POREJESTROWE DOŚ WIADCZALNICTWO ODMIANOWE CENTRALNY OŚRODEK BADANIA ODMIAN ROŚLIN UPRAWNYCH WYNIKI POREJESTROWYCH DOŚWIADCZEŃ ODMIANOWYCH Burak cukrowy 2007 SŁUPIA WIELKA, styczeń 2008 Numer 52
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych 63-022 Słupia Wielka tel.: 061 285 23 41 do 47 faks: 061 285 35 58 e-mail: sekretariat@coboru.pl www.coboru.pl Dyrektor COBORU prof. dr hab. Edward S. Gacek Program Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO) Koordynatorzy: prof. dr hab. Edward S. Gacek mgr inż. Marcin Behnke Pracownia WGO Roślin Okopowych Kierownik dr inż. Jerzy Siódmiak Opracowanie mgr inż. Waldemar Janiak, mgr inż. Karolina Kupś, dr inż. Jerzy Siódmiak Redakcja merytoryczna mgr inż. Józef Zych Rozpowszechnianie danych zawartych w niniejszej publikacji wyłącznie z podaniem COBORU jako źródła informacji COBO 81/2007 n. 450
WSTĘP Opracowanie zawiera wyniki dwóch serii doświadczeń z burakiem cukrowym, przeprowadzonych w roku 2007 serii standardowej założonej na glebach, w których nie stwierdzono obecności wirusa rizomanii, oraz serii specjalnej, w warunkach zainfekowania tym wirusem. W serii standardowej zlokalizowanej w 12 stacjach i punktach doświadczalnych oceny odmian (sdoo, PD) oceniano 20 odmian wpisanych do krajowego rejestru, w tym sześć nowo zarejestrowanych. U czterech spośród badanych odmian tej serii hodowcy deklarowali tolerancję na rizomanię. W serii trzech doświadczeń specjalnych oceniano 16 odmian 14 z deklarowaną tolerancją na rizomanię oraz, dla porównania, dwie odmiany bez takiej tolerancji. Doświadczenia specjalne prowadzone przez SDOO Głębokie i Głubczyce założone zostały na polach dzierżawionych w miejscowościach odpowiednio Bątkowo i Groszowice k. Opola, a doświadczenie prowadzone przez SDOO Przecław na polach własnych stacji. Odmiany do badań wytypował Zespół Roboczy ds. PDO buraka cukrowego. Cztery doświadczenia standardowe były finansowane z budżetu Oceny Odmian, a pozostałe przez spółki cukrowe: Krajową Spółkę Cukrową S.A., Nordzucker Polska S.A., Pfeifer & Langen Polska S.A., Südzucker Polska Sp. z o.o. i SugarPol Sp. z o.o. (rys.1). Materiał siewny odmian zarejestrowanych przed rokiem 2007 pochodził z partii handlowych. Otoczki nasion wszystkich odmian zawierały insektycyd Montur. Poszerzoną laboratoryjną ocenę wartości siewnej nasion wykonano w UTP Bydgoszcz i SGGW Warszawa. W SGGW szczegółowo badano także wschody polowe odmian. Polową energię i polową zdolność wschodów oceniano również w doświadczeniach założonych w sdoo i PD. Wyniki badania nasion uzupełniają wyniki doświadczeń polowych (tab.18). Ocena udziału burakochwastów w nasionach badanych odmian prowadzona w KR Kietrz wykazała, że dopuszczalny limit (0,05%) u żadnej odmiany nie został przekroczony. Przed siewem nazwy odmian zaszyfrowano, i w trakcie wegetacji, zbioru i opracowania wyników występowały one pod nazwami kodowymi. W doświadczeniach stosowano standardowe herbicydy i insektycydy oraz chemiczną ochronę przeciwko chwościkowi buraka i innym chorobom grzybowym liści. Zebrane plony korzeni z wszystkich poletek serii standardowej przewieziono do laboratorium technologicznego SHR Straszków i Śmiłów, gdzie w ujednolicony sposób pobrano próby do analiz. Próby miazgi korzeni w serii specjalnej, ze względów fitosanitarnych, pobierano w stacjach prowadzących te doświadczenia. Analizy jakościowe wykonano w Straszkowie. Do opracowania nie włączono wyników doświadczeń serii standardowej z PD Głębokie (zmniejszona obsada roślin po przymrozkach w okresie wschodów) oraz z SDOO Zybiszów (nierównomierne wschody i gorsze wyrównanie roślin). WARUNKI WEGETACJI I WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Doświadczenia założono w pierwszej i drugiej dekadzie kwietnia, w dobrych warunkach agrotechnicznych (tab. 2, 11), lecz przy małym uwilgotnieniu gleby (tab. 3). Mimo to, w większości stacji notowano dobre, choć spowolnione wschody. W stacjach Krzyżewo, Słupia Wielka i Zybiszów obserwowano wschody dwuetapowe. W okresie wschodów na terenie całego kraju występowały silne przymrozki, sięgające -8 do -9 o C (Kawęczyn, Krzyżewo). W PD Czesławice i Głębokie spowodowały one wymarznięcie części siewek. Dalsza wegetacja, aż do zbiorów, przebiegała bez większych zakłóceń, z wyjątkiem krótkich okresów niedoboru opadów w sierpniu. Choroby liści pojawiły się pod koniec lipca; dzięki zabiegom fungicydowym, nie spowodowały większych uszkodzeń liści. Jedynie w PD Głębokie skuteczność fungicydów okazała się niewystarczająca. Sprzyjające warunki prawie w całym okresie wegetacji umożliwiły wytworzenie dużych plonów o dobrej jakości technologicznej. Plon korzeni wyniósł średnio 831 dt z ha i był o około 110 dt z ha większy niż w korzystnym roku 2006, a plon cukru 132,9 dt z ha, był największy w historii doświadczeń odmianowych w Polsce. W serii specjalnej, objawy rizomanii (przejaśnienie liści, zdrobnienie i broda korzeniowa ) stwierdzono u dwóch odmian o normalnej podatności na tę chorobę. Wykazały one znacznie mniejsze plony korzeni o niższej zawartości cukru aniżeli odmiany z deklarowaną przez hodowców tolerancją na chorobę. Średnie wyniki plonowania i głównych parametrów jakości technologicznej odmian dla miejscowości w obu seriach zamieszczono w tabelach 4, 5, 13. Plony poszczególnych odmian, ich wskaźniki technologiczne oraz cechy oceniane w skali 9-stopniowej, podano w tabelach 6-9 oraz 14-17.
