Program Wczesne Czytanie
Zestaw do treningu funkcji wykonawczych Zestaw do prowadzenia zajęć z zakresu wczesnego czytania obejmuje: - urządzenie projekcyjno-śledzące (podłogę interaktywną) - program Wczesne Czytanie - pomoce dydaktyczne dołączone do programu: 5 plansz z graficznymi podpowiedziami (ręka, oko, usta, plan, lupa) opaski w kolorach: żółtym, niebieskim, zielonym i czerwonym opis programu
Obsługa urządzenia przy pomocy pilota: 1. Skierować pilota na urządzenie i nacisnąć klawisz 1. 2. Po rozgrzaniu się projektora na podłodze pojawi się menu główne z wyborem gier. Ikony gier są domyślnie zasłonięte numerami. W celu odsłonięcia ikon należy nacisnąć klawisz 2. MODE 3. Wybrać grę przy pomocy strzałek (klawisze 3, 4, 5, 6) i wcisnąć klawisz 7 OK. 4. Pojawi się menu gry z wyborem wariantu gry. 5. Wybrać wariant przy pomocy strzałek w lewo i w prawo (klawisze 4 i 5) i wcisnąć klawisz 7 OK. 6. Aby przerwać grę i wyjść do menu gry należy nacisnąć klawisz 8. 7. Aby wyjść z gry do menu głównego należy nacisnąć klawisz 9. 8. Aby wyłączyć urządzenie należy nacisnąć klawisz 1 na pilocie. Chłodzenie projektora będzie działać jeszcze przez kilkadziesiąt sekund nie należy w tym czasie odłączać zasilania urządzenia. W trakcie gry można skorzystać z dwóch trybów pauzy. Pierwsza pauza wstrzymuje grę (w celu np.: wspólnego przeanalizowania jej zasad) włączana jest klawiszem 6 (strzałka w dół). Druga pauza wstrzymuje grę i zasłania ją obrazem literowego nieba. Można ją wykorzystać w celu zakończenia zajęć. Włączana jest klawiszem 3 (strzałka w górę). Klawisze 10 i 11 służą do regulacji głośności. 1. Działanie urządzenia 2. 4. 6. 8. 10. MODE OK 3. 5. 7. 9. 11. Po włączeniu pilotem wybranej gry dalsze sterowanie odbywa się za pomocą poruszania się po wyświetlanym obrazie. Gry zaprojektowane są w sposób umożliwiający intuicyjne odkrycie ich zasad. Odkrywanie zasad gry jest częścią procesu stymulowania rozwoju funkcji wykonawczych. Urządzenie najlepiej użytkować w częściowo lub całkowicie zaciemnionym pomieszczeniu w celu uzyskania dobrej jakości obrazu i prawidłowego śledzenia ruchu. Zaleca się, by podłoże, na które rzucany jest obraz, było białe. 1
Program Wczesne Czytanie O programie Program Wczesne Czytanie opracowany został w oparciu o metodę Integracji Funkcji Wykonawczych nowatorską koncepcję pracy z dzieckiem, która koncentruje się na zasobach (w obrębie strefy najbliższego rozwoju) a nie na deficytach dziecka, w której nauczyciel/terapeuta nie uczy gotowych strategii, tylko stymuluje dziecko do poszukiwania własnych rozwiązań. Program wykorzystuje podłogę interaktywną, która jest dużym bodźcem motywującym i stwarza możliwość organizacji odpowiedniego środowiska, w którym dzieci we własnym tempie mogą samodzielnie odkrywać zasadę działania, stawiać sobie cele, planować, uczyć się na błędach, a przede wszystkim bawić się wspólnie z innymi, nakierowując swoje działania na określony cel, rozwijając umiejętności wykonawcze niezbędne do osiągnięcia gotowości szkolnej. Program wprowadza w świat liter, sylab, wyrazów, w którym dzieci, wykorzystując naturalną ciekawość, a także funkcje wykonawcze, tj. utrzymywanie uwagi (co zawdzięczamy hamowaniu impulsywnych reakcji), pamięć roboczą, wnioskowanie, odbieranie informacji zwrotnych, rozwiązywanie problemów oraz rozpoczynanie zadań, w naturalny sposób budują strategie czytania. 2
