KUKURYDZA ,,Kwiecień plecień, bo przeplata trochę zimy trochę lata

Transkrypt

1 KUKURYDZA Kukurydza jest rośliną coraz bardziej popularną w Polsce, o czym świadczy ciągle zwiększający się areał uprawy. Wg danych GUS w roku 2016 powierzchnia zasiewów kukurydzy użytkowanej na ziarno w Polsce wyniosła 595,4 tys. ha, z kolei kukurydzy uprawianej na kiszonkę była nieznacznie wyższa i wyniosła 602,2 tys. ha. Na Podlasiu najwięcej uprawia się kukurydzy z przeznaczeniem na kiszonkę, a związane jest to ze specjalizacją gospodarstw nastawionych na produkcję mleka. W roku 2016 w województwie podlaskim kukurydza uprawiana na cele paszowe zajmowała powierzchnię tys. ha, zaś powierzchnia zasiewów kukurydzy przeznaczonej na ziarno wyniosła tys. ha. Podstawą sukcesu w produkcji kukurydzy jest odpowiedni dobór odmian mieszańcowych, o odpowiedniej wczesności dla danego rejonu uprawy oraz dostosowanych do kierunku użytkowania. Wczesność mieszańców określana jest liczbą FAO. W Polsce pod względem wczesności wyróżniamy: mieszańce wczesne (FAO do 230), średniowczesne (FAO ), średniopóźne (FAO ). Jako główną miarę wczesności odmian kiszonkowych traktuje się zawartość suchej masy w całych roślinach, natomiast u odmian ziarnowychwilgotność ziarna w czasie zbioru.,,kwiecień plecień, bo przeplata trochę zimy trochę lata. Tak w pamięci zapisał się tegoroczny kwiecień nie tylko w woj. podlaskim. Wysokie temperatury, które notowano na początku miesiąca dochodzące do 23 C zapowiadały optymistyczny początek wykonania wielu prac polowych, jednak silne załamanie pogody w II i III dekadzie miesiąca (opady deszczu, niskie temperatury i duże przymrozki do -11 C przy powierzchni gruntu spowodowały przyhamowanie prac polowych. Tak zmienne warunki atmosferyczne spowodowały, że tylko nieliczne gospodarstwa zasiały kukurydzę w kwietniu, a były to gospodarstwa na Opolszczyźnie i Dolnym Śląsku. Rolnicy z tamtych rejonów Polski zasiali kukurydze w I dekadzie kwietnia i do pierwszych dni maja nie była ona w pełni wyrzędowana, co martwiło okolicznych rolników. Pomimo dużego postępu w hodowli i zmniejszeniu wymagań siedliskowych kukurydza jednak pozostaje rośliną dość silnie reagującą na stresy biotyczne i abiotyczne. Kukurydza uprawiana w Polsce w ciągu krótkiego okresu wegetacji gromadzi dużą ilość suchej masy, która nierzadko przekracza 20 ton z ha jednak zmienne warunki klimatyczne w naszym kraju (stres termiczny i wilgotnościowy) wpływa na nieprawidłowy jej wzrost i rozwój. Kukurydza jest rośliną typu C4, która ma duże wymagania względem temperatury gleby, co przekłada się na termin siewu. Zasiana zbyt wcześnie w I

