Pszenżyto ozime. Tabela 10. Pszenżyto ozime odmiany badane w 2014 roku. Rok wpisania do: KRO LOZ 1 Witon

Transkrypt

1 Pszenżyto ozime W Polsce uprawę pszenżyta na szeroką skalę rozpoczęto w połowie lat osiemdziesiątych. Powierzchnia uprawy i zbiory tego zboża charakteryzują się dużą dynamiką zmian. Aktualnie pszenżyto ma znaczący udział w strukturze zasiewów. Wartość pokarmowa ziarna pszenżyta wynika z dość wysokiej zawartości białka, które oznacza się korzystnym składem aminokwasowym i wysokim współczynnikiem strawności. W związku z tym wprowadzenie pszenżyta na część areału gleby zajmowanych przez żyto, powiększa ilość białka wnoszonego przez ziarno zbóż do pasz. Argumentami przesądzającymi o znaczeniu pszenżyta jako paszy są aspekty ekonomiczno-organizacyjne, a zwłaszcza niższa kapitałochłonność produkcji, mniejsze wymagania przedplonowe i siedliskowe. Pszenżyto ozime dzięki osiągniętemu postępowi w hodowli jest od kilku lat najwyżej plonującym zbożem w doświadczeniach rejestrowych COBORU. Jednak obecnie potencjał ten jest stosunkowo słabo wykorzystany w produkcji, głównie ze względu na procesy w warunkach ekstensyfikacji rolnictwa i występujące zaniedbania agrotechniczne. Badania wskazują, że pszenżyto charakteryzuje się największą konkurencyjnością w stosunku do innych zbóż, na kompleksach gleb pszennych dobrych, żytnich bardzo dobrych i żytnich dobrych a czasami nawet żytnich słabych. Pszenżyto więc jest szczególnie przydatne dla gospodarstw mających lżejsze gleby, na których uprawa jęczmienia i pszenicy bywa zawodna. Wprowadzenie do uprawy pszenżyta w miejsce żyta może być wykorzystane do podniesienia efektywności tuczu trzody chlewnej oraz chowu innych zwierząt gospodarskich. Tabela 10. Pszenżyto ozime odmiany badane w 2014 roku. Rok wpisania do: KRO LOZ 1 Witon Pawo Grenado k Algoso Alekto k Pigmej k Hodowca (lub polski przedstawiciel dla odmian zagranicznych)

2 7 Tulus Fredro Cerber Cyrkon Agostino k Borowik Mikado k Tomko Wiarus k Amorozo Subito Torino Twingo k Palermo Transfer k 2013 Saaten Union Pl. sp. z o.o Wągrowiec, ul. Straszewska 70 Lantmȁ nnen SW Seed sp. z o.o Wrocław, ul. Terenowa 6g

3 Tabela 11. Agrotechniczne i polowe warunki prowadzenia doświadczeń w 2014 r. Wyszczególnienie Krzyżewo Marianowo Szepietowo Stelmachowo Wszerzecz Kompleks glebowy Klasa bonitacyjna gleby III b IV a III a III b IV a ph gleby 6,7 6,1 6,0 5,3 5,7 Zasobność gleby mg/100 g P K 2 0 Mg 27,0 17,9 7,1 24,2 15,4 4,2 Przedplon Groch pastewny Groch pastewny Groch pastewny Pszenica ozima Mieszanka zbożowa Data siewu Data zbioru Nawożenie N na poziomie a 1 kg/ha N na poziomie a 2 kg/ha P kg/ha K 2 0 kg/ha Nawożenie dolistne l/ha ADOB Mn 2,5 l. ADOB Cu 1,5 l. Insektycydy Bi 58 EC 0,5 l. 30,5 15,5 7,7 10,8 11,7 6,9 Basfoliar 36 2 x 6 l. Basfoliar 36 Extra 2 x 10 l. Sumi Alpha 050 EC 0,2 l. Decis 50 EW 0,3 l/ha Komplet 560 S.C. 0,5 l. Herbicydy dawka Komplet 560 S.C. 0,5 l. Komplet 560 SC 0,5 l. Tomigan 250 EC 0,8 l. Topsin 500 M SC 1,4 l. Reveller280 SC 1 l. Input 460 EC 1 l/ha Falcon 460 EC 0,6 l/ha Fungicydy dawka Falcon 460 EC 0,6 l. Falcon 460 EC 0,6 l. Prosaro 280 EC 1 l/ha Antywylegacz poziom a 2 Cerone 480 SL Moddus 250 EC 0,6 l. Stabilan 750 SL 1,5 l. Cerone 480 SL 0,75 l. Cerone 480 SL 0,75 l/ha 1,0 l/ha 12,3 13,6 7,2