Proces nauki odbywa się wielokanałowo poprzez ruch i doświadczanie z jednoczesnym wykorzystaniem zmysłów wzroku i słuchu. Program rozwija gotowość do nauki czytania i pisania - pamięć, analizę i syntezę wzrokowosłuchową, uczy logicznego myślenia, usprawnia integrację słuchowo-wzrokowo-ruchową, kształci orientację w schemacie ciała i przestrzeni, pomaga zachować kierunek czytania od strony lewej do prawej. Wczesną naukę czytania dziecko rozpoczyna od wyrazów dźwiękonaśladowczych, sylab, liter, by następnie czytać proste wyrazy. W zadaniach stosowane są zarówno litery drukowane, jak i pisane, wielkie i małe, co dodatkowo pomaga rozwijać u dziecka giętkość poznawczą. Program Wczesne Czytanie zawiera pakiet 32 gier/ćwiczeń multimedialnych ułożonych etapowo (I-VIII), co umożliwia wprowadzanie nowego materiału przez kolejnych 8 miesięcy (patrz menu z wyborem gry). Modyfikacja wprowadzonego materiału oraz zaplanowanego czasu jest uzależniona od indywidualnych potrzeb i możliwości grupy. 3
Rodzaje zadań: nr Gra/ćwiczenie Zadania rozwijające strategie wczesnego czytania: Umiejętności wykonawcze: 1 Wprowadzenie zasady zgodnie z założeniami metody Integracji Funkcji Wykonawczych 2 Powtarzanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych w powiązaniu z ilustracją Identyfikowanie słuchowe i wzrokowe 3 Pozorne czytanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych wsparte identyfikacją właściwej ilustracji Rozwijanie słuchu fonematycznego 4 Zapamiętywanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych w oparciu o animację sytuacyjną Identyfikacja graficzna, rozumienie znaczeń 5 Powtarzanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych w oparciu o animację sytuacyjną Identyfikacja graficzna, rozumienie znaczeń 6 Sprawdzanie rozumienia (przyporządkowanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych do odpowiednich ilustracji Identyfikowanie słuchowe i wzrokowe Pamięć robocza 7 Zapoznanie z graficznym obrazem litery w oparciu o animację sytuacyjną 8 Sprawdzanie rozumienia -przyporządkowanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych w oparciu o animację sytuacyjną Identyfikowanie słuchowe i wzrokowe 4
nr Gra/ćwiczenie Zadania rozwijające strategie wczesnego czytania: Umiejętności wykonawcze: 9 Analiza wzrokowa materiału sylabowego wsparta animacją ilustrująca proces syntezy Zachowanie kierunku czytania od strony lewej do prawej 10 Sprawdzanie rozumienia - przyporządkowanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych do odpowiednich ilustracji Identyfikowanie słuchowe i wzrokowe Pamięć robocza 11 Zapoznanie z graficzną prezentacją głoski w oparciu o animację sytuacyjną 12 Pozorne czytanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych wsparte identyfikacją właściwej ilustracji Rozwijanie słuchu fonematycznego 13 Analiza wzrokowa materiału literowego wsparta animacją ilustrującą proces syntezy wzrokowo-słuchowej 14 Graficzna identyfikacja litery Rozwijanie umiejętności słuchowo-językowych 15 Zapoznanie z graficznym obrazem sylaby w oparciu o animację sytuacyjną Rozwijanie umiejętności słuchowych 16 Zapoznanie z graficzną prezentacją głoski w oparciu o animację sytuacyjną 5