2 dek. kwietnia trafia na wilgotną i zimną glebę i wschody wtedy mogą poważnie ucierpieć. Najlepszym terminem siewu w zależności od rejonu jest kwietnia, gdy temperatura na głębokości siewu kształtuje się na poziomie 8-10 C dla kukurydzy z typem ziarna flint, zaś z typem ziarna dent powinna być wysiewana w bardziej nagrzaną glebę ok C. W tym roku z powodu bardzo niskich temperatur powietrza i gleby, jak również obfitych opadów deszczu siew tej rośliny był opóźniony nawet o II dekady. Opóźniony termin siewu (I dek. maja) umożliwia szybkie wschody, kukurydza daje często dobre plony, ale jest bardziej wrażliwa na suszę i budzi niepokój podczas siewu późnych odmian. W roku 2017 siew kukurydzy w woj. podlaskim przypadł w ostatnich dniach III dekady kwietnia i I dekady maja. Początkowy wzrost i rozwój tej rośliny był bardzo spowolniony niskimi temperaturami, które występowały w godzinach nocnych przez cały maj i pierwszą dekadę czerwca. Znaczne ocieplenie pod koniec czerwca poprawiły stan plantacji kukurydzy w województwie. Jednak spowolniony początkowy rozwój opóźnił fazę kwitnienia, którą obserwowano na dzień lipca. Kwitnienie jest jednym z ważniejszych etapów w rozwoju kukurydzy, gdyż na tym etapie ustanawiany jest,,embrionalny potencjał ziarna. Następnie roślina zaczyna produkcję ziaren na kolbie i jest to,,teoretyczny potencjał ziarna. Dzieje się to w wyniku kwitnienia i zapłodnienia. Upał i susza są dwoma czynnikami, które mogą zakłócić ten proces, jednak nie dotyczyło to bieżącego roku, ponieważ od lat 70 - tych nie odnotowano tak chłodnego lipca jak tegoroczny ze średnią temperaturą miesiąca 17,7 C i jest to temperatura mniejsza od wielolecia o około 1,5 C. Również opady deszczu występujące w lipcu nie zakłóciły procesu kwitnienia. Kukurydza osiągnęła wysokość ponad 300 cm z prawidłowo zapyloną kolbą. Duże opady deszczu w sierpniu i we wrześniu opóźniły zbiory wczesnych odmian kukurydzy. W woj. podlaskim do zbioru wczesnych odmian kukurydzy przystąpiono pod koniec II dekady września i jest to około 10 dni później niż w latach ubiegłych. Sucha masa w całych roślinach (łodyga + liście + kolba) w zależności od odmian oscylowała na poziomie od 31-34,5%. Jest to odpowiedni moment zbioru kukurydzy na kiszonkę. W roku 2017 w woj. podlaskim doświadczenia z kukurydzą użytkowaną na kiszonkę przeprowadzono w 3 lokalizacjach: SDOO, ZDOO i ZDOO. Z kolei doświadczenia z kukurydzą przeznaczoną na ziarno prowadzone były w SDOO w Krzyżewie (dwie grupy wczesności) i w ZDOO (jedna grupa wczesności). W celu poszerzenia informacji o badanych odmianach w opracowaniu zamieszczono wyniki z doświadczeń z kukurydzą użytkowaną na ziarno z SDOO Cicibór Duży oraz SDOO we Wrócikowie. Wymienione wyżej stacje znajdują się w sąsiednich województwach (Wrócikowo - woj. warmińsko - mazurskie, Cicibór Duży- woj. lubelskie).

3 Tabela 54. Agrotechniczne i polowe warunki prowadzenia doświadczeń kukurydzy użytkowanej na kiszonkę w 2017 r. Wyszczególnienie Kompleks glebowy Klasa bonitacyjna gleby IV a III b IV a ph gleby 6,7 6,1 7,2 Zasobność gleby mg/100 g P 2 O 5 K 2 O 19,1 23,2 21,7 14,7 15,9 19,2 Mg 5,4 4,1 7,8 Przedplon Pszenżyto ozime Pszenica jara Pszenica ozima Data siewu Data zbioru wczesne średniowczesne średniopóźne Nawożenie mineralne N na poziomie kg/ha P 2 O 5 kg/ha K 2 O kg/ha Nawożenie dolistne l/ha - - Mocznik 10 kg/ha Siarczan mag. 10 kg/ha Herbicydy dawka Elumis 105 OD 1 l/ha Dual Gold 960 EC 1 l/ha Lumax 537,5 SE 4l/ha ADOB Zn 1 kg/ha Afalon Dysp. 450 SC 1,5 l/ha Elumis 105 OD 1,5 l/ha

4 Tabela 55. Kukurydza na kiszonkę odmiany wczesne. Plon ogólny świeżej Plon ogólny świeżej masy kolb dt ha -1 Wzorzec 642,0 517,0 542,0 567,0 209,0 204,0 215,0 209,3 1 Assano 660,0 523,0 570,0 584,3 207,0 205,0 219,0 210,3 2 ES Scorpion 579,0 463,0 486,0 509,3 183,0 191,0 203,0 192,3 3 Fortop 668,0 601,0 614,0 627,7 181,0 208,0 218,0 202,3 4 LG ,0 547,0 566,0 603,7 231,0 224,0 211,0 222,0 5 Babexx* 627,0 538,0 554,0 573,0 249,0 219,0 246,0 238,0 6 SY Amboss* 620,0 431,0 461,0 504,0 203,0 177,0 195,0 191,7 Tabela 56. Kukurydza na kiszonkę odmiany wczesne. Plon ogólny suchej Zawartość suchej masy w plonie ogólnym % Wzorzec 201,4 188,6 204,3 198,1 31,2 36,5 37,9 35,2 1 Assano 202,1 186,5 221,6 203,4 30,3 35,7 38,9 35,0 2 ES Scorpion 182,6 172,3 196,0 183,6 31,1 37,2 40,3 36,2 3 Fortop 205,6 207,3 219,1 210,7 30,8 34,5 35,6 33,6 4 LG ,2 200,7 195,3 205,4 31,4 36,7 34,6 34,2 5 Babexx* 202,2 202,7 212,0 205,6 32,2 37,7 38,3 36,1 6 SY Amboss* 195,8 161,9 181,5 179,7 31,6 37,6 39,4 36,2

