogiczną sytuację stwierdzono w przypadku decyzji w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego, znak: GOPS.5140.12.2014 z 3 listopada 2014 r. Zalecenie: Przestrzeganie terminu załatwiania spraw, w trybie art. 35 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267, z późn. zm.), który stanowi, iż Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. (...) Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. (...), w związku z art. 36 ww. Kodeksu postępowania administracyjnego, stanowiącym cyt.: O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 lub w przepisach szczególnych organ administracji publicznej jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. (...).. Termin realizacji: Zalecenie należy realizować niezwłocznie po otrzymaniu niniejszego wystąpienia. 3. W dacie wydania decyzji znak: GOPS.5120.10.2014 z 10 października 2010 r. ustalającej prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego popełniono błąd pisarski. Postanowieniem z 29 lipca 2015 r., zgodnie z art. 113 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267, z późn. zm.), dokonano sprostowania błędu. Postępowanie wobec dłużników alimentacyjnych Zespołowi kontrolnemu przedłożona została informacja dotycząca działań podejmowanych wobec dłużników alimentacyjnych. Z przeprowadzonej w czasie kontroli analizy dokumentacji dłużników prowadzonych przez jednostkę jako organ właściwy dłużnika oraz sprawozdań przesłanych przez jednostkę do Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie dotyczących działań wobec dłużników alimentacyjnych za rok 2014 wynika, iż: 1. Nie wydawano decyzji administracyjnych o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych, o czym stanowi art. 5 ust. 3a ustawy 9
z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859). Decyzje o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych zostały wydane w roku 2015 r. 2. Nie zobowiązywano dłużników alimentacyjnych do zarejestrowania się jako bezrobotny albo jako poszukujący pracy w przypadku braku możliwości zarejestrowania się jako bezrobotny, o czym stanowi art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859). Nie zobowiązywano dłużników alimentacyjnych do zarejestrowania się jako bezrobotny albo jako poszukujący pracy w przypadku braku możliwości zarejestrowania się jako bezrobotny, z uwagi na fakt, iż żaden z dłużników alimentacyjnych, z którym w roku 2014 przeprowadzono wywiad alimentacyjny nie spełniał takich warunków. Byli to dłużnicy, którzy już posiadali status osoby bezrobotnej lub poszukującej pracy, bądź też renciści lub pracujący. 3. Nie kierowano wniosków do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego, o czym stanowi art. 5 ust. 3b ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859). W 2014 roku nie kierowano wniosków do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego gdyż nie zachodziły okoliczności uprawniające do wystąpienia z takimi wnioskami. Wydane przez Ośrodek decyzje o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stały się ostateczne w 2015 roku. Sprawy w toku. 4. Nie kierowano wniosków do starosty o uchylenie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy, o czym stanowi art. 5 ust. 6 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859). W 2014 roku nie kierowano wniosków do starosty o uchylenie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy, wobec nie spełniania przez dłużników alimentacyjnych warunków określonych w art. 5 ust. 6 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. 5. Nie kierowano wniosków do Prokuratury o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny, o czym stanowi art. 5 ust. 3b ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859). W 2014 roku nie kierowano wniosków do prokuratury o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.- Kodeks karny. Wydane przez Ośrodek decyzje o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych zostały wydane dopiero w 2015 roku. Sprawy w toku. 6. Nie występowano do kierownika ośrodka pomocy społecznej o udzielenie informacji, dotyczących dłużnika alimentacyjnego pochodzących z rodzinnego wywiadu środowiskowego, jeżeli są w posiadaniu ośrodka, przeprowadzonego na podstawie przepisów o pomocy społecznej, nie wcześniej niż trzy miesiące od dnia wystąpienia o udzielenie informacji, o czym stanowi art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859). Nie występowano do kierownika ośrodka pomocy społecznej o udzielenie informacji, dotyczących dłużnika alimentacyjnego pochodzących z rodzinnego wywiadu środowiskowego. Przeprowadzone wywiady alimentacyjne wskazywały, iż część dłużników nie była klientami pomocy społecznej zatem nie przeprowadzono postępowania. Informacje na temat dłużników, korzystających z pomocy społecznej są przekazywane na bieżąco, ponieważ fundusz alimentacyjny jest realizowany w GOPS. 7. Nie przekazywano komornikom sądowym informacji mających wpływ na egzekucję zasądzonych świadczeń alimentacyjnych pochodzących z rodzinnego wywiadu środowiskowego, o czym stanowi art. 5 ust. 1, w związku z art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859). Nie przekazywano komornikom sądowym informacji mających wpływ na egzekucję zasądzonych świadczeń alimentacyjnych pochodzących z rodzinnego wywiadu środowiskowego. W 2014 r. 2 dłużników korzystało z pomocy społecznej, w tym 1 dłużnik był uprawniony do zasiłku okresowego z tyt. bezrobocia w okresie I-VI 10