Rodzaje zadań: nr Gra/ćwiczenie Zadania rozwijające strategie wczesnego czytania: Umiejętności wykonawcze: 17 Eksponowanie grup sylab otwartych zaczynających się na tę samą literę Doskonalenie umiejętności słuchowych (odkrywanie zasady) 18 Zapoznanie z graficzną prezentacją głoski w oparciu o animację sytuacyjną Identyfikowanie słuchowe i wzrokowe 19 Wzrokowe różnicowanie sylab na podstawie animacji Ćwiczenie umiejętności słuchowych Pamięć robocza 20 Powtarzanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych wspomagane ilustracją Identyfikowanie słuchowe i wzrokowe 21 Synteza sylabowa z wykorzystaniem materiału obrazkowego Ćwiczenie funkcji słuchowo-językowych 22 Grupowanie takich samych głosek zróżnicowanych graficznie Integracja wzrokowo-słuchowa 23 Wyodrębnianie pierwszej głoski z nazwy obrazka Ćwiczenia słuchu fonematycznego wsparte ilustracją 24 Analiza wzrokowa materiału literowego wsparta animacją ilustrującą proces analizy wzrokowo-słuchowej 6
nr Gra/ćwiczenie Zadania rozwijające strategie wczesnego czytania: Umiejętności wykonawcze: 25 Analiza i synteza materiału wyrazowego wspomagana animacją Rozwijanie słuchu fonematycznego 26 Uzupełnianie wyrazu ostatnią literą Synteza wzrokowo-słuchowa 27 Rozpoznawanie litery Wyodrębnianie pierwszej głoski z nazwy obrazka 28 Synteza wzrokowo-słuchowa materiału wyrazowego wspomagana animacją sytuacyjną Integracja słuchowo-wzrokowo-ruchowa Pamięć robocza i organizacja 29 Identyfikacja wyrażeń dźwiękonaśladowczych na materiale literowym 30 Dopasowanie obrazka do wyrazu Pamięć robocza 31 Różnicowanie liter podobnych graficznie Identyfikowanie słuchowe i wzrokowe 32 Wysłuchiwanie wyodrębnionej pierwszej sylaby Synteza wzrokowo-słuchowa 7
Organizacja zajęć Zajęcia odbywają się w grupach. Wszystkie zadania/ćwiczenia zakładają współpracę uczestników zajęć, którzy współdziałają ze sobą według odkrytej zasady, rozwijając kompetencje społeczne oraz komunikacyjne. Na początku zajęć każde dziecko losuje jeden z kolorów opaski (zielony, niebieski, żółty, czerwony). Kolor planszy pojawiający się na podłodze jest wskazówką, które dziecko (z jakim kolorem opaski) rozwiązuje dane zadanie/ćwiczenie. Na początku każdej gry dzieci muszą odkryć zasadę, określić cel, krok po kroku ustalić sposób realizacji zadania. Do tego pomocna jest plansza wejściowa, na której pojawiają się znaki graficzne ręka, oko. Nauczyciel/terapeuta nie podaje poleceń ani gotowych rozwiązań, jest osobą wspierającą. Poprzez zadawanie pytań stymuluje dziecko do budowania własnych strategii. Plansza z obrazem literowego nieba służy do podsumowania zajęć oraz rozwijania u dzieci umiejętności metapoznawczych (dziecko wybiera literę, z którą się identyfikuje po danych zajęciach i uzasadnia swój wybór). 8
Adresaci - dzieci w wieku przedszkolnym - dzieci z dysharmoniami rozwoju poznawczego - dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim - dzieci zagrożone dysleksją Program Wczesne Czytanie może być wykorzystywany w ramach zajęć: - edukacyjnych stymulujących rozwój dziecka nakierowany na osiągniecie gotowości szkolnej a także - terapeutycznych - korekcyjno-kompensacyjnych - dydaktyczno-wyrównawczych Program Wczesne Czytanie to doskonała propozycja dla przedszkoli, poradni psychologiczno-pedagogicznych, ośrodków edukacyjno-terapeutycznych, placówek realizujących WWR. Założenia programu (zgodnie z metodą Integracji Funkcji Wykonawczych) Organizacja myślenia problemowego Program opiera się na organizacji myślenia problemowego, ściśle powiązanego z funkcjami wykonawczymi. Jego celem jest wyposażenie dziecka w RUSZTOWANIE, na którym będzie mogło budować swój własny sukces - rozumiany jako samodzielne radzenie sobie w różnego rodzaju sytuacjach problemowych: edukacyjnych, społecznych, a nawet codziennych czynnościach. Rusztowanie â Organizacja myślenia problemowego 9
