Kukurydza Uwagi ogólne Warunki prowadzenia i wyniki doświadczeń.

Transkrypt

1 Kukurydza Uwagi ogólne Postęp w hodowli oraz znajomość właściwej agrotechniki są bodźcem do systematycznego powiększenia powierzchni uprawy kukurydzy w Polsce, także i w woj. pomorskim. W Polsce powierzchnia uprawy przekroczyła 1 mln ha, a w województwie pomorskim mieliśmy w 2012 roku ha kukurydzy na kiszonkę oraz 3940 ha kukurydzy na ziarno. W ciągu ostatnich dziesięciu lat powierzchnia uprawy kukurydzy w województwie pomorskim zwiększyła się trzykrotnie. Spowodowane jest to zmianami klimatycznymi oraz tym, że częściowo udało się ograniczyć wymagania termiczne odmian. Przyjmuje się, że właściwy dobór odmiany wpływa aż w 30% na sukces w uprawie kukurydzy. Odmiany kukurydzy przeznaczone do uprawy na ziarno powinny charakteryzować się wysokim potencjałem plonowania, wczesnością dostosowaną do rejonu uprawy, odpornością na fuzaryjną łamliwość łodyg i kolb, głownię guzową, drobną plamistość liści oraz na wylęganie korzeniowe. Odmiany kukurydzy o korzystniej strukturze kolb - dużym udziale ziarna i małym udziale rdzenia - mogą być wykorzystywane w produkcji kiszonki z odkoszulkowanych i rozdrobnionych kolb (CCM). CCM jest bardzo efektywną paszą stosowaną w żywieniu świń. Odmiany do uprawy na kiszonkę powinny charakteryzować się wysokim plonem suchej masy łodyg, liści i kolb (tzw. ogólny plon s.m.), wysokim udziałem suchej masy kolb (ponad 50%) w ogólnym plonie suchej masy i wysoką zawartością suchej masy w całych roślinach przy zbiorze (28-32%). Przy wyborze odmian ważna jest cecha stay green". Polega ona na tym, że łodygi i liście zachowują zieloność w okresie dojrzewania, co umożliwia dłuższą akumulację składników pokarmowych i większą koncentrację suchej masy w kolbach. Wydłużony jest okres zbioru, a masa do zakiszania uzyskana z odmian typu stay green" łatwiej się zakisza, dzięki wyższej zawartości wody w liściach i łodygach. W przypadku odmian kukurydzy bardzo ważna jest również ich wczesność, dostosowana do rejonu uprawy. Wczesność odmian określana jest skalą FAO. Odmiany wczesne o FAO do 220 i średnio wczesne o FAO do 250 mogą być przydatne zarówno na ziarno, jak i kiszonkę. W rejonie Polski Północnej na ziarno powinny być uprawiane mieszańce bardzo wczesne i wczesne (FAO do ), a na kiszonkę również mieszańce wczesne i średniowczesne, najlepiej o liczbie FAO O tym jak ważny jest rynek odmian w Polsce świadczy stan krajowego rejestru odmian kukurydzy, w którym w 2014 roku znajduje się 155 odmian mieszańcowych (F1) kukurydzy, z czego w 2014 roku zarejestrowano 16. Prawie połowa odmian kukurydzy została zarejestrowana w ostatnich pięciu latach. Polski Związek Producentów Kukurydzy sfinansował doświadczenie na ziarno w warunkach województwa pomorskiego. Ideą tego doświadczenia jest sprawdzenie na przestrzeni kilku lat, które odmiany mogą się sprawdzić w klimacie naszego województwa. Doświadczenie to prowadzone jest w ZDOO. Podobne doświadczenie wykonano w województwie zachodniopomorskim (ZDOO Białogard, ZDOO Rarwino), warmińsko mazurskim (SDOO Wrócikowo) i podlaskim (SDOO Krzyżewo ). W ZDOO wykonano również doświadczenie na kiszonkę, którego wyniki przedstawiono na tle średniej krajowej. Warunki prowadzenia i wyniki doświadczeń. Doświadczenia założono na glebie klasy II, na kiszonkę w czterech powtórzeniach a na ziarno w trzech powtórzeniach. Pojedyncze poletko do zbioru miało w doświadczeniu na kiszonkę m 2, natomiast w doświadczeniu na ziarno 16,32 m 2. Warunki pogodowe w 2014 roku średnio sprzyjały uprawie kukurydzy. W Radostowie mieliśmy w okresie intensywnego wzrostu niedobory wody. Mimo to stan roślin do zbiorów był dobry. Rośliny były niższe niż w 2013 roku i plony nieco słabsze. W doświadczeniu na ziarno wystąpiła w średnim nasileniu omacnica prosowianka, która spowodowała obniżkę plonu. Ziarno kukurydzy było dojrzałe o mniejszej wilgotności niż w latach ubiegłych. Presja chorób była znikoma. Wystąpiła w nieznacznym nasileniu plamistość pochew liściowych. Chorób fuzaryjnych i porażenia głownią nie zaobserwowano. W niniejszej publikacji przedstawiono wyniki najważniejszych cech gospodarczych kukurydzy dla Radostowa na tle średniej krajowej z 2014 roku. Warunki prowadzenia doświadczeń i wyniki ogólne przedstawiono we wspólnych tabelach dla obu doświadczeń. Wykaz badanych odmian, wyniki wartości gospodarczej kukurydzy na ziarno i na kiszonkę przedstawiono w odrębnych tabelach. 1