4 Krzyżewo Marianowo Szepietowo Stelmachowo Wszerzecz Średnia Odchylenie od wzorca (dt) % wzorca Tabela 12. Plon ziarna pszenżyta ozimego w 2014 r. (dt. z ha) na poziomie a 1. A2 A1 (dt) Wzorzec dt z ha 85,4 90,2 69,0 85,8 56,1 77,3 x x 23,6 1 Fredro 91,6 95,7 71,4 89,8 54,6 80,6 3, ,6 2 Tomko 89,0 91,8 76,6 98,2 61,3 83,4 6, ,3 3 Wiarus k 69,1 85,6 81,3 93,3 55,2 76,9-0, ,1 4 Palermo 75,7 83,1 59,0 69,3 52,3 67,9-9, ,9 5 Algoso 74,5 83,8 47,5 64,3-13, ,7 6 Pawo 94,4 89,6 76,6 82,6 5, ,6 7 Witon 76,3 91,5 70,4 75,1-2, ,6 8 Alekto k 71,5 81,9 61,9 67,5-9, ,0 9 Grenado k 66,7 70,9 59,1 61,3-16, ,1 10 Pigmej k 89,7 79,1 72,1 76,0-1, ,4 11 Tulus 107,6 84,8 65,7 81,8 4, ,7 12 Cerber 98,8 92,8 91,3 54,6 82,3 5, ,2 13 Cyrkon 88,5 86,9 81,3 54,4 75,7-1, ,1 14 Agostino k 97,4 101,2 92,2 79,3 90,5 13, ,1 15 Borowik 110,1 96,0 69,7 95,6 61,1 86,5 9, ,0 16 Mikado k 80,2 81,6 78,1 53,5 71,3-6, ,6 17 Amorozo 96,8 86,2 74,5 76,0-1, ,8 18 Subito 101,1 102,5 71,3 81,8 4, ,8 19 Torino 98,2 84,7 91,4 81,6 4, ,5 20 Twingo k 78,3 80,9 81,7 70,4-6, ,3 21 Transfer k 76,2 81,9 55,6 71,3-6, ,9 Odmiany wzorcowe zaznaczono pogrubioną czcionką.

5 Krzyżewo Marianowo Szepietowo Stelmachowo Wszerzecz Średnia Odchylenie od wzorca (dt) % wzorca Tabela 13. Plon ziarna pszenżyta ozimego w 2014 r. (dt. z ha) na poziomie a 2. Wzorzec dt z ha 102,6 105,5 98,6 111,9 85,8 100,9 x x 1 Fredro 108,3 106,7 94,8 119,5 87,0 103,2 2, Tomko 103,9 103,9 102,5 108,5 89,6 101,7 0, Wiarus k 87,9 101,5 83,5 106,2 86,1 93,0-7, Palermo 95,8 105,9 98,4 107,9 80,9 97,8-3, Algoso 85,7 95,3 96,2 91,1-9, Pawo 111,4 103,7 80,4 97,2-3, Witon 95,8 107,4 106,1 101,7 0, Alekto k 85,0 106,6 107,9 98,5-2, Grenado k 67,7 90,2 96,5 83,5-17, Pigmej k 103,5 102,0 99,8 100,4-0, Tulus 118,5 106,2 98,8 106,5 5, Cerber 116,0 105,2 121,6 89,6 107,5 6, Cyrkon 102,8 112,2 134,1 88,4 108,8 7, Agostino k 119,8 109,2 136,2 95,3 114,5 13, Borowik 131,0 111,5 105,0 134,4 85,4 113,5 12, Mikado k 91,3 105,4 120,6 92,7 101,9 1, Amorozo 107,0 103,1 112,7 101,8 0, Subito 122,6 117,8 114,8 112,6 11, Torino 110,6 109,6 133,3 112,0 11, Twingo k 96,9 101,0 115,6 98,7-2, Transfer k 98,7 102,3 81,8 97,2-3,7 96 Odmiany wzorcowe zaznaczono pogrubioną czcionką.

6 Tabela 14. Średnie wyniki plonowania odmian pszenżyta ozimego w latach (% wzorca) na poziomie a 1. Rok Lata Wzorzec dt z ha 67,7 62,3 77,3 69,1 69,8 Poziom a1 1 Fredro Tomko x Wiarus k x Palermo 88 x x 5 Algoso Pawo Witon Alekto k Grenado k Pigmej k Tulus Cerber Cyrkon Agostino k Borowik Mikado k Amorozo x Subito x Torino x Twingo k x x 21 Transfer k 92 x x Liczba doświadczeń 4 4 5

7 Tabela 15. Średnie wyniki plonowania odmian pszenżyta ozimego w latach (% wzorca) na poziomie a 2. Rok Lata Wzorzec dt z ha 80,1 73,8 100,9 84,9 87,4 Poziom a2 1 Fredro Tomko x Wiarus k x 96 4 Palermo 97 x x 5 Algoso Pawo Witon Alekto k Grenado k Pigmej k Tulus Cerber Cyrkon Agostino k Borowik Mikado k Amorozo x Subito x Torino x Twingo k x Transfer k 96 x x Liczba doświadczeń 4 4 5