5 Tabela 57. Kukurydza na kiszonkę odmiany średniowczesne. Plon ogólny świeżej Plon świeżej masy kolb dt ha -1 Wzorzec 581,0 535,0 557,0 558,0 229,0 207,0 219,0 218,0 1 Agro Polis 574,0 499,0 518,0 530,0 226,0 221,0 231,0 226,0 2 Arturo 570,0 519,0 584,0 558,0 225,0 204,0 220,0 216,0 3 Benedictio KWS 584,0 571,0 577,0 577,0 237,0 234,0 230,0 234,0 4 Bilizi 609,0 544,0 552,0 568,0 247,0 197,0 211,0 218,0 5 Chicago 565,0 481,0 500,0 515,0 216,0 190,0 203,0 203,0 6 Cyrano 581,0 553,0 578,0 571,0 229,0 213,0 220,0 221,0 7 Dynamite 578,0 441,0 513,0 511,0 224,0 180,0 214,0 206,0 8 Farmezzo 556,0 465,0 526,0 516,0 220,0 204,0 216,0 213,0 9 Figaro 589,0 585,0 593,0 589,0 220,0 209,0 223,0 217,0 10 Kartagos 571,0 567,0 535,0 558,0 236,0 239,0 222,0 232,0 11 MAS 20S 611,0 569,0 586,0 589,0 228,0 197,0 217,0 214,0 12 Milosz 546,0 480,0 503,0 510,0 227,0 199,0 211,0 212,0 13 SM Kurant 647,0 691,0 676,0 671,0 226,0 237,0 231,0 231,0 14 SY Kardona 594,0 598,0 586,0 593,0 245,0 213,0 222,0 227,0 15 Farmfire* 551,0 498,0 525,0 525,0 202,0 185,0 204,0 197,0 16 Farmplus* 554,0 505,0 571,0 543,0 236,0 209,0 239,0 228,0 17 Volumixx* 596,0 533,0 549,0 559,0 248,0 193,0 215,0 219,0

6 Tabela 58. Kukurydza na kiszonkę odmiany średniowczesne. Plon ogólny suchej Zawartość suchej masy w plonie ogólnym % Wzorzec 204,7 195,0 189,7 196,5 35,2 36,6 34,1 35,3 1 Agro Polis 198,9 186,8 177,8 187,8 34,7 37,0 34,4 35,4 2 Arturo 200,7 185,4 181,8 189,3 35,2 36,0 31,2 34,1 3 Benedictio KWS 210,1 217,8 202,7 210,2 35,9 38,5 35,1 36,5 4 Bilizi 220,8 187,5 179,1 195,8 36,3 34,1 32,5 34,3 5 Chicago 198,3 180,4 181,9 186,9 35,1 37,2 36,4 36,2 6 Cyrano 204,2 206,6 190,8 200,5 35,2 37,2 33,0 35,1 7 Dynamite 202,6 176,3 179,8 186,2 35,1 39,5 35,1 36,6 8 Farmezzo 195,0 178,3 185,1 186,1 35,1 38,8 35,2 36,4 9 Figaro 204,7 204,8 214,4 208,0 34,7 35,3 36,2 35,4 10 Kartagos 205,3 218,8 176,5 200,2 35,9 38,1 33,0 35,7 11 MAS 20S 209,6 190,9 204,1 201,5 34,3 34,0 34,9 34,4 12 Milosz 194,7 183,4 182,4 186,8 35,6 38,8 36,3 36,9 13 SM Kurant 211,0 237,9 218,3 222,4 32,6 34,2 32,3 33,0 14 SY Kardona 218,9 215,1 194,8 209,6 36,9 35,7 33,2 35,3 15 Farmfire* 187,4 177,2 173,7 179,4 34,0 35,3 33,1 34,1 16 Farmplus* 198,3 177,4 189,5 188,4 35,8 35,5 33,2 34,8 17 Volumixx* 218,8 190,5 192,5 200,6 36,7 36,2 35,1 36,0