2 Tabela 11.2 Kukurydza. Warunki polowe doświadczeń,. Rok zbioru: 2014 Rodzaj doświadczenia Kukurydza na ziarno Kukurydza na kiszonkę Powiat Tczew Tczew Kompleks rolniczej przydatności gleby pszenny bardzo dobry pszenny bardzo dobry Klasa bonitacyjna gleby II II PH gleby w KCl 7,4 7,4 Przedplon Pszenica ozima Pszenica ozima Data siewu (dzień, m-c, rok) Wczesne Omłot Data zbioru dzień, m-c, rok) Średniowszesne Średniopóźne i późne Nawożenie mineralne N (kg/ha) P2O5 (kg/ha) K2O (kg/ha) Środki ochrony roślin Herbicyd po wschodach (nazwa,dawka/ha)) Adengo 315 SC (0,4 l/ha) Adengo 315 SC (0,4 l/ha) Herbicyd po wschodach (nazwa,dawka/ha) Maister 310 WG (1,25 l/ha) Maister 310 WG (1,25 l/ha) Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Karate Zeon 050 SC (0,1l/ha) Karate Zeon 050 SC (0,1 l/ha) Karate Zeon 050 SC (0,1l/ha) Karate Zeon 050 SC (0,1 l/ha) Tabela 11.3 Kukurydza. Wyniki ogólne doświadczeń,. Rok zbioru: 2014 Rodzaj doświadczenia Lp. Cecha Kukurydza na ziarno Kukurydza na kiszonkę wczesne średniowczesne średniopóźne 1 Data wschodów (dzień, m-c, rok) Stan roślin po wschodach (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 3 Wczesny wigor roślin (skala 9 o ) 8,5 8,3 8,6 8,1 3 Pojawienie się znamion (dzień, m-c, rok) Dojrzałość ciastowata (dzień, m-c, rok) Dojrzałość pełna (dzień, m-c, rok) Wyleganie korzeniowe (%) Nie wystąpiło Nie wystąpiło Nie wystąpiło Nie wystąpiło 7 Porażenie przez choroby (skala 9 o ) 8 - plamistość pochew liściowych 8,0 8,2 8,5 9 Wysokość roślin (cm) Utrzymanie zieleni (skala 9 o ) 6,4 11 Wilgotność ziarna przy zbiorze (%) 29,6 2