8 Wysokość roślin Wyleganie przed zbiorem Masa tysiąca nasion Dojrzałość woskowa *) Mączniak Septorioza liści Rdza brunatna Tabela 16. Ważniejsze cechy rolnicze i porażenie przez choroby w 2014 r. na poziomie a 1. Choroby cm Skala 9 0 g Dni Skala 9 0 Skala 9 0 Skala 9 0 Poziom a1 Wzorzec 114 8,4 40,3 x 7,3 6,4 7,8 1 Fredro 127 7,8 43, ,0 6,2 8,3 2 Tomko 110 9,0 39, ,0 7,0 8,0 3 Wiarus k 97 8,3 33, ,3 7,0 7,0 4 Palermo 120 8,8 45, ,7 5,3 8,0 5 Algoso 126 9,0 43, ,0 4,8 6,3 6 Pawo 126 7,0 40, ,5 5,3 7,8 7 Witon 115 8,5 33, ,0 6,0 6,3 8 Alekto k 96 9,0 36, ,3 5,3 6,8 9 Grenado k 99 9,0 30, ,8 5,3 7,5 10 Pigmej k 105 9,0 37, ,5 5,8 8,3 11 Tulus 124 8,0 48, ,3 6,5 8,5 12 Cerber 114 8,8 40, ,7 6,7 8,5 13 Cyrkon 111 6,5 43, ,8 6,5 8,3 14 Agostino k 101 6,3 45, ,3 7,0 8,0 15 Borowik 135 8,5 50, ,5 6,8 8,3 16 Mikado k 108 8,8 37, ,5 5,8 8,0 17 Amorozo 126 4,8 41, ,0 6,0 8,5 18 Subito 125 4,5 43, ,0 7,3 8,5 19 Torino 127 6,8 44, ,0 6,3 8,3 20 Twingo k 96 9,0 40, ,3 6,0 8,0 21 Transfer k 106 9,0 38, ,5 5,8 7,8 Ilość doświadczeń *) Na podstawie Listy Opisowej Odmian COBORU.

9 Wysokość roślin Wyleganie przed zbiorem Masa tysiąca nasion Mrozoodporność *) Mączniak Septorioza liści Rdza brunatna Tabela 17. Ważniejsze cechy rolnicze i porażenie przez choroby w 2014 r. na poziomie a 2. Choroby Poziom a2 cm Skala 9 0 g Skala 9 0 Skala 9 0 Skala 9 0 Skala 9 0 Wzorzec 108 8,8 41,6 x 8,4 7,7 8,7 1 Fredro 114 8,5 44,6 4,5 8,3 7,7 8,8 2 Tomko 106 9,0 40,9 6,5 8,7 7,7 8,8 3 Wiarus 95 9,0 33,3 6,5 8,2 8,0 8,5 4 Palermo 116 8,8 47,8 6,0 8,3 7,3 8,8 5 Algoso 111 7,5 46,9 4,0 7,8 6,3 8,5 6 Pawo 118 7,5 42,2 5,5 8,3 6,0 8,8 7 Witon 111 8,5 34,7 5,5 8,3 7,0 8,8 8 Alekto 96 9,0 39,3 4,0 8,3 6,5 8,3 9 Grenado 97 8,0 32,4 5,5 7,3 6,5 8,5 10 Pigmej 104 9,0 38,7 5,0 7,8 7,3 8,8 11 Tulus 115 8,0 44,1 4,0 7,0 7,0 8,8 12 Cerber 107 9,0 40,4 2,5 8,7 7,8 8,8 13 Cyrkon 99 8,8 43,6 2,5 8,2 7,7 8,8 14 Agostino 101 8,8 46,6 3,5 9,0 8,3 8,8 15 Borowik 129 8,5 53,4 5,5 8,8 8,2 8,8 16 Mikado 105 8,5 39,9 5,0 8,0 7,5 8,8 17 Amorozo 112 8,0 43,1 4,0 8,7 7,3 8,8 18 Subito 123 7,0 46,1 5,5 8,8 8,0 8,8 19 Torino 117 9,0 43,8 3,5 8,5 7,5 8,8 20 Twingo 93 9,0 44,2 6,0 7,8 7,7 8,8 21 Transfer 105 8,5 41,4 6,5 6,8 7,0 8,5 Ilość doświadczeń *) Na podstawie Listy Opisowej Odmian COBORU.

10 Charakterystyka odmian (na podstawie listy opisowej odmian) PALERMO (2013). pastewna, o normalnej wysokości. Plenność bardzo dobra. Mrozoodporność dość duża (6,0). Odporność na septoriozę plew duża, na fuzariozę kłosów, mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i septoriozę liści dość duża, na rynchosporiozę i choroby podstawy źdźbła średnia. Rośliny wysokie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania późny. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym duża do bardzo dużej. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania dość mała. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. TRANSFER (2013). pastewna, o normalnej wysokości. Plenność bardzo dobra. Mrozoodporność duża (6,5). Odporność na fuzariozę kłosów duża, na choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną, septoriozę liści i plew dość duża, na mączniaka prawdziwego i rynchosporiozę średnia. Rośliny dość niskie, o średniej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny do bardzo późnego, dojrzewania późny. Masa 1000 ziaren i wyrównania ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym duża do bardzo dużej. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania dość mała. Zawartość białka mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała.