Kukurydza. Uwagi ogólne

Transkrypt

1 Kukurydza Uwagi ogólne Postęp w hodowli oraz znajomość właściwej agrotechniki były bodźcem do powiększenia powierzchni uprawy tego gatunku w Polsce, także i w woj. pomorskim. Obecnie na terenie naszego województwa kukurydzę uprawia się na obszarze około 17,7 tys. ha, z czego ponad 19% powierzchni uprawy przeznaczone jest na ziarno. W ciągu ostatnich dziesięciu lat powierzchnia uprawy kukurydzy w województwie pomorskim zwiększyła się prawie trzykrotnie. Spowodowane jest to zmianami klimatycznymi oraz tym, że częściowo udało się ograniczyć wymagania termiczne odmian. Przyjmuje się, że właściwy dobór odmiany wpływa aż w 30% na sukces w uprawie kukurydzy. Odmiany kukurydzy przeznaczone do uprawy na ziarno powinny charakteryzować się wysokim potencjałem plonowania, wczesnością dostosowaną do rejonu uprawy, odpornością na fuzaryjną łamliwość łodyg i kolb, głownię guzową, drobną plamistość liści oraz na wylęganie korzeniowe. Odmiany kukurydzy o korzystniej strukturze kolb - dużym udziale ziarna i małym udziale rdzeniamogą być wykorzystywane w produkcji kiszonki z odkoszulkowanych i rozdrobnionych kolb (CCM). CCM jest bardzo efektywną paszą stosowaną w żywieniu świń. Odmiany do uprawy na kiszonkę powinny charakteryzować się wysokim plonem suchej masy łodyg, liści i kolb (tzw. ogólny plon s.m.), wysokim udziałem suchej masy kolb (ponad 50%) w ogólnym plonie suchej masy i wysoką zawartością suchej masy w całych roślinach przy zbiorze (28-32%). Przy wyborze odmian ważna jest cecha stay green". Polega ona na tym, że łodygi i liście zachowują zieloność w okresie dojrzewania, co umożliwia dłuższą akumulację składników pokarmowych i większą koncentrację suchej masy w kolbach. Wydłużony jest okres zbioru, a masa z tych odmian łatwiej się zakisza (dzięki wyższej zawartości wody w liściach i łodygach). Bardzo ważna jest również ich wczesność, dostosowana do rejonu uprawy. Wczesność odmian określana jest skalą FAO. Odmiany wczesne o FAO do 220 i średnio wczesne o FAO do 250 mogą być przydatne zarówno na ziarno, jak i kiszonkę. W rejonie Polski Północnej na ziarno powinny być uprawiane mieszańce bardzo wczesne i wczesne (FAO do ), a na kiszonkę również mieszańce wczesne i średniowczesne, najlepiej o liczbie FAO O tym jak ważny jest rynek odmian w Polsce świadczy stan krajowego rejestru odmian kukurydzy, który na koniec 2012 roku wynosi 163 odmiany. W 2012 roku zarejestrowano 17 odmian z czego 9 przydatnych do uprawy na ziarno i 8 na kiszonkę, skreślono z krajowego rejestru 12 odmian. Polski Związek Producentów Kukurydzy sfinansował doświadczenie na ziarno w warunkach województwa pomorskiego. Ideą tego doświadczenia jest sprawdzenie na przestrzeni kilku lat, które odmiany mogą się sprawdzić w klimacie naszego województwa. Doświadczenie to prowadzone jest w SDOO. Podobne doświadczenie wykonano w województwie zachodniopomorskim (SDOO Białogard), warmińsko mazurskim (SDOO Wrócikowo) i podlaskim (SDOO Krzyżewo). W SDOO wykonano również doświadczenie na kiszonkę, którego wyniki przedstawiono na tle średniej krajowej. Warunki prowadzenia i wyniki doświadczeń. Doświadczenia założono na glebie klasy II, w czterech powtórzeniach. Pojedyncze poletko do zbioru miało w doświadczeniu na kiszonkę m 2, natomiast w doświadczeniu na ziarno 16,32 m 2. Warunki pogodowe w 2012 roku sprzyjały uprawie kukurydzy. Stan roślin do zbiorów był bardzo dobry. Uzyskano zadowalające wyniki plonowania odmian zarówno w doświadczeniu na ziarno jak i na kiszonkę. Ziarno kukurydzy było bardziej dojrzałe i o mniejszej wilgotności niż w latach ubiegłych. Presja chorób była znikoma. Wystąpiła w nieznacznym nasileniu plamistość pochew liściowych i drobna plamistość liści kukurydzy. Chorób fuzaryjnych i porażenia głownią nie zaobserwowano, podobnie jak i nie wystąpiły szkodniki tj. omacnica prosowianka i stonka kukurydziana. W niniejszej publikacji przedstawiono wyniki najważniejszych cech gospodarczych kukurydzy dla Radostowa na tle średniej krajowej z 2012 roku. Wykaz badanych odmian, warunki prowadzenia doświadczeń i wyniki ogólne