2014, 1 dłużnik był uprawniony do jednorazowego specjalnego zasiłku celowego z tyt. opuszczenia z zakładu karnego. Informacje te nie miały wpływu na egzekucję zasądzonych świadczeń alimentacyjnych. Ponadto informacje dotyczące dłużników na podstawie wywiadów środowiskowych są przekazywane Kancelarii Komornika w odpowiedzi na ich wnioski kierowane bezpośrednio do działu pomocy społecznej. W 2014 r. Komornik Sądowy nie wystąpił z żadnym wnioskiem o udostępnienie danych dotyczących dłużników alimentacyjnych. Wnioski o udostępnienie danych były kierowane przez Komornika do działu pomocy społecznej w 2013 r. oraz w 2015 r. 8. Nie informowano sądu o bezczynności lub wszelkich przejawach opieszałości komornika sądowego prowadzącego postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu, o czym stanowi art. 3 ust. 8 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859). Ponieważ współpraca z komornikami działa bez zastrzeżeń. Nie formułowano zaleceń do punktów od 1 do 8 z uwagi na szczegółowe wyjaśnienia złożone w trakcie czynności kontrolnych, które znalazły potwierdzenia w skontrolowanych aktach. 9. Nie występowano z powództwem o ustalenie alimentów od innych osób, o czym stanowi art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859). Część dłużników alimentacyjnych jest klientami pomocy społecznej i z wywiadów środowiskowych wynika, że osoby zobowiązane do alimentacji zmarły bądź znajdują się w trudnej sytuacji materialnej. Informacje o innych osobach zobowiązanych do alimentacji pozyskiwane są także od wierzycieli w trakcie składania wniosków o ustalenie prawa do świadczeń alimentacyjnych. Wynika z nich jednak, że dziadkowie to najczęściej emeryci, renciści, osoby w podeszłym wieku, w trudnej sytuacji ekonomicznej, o niskich dochodach, sami wymagający pomocy ze strony innych osób. Wystąpienie do sądu z powództwem ustalenia alimentów naraziło by te osoby na pogorszenie ich sytuacji ekonomicznej, zdrowotnej oraz nasilenie już istniejących konfliktów rodzinnych. Uwaga pokontrolna: Sugeruje się realizowanie działania, o którym mowa w art. 7 ustawy z dnia ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 859), tj. występowanie z powództwem o ustalenie alimentów od innych osób. Działanie to ma bowiem na celu zwiększenie stopnia ściągalności zobowiązań od dłużników alimentacyjnych. Warunkiem poprawy skuteczności egzekucji alimentów jest pełne wykorzystanie przez gminę wszystkich instrumentów przewidzianych w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, również tych fakultatywnych w zakresie postępowania prowadzonego w stosunku do dłużników alimentacyjnych. Decyzje dotyczące zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego: GOPS.5140.1.2014, GOPS.5140.10.2014, GOPS.5140.11.2014, GOPS.5140.12.2014, GOPS.5140.13.2014, GOPS.5140.9.1.2014, GOPS.5140.7.2014, GOPS.5140.6.2014. Decyzje dotyczące uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych: - brak W pozostałych skontrolowanych aktach spraw dotyczących ustalenia prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz postępowań prowadzonych wobec dłużników alimentacyjnych, znajdowały się wnioski, niezbędne zaświadczenia i oświadczenia oraz decyzje administracyjne. Wymienione dokumenty spełniały wymogi formalne, zgodnie z ustawą o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz k.p.a. 11
Wysokość przyznanych świadczeń była adekwatna do kwot określonych przepisami w zakresie funduszu alimentacyjnego. W rozstrzygnięciu decyzji informowano stronę o wysokości przyznanego świadczenia i okresie jego pobierania. W 2014 r. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS) w Osieku, wydatkował ze środków budżetu państwa na świadczenia z funduszu alimentacyjnego kwotę w wysokości 91 700,00 zł. Z tej kwoty od dłużników alimentacyjnych wpłynęło 17 380,66 zł, co stanowi 18,95% kwoty świadczeń wypłaconych. Braki w ściągalności w 2014 r. wyniosły 81,05%. W porównaniu z 2013 r. ściągalność zmniejszyła się o 15,58%. Realizacja zaleceń pokontrolnych: W 2010 r. w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej (GOPS) w Osieku przeprowadzono kontrolę problemową realizacji zadań zleconych z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, z późn. zm.) oraz dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1378, z późn. zm.). Kontrola sformułowała zalecenia, które zostały zrealizowane. Na podstawie art. 49 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092) zwracam się z prośbą, o poinformowanie mnie w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia o sposobie wykonania zaleceń, wykorzystania wniosków lub przyczynach ich nie wykorzystania albo o innym sposobie usunięcia stwierdzanych nieprawidłowości oraz uchybień. Niezależnie od powyższego, proszę o powiadomienie mnie o wykonaniu poszczególnych zaleceń pokontrolnych w terminie 14 dni od momentu wykonania każdego z nich, jeżeli informacja o ich wykonaniu nie zostanie zawarta w zawiadomieniu o sposobie wykorzystania uwag i wykonaniu zaleceń pokontrolnych oraz podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań, a także jeśli wskazano inny termin wykonaniu zaleceń pokontrolnych. Zgodnie z art. 48 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092) od wystąpienia pokontrolnego nie przysługują środki odwoławcze. Z up. Wojewody Małopolskiego (-) mgr Katarzyna Nowaczyńska Kierownik Oddziału w Wydziale Polityki Społecznej Do wiadomości: Wójt Gminy Osiek 12