3 Tabela 11.1 Kukurydza na ziarno. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 Lp. Odmiana Klasa wczesnośc FAO Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian Typ Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - - pełnomocnika w Polsce Odmiany badane w ramach PDOiR z Krajowego Rejestru KR i Katalogu Unijnego CCA 1 Amadeo KR SC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 2 Ambrosini KR TC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 3 ES Cirrius KR TC Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wichrowa 1 A, Poznań 4 Konsulixx KR SC RAGT Semences Polska sp. z o. o., ul. Sadowa 10A, Łysomice 5 Millesim KR SC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 6 Mosso KR SC Centrala Nasienna sp. z o. o., Żytnia 1, Środa Śląska 7 NK Nekta KR SC Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, Warszawa 8 Ricardinio KR SC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 9 Rivaldinio KWS KR SC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 10 Silvinio KR TC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 11 Tonacja KR TC Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146, Kobylin 12 ES Combi CCA SC Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wichrowa 1 A, Poznań Odmiany z Katalogu Unijnego CCA badane rozpoznawczo 13 DS0419A (Sulano) SC Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, Wągrowiec 14 P7524 SC Marcin Just, Śmiłowo 16, Szamotuły 15 P7529 SC Marcin Just, Śmiłowo 16, Szamotuły 16 Schobbi CS SC Caussade Nasiona Polska sp. z o.o., ul. Piłsudskiego 1 A, Strzelin 17 Supreme TC Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, Wągrowiec 18 Toninio TC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 19 Carolinio KWS TC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 20 Coryphee TC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 21 DS0493B (Sucampo) SC Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, Wągrowiec 22 DS0918B (Suda) TC Saaten Union Polska sp. z o. o. ul. Straszewska 70, Wągrowiec 23 Eleganza TC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 24 ES Cluedo TC Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wichrowa 1 A, Poznań 25 ES Heracles SC Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wichrowa 1 A, Poznań 26 ES Techno SC Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wichrowa 1 A, Poznań 27 Gottardo KWS SC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 28 P 7883 SC Marcin Just, Śmiłowo 16, Szamotuły 29 Rianni CS SC Caussade Nasiona Polska sp. z o.o., ul. Piłsudskiego 1 A, Strzelin 30 Sergio KWS SC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 31 Severus TC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 32 SY Comandor TC Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, Warszawa 33 SY Feeditop TC Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, Warszawa 34 SY Splitter TC Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, Warszawa 35 SY Unitop TC Syngenta Polska sp. z o. o., ul. Powązkowska 44 C, Warszawa 36 Tobias TC 37 Yukon SC Limagrain Sp. E. O. w Polsce, ul. Ks. Wawrzyniaka 2, Komorniki Kol. 2,3,4 i 5 według Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce COBORU Słupia Wielka 2014 Kol. 2: klasyfikacja wczesności FAO do 220 wczesne, średniowczesne, średniopóźne. Kol 3: CCA Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, włączona do doświadczeń PDOiR na podstawie wyników doświadczeń rozpoznawczych, nie wpisana do krajowego rejestru. Kol. 4: typ odmiany: SC mieszaniec pojedynczy, TC mieszaniec trójliniowy, mieszaniec podwójny 3