2 przedstawiono we wspólnych tabelach dla obu doświadczeń. Wyniki wartości gospodarczej kukurydzy na ziarno i na kiszonkę przedstawiono w odrębnych tabelach. Łącznie w doświadczeniach z kukurydzą na ziarno i na kiszonkę w 2012 r. przebadano 33 odmiany (w tym 26 odmian z Krajowego Rejestru i 7 odmian ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, włączone do doświadczeń PDOiR na podstawie wyników doświadczeń rozpoznawczych). W doświadczeniu z kukurydzą na ziarno brało udział 14 odmian, natomiast z kukurydzą na kiszonkę 24 odmiany. Tabela 11.1 Kukurydza. Odmiany badane. Rok zbioru: Lp. Odmiana Klasa wczesności wpisania FAO do Krajowego Rejestru Typ Udział w doświadczeniach Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce Amadeo SC K KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 2 Ambrosini TC Z,K KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 3 ES Cirrius TC Z Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wiece 12, Poznań 4 ES Palazzo SC Z,K Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wiece 12, Poznań 5 ES Zizou TC Z,K Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wiece 12, Poznań 6 Inoxx SC Z 7 Konsulixx SC Z,K R.A.G.T. Semences Polska sp. z o.o., Łysomice, ul Sadowa 10A R.A.G.T. Semences Polska sp. z o.o., Łysomice, ul Sadowa 10A 8 Laurinio TC Z KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 9 LG SC K 10 NK Ravello SC Z Limagrain CESESE o w Polsce, ul. Ks. Piotra Wawrzyniaka 2, Komorniki Syngenta Seeds sp. z o.o Warszawa, ul. Powązkowska 44C 11 Ricardinio SC Z,K KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 12 Silvinio TC Z KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 13 SY Cooky SC Z Syngenta Seeds sp. z o.o Warszawa, ul. Powązkowska 44C 14 Cassilas SC K KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 15 Es Albatros SC K Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wiece 12, Poznań 16 Geoxx SC K R.A.G.T. Semences Polska sp. z o.o., Łysomice, ul Sadowa 10A 17 Grosso SC K KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8

3 18 MAS 27 L SC K 19 PB SC K Maisadour Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Pokrzywno 3a Pioneer Hi-Bred NESD GmbH oddział w Polsce, Poznań, Aleje Solidarności Santurio TC K KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 21 Sumas SC K Saaten-Union Polska sp. z o. o., Wągrowiec, ul. Straszewska Touran TC K KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 23 ES Fireball SC K Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wiece 12, Poznań 24 Kadryl TC K Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o. o., ul. Zbożowa 4, Kraków 25 MAS24A TC K 26 Subito SC K 27 NK Falkone 230 CCA SC Z 28 P CCA SC Z 29 Saludo 220 CCA SC Z Maisadour Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Pokrzywno 3a Saaten-Union Polska sp. z o. o., Wągrowiec, ul. Straszewska 70 Syngenta Seeds sp. z o.o Warszawa, ul. Powązkowska 44C Pioneer Hi-Bred NESD GmbH oddział w Polsce, Poznań, Aleje Solidarności 46 R.A.G.T. Semences Polska sp. z o.o., Łysomice, ul Sadowa 10A 30 ES Archimedes 250 CCA TC K Rolagra, Błażej Springer, Śrem, ul. Chłapowskiego 22/14 31 PR39T CCA SC K 32 Sumaris 260 CCA SC K 33 Susann 280 CCA SC K Pioneer Hi-Bred NESD GmbH oddział w Polsce, Poznań, Aleje Solidarności 46 Saaten-Union Polska sp. z o. o., Wągrowiec, ul. Straszewska 70 Saaten-Union Polska sp. z o. o., Wągrowiec, ul. Straszewska 70 Kol. 2,3,4 i 6 według Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce COBORU Słupia Wielka 2012 Kol. 2: klasyfikacja wczesności FAO do 220 wczesne, średniowczesne, średniopóźne. Kol 3: CCA Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych, włączona do doświadczeń PDOiR na podstawie wyników doświadczeń rozpoznawczych, nie wpisana do krajowego rejestru. Kol. 4: typ odmiany: SC mieszaniec pojedynczy, TC mieszaniec trójliniowy, mieszaniec podwójny Kol. 5: udział w doświadczeniach: K na kiszonkę, Z na ziarno.

4 Tabela 11.2 Kukurydza. Warunki polowe doświadczeń,. Rok zbioru: Rodzaj doświadczenia Kukurydza na ziarno Kukurydza na kiszonkę Powiat Tczew Tczew Kompleks rolniczej przydatności gleby pszenny bardzo dobry pszenny bardzo dobry Klasa bonitacyjna gleby II II PH gleby w KCl 6,6 6,6 Przedplon Pszenica ozima Pszenica ozima Data siewu (dzień, m-c, rok) Data zbioru dzień, m-c, rok) Omłot Nawożenie mineralne Wczesne Średniowszesne Średniopóźne i późne N (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Środki ochrony roślin Herbicyd przed wschodami (nazwa, dawka/ha) Adengo 315 SC (0,44l/ha) Adengo 315 SC (0,44l/ha) Herbicyd po wschodach (nazwa, dawka/ha) Laudis 440D (2 l/ha) Laudis 440D (2 l/ha) Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Fastac 100 EC(0,1l) Karate Zeon 050 SC (0,1 l) Fastac 100 EC(0,1l) Karate Zeon 050 SC (0,1 l) Tabela 11.3 Kukurydza. Wyniki ogólne doświadczeń,. Rok zbioru: Rodzaj doświadczenia Lp. Cecha Kukurydza na ziarno Kukurydza na kiszonkę wczesne średniowczesne średniopóźne 1 Data wschodów (dzień, m-c, rok) Stan roślin po wschodach (skala 9 o ) 8,9 9,0 9,0 8,9 3 Wczesny wigor roślin (skala 9 o ) 8,8 8,8 8,9 8,8 3 Pojawienie się znamion (dzień, m-c, rok)

5 4 Dojrzałość ciastowata (dzień, m-c, rok) Dojrzałość pełna (dzień, m-c, rok) Wyleganie korzeniowe (%) Nie wystąpiło Nie wystąpiło Nie wystąpiło Nie wystąpiło 7 Porażenie przez choroby (skala 9 o ) 8 - plamistość pochew liściowych 7,4 8,1 8,0 7,3 - drobna plamistość liści kukurydzy 7,8 8,0 8,4 8,3 9 Wysokość roślin (cm) Utrzymanie zieleni (skala 9 o ) 5,0 11 Wilgotność ziarna przy zbiorze (%) 33,7

6 Tabela 11.4 Kukurydza na ziarno. Plon ziarna i zawartość suchej masy w ziarnie. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian. Rok zbioru LP. wzorzec Odmiana Plon ziarna, w dt/ha (% wzorca) Średnia Wilgotność ziarna przy zbiorze w % (% wzorca) Średnia Wysokość roślin cm Kolby produkcyjne szt/rośliny Udział ziarna w masie kolb % Plamistość pochew liściowych skala 9 o odchylenia od wzorca Drobna plamistość liści kukurydzy skala 9 o Utrzymanie zieleni skala 9 o 122,9 118,9 33,4 30, ,1 76,1 7,4 7,8 5,0 1 Ambrosini ,8-11,4 0,0-3,5 0,3 0,2-0,3 2 ES Cirrius ,8 32,5 23,6 0,1-2,2-0,7 0,2 0,0 3 ES Palazzo ,2 32,0 2,1-0,1-0,7-0,7 0,2 1,4 4 ES Zizou ,4 30,5 3,1-0,1 0,5-0,7 0,2 0,4 5 Inoxx ,1 28,6-1,9-0,1 2,2-0,4-0,2-1,3 6 Konsulixx ,5 7,6 0,1-0,5-0,4 0,2-0,6 7 Laurinio ,5 29,9 9,1 0,2 2,2 0,3 0,2-0,6 8 NK Ravello ,2 27,0-7,4 0,1 1,4 0,3 0,2-0,3 9 Ricardinio ,5 30,8 18,1-0,1 0,1 1,3-0,8 1,0 10 Silvinio ,9 32,4-2,9-0,1-0,8 0,9-0,2-0,3 11 SY Cooky ,9 31,4-20,9 0,0 2,0 0,3-0,2 0,7 12 NK Falkone CCA ,5 30,6-7,9-0,1 2,5-0,1 0,2-0,3 13 P8100 CCA ,8 34,5-2,4 0,2-2,3-0,1 0,2-0,3