Tabela 1 BURAK CUKROWY. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru 2007 Rok zarejestrowania Hodowca Ploidalność Wschody polowe % pierwszy ostatni termin termin 1 2 3 4 5 1 Aldona 2006 WHBC Poznań 3x 16 76 2 Balladyna 2007 WHBC Poznań 3x 19 74 3 Bruno 2007 Fr. Strube DE 3x 20 75 4 Canyon Rh 2005 SESVANDERHAVE BE 2x 18 71 5 Esperanza Rh 2004 KWS SAAT AG DE 2x 18 74 6 Giraf Rh 2007 SESVANDERHAVE BE 2x 15 73 7 Jabeta 2005 KHBC Straszków 2x 25 73 8 Jambus Rh 2005 Fr. Strube DE 2x 16 75 9 Jovita 2007 Syngenta Seeds AB SE 3x 16 74 10 Kevata 2005 Syngenta Seeds AB SE 3x 17 74 11 Marcepan 2004 SESVANDERHAVE BE 3x 14 72 12 Opolska 2007 KHBC Straszków 2x 13 72 13 Poljana 2004 KHBC Straszków 3x 16 77 14 Raketa 2005 KWS SAAT AG DE 3x 19 72 15 Soplica 2005 WHBC Poznań 3x 16 72 16 Susanna 2006 KWS SAAT AG DE 3x 14 75 17 Torino 2001 Danisco Seed DK 3x 13 75 18 Traviata 2006 Syngenta Seeds AB SE 3x 17 67 19 Tunika 2006 Danisco Seed DK 3x 19 71 20 Zosia 2007 WHBC Poznań 3x 21 78 NRI przy =0,05 3,6 3,2 Bilans doświadczeń: - założonych 12 - przyjętych do syntezy 10 Kol. 1: uszeregowanie odmian w kolejności alfabetycznej Rh deklarowana przez hodowcę odporność lub tolerancja na rizomanię Kol. 4: 2x, 3x odpowiednio: odmiana diploidalna i triploidalna Kol. 5: ocena odpowiednio: następnego dnia po ukazaniu się pierwszych wschodów i po 18 dniach. Wyniki średnie z 12 doświadczeń Uwaga: uszczegółowiona ocena wartości siewnej nasion tabela 18
Tabela 2 BURAK CUKROWY. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru 2007 Miejscowość Rolnicza wartość gleby (skala 100 o ) Kompleks gleby Odczyn gleby (ph w KCl) Nawożenie mineralne (kg/ha) N P 2 O 5 K 2 O 1 2 3 4 5 6 7 1 Bezek 80 pszenny dobry 7,5 128 40 130 2 Chrząstowo 80 pszenny dobry 6,1 133 38 150 3 Czesławice 94 pszenny b. dobry 6,4 110 60 115 4 Głubczyce 94 pszenny b. dobry 6,5 97 75 150 5 Kawęczyn 70 żytni b. dobry 6,4 115 60 168 6 Kościelna 80 pszenny dobry 6,6 50 67 105 7 Krzyżewo 80 pszenny dobry 6,3 132 60 150 8 Lisewo 94 pszenny b. dobry 6,7 110 40 200 9 Przecław 80 pszenny dobry 5,9 136 100 185 10 Słupia Wielka 70 żytni b. dobry 6,2 100 48 80 Kol. 1: uszeregowanie miejscowości alfabetyczne Kol.5: dawkę azotu ustalono metodą bilansową ABO BONN Tabela 3 Opady w okresie od kwietnia do września 2007 w stacjach Miejscowość Suma opadów 2007 Miesięczne opady w roku 2007 (mm) IV-IX % normy* mm IV V VI VII VIII IX Bezek 133 496 12,9 93,6 87,5 130,7 79,9 91,0 Chrząstowo 116 368 16,6 83,5 111,7 87,4 29,4 39,5 Czesławice 92 359 16,4 46,5 85,1 70,0 31,4 109,1 Głubczyce 104 353 4,1 54,0 54,9 61,9 69,1 178,0 Kawęczyn 88 276 17,2 48,4 53,8 72,0 40,2 44,6 Kościelna Wieś 87 272 5,7 36,0 52,9 119,5 44,9 13,1 Krzyżewo 93 325 16,7 71,4 45,6 91,4 65,4 34,8 Lisewo 137 460 15,9 113,1 82,7 88,4 83,2 76,5 Przecław 116 449 30,1 33,1 73,3 115,6 54,4 142,7 Słupia Wielka 103 320 7,8 63,0 54,1 109,1 64,6 20,9 * norma = średnia za okres 1967-2006
Tabela 4 BURAK CUKROWY. Terminy agrotechniczne i fenologiczne oraz ocena niektórych cech rolniczych w doświadczeniach. Lata zbioru 2007, 2006 Miejscowość Data (dzień, miesiąc) siewu wschodów zbioru Liczba dni wegetacji wschodów Ocena ulistnienia skala 9 0 Chwościk buraka Mączniak właściwy Korzenie drobne % wagowy 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 Bezek 3.04 25.04 20.04 3.05 16.10 19.10 179 169 7,5 8,0 9,0 7,0 7,0 9,0 9,0 8,4 0,0 0,0 2 Chrząstowo 14.04 14.04 26.04 25.04 9.10 11.10 166 169 8,1 8,7 8,2 7,2 8,7 8,9 7,7 7,1 5,1 3,8 3 Czesławice 13.04 24.04 3.05 6.05 4.10 20.10 154 167 8,0 9,0 8,2 8,4 7,7 9,0 9,0 8,8 0,0 0,1 4 Głubczyce 11.04 22.04 18.04 29.04 11.10 23.10 176 177 9,0 8,9 8,7 9,0 6,9 6,3 9,0 9,0 