Podczas zajęć dzieci, korzystając z graficznych podpowiedzi, uczą się porządkować i organizować własny proces myślowy, nadając swemu działaniu intencjonalny charakter zorientowany na cel. Graficzne podpowiedzi zawarte są na planszach dołączonych do Programu: Stań. Zatrzymaj się Przyjrzyj się uważnie Powiedz, co widzisz Ustal plan krok po kroku Jeśli Ci nie wychodzi, przyjrzyj się jeszcze raz 10
Niedyrektywne wsparcie (wycofanie się z podawania gotowych strategii) Nie dajemy poleceń. Wsparcie ze strony nauczyciela/terapeuty rozumiane jest jako zadawanie pytań stymulujących dziecko do budowania własnych strategii. Odkrywanie zasady oraz budowanie strategii działania Istotnym elementem metody jest odkrywanie zasady, które sprzyja rozwijaniu giętkości poznawczej umożliwiającej budowanie nowych strategii. Grupa rówieśnicza Ważnym elementem jest grupa rówieśnicza (zajęcia odbywają się w grupie), która z jednej strony zapewnia dziecku poczucie uczestnictwa w dobrej zabawie, a z drugiej umożliwia zdobywanie doświadczeń wymagających hamowania impulsywnych, niekontrolowanych zachowań w różnych sytuacjach społecznych. Dzieci współpracują ze sobą według odkrytej zasady, opierając się na swoistej grze z regułami (ręka, oko, usta, schody, lupa) wymagającej od nich samoregulacji. Należy podkreślić, że odkrywanie zasady uzależnione jest od czynników zewnętrznych (np. kolorowe opaski, inne dzieci), co nie pozwala izolować się w realizacji zadania i wymaga budowania kompetencji komunikacyjnych. W wyniku zaproponowanego modelu pracy dziecko staje się coraz bardziej samodzielne, w coraz większym stopniu wpływa na swoje działania, zaczyna być refleksyjne, wie, czego chce i jakie są jego odczucia. W świadomy sposób zaczyna korzystać z podpowiedzi (ręka, oko, usta, plan, lupa) i w większym stopniu kontrolować podejmowane działania. 11
Dlaczego zajęcia z wykorzystaniem programu są tak lubiane przez dzieci? Zajęcia z wykorzystaniem Programu Wczesne Czytanie mają formułę zabawy, odkrywania tajemnicy (zagadki), dlatego są dla dziecka bardzo atrakcyjne. Program wykorzystuje trzy naturalne w funkcjonowaniu małego dziecka elementy: - motywację silnym bodźcem motywacyjnym jest wykorzystanie podłogi interaktywnej, ciekawych gier multimedialnych oraz zabawa na niby (dialog z tajemniczym Panem Zagadką), - aktywność własną dziecka inicjatywa zamierzone działanie, - wspólną zabawę (aspekt społeczny). 12
Integracja Funkcji Wykonawczych Szkolenie dla nauczycieli / terapeutów (zakończone certyfikatem z zakresu terapii metodą Integracji Funkcji Wykonawczych). Podczas szkolenia uczestnicy poznają metodę Integracji Funkcji Wykonawczych nowatorską koncepcję pracy z dzieckiem wykorzystującą nowoczesne narzędzie edukacyjno-terapeutyczne (podłogę multimedialną). Szkolenie odbywa się głównie w formie warsztatów. W części teoretycznej omawiane są podstawy naukowe metody Integracji Funkcji Wykonawczych. W części praktycznej uczestnicy uczą się, jak prowadzić zajęcia edukacyjno-terapeutyczne zgodnie z założeniami programu, poznają pomoce dydaktyczne oraz narzędzia do diagnozy i monitorowania przebiegu terapii. Liczba godzin: 22 (3 dni) Adresaci: nauczyciele edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, psycholodzy, pedagodzy, terapeuci; specjaliści pracujący w ośrodkach rehabilitacyjnych, poradniach psychologicznopedagogicznych, placówkach WWR, studenci psychologii, pedagogiki i kierunków pokrewnych. Więcej informacji: Fundacja Promyk Słońca szkolenia@promykslonca.pl www.promykslonca.pl
Pracownia Testów Diagnostycznych i Pomocy Terapeutycznych biuro@pracowniatestow.edu.pl tel. 603 411 935 www.pracowniatestow.edu.pl