7 Tabela 59. Kukurydza na kiszonkę odmiany średniopóźne. Plon ogólny świeżej Plon świeżej masy kolb dt ha -1 Wzorzec 606,0 598,0 596,0 600,0 218,0 202,0 210,0 210,0 1 Dublino 567,0 610,0 607,0 594,7 206,0 206,0 203,0 205,0 2 DS1460C 696,0 697,0 693,0 695,3 234,0 210,0 230,0 224,7 3 SM Furman 567,0 608,0 625,0 600,0 196,0 212,0 226,0 211,3 4 Walterinio KWS 665,0 626,0 644,0 645,0 253,0 223,0 228,0 234,7 5 Farmgigant* 539,0 471,0 497,0 502,3 213,0 179,0 199,0 197,0 6 MAS28A* 605,0 574,0 509,0 562,7 207,0 181,0 173,0 187,0 *odmiany z katalogu wspólnotowego CCA (nie wpisane do Krajowego rejestru) Tabela 60. Kukurydza na kiszonkę odmiany średniopóźne. Plon ogólny suchej masy dt ha -1 Zawartość suchej masy w plonie ogólnym % Wzorzec 207,3 197,3 188,6 197,7 34,2 33,0 31,6 32,9 1 Dublino 206,6 211,9 201,2 206,6 36,4 34,7 33,1 34,7 2 DS1460C 231,5 230,8 217,0 226,4 33,3 33,1 31,4 32,6 3 SM Furman 185,7 200,0 189,6 191,8 32,8 32,9 30,3 32,0 4 Walterinio KWS 232,4 205,6 208,2 215,4 35,0 32,8 32,3 33,4 5 Farmgigant* 191,5 157,2 165,1 171,3 35,5 33,3 33,1 34,0 6 MAS28A* 196,0 178,4 150,3 174,9 32,4 31,0 29,5 31,0

8 Cicibór Duży Cicibór Duży Tabela 61. Kukurydza na ziarno odmiany wczesne. Plon ziarna dt ha -1 Wilgotność ziarna % Odmiany Wzorzec 116,7 99,4 63,5 93,2 31,6 38,3 26,8 32,2 1 Agro Fides 118,8 109,0 68,6 98,8 31,7 39,3 27,5 32,8 2 ES Seafox 113,0 94,3 57,6 88,3 33,3 41,1 32,5 35,6 3 Kwintus 113,3 91,4 70,8 91,8 31,3 37,5 27,9 32,2 4 KWS Magnet 117,4 102,2 59,3 93,0 29,7 38,4 24,2 30,8 5 KWS Vitellio 113,8 109,4 69,5 97,6 31,7 37,5 26,2 31,8 6 LG ,0 98,5 61,7 92,4 29,3 34,4 26,0 29,9 7 LG ,4 100,2 72,5 100,7 33,3 39,7 29,8 34,3 8 MAS 15P 107,4 93,5 54,6 85,2 30,3 35,5 27,9 31,2 9 RGT Chromixx 111,3 95,1 77,9 94,8 33,3 40,0 29,9 34,4 10 Silvinio 115,6 92,5 45,5 84,5 30,7 39,4 28,2 32,8 11 SY Werena 112,7 101,8 53,4 89,3 33,3 38,2 26,3 32,6 12 Farmplus * 110,4 107,2 56,0 91,2 30,3 36,7 23,6 30,2 13 MAS 17G* 117,4 105,1 58,9 93,8 31,3 37,5 26,6 31,8 14 Rianni CS* 126,1 90,9 67,1 94,7 32,0 39,3 24,7 32,0 15 SY Talisman* 126,2 99,1 78,7 101,3 32,7 39,3 20,6 30,9

9 Wrócikowo Wrócikowo Tabela 62. Kukurydza na ziarno odmiany średniowczesne. Plon ziarna dt ha -1 Wilgotność ziarna % Wzorzec 111,1 118,5 114,8 29,0 38,2 33,6 1 Agro Polis 101,0 123,5 112,3 32,5 42,4 37,5 2 Benedictio KWS 122,3 116,5 119,4 24,9 40,7 32,8 3 Casandro 110,8 118,1 114,5 29,4 35,6 32,5 4 ES Asteroid 111,5 123,1 117,3 29,3 40,5 34,9 5 ES Constellation 111,4 110,8 111,1 28,9 40,4 34,7 6 ES Meteorit 114,4 110,5 112,5 30,3 42,8 36,6 7 ES Zorion 110,4 112,4 111,4 28,9 43,1 36,0 8 Farmezzo 108,9 114,5 111,7 29,6 40,9 35,3 9 Figaro 120,3 136,2 128,3 29,3 35,4 32,4 10 KWS Corazon 135,3 116,6 126,0 27,5 39,8 33,7 11 LG ,5 124,2 122,9 29,2 33,6 31,4 12 Milosz 108,7 122,4 115,6 28,1 33,7 30,9 13 Norico 98,5 126,1 112,3 29,6 32,9 31,3 14 P , ,4 29,0 40,8 34,9 15 Perrero 96, ,4 29,2 35,6 32,4 16 Rivaldinio KWS 103,3 121,9 112,6 30,6 37,8 34,2 17 Sativo 107,8 120,7 114,3 29,3 38,9 34,1 18 Susetta 93, ,8 27,6 35,5 31,6 19 SY Rotango 104,3 113,8 109,1 27,3 32,6 30,0 20 SY Telias 129, ,0 29,6 39,9 34,8 21 Farmfire* 107,0 109,1 108,1 28,6 38,6 33,6