7 14 Saludo CCA ,5-8,9 0,0-0,8-0,1-0,2 0,4 Plon ziarna przy 14% wilgotności Wzorzec stanowi: z wszystkich badanych odmian. Lp Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych CCA (nie wpisana do krajowego rejestru)

8 Tabela 11.5 Kukurydza na kiszonkę. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian. Rok zbioru Lp. Odmiana Grupa 1- wczesne Plon ogólny świeżej masy dt/ha Plon świeżej masy kolb dt/ha (% wzorca) Plon świeżej masy łodyg i liści dt/ha Plon suchej masy kolb dt/ha wzorzec ,9 105,3 1 Amadeo Ambrosini ES Palazzo ES Zizou Konsulixx LG Ricardinio Grupa 2- średniowczesne wzorzec ,3 109,7 8 Cassilas ES Albatros Geoxx Grosso MAS 27L P Santurio Sumas Touran ES Archimedes

9 CCA Grupa 3- średniopóźne wzorzec ,4 106,8 18 ES Fireball Kadryl MAS 24A Subito PR39T83 CCA Sumaris CCA Susann CCA Wzorce poszczególnych grup tworzą średnie wyniki odmian w tych grupach (z wyjątkiem odmian z CCA) Lp , Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych CCA (nie wpisane do krajowego rejestru) Tabela 11.6 Kukurydza na kiszonkę. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian. Rok zbioru Lp. Odmiana Plon suchej masy łodyg i liści dt/ha (% wzorca) Plon ogólny suchej masy dt/ha Udział s. masy kolb w plonie ogólnym, % Zawartość suchej masy w plonie ogólnym, % Grupa 1- wczesne wzorzec 93,5 89,7 214, ,4 53,9 34,7 34,2 1 Amadeo ,7 57,3 37,7 35,8 2 Ambrosini ,1 57,2 35,4 35,2 3 ES Palazzo ,7 51,7 31,5 32,0 4 ES Zizou ,6 51,5 33,1 31,6 5 Konsulixx ,8 52,7 35,4 35,1

10 6 LG ,3 51,3 34,2 34,9 7 Ricardinio ,6 55,9 35,8 34,9 Grupa 2- średniowczesne wzorzec 94,0 96,1 245,3 205,8 61,7 53,2 35,9 34,7 8 Cassilas ,4 53,3 35,1 34,3 9 ES Albatros ,3 51,0 35,4 34,8 10 Geoxx ,3 52,7 37,7 35,1 11 Grosso ,7 55,6 34,9 34,4 12 MAS 27L ,4 51,8 36,0 34,7 13 P ,6 51,7 35,4 34,0 14 Santurio ,1 53,7 36,0 35,4 15 Sumas ,0 52,0 35,7 34,1 16 Touran ,5 56,7 37,3 35,9 17 ES Archimedes CCA ,5 49,9 32,9 33,9 Grupa 3- średniopóźne wzorzec 96,7 102,0 238,1 208,8 59,4 50,9 36,8 34,4 18 ES Fireball ,4 52,6 36,4 34,5 19 Kadryl ,4 47,6 35,0 33,5 20 MAS 24A ,3 54,2 38,1 34,8 21 Subito ,6 49,3 37,6 35,0 22 PR39T83 CCA ,4 54,8 38,7 35,9 23 Sumaris CCA ,5 52,9 40,0 35,4 24 Susann CCA ,1 55,1 38,3 35,0 Wzorce poszczególnych grup tworzą średnie wyniki odmian w tych grupach (z wyjątkiem odmian z CCA) Lp , Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych CCA (nie wpisane do krajowego rejestru)

