Podstawowe elementy Procesu Bolońskiego. Jak podjąć studia i studiować w warunkach zachodzących