Kukurydza. Kukurydza odznacza się wszechstronnością użytkowania i jest wykorzystywana na cele: pastewne, spożywcze, przemysłowe. Jako pasza energetyczna (ziarno, kiszonka z całych roślin, kiszonka z kolb, zielonka) znajduje zastosowanie w żywieniu wszystkich gatunków zwierząt, zwłaszcza bydła i trzody chlewnej. Ze względu jednak na zbyt niską zawartość białka w stosunku do węglowodanów nie uważa się jej za pełnowartościową. Kukurydza nie ma zbyt wygórowanych wymagań glebowych i można ją uprawiać na różnych glebach z wyjątkiem podmokłych, zimnych, bardzo ciężkich i ilastych oraz suchych, piaszczystych. Najodpowiedniejsze są gleby głębokie, próchniczne, o dużej pojemności wodnej oraz ciepłe, przewiewne i zasobne w łatwo przyswajalne składniki pokarmowe. Ze względu na wytwarzanie dużej ilości masy, duże też jest zapotrzebowanie roślin na wodę, które zależne jest od fazy rozwojowej. Początkowo jest ono mniejsze (od kiełkowania do kwitnienia), by osiągnąć maksimum w okresie kwitnienia kukurydzy. W ostatnich latach można zauważyć, że w województwie podlaskim wzrósł areał uprawy kukurydzy, szczególnie tej uprawianej na kiszonkę. Zainteresowanie uprawą związane jest z rozwojem i specjalizacją w produkcji mleka. W roku 2013 rozpoczęto badanie odmian kukurydzy kiszonkowej w celu stworzenia LOZ dla województwa podlaskiego. Doświadczenia z kukurydzą PDOiR założono w 3 miejscowościach: SDOO Krzyżewo, ZDOO i PODR w Szepietowie. W badaniach uczestniczyło 13 odmian kukurydzy kiszonkowej, w roku 2014 14 odmian. Początkowe warunki termiczno wilgotnościowe w roku 2014 były niezbyt korzystne dla rozwoju młodych roślin kukurydzy. Chłodna I dekada maja z przymrozkami wydłużyła wschody. Opady deszczu w I dekadzie czerwca oraz wysokie temperatury w II dekadzie sprzyjają rozwojowi kukurydzy, który objawił się bardzo dobrym wczesnym wigorem. III dekada czerwca z bardzo niskimi temperaturami przy gruncie (27.06 0,1 C i 28.06 0,6 C) przyhamowały nieco wzrost roślin. Lipiec z niewielka ilością opadów i wysokimi temperaturami pozwolił osiągnąć wysokość roślin w granicach 315 cm, kosztem słabego zaziarnienie kolb. Pomimo tak zmiennych warunków pogodowych w okresie wegetacyjnym plony w roku 2014 były zadowalające.
Tabela. Kukurydza kiszonkowa odmiany badane w 2014 r. Lp. Odmiana Rok wpisania do: KRO 1 Smolan 2011 2 Rataj 2010 3 Kosmo 2003 4 Kadryl 2012 5 Lokata 2011 6 ES Convent 2013 7 ES Bombastic 8 ES Albatros 2012 9 ES Fireball 2012 10 ES Yeti 11 Sudrix 12 Ambrosini 2011 13 Touran 2008 14 Ronaldinio 2008 Hodowca (lub polski przedstawiciel dla odmian zagranicznych) Saaten Union Polska sp. z o.o. ul.straszewska 70, 62-100 Wągrowiec KWS Polska sp. z o.o Ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań KWS Polska sp. z o.o Ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań KWS Polska sp. z o.o Ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań
Tabela. Agrotechniczne i polowe warunki prowadzenia doświadczeń kukurydzy na kiszonkę w 2014 r. Wyszczególnienie Krzyżewo Kompleks glebowy 2 4 4 Klasa bonitacyjna gleby III b III b IV b ph gleby 5,5 6,1 6,82 Zasobność gleby mg/100 g P 2 0 5 K 2 0 Mg 13,9 12,7 9,7 15,0 8,7 8,3 49 mg/ 1l 97mg/ 1l 107 mg/ 1l Przedplon Pszenica ozima Pszenżyto ozime Jęczmień jary Data siewu 24.04 24.04 26.04 Data zbioru 10.09 08.09 12.09 Nawożenie N kg/ha 113 129 140 P 2 0 5 kg/ha 70 65 50 K 2 0 kg/ha 195 97 200 Nawożenie dolistne l/ha Herbicydy dawka Basfoliar 6-12-6-6 l/ha Lumax 537,5 SE 3,75 l/ha Hector Max 66,5WG 330 g/ha Wuxal Ascofol + Adob Zn (2,5 l/ha + 3,0 l/ha) Lumax 537,5 SE 4 l/ha Siarczan magnezu + Mocznik+ Adob Zn (10kg/ha +11kg/ha + 2 l/ha) x 2 Lumax 537,5 SE 4 l/ha Hector Max 66,5WG 333g/ha