0,1 0,1 5 Kawęczyn 5.04 24.04 18.04 4.05 12.10 13.10 177 162 8,6 8,4 8,6 8,4 7,4 6,5 9,0 8,5 0,2 0,7 6 Kościelna Wieś 17.04 21.04 27.04 27.04 11.10 17.10 167 173 8,4 9,0 8,5 7,2 9,0 9,0 9,0 7,8 0,0 0,2 7 Krzyżewo 16.04 21.04 30.04 5.05 24.10 23.10 177 171 7,1 8,1 8,5 7,6 6,4 7,6 7,9 5,8 0,0 0,0 8 Lisewo 17.04 25.04 29.04 5.05 26.10 25.10 180 173 8,2 9,0 8,2 8,5 9,0 8,4 8,6 8,3 0,5 1,8 9 Przecław 13.04 20.04 26.04 1.05 11.10 11.10 168 163 8,1 8,5 8,4 8,9 8,3 7,9 9,0 8,0 0,0 0,0 10 Słupia Wielka 12.04 19.04 27.04 26.04 16.10 17.10 172 174 9,0 9,0 8,8 8,9 7,5 9,0 9,0 8,8 0,1 0,2 Kol. 1: uszeregowanie stacji alfabetyczne Kol. 5: liczba dni wegetacji liczona od wschodów do zbioru Kol. 6-9: ocena w skali 9-stopniowej, w której 9 oznacza stan najbardziej korzystny
Tabela 5 BURAK CUKROWY. Plon i jakość korzeni oraz ocena wschodów w doświadczeniach. Lata zbioru 2007, 2006 Cecha Plon korzeni Zawartość cukru Zawartość N α-amin. Plon technologiczny cukru (dt z ha) Wschody polowe polaryme- oczysz- pierwszy Miejscowość (dt z ha) tryczna czonego (mval/1000g) termin 1 2 3 4 5 6 7 8 ostatni termin 1 Bezek 731 18,2 16,4 14,3 119,6 17 64 2 Chrząstowo 851 19,2 17,1 19,7 145,4 27 76 3 Czesławice 1047 17,0 14,8 29,9 155,4 11 81 4 Głubczyce 799 17,4 15,1 29,9 120,3 13 78 5 Kawęczyn 718 19,2 17,2 32,6 123,6 12 80 6 Kościelna Wieś 927 18,4 16,0 37,5 147,7 16 82 7 Krzyżewo 749 17,6 15,6 23,8 116,6 8 85 8 Lisewo 699 18,2 16,4 9,1 114,2-78 9 Przecław 791 17,6 15,1 18,4 119,8 29 67 10 Słupia Wielka 994 18,6 16,8 15,9 166,5 24 55 Średnia 2007 831 18,2 16,0 23,1 132,9 17 74 2006 718 17,4 15,2 17,7 108,7 17 79 Kol. 1: uszeregowanie miejscowości alfabetyczne Kol. 7: - brak danych Kol.7,8: ocena odpowiednio: następnego dnia po ukazaniu się pierwszych wschodów i po 18 dniach
Tabela 6 BURAK CUKROWY. Plon korzeni i cukru oraz zawartość cukru i składników melasotwórczych u odmian. Lata zbioru 2007, 2006 Plon korzeni (dt z ha) Zawartość cukru Plon technologiczny cukru (dt z ha) Zawartość (mval/1000g) N % % K Na α -amin. wzorca wzorca odchylenia od wzorca odchylenia od wzorca 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 2 3 4 5 6 7 Wzorzec 831 718 18,2 17,4 132,9 108,7 23,1 17,7 43,3 46,8 3,5 4,2 1 Aldona 100 2 0,2 102 2,9 0,8-2,1-0,6 2 Balladyna 102 15 0,1 102 2,3 3,0 2,4 0,1 3 Bruno 98-16 -0,1 98-2,8-1,0-1,7-0,1 4 Canyon Rh 104 36 64-0,4-0,4 102 2,6 6,3-2,9-1,4-0,7 2,9-0,6-0,5 5 Esperanza Rh 105 39-0,7 101 1,1-3,6-1,7 0,5 6 Giraf Rh 102 20 0,0 104 5,0 0,6-3,9-1,2 7 Jabeta 102 20 4 0,1-0,3 104 5,8-1,4-3,7-2,4-3,9-2,2-0,2 0,3 8 Jambus Rh 102 17-19 -0,3 0,1 100 0,0-2,3-2,3 0,2 1,2 0,5-0,6-1,1 9 Jovita 96-31 0,1 97-4,3 1,1-0,7 0,3 10 Kevata 96-33 0,2 97-3,8 1,3 0,5 0,2 11 Marcepan 101 9-17 -0,1 0,3 101 0,6-0,1-1,0-0,5-0,4 0,0-0,1-0,3 12 Opolska 102 17 0,0 102 3,2-2,5-0,5 0,1 13 Poljana 99-8 -18 0,2 0,1 101 1,2-2,2-1,2-0,5-1,1-0,2 0,1 0,0 14 Raketa 96-30 -34 0,7 0,7 100 0,6 0,0 1,3 0,6-1,4-1,6 0,3 0,2 15 Soplica 100 0 18-0,1 0,2 99-1,3 3,6 0,9 0,6 2,8 1,3 0,1-0,1 16 Susanna 100 0 26-0,5-0,5 97-4,3 0,2 1,6 0,1 0,5-1,0 0,9 0,7 17 Torino 101 7 4 0,2-0,1 101 1,0 0,0 1,5 0,4 4,6 0,8 0,2 0,4 18 Traviata 95-38 -3 0,4 0,3 97-3,9 1,7 0,6 0,4 2,3 0,5 0-0,1 19 Tunika 96-35 16 0,3 0,0 97-3,9 2,6 1,5 0,6 1,8-0,3 0,1 0,1 20 Zosia 101 8-0,3 99-1,9 3,9 2,1 0,4 dt z NRI przy α = 0,05 ha 34,6 25,8 5,27 3,95 1,54 1,10 1,34 1,10 0,41 0,30 % 4,2 3,6 0,16 0,19 4,0 3,6 Kol. 1: Rh deklarowana przez hodowcę odporność lub tolerancja na rizomanię Kol. 2-7: liczba doświadczeń: 2007 10, 2006 11