4 Tabela 11.4 Kukurydza na ziarno. Plon ziarna i zawartość suchej masy w ziarnie. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian. Rok zbioru 2014 LP Odmiana Plon ziarna, w (% wzorca) Wilgotność ziarna przy zbiorze (odchylenia od wzorca) Wysokość roślin cm Udział ziarna w masie kolb % Omacnica % uszkodzonych roślin Średnia Średnia Odchylenia od wzorca wzorzec 122,46 29,14 254,5 80,6 9,8 Odmiany badane w ramach PDOiR z Krajowego Rejestru KR i Katalogu Unijnego CCA 1 Amadeo 100 1, ,5 2,7 2 Ambrosini 105 0, ,1 0,2 3 ES Cirrius 98 1, ,3 2,7 4 Konsulixx 98-2,1-7 -0,3-2,3 5 Millesim 102 0,66 1-2,9 2,7 6 Mosso 103-1, ,7 7 NK Nekta 98 0, ,7-2,3 8 Ricardinio 97 0, ,7 7,7 9 Rivaldinio KWS 102 0,33 1 1,7-7,3 10 Silvinio 100-1,01 6-1,1 0,2 11 Tonacja 97 0,33-8 0,3-9,8 12 ES Combi CCA 99-0,05 8-0,5 2,7 Odmiany z Katalogu Unijnego CCA badane rozpoznawczo 13 DS0419A (Sulano) 96 1, ,7-7,3 14 P , ,3-9,8 15 P , ,8 16 Schobbi CS 94 2, ,6 2,7 17 Supreme 96 2,03 0 0,3-7,3 18 Toninio 107 0, ,2 17,7 19 Carolinio KWS 105-0, ,8-4,8 20 Coryphee 87-3, ,2-2,3 21 DS0493B (Sucampo) 102 0, ,3 22 DS0918B (Suda) 101 4, ,7-4,8 23 Eleganza 83-1, ,5-4,8 24 ES Cluedo 96 0, ,1 2,7 25 ES Heracles 88-0,59-3 0,5-7,3 26 ES Techno 98-1,73-2 2,9 2,7 27 Gottardo KWS 97 1, ,2 2,7 28 P , ,2-7,3 29 Rianni CS 96 1, ,6 0,2 30 Sergio KWS 83-2, ,3 0,2 31 Severus 103-2, ,1-2,3 32 SY Comandor 95 1,78-9 0,4-4,8 33 SY Feeditop 99 1,01-5 0,3-7,3 34 SY Splitter 96 0,69 3-0,5-2,3 35 SY Unitop 95 2,78-2 0,7-2,3 36 Tobias 79 3,24-3 0,2-2,3 37 Yukon 98-0, ,4-9,8 4

5 Tabela 11.1 Kukurydza na kiszonkę. Odmiany badane. Rok zbioru: 2014 Lp. Odmiana Klasa wczesności FAO Rok wpisania do Krajowego Rejestru Typ Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - - pełnomocnika w Polsce Odmiany wczesne 1 Ambrosini TC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 2 LG SC Limagrain Sp. E. O. w Polsce, ul. Ks. Wawrzyniaka 2, Komorniki 3 Pirro SC Saatbau Polska sp. z o. o., Żytnia 1, Środa Śląska 4 Ricardinio SC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 Odmiany średniowczesne 5 Dynamite SC Maisadour Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Pokrzywno 3a 6 Es Albatros SC Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wiece 12, Poznań 7 Geoxx SC R.A.G.T. Semences Polska sp. z o.o., Łysomice, ul Sadowa 10A 8 Giancarlo SC Saatbau Polska sp. z o. o., Żytnia 1, Środa Śląska 9 MAS 27 L SC Maisadour Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Pokrzywno 3a 10 Odilo SC Centrala Nasienna sp. z o. o., Żytnia 1, Środa Śląska 11 Prestoso SC Saatbau Polska sp. z o. o., Żytnia 1, Środa Śląska 12 Ronaldinio SC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 13 Touran TC KWS Polska sp. z o.o., Poznań, ul. Chlebowa 4/8 14 XXILO CCA TC RAGT Semences Polska sp. z o. o., ul. Sadowa 10A, Łysomice Odmiany średniopóźne 15 Deresz SC Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146, Kobylin 16 DKC SC Monsanto Polska sp. z o. o., ul. Domaniewska 49, Warszawa 17 ES Fireball SC Euralis Saaten sp. z o. o., ul. Wiece 12, Poznań 18 Legion TC Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146, Kobylin 19 Indexx CCA CCA SC RAGT Semences Polska sp. z o. o., ul. Sadowa 10A, Łysomice Kol. 2,3,4 i 5 według Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce COBORU Słupia Wielka 2014 Kol. 2: klasyfikacja wczesności FAO do 220 wczesne, średniowczesne, średniopóźne. Kol 3: CCA Odmiana ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, włączona do doświadczeń PDOiR na podstawie wyników doświadczeń rozpoznawczych, nie wpisana do krajowego rejestru. Kol. 4: typ odmiany: SC mieszaniec pojedynczy, TC mieszaniec trójliniowy, mieszaniec podwójny 5