11 Tabela 11.7 Kukurydza na kiszonkę. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian. Rok zbioru Lp. Odmiana Grupa 1 - wczesne Zawartość suchej masy w kolbach, % Plon jednostek pokarmowych, tys. z ha Rado- stowo Wskaźnik koncentracji energii Wysokość roślin w cm Plamistość pochew liściowych skala 9 o (% wzorca) odchylenia od wzorca Drobna plamistość liści kukurydzy skala 9 o wzorzec 53,3 52,8 24,13 21,79 39,1 38,2 303,6 8,1 8,0 1 Amadeo 54,5 54, ,1-0,1 0,0 2 Ambrosini 52,4 52, ,1-0,1 0,5 3 ES Palazzo 52,1 51, ,1 0,4-0,3 4 ES Zizou 51,9 51, ,6-0,6-0,3 5 Konsulixx 55,3 53, ,1-0,4-0,3 6 LG ,9 53, ,9 0,6-0,3 7 Ricardinio 53,3 53, ,4 0,1 0,5 Grupa 2 - średniowczesne wzorzec 55,4 53,5 28,1 22,93 41,2 38,7 310,4 8,0 8,4 8 Cassilas 52,4 51, ,1 0,5 0,4 9 ES Albatros 57,3 54, ,4 0,3-0,9 10 Geoxx 57,2 54, ,1-0,5 0,1 11 Grosso 53,6 52, ,4-1,0 0,6 12 MAS 27L 57,2 54, ,6 0,8 0,4 13 P ,6 51, ,1 0,5-0,9 14 Santurio 54,9 55, ,9 0,3 0,4 15 Sumas 57,0 54, ,6-0,5 0,1 16 Touran 56,5 54, ,4-0,3-0,4

12 17 ES Archimedes CCA 54,8 53, ,6 0,0 0,1 Grupa 3- średniopóźne wzorzec 54,2 54,2 27,05 23,1 41,8 38, ,3 8,3 18 ES Fireball 51,9 53, ,5 0,4 0,7 19 Kadryl 53,3 53, ,0-0,3 0,2 20 MAS 24A 55,4 54, ,0 0,4-0,6 21 Subito 56,3 55, ,5-0,6-0,6 22 PR39T83 CCA 23 Sumaris CCA 58,8 56, ,5-0,3 0,4 56,3 53, ,5 0,2-0,6 24 Susann CCA 53,8 53, ,0 0,2 0,4 Wzorce poszczególnych grup tworzą średnie wyniki odmian w tych grupach (z wyjątkiem odmian z CCA) Lp , Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych CCA (nie wpisane do krajowego rejestru) Odmiany kukurydzy wpisane do krajowego rejestru odmian w 2012 roku. Kukurydza na ziarno - ES Cirrius (d. EGZ 9102)- odmiana mieszańcowa trójliniowa (TC); FAO 230; pełnomocnik hodowcy: Euralis Saaten sp. z o.o. Oddział w Polsce - Silvinio (d. KXA8121)- odmiana mieszańcowa trójliniowa (TC); FAO 220; pełnomocnik hodowcy: KWS Polska sp. z o.o. - Laurinio (d. KXA8114)- odmiana mieszańcowa trójliniowa (TC); FAO 210; pełnomocnik hodowcy: KWS Polska sp. z o.o. - MAS 15P (d. MGM181207)- odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC); FAO ; pełnomocnik hodowcy: Maisadour Polska sp. z o.o. - ES Albatros (d. ESZ 0203)- odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC); FAO 230; pełnomocnik hodowcy: Euralis Saaten sp. z o.o. Oddział w Polsce - Santurio (d. KXA8335)- odmiana mieszańcowa trójliniowa (TC); FAO 230; pełnomocnik hodowcy: KWS Polska sp. z o.o. - P9400- odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC); FAO ; pełnomocnik hodowcy: Pioneer Hi- Bred Northern Europe Sales Division GmbH Oddział w Polsce

13 - Grosso (d. KXA8151)- odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC); FAO ; pełnomocnik hodowcy: KWS Polska sp. z o.o. - Lindsey (d. LZM259/08)- odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC); FAO 260; pełnomocnik hodowcy: Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce Kukurydza na kiszonkę - P8488 (d. X8S792)- odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC); FAO 250; pełnomocnik hodowcy: Pioneer Hi-Bred Northern Europe Sales Division GmbH Oddział w Polsce - LG30240 (d. LZM0904) - odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC); FAO 240; pełnomocnik hodowcy: Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce - Konsulixx (d. RH08071)- odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC); FAO 240; pełnomocnik hodowcy: RAGT Semences Polska sp. z o.o. - ES Fireball (d. ESZ 0210)- odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC); FAO 260; pełnomocnik hodowcy: Euralis Saaten sp. z o.o. Oddział w Polsce - Rafinio (d. KXA8144)- odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC); FAO 260; pełnomocnik hodowcy: KWS Polska sp. z o.o. - LG30275 (d. LZM0909) - odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC); FAO 260; pełnomocnik hodowcy: Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce - Kadryl (d. MHR-KK-0309)- odmiana mieszańcowa trójliniowa (TC); FAO ; hodowca: Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. Odz. Kobierzyce i Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR - MAS 27L (d. MGM171436)- odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC); FAO 250; pełnomocnik hodowcy: Maisadour Polska sp. z o.o.