Tabela 7 BURAK CUKROWY. Ocena wartości technologicznej, syntetyczny wskaźnik wartości odmian. Lata zbioru 2007, 2006 Zawartość cukru oczyszczonego Strata cukru w melasie odchylenia od wzorca Wydajność cukru Współczynnik alkaliczności 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 2 3 4 5 6 SWW Wzorzec 16,0 15,2 1,5 1,6 88,3 87,3 2,42 3,20 100,0 100,0 1 Aldona 0,3-0,1 0,6-0,28 101,3 2 Balladyna 0,0 0,1-0,6-0,17 101,0 3 Bruno 0,0-0,1 0,3-0,06 98,8 4 Canyon Rh -0,4-0,5-0,1 0,1 0,1-0,7 0,29 0,42 100,6 102,4 5 Esperanza Rh -0,6-0,1 0,0 0,44 99,6 6 Giraf Rh 0,2-0,2 1,0-0,28 102,1 7 Jabeta 0,3-0,2-0,2-0,1 1,1 0,3 0,20 0,44 102,4 98,9 8 Jambus Rh -0,3 0,1 0,0 0,0-0,2 0,2 0,31-0,10 99,7 98,8 9 Jovita 0,1 0,0 0,0-0,16 98,3 10 Kevata 0,2 0,0 0,0-0,07 98,8 11 Marcepan -0,1 0,3 0,0 0,0 0,1 0,3-0,01 0,02 100,0 100,5 12 Opolska 0,0 0,0 0,2 0,35 101,1 13 Poljana 0,3 0,1 0,0 0,0 0,4 0,1-0,01 0,02 100,8 99,1 14 Raketa 0,7 0,7 0,0 0,0 0,5 0,7-0,19-0,19 101,2 100,8 15 Soplica -0,2 0,1 0,1 0,0-0,6-0,1 0,02-0,03 99,3 101,7 16 Susanna -0,5-0,5 0,1 0,0-0,7-0,3-0,15-0,08 97,6 99,4 17 Torino 0,0-0,1 0,2 0,0-0,9-0,3 0,04 0,13 100,5 99,8 18 Traviata 0,3 0,3 0,1 0,0-0,2 0,2 0,04-0,09 99,0 101,5 19 Tunika 0,2 0,0 0,1 0,0-0,3 0,0-0,08-0,09 99,0 101,2 20 Zosia -0,4 0,1-0,9-0,24 98,8 NRI przy α = 0,05 0,19 0,21 0,06 0,05 0,37 0,34 0,20 0,19 2,04 2,12 Kol.1: wzorzec tworzy średnia z wszystkich odmian badanych w danym roku; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej; Rh deklarowana przez hodowcę odporność lub tolerancja na rizomanię Kol.6: syntetyczny wskaźnik wartości odmian (SWW) to średnia z plonu korzeni, plonu cukru, zawartości cukru i zawartości cukru oczyszczonego wyrażonych w wartościach względnych
Tabela 8 BURAK CUKROWY. Ważniejsze cechy rolniczo-użytkowe odmian. Lata zbioru 2007, 2006 Ocena (skala 9 o ) wschodów po przerywce ulistnienia przed zbiorem odchylenia od wzorca Pośpiechy 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 2 3 4 5 6 Wzorzec 8,0 8,2 8,3 8,0 8,5 8,0 8,1 7,9 0,04 0,04 1 Aldona -0,1-0,2 0,0 0,0-0,04 2 Balladyna 0,2 0,1 0,2 0,2 0,02 3 Bruno -0,1 0,0 0,0 0,0 0,08 4 Canyon Rh -0,1-0,2 0,0-0,1 0,0-0,3-0,1-0,2-0,04 0,02 5 Esperanza Rh 0,2 0,1 0,2 0,5 0,08 6 Giraf Rh 0,0 0,1 0,1 0,1-0,04 7 Jabeta 0,1 0,0 0,0 0,0-0,1-0,2 0,1 0,1-0,04-0,01 8 Jambus Rh -0,3 0,0-0,2-0,2-0,4-0,2-0,2-0,2-0,04-0,04 9 Jovita 0,2 0,2 0,2-0,2 0,02 10 Kevata -0,2-0,1 0,0 0,0 0,05 11 Marcepan 0,1 0,1-0,1 0,0 0,1-0,1 0,0 0,0-0,01-0,04 12 Opolska 0,5 0,2 0,2 0,3-0,01 13 Poljana 0,1 0,0 0,0-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0-0,04-0,04 14 Raketa -0,1 0,1-0,1 0,1-0,5-0,6-0,4-0,2-0,01 0,02 15 Soplica 0,0 0,2 0,0 0,2 0,3 0,2 0,1 0,1-0,04-0,04 16 Susanna -0,2 0,1-0,2 0,2-0,4 0,0-0,2-0,1 0,08 0,08 17 Torino -0,2-0,2-0,1 0,2 0,1 0,4 0,2 0,1-0,04-0,04 18 Traviata -0,3-0,2 0,0-0,1 0,2 0,0 0,1 0,0-0,04-0,04 19 Tunika -0,1-0,1 0,2 0,1 0,1 0,3-0,2 0,1 0,08-0,04 20 Zosia 0,2 0,0-0,3-0,1-0,04 Liczba doświadczeń 8 8 10 9 9 11 10 11 7 7 Kol.1: wzorzec tworzy średnia z wszystkich odmian badanych w danym roku; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej; Rh - deklarowana przez hodowcę odporność lub tolerancja na rizomanię Kol. 2-5: ocena w skali 9-stopniowej, gdzie 9 oznacza stan najlepszy
Tabela 9 BURAK CUKROWY. Porażenie przez choroby oraz udział korzeni drobnych. Lata zbioru 2007, 2006 1 chwościk buraka (skala 9 o ) Choroby liści żółtaczka mączniak właściwy (skala 9 o ) Udział korzeni drobnych wagowy liczbowy 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 2 3 4 5 6 Wzorzec 7,7 7,8 1,2 0,5 8,1 7,9 1,2 0,8 2,8 3,4 1 Aldona 0,2 0,5 0,0 0,7-0,6 2 Balladyna 0,1 0,8-0,3 0,4 0,0 3 Bruno 0,1 0,4 0,0-0,1 0,3 4 Canyon Rh 0,0 0,1-0,4 0,3-0,3-0,2 0,1-0,2-0,6-1,1 5 Esperanza Rh 0,4-0,9 0,2 0,0-0,5 6 Giraf Rh 0,1-0,1 0,0 0,4 0,9 7 Jabeta 0,3 