Krzyżewo Krzyżewo Tabela. Plon świeżej masy roślin kukurydzy (dt/ha). 2013 2014 Lp. Odmiana Wczesność FAO Wzorzec dt/ha 777 808 626 737 647 595 591 611 1 SMOLAN 230 822 802 643 756 631 569 529 576 2 RATAJ 220 760 790 631 727 587 609 545 580 3 KOSMO 230 230 737 756 498 664 567 561 490 539 4 KADRYL 270-280 780 833 775 796 698 634 672 668 5 LOKATA 220 725 779 655 720 569 616 558 581 6 ES CONVENT 240-250 774 811 691 759 662 547 585 598 7 ES BOMBASTIC 230-240 751 797 661 736 628 507 565 567 8 ES ALBATROS 240 784 799 601 728 666 609 588 621 9 ES FIREBALL 250-260 - - - - 746 666 664 692 10 ES YETI - - - - 736 651 667 685 11 SUDRIX 270 - - - - 640 678 609 642 12 AMBROSINI 240 778 868 565 737 617 547 582 582 13 TOURAN 240 773 825 666 755 652 538 605 598 14 RONALDINIO 260 - - - - 655 600 616 624 15 DRIM 220 774 805 517 699 - - - - 16 NK COOLER 240 739 759 643 714 - - - - 17 KWS 5133 ECO 250 903 878 589 790 - - - -
Krzyżewo Krzyżewo Tabela. Plon suchej masy roślin kukurydzy (dt/ha). 2013 2014 Lp. Odmiana Wczesność FAO Wzorzec dt/ha 227 235 243 235 224 200 221 215 1 SMOLAN 230 237 224 249 237 237 201 211 216 2 RATAJ 220 225 228 239 231 195 199 200 198 3 KOSMO 230 230 228 175 201 201 225 203 183 204 4 KADRYL 270-280 212 226 288 242 226 195 231 217 5 LOKATA 220 206 218 233 219 201 212 210 208 6 ES CONVENT 240-250 220 234 285 246 209 160 197 189 7 ES BOMBASTIC 230-240 231 216 251 233 240 189 224 218 8 ES ALBATROS 240 235 281 221 246 221 211 216 216 9 ES FIREBALL 250-260 - - - - 243 204 240 229 10 ES YETI - - - - 274 234 278 262 11 SUDRIX 270 - - - - 200 212 205 206 12 AMBROSINI 240 236 278 240 251 236 200 249 228 13 TOURAN 240 244 234 266 248 219 175 223 206 14 RONALDINIO 260 - - - - 207 206 231 215 15 DRIM 220 220 222 226 223 - - - - 16 NK COOLER 240 213 246 240 233 - - - - 17 KWS 5133 ECO 250 249 274 220 248 - - - -
Tabela. Analiza materiału roślinnego w roku 2014. Lp. Odmiana Wczesność FAO zawartość białka w całych roślinach [%] włókno surowe [%] zawartość skrobi [%] cukry rozpuszczalne [%] Strawialność całych roślin [%] Krzyżewo Krzyżewo Krzyżewo Krzyżewo Krzyżewo 1 SMOLAN 230 7,6 7,5 14,7 18,7 38,3 29,8 5,9 7,3 72,2 65,7 2 RATAJ 220 6,4 8,2 16,1 14,7 35,5 35,4 7,3 6,6 71,7 71,9 3 KOSMO 230 230 6,9 7,0 16,0 19,4 34,9 27,4 7,9 8,4 71,7 64,6 4 KADRYL 270-280 6,0 5,8 20,4 22,5 26,3 20,2 8,7 10,9 64,5 59,2 5 LOKATA 220 6,8 7,8 16,6 14,9 32,8 35,3 8,4 7,4 69,6 70,4 6 ES CONVENT 240-250 6,9 5,3 18,9 18,6 29,7 29,8 6,5 10,4 64,4 65,0 7 ES BOMBASTIC 230-240 6,1 5,2 15,8 20,7 34,5 23,5 9,0 12,0 70,6 62,3 8 ES ALBATROS 240 6,3 6,8 20,6 17,6 26,1 26,7 8,1 11,3 63,8 68,2 9 ES FIREBALL 250-260 6,5 7,1 18,1 24,2 30,8 20,6 8,6 6,2 67,9 54,0 10 ES YETI - 6,3 6,7 18,3 15,4 28,6 31,5 9,7 11,5 67,9 70,8 11 SUDRIX 270 6,5 6,4 18,2 18,5 29,9 28,7 8,1 9,2 67,6 66,4 12 AMBROSINI 240 6,3 6,5 16,7 14,1 35,4 39,7 6,7 7,7 69,4 72,5 13 TOURAN 240 6,5 6,3 16,0 18,6 34,1 30,7 7,9 7,3 70,8 66,4 14 RONALDINIO 260 6,3 7,3 19,3 18,5 28,7 28,5 7,5 6,8 66,8 65,6