6 Tabela 11.5 Kukurydza na kiszonkę. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian. Rok zbioru 2014 Plon ogólny Plon świeżej masy Plon świeżej masy Plon suchej masy Plon suchej masy świeżej masy kolb łodyg i liści kolb łodyg i liści Lp Odmiana (% wzorca) Plon ogólny suchej masy Udział kolb w plonie ogólnym s. masy, Odmiany wczesne wzorzec , ,4 51,1 1 Ambrosini ,7 53,8 2 LG ,9 48,5 3 Pirro ,4 48,2 4 Ricardinio ,8 53,8 Odmiany średniowczesne wzorzec ,2 51,8 5 Dynamite ,2 53,6 6 Es Albatros ,7 50,5 7 Geoxx ,8 52,2 8 Giancarlo ,6 48,5 9 MAS 27 L ,8 49,8 10 Odilo ,3 51,5 11 Prestoso ,9 48,9 12 Ronaldinio ,8 54,2 13 Touran ,4 56,3 14 XXILO ,8 52,0 Odmiany średniopóźne wzorzec ,3 51,7 15 Deresz ,9 52,6 16 DKC ,8 52,1 17 ES Fireball ,1 51,2 18 Legion ,2 48,9 19 Indexx CCA ,7 53,6 Wzorce poszczególnych grup tworzą średnie wyniki odmian w tych grupach (z wyjątkiem odmian z CCA),Lp. 5, 17, odmiany z katalogu wspólnotowego CCA (nie wpisane do krajowego rejestru) 6

7 Tabela 11.5 Kukurydza na kiszonkę. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian. Rok zbioru 2014 Plon jednostek Zawartość suchej Zawartość suchej Wskaźnik pokarmowych, tys. Wysokość roślin masy w plonie masy w kolbach, koncentracji z ha w cm Lp Odmiana ogólnym, % energii Plamistość pochew liściowych Dojrzałość ciastowata skala 9 o liczba dni od Odmiany wczesne wzorzec 40,2 34,1 57,5 51,6 21,56 22,34 45,9 37, , Ambrosini 43,0 34,0 58,4 50,7 21,91 22,62 49,3 38, , LG ,5 33,7 56,1 51,3 21,38 22,26 42,0 37, , Pirro 40,6 34,9 58,7 53,0 21,08 21,69 46,5 38, , Ricardinio 39,8 33,9 56,9 51,6 21,86 22,80 45,9 37, ,0 250 Odmiany średniowczesne wzorzec 40,3 34,9 60,0 53,8 21,96 23,09 45,7 38, , Dynamite 39,3 35,0 58,8 52,9 21,61 23,51 44,6 39, , Es Albatros 40,7 34,8 62,6 54,2 22,30 22,21 45,9 38, , Geoxx 40,6 35,4 57,9 53,3 20,79 23,23 45,5 39, , Giancarlo 40,0 34,4 61,7 54,6 24,16 23,32 45,1 37, , MAS 27 L 38,9 34,2 61,0 54,3 22,15 23,62 43,4 37, , Odilo 41,4 35,8 58,9 53,6 20,88 22,81 46,8 39, , Prestoso 39,6 33,9 60,9 54,6 23,55 23,62 45,1 37, , Ronaldinio 39,3 34,4 59,9 53,4 23,13 22,76 44,9 38, , Touran 41,5 35,5 59,1 53,1 20,80 22,39 47,8 40, , XXILO 41,8 35,7 59,0 53,6 20,18 23,42 47,6 39, ,7 251 Odmiany średniopóźne wzorzec 38 34, ,3 22,68 23,78 41,3 38, , Deresz 36,5 34,1 58,0 55,1 22,21 22,72 41,4 37, , DKC ,5 33,7 55,0 53,4 21,90 23,24 41,5 37, , ES Fireball 38,3 34,9 59,6 54,0 23,99 23,59 43,5 38, , Legion 38,4 34,0 59,1 54,3 22,49 24,43 43,2 37, , Indexx CCA 40,1 35,4 58,5 54,9 22,79 24,93 46,0 39, ,0 259 Wzorce poszczególnych grup tworzą średnie wyniki odmian w tych grupach (z wyjątkiem odmian z CCA),Lp. 5, 17, odmiany z katalogu wspólnotowego CCA (nie wpisane do krajowego rejestru) 7

8 8