0,1-0,4-0,2 0,0 0,6-0,4-0,1-1,1-0,6 8 Jambus Rh 0,2 0,1-0,4 0,6 0,0-0,3 0,6 0,0 0,0-0,2 9 Jovita -0,7 0,0 0,0-0,2 0,5 10 Kevata -0,1 1,1-0,2 0,0 0,7 11 Marcepan 0,0-0,1 0,7 0,1 0,1 0,1-0,3 0,1-0,2 1,1 12 Opolska 0,4-0,2 0,1-0,7-1,8 13 Poljana 0,0 0,0-0,5 0,0 0,0 0,1 0,0 0,1 0,0 0,5 14 Raketa -0,1-0,1-0,5 0,0-0,1-0,2-0,2 0,2-0,2 1,1 15 Soplica -0,1 0,1 0,0 0,3 0,2-0,2 0,0-0,2-0,5-0,1 16 Susanna -0,1-0,1-0,4-0,3 0,0 0,0-0,2 0,1 0,2-0,5 17 Torino 0,2-0,1 0,0 0,3-0,2 0,0 0,1 0,1 1,5 0,8 18 Traviata 0,1-0,1-0,5-0,3 0,3-0,1 0,1-0,2 0,2-0,2 19 Tunika -0,5-0,3 0,8 0,0 0,2 0,1 0,1-0,2 0,8 0,1 20 Zosia -0,2 0,2-0,1 0,1 0,2 Liczba doświadczeń 9 8 2 3 3 10 5 9 5 9 Kol.1: wzorzec tworzy średnia z wszystkich odmian badanych w danym roku; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej; Rh deklarowana przez hodowcę odporność lub tolerancja na rizomanię Kol. 2, 4: ocena w skali 9-stopniowej, gdzie 9 oznacza najmniejsze porażenie Oceny porażenia przez zgorzel liści sercowych, parcha pasowego, rizoktonię nie zostały ujęte ze względu na znikome występowanie w roku 2007
Seria specjalna (na glebach skażonych rizomanią) Tabela 10 BURAK CUKROWY. Seria specjalna. Odmiany i doświadczenia. Rok zbioru 2007 Hodowca Ploidalność Rok zarejestrowania Wschody polowe pierwszy ostatni termin termin 1 2 3 4 5 1 Boryna Rh 2006 WHBC Poznań 2x 25 77 2 Canasta Rh,C 2004 Danisco Seed DK 2x 20 73 3 Canberra Rh 2007 KWS SAAT AG DE 2x 21 67 4 Canyon Rh 2005 SESVANDERHAVE BE 2x 25 72 5 Carlos Rh 2006 Fr. Strube DE 2x 20 78 6 Esperanza Rh 2004 KWS SAAT AG DE 2x 23 76 7 Festina Rh 2006 Delitzsch Pflanzenz.(KWS) DE 2x 18 71 8 Imperial Rh,C 2005 Danisco Seed DK 2x 21 68 9 Jagoda Rh 2005 KHBC Straszków 2x 17 73 10 Jambus Rh 2005 Fr. Strube DE 2x 20 72 11 Jovita* 2007 Syngenta Seeds AB SE 3x 24 74 12 Leopard Rh 2006 SESVANDERHAVE BE 2x 17 68 13 Monza Rh,C,R 2005 Syngenta Seeds AB SE 2x 26 68 14 Nancy Rh,C 2006 Danisco Seed DK 2x 23 74 15 Picasso Rh,C 2004 Syngenta Seeds AB SE 2x 23 73 16 Poljana* 2004 KHBC Straszków 3x 29 69 NRI przy =0,05 10,2 8,5 Bilans doświadczeń: - założonych 3 - przyjętych do syntezy 3 Kol. 1: * odmiany porównawcze (nie tolerancyjne); uszeregowanie odmian według kolejności alfabetycznej; Rh,C,R deklarowana przez hodowcę odporność lub tolerancja odpowiednio na rizomanię, chwościka i/lub ramularię Kol. 4: 2x, 3x odpowiednio: odmiana diploidalna i triploidalna Kol. 5: ocena odpowiednio: następnego dnia po ukazaniu się pierwszych wschodów i po 18 dniach, wyniki średnie z 3 doświadczeń Uwaga: uszczegółowiona ocena wartości siewnej nasion tabela 18 Tabela 11 BURAK CUKROWY. Seria specjalna. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru 2007 Miejscowość Rolnicza wartość gleby skala 100 o Kompleks gleby Nawożenie mineralne Odczyn kg/ha gleby ph w KCl N P 2 O 5 K 2 O 1 2 3 4 5 6 7 1 Bątkowo (Głębokie) - - 7,9 160 48 84 2 Groszowice (Głubczyce) 61 pszenny wad. 7,4 130 69 120 3 Przecław 94 pszenny wad. 7,0 121 100 185 Kol. 2, 3: - brak danych
Tabela 12 BURAK CUKROWY. Seria specjalna. Terminy agrotechniczne i fenologiczne oraz ocena niektórych cech rolniczych w doświadczeniach. Rok zbioru 2007 Miejscowość siewu Data (dzień-miesiąc) wschodów zbioru Liczba dni wegetacji wschodów Ocena ulistnienia skala 9 o Chwościk buraka Mączniak właściwy 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Korzenie drobne % liczbowy 1 Bątkowo (Głębokie) 4.04 23.04 16.10 176 8,6 6,6 6,1 9,0 4,2 2 Groszowice (Głubczyce) 3.04 14.04 5.11 205 9,0 8,8 7,2 9,0 9,0 3 Przecław 17.04 29.04 9.10 163 8,5 9,0 7,3 9,0 0,0 Kol. 5: liczba dni wegetacji liczona od wschodów do zbioru Kol. 6-9: ocena w skali 9-stopniowej, w której 9 oznacza stan najbardziej korzystny Tabela 13 BURAK CUKROWY. Seria specjalna. Plon i jakość korzeni oraz ocena wschodów w doświadczeniach. Lata zbioru 2007, 2006 Zawartość cukru Plon Wschody polowe Cecha Plon Zawartość technolo- korzeni polaryme- oczysz- N α-amin. giczny cukru pierwszy ostatni Miejscowość tryczna czonego termin termin dt z ha (mval/1000g) (dt z ha) 1 2 3 4 5 6 7 8 1 Bątkowo (Głębokie) 515 17,4 15,8 21,9 82,0 17 76 2 Groszowice (Głubczyce) 1053 17,5 15,5 25,2 163,2-69 3 Przecław 716 16,0 13,9 21,1 99,6 22 72 2007 761 16,9 15,0 22,8 114,9 22 72 Średnia 2006 515 16,2 14,3 18,6 74,0 13 78 Kol. 7: - brak danych Kol. 7, 8: ocena odpowiednio: następnego dnia po ukazaniu się pierwszych wschodów i po 18 dniach
Tabela 14 BURAK CUKROWY. Seria specjalna. Plon korzeni i cukru oraz zawartość cukru i składników melasotwórczych u odmian. Lata zbioru 2007, 2006 Plon korzeni (dt z ha) Zawartość cukru Plon technologiczny cukru (dt z ha) Zawartość (mval/1000g) N % % K Na α -amin. wzorca wzorca odchylenia od wzorca odchylenia od wzorca 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 2 3 4 5 6 7 wzorzec 761 515 16,9 16,2 114,9 74,0 22,8 18,6 37,6 36,6 3,2 5,8 1 Boryna Rh 101 5 72-0,3-0,4 99-1,1 8,4 3,2 4,5-1,3-2,7-1,0-0,6 2 Canasta Rh,C 100 2 58 0,1-0,1 100 0,5 5,9 1,6 3,4-2,6 3,7 0,9 0,7 3 Canberra Rh 108 60 0,2 108 9,0 4,5-0,5-0,1 4 Canyon Rh 106 47 72-0,1 0,2 105 5,8 11,2-0,5-0,2 0,3-1,2-0,5-0,9 5 Carlos Rh 100 0-15 0,8 0,6 106 6,8 1,5-0,4 1,0-5,9-3,3-1,5-2,6 6 Esperanza Rh 106 44 0,0 106 7,1-1,9-1,2-0,1 7 Festina Rh 105 35 3 0,1 0,4 105 5,5 2,6 0,4-0,3-1,0-3,1 0,3-0,1 8 Imperial Rh,C 104 29 37 0,4 0,0 106 6,7 4,8 0,8 0,7-0,4-0,3 0,4 1,0 9 Jagoda Rh 104 31 45 0,0-0,2 105 5,3 5,5 0,0 1,1 0,6 0,5-0,5-1,5 10 Jambus Rh 105 40 27 0,1 0,3 105 5,2 6,0 0,4-2,0 1,5-1,6-0,7-1,6 11 Jovita 74-195 -1,5 66-39,3-5,8 4,1 1,7 12 Leopard Rh 110 75 13 0,0 0,6 110 10,9 6,5-0,1-3,3 0,6-6,7-0,8-3,3 13 Monza Rh,C,R 103 24-3 0,4 0,7 106 6,7 2,7 1,4-1,6 0,4-2,3 0,0 0,0 14 Nancy Rh,C 102 13 57 0,5 0,0 105 5,2 7,3 1,4-1,4 1,3-0,3 0,2 0,8 15 Picasso Rh,C 97-24 14 0,8 0,4 102 2,6 3,4 2,0 0,3-0,3 0,4 0,6 0,8 16 Poljana 76-185 -1,4 68-36,8-6,9 4,5 1,2 dt z NRI przy α = 0,05 ha 52,9 84,4 10,19 12,10 4,6 4,2 3,4 3,8 0,9 4,9 % 7,0 16,4 0,50 0,50 8,9 16,3 Kol.1: wzorzec tworzy średnia z wszystkich odmian badanych w danym roku; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej; odmiany Jovita i Poljana nietolerancyjne na rizomanię; Rh,C,R deklarowana przez hodowcę odporność lub tolerancja odpowiednio na rizomanię, chwościka i/lub ramularię Kol. 2-7: liczba doświadczeń: 2007 3, 2006 2
Tabela 15 BURAK CUKROWY. Seria specjalna. Ocena wartości technologicznej, syntetyczny wskaźnik wartości odmian. Lata zbioru 2007, 2006 Zawartość cukru oczyszczonego Strata cukru w melasie odchylenia od wzorca Wydajność cukru Współczynnik alkaliczności 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 1 2 3 4 5 6 SWW Wzorzec 15,0 14,3 1,3 1,3 88,7 88,1 1,91 2,42 100,0 100,0 1 Boryna Rh -0,3-0,3-0,1-0,1 0,1 0,2-0,31-0,63-0,9 5,6 2 Canasta Rh,C 0,2-0,3 0,0 0,2 0,3-1,2-0,21-0,17 0,9 3,6 3 Canberra Rh 0,2 0,0 0,0-0,42 5,1 4 Canyon Rh -0,1 0,2 0,0-0,1 0,0 0,6 0,02-0,12 3,1 8,1 5 Carlos Rh 1,0 0,8-0,3-0,2 2,0 1,6-0,35-0,42 4,5 2,4 6 Esperanza Rh 0,0-0,1 0,4 0,04 2,7 7 Festina Rh 0,1 0,5 0,0-0,1 0,2 1,0-0,17-0,17 2,9 2,2 8 Imperial Rh,C 0,4 0,0 0,0 0,0 0,2-0,2-0,22-0,04 4,2 3,5 9 Jagoda Rh 0,0-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0-0,02-0,20 1,6 3,2 10 Jambus Rh 0,0 0,5 0,0-0,1-0,1 1,1-0,05 0,06 3,1 4,9 11 Jovita -1,6 0,1-2,0 1,08-21,5 12 Leopard Rh 0,0 0,9 0,0-0,4 0,1 2,7-0,05-0,34 5,5 6,3 13 Monza Rh,C,R 0,4 0,8 0,0-0,1 0,1 1,0-0,14-0,10 3,2 3,5 14 Nancy Rh,C 0,5 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0-0,08 0,24 3,4 5,1 15 Picasso Rh,C 0,8 0,3 0,0 0,0 0,4 0,0-0,15-0,03 2,0 2,9 16 Poljana -1,5 0,1-1,8 1,03-19,8 NRI przy α = 0,05 0,57 0,51 0,14 0,17 0,98 1,09 0,36 0,50 7,23 8,97 Kol.1: wzorzec tworzy średnia z wszystkich odmian badanych w danym roku; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej; odmiany Jovita i Poljana nietolerancyjne na rizomanię; Rh,C,R deklarowana przez hodowcę odporność lub tolerancja odpowiednio na rizomanię, cerkosporę i/lub ramularię Kol. 2-6: liczba doświadczeń: 2007 3, 2006 2 Kol. 6: syntetyczny wskaźnik wartości odmian (SWW) to średnia z plonu korzeni, plonu cukru, zawartości cukru i zawartości cukru oczyszczonego wyrażonych w wartościach względnych
Tabela 16 BURAK CUKROWY. Seria specjalna. Ważniejsze cechy rolnicze odmian. Lata zbioru 2007, 2006 Ocena (skala 9 o ) Pośpiechy Ocena (skala 9 o ) wschodów po przerywce ulistnienia przed zbiorem chwościk buraka 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2006 2007 2007 2006 1 2 3 4 5 6 7 Wzorzec 8,6 8,2 8,7 8,3 7,7 8,3 7,9 7,1 0,06 6,9 6,5 1 Boryna Rh -0,2 0,0-0,2 0,7-0,2-0,2-0,3-0,3 0,03-0,5 0,0 2 Canasta Rh,C 0,1 0,0-0,2-0,1 0,1 0,2 0,4-0,2-0,06 0,8 0,0 3 Canberra Rh 0,2-0,2-0,1-0,2 0,07-0,8 4 Canyon Rh -0,3-0,7 0,1-0,8-0,1-0,7 0,0-0,3 0,07-0,2-0,4 5 Carlos Rh 0,2 0,3 0,1 0,7 0,1 0,2 0,2 0,1-0,06-0,4 0,3 6 Esperanza Rh 0,1 0,3 0,1 0,2-0,06-0,1 7 Festina Rh 0,3-1,0-0,2-1,1 0,2-1,0 0,0-0,7-0,06 0,0-0,6 8 Imperial Rh,C 0,1-0,2-0,2 0,5 0,3 0,3 0,4 0,9-0,06 0,7 0,7 9 Jagoda Rh -0,1-0,2 0,3-0,8 0,1 0,0-0,3-1,4-0,06 0,1-1,8 10 Jambus Rh -0,6 0,6 0,3 0,5-0,1 0,6 0,1 1,3-0,06 0,0 1,5 11 Jovita -0,1 0,3-0,4-1,0 0,60-1,3 12 Leopard Rh -0,1 0,8-0,2 0,2 0,2 0,5 0,0 0,7-0,06-0,6 0,8 13 Monza Rh,C,R 0,3 0,0 0,1 0,5 0,1 0,3 0,8-0,5-0,06 1,1-0,4 14 Nancy Rh,C 0,0 0,8 0,1 0,5-0,1-0,3 0,5-0,1-0,06 1,3-0,1 15 Picasso Rh,C 0,1 0,3 0,1-0,1 0,3-0,3 0,5-0,7-0,06 1,0-0,5 16 Poljana -0,2-0,4-0,4-1,3-0,06-1,3 Liczba doświadczeń 2 1 1 1 2 2 3 2 3 3 2 Kol.1: wzorzec tworzy średnia z wszystkich odmian badanych w danym roku; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej; odmiany Jovita i Poljana nietolerancyjne na rizomanię; Rh,C,R deklarowana przez hodowcę odporność lub tolerancja odpowiednio na rizomanię, cerkosporę i/lub ramularię Kol. 2-5, 7: ocena w skali 9-stopniowej, gdzie 9 oznacza stan najlepszy lub najmniejsze porażenie; brak porażenia mączniakiem w latach 2006-2007
Tabela 17 BURAK CUKROWY. Seria specjalna. Udział korzeni drobnych i ocena objawów związanych z rizomanią. Lata zbioru 2007, 2006 Udział korzeni drobnych wagowy liczbowy 2007 2006 2007 2006 1 2 3 Wzorzec (średnia): 1,2 2,4 2,5 10,4 1 Boryna Rh 3,1-0,2-1,5-3,2 2 Canasta Rh,C -0,2-0,9-0,1-3,1 3 Canberra Rh -0,8-1,7 4 Canyon Rh -0,6-0,4-1,9-2,2 5 Carlos Rh -0,6-1,3-2,3 1,8 6 Esperanza Rh -0,6 0,1 7 Festina Rh -0,3-1,5-0,6-5,8 8 Imperial Rh,C -0,8-1,0-1,6-3,4 9 Jagoda Rh 0,9-0,3 1,5-4,5 10 Jambus Rh -0,9-0,6-1,8-2,2 11 Jovita -0,5 6,7 12 Leopard Rh -0,9-1,1-2,0-0,7 13 Monza Rh,C,R -0,8-0,2-1,6 1,0 14 Nancy Rh,C -0,2-0,9-0,9-3,7 15 Picasso Rh,C 0,3-0,9 0,2-2,0 16 Poljana 3,3 7,3 Liczba doświadczeń 2 2 2 2 Kol.1: wzorzec tworzy średnia z wszystkich odmian badanych w danym roku; uporządkowanie odmian w kolejności alfabetycznej; odmiany Jovita i Poljana nietolerancyjne na rizomanię; Rh,C,R deklarowana przez hodowcę odporność lub tolerancja odpowiednio na rizomanię, chwościka i/lub ramularię Oceny występowania chlorozy liści, przejaśnienia nerwów liści, skarłowacenia roślin oraz zmian na korzeniach nie zostały zamieszczone w tabeli z powodu znikomych objawów.
Tabela 18 BURAK CUKROWY. Skład cytologiczny i ocena wartości siewnej nasion. Rok zbioru 2007 Skład cytologiczny 2x 3x 4x 4 dni LZK % LZK% Wschody polowe % temp 15 o C temp. wilg. 40% 10 o C SGGW COBORU 14 dni wilg. 65% 6 dni PEW PZW PEW PZW SIW Kalibraż 3,50-4,75 mm 1 2 3 4 5 6 7 8 1 Aldona 1 99-72,3 99,0 59,8 6,0 81,5 15,7 72,3 21,9 99,7 2 Balladyna - 99 1 78,3 99,3 71,8 1,0 69,8 16,4 77,1 23,1 99,6 3 Bruno - 100-54,0 97,8 46,3 1,5 71,0 17,9 73,6 17,4 99,3 4 Canyon 99 1-17,3 100,0 14,0 9,8 80,0 13,5 74,7 9,7 97,8 5 Esperanza 100 - - 64,3 98,8 36,0 1,0 74,8 16,0 75,0 16,8 98,3 6 Giraf 100 - - 29,0 96,3 12,5 5,0 72,8 13,3 72,1 9,8 98,4 7 Jabeta 99 1-71,0 98,3 47,3 4,2 81,0 19,3 73,9 20,7 92,0 8 Jambus 100 - - 11,5 99,3 16,3 4,0 73,2 12,9 75,1 7,7 99,6 9 Jovita - 100-94,0 98,3 89,8 5,8 74,8 25,2 73,0 30,7 99,1 10 Kevata - 100-61,3 96,8 52,3 8,8 70,2 17,6 70,8 20,8 96,4 11 Marcepan - 100-62,5 98,3 77,0 2,8 78,2 20,3 75,2 23,2 96,6 12 Opolska 99 1-88,0 94,8 51,5 9,2 82,5 21,0 78,3 25,0 95,9 13 Poljana - 100-64,5 95,0 42,0 14,8 81,0 17,2 73,7 21,3 94,8 14 Raketa 2 98-53,0 94,3 36,0 9,8 75,2 15,1 72,9 17,4 97,2 15 Soplica 1 99-67,0 99,0 54,0 5,2 76,0 15,8 73,9 20,4 99,3 16 Susanna - 100-47,3 96,0 29,8 15,8 72,5 13,8 72,0 17,0 95,0 17 Torino 3 97-38,0 97,3 48,0 9,2 76,0 17,1 67,1 17,3 94,2 18 Traviata 1 99-70,3 95,3 32,0 6,5 84,2 18,6 71,1 19,1 94,5 19 Tunika - 100-39,8 98,3 59,0 7,2 76,5 19,4 71,5 19,0 94,5 20 Zosia - 100-85,3 100,0 86,8 15,8 80,8 16,0 75,9 29,5 99,7 21 Boryna 100 - - 29,3 98,8 57,0 16,0 80,0 22,8 73,8 20,5 99,7 22 Canasta 100 - - 55,8 98,8 66,3 12,5 80,2 21,3 67,9 23,7 95,5 23 Canberra 100 - - 47,8 98,8 33,0 1,0 75,5 23,2 73,3 16,2 98,9 24 Carlos 100 - - 41,8 100,0 34,8 1,5 75,5 19,6 72,4 14,9 100,0 25 Festina 100 - - 55,3 96,0 34,3 10,0 77,0 20,2 73,2 18,8 97,2 26 Imperial 100 - - 54,0 99,0 71,3 10,8 69,0 23,4 75,6 24,2 96,9 27 Jagoda 98 2-53,3 97,3 47,0 6,5 83,5 19,9 77,5 19,1 95,7 28 Leopard 100 - - 12,5 99,3 13,0 3,5 61,8 24,9 77,3 10,3 99,1 29 Monza 98 2-65,8 97,3 54,3 1,2 76,5 28,8 69,1 22,5 97,0 30 Nancy 99 1-30,3 98,3 48,3 35,5 72,0 16,7 68,0 22,9 94,9 31 Picasso 98 2-69,5 96,0 61,8 11,8 74,8 24,8 72,2 25,6 97,4 NRI przy α = 0,05 4,15 16,3 3,58 3,15 Średnia 54,3 97,8 47,8 8,2 76,1 19,0 73,5-97,2 Lokalizacja doświadczeń UTP SGGW COBORU 1-20 12 dośw. 21-31 3 dośw. SGGW
Komentarz do tabeli 18 W 2007 r. zakres badań materiału siewnego 31 odmian w doświadczeniach porejestrowych obejmował: ocenę ploidalności i laboratoryjnej zdolności kiełkowania w temperaturze 15 0 C przy wilgotności podłoża 40, 65 i 80%, a także w temp. 10 0 C przy wilgotności podłoża 65% (wykonane w Katedrze Genetyki i Hodowli Roślin UTP w Bydgoszczy) oraz ocenę wschodów polowych (wykonaną w Katedrze Roślin i Fizjologii SGGW i we wszystkich doświadczeniach polowych). Ponadto w laboratorium SGGW zbadano kalibraż nasion. Na podstawie uzyskanych wyników obliczono syntetyczny indeks wigoru SIW. Objaśnienia do tabeli 18: Kol. 3: Ocena po 4 i 14 dniach kiełkowania przy wilgotności podłoża 40% pełnej pojemności wodnej podłoża Kol. 3, 4 i 5: Średnia dotyczy zestawu 31 badanych obiektów Kol. 4.: Ocena po 6 dniach kiełkowania przy normalnej wilgotności podłoża (65%) i temperaturze obniżonej do 10 0 C Kol. 5 i 6: PEW - % siewek nazajutrz po zauważeniu pierwszych wschodów, PZW % siewek przy ostatnim liczeniu. Kol. 5: NRI dotyczy 31 badanych obiektów Kol. 6: NRI dotyczy odmian 1-20 Kol. 7: Syntetyczny indeks wigoru, obliczony na podstawie kiełkowania po 4 dniach w warunkach obniżonej wilgotności podłoża (kol. 3), temperatury (kol. 4) oraz polowej energii wschodów oznaczonej w ZD SGGW Żelazna (kol. 5) i w 12 doświadczeniach COBORU (kol. 6). Podstawą do wyliczenia SIW była suma wyników dla danej odmiany z tym, że wyniki z kol. 3 i 4 (laboratoryjne) podzielono przez 2, ponieważ są one wyższe, niż dane z kol. 5 i 6 (polowe). Uwzględnienie bezwzględnych wyników z wszystkich czterech kolumn spowodowało by nadreprezentację wyników laboratoryjnych. Przykładowo dla odmiany 20 SIW wynosi (85,3:2 + 86,8:2 + 15,8 + 16,0): 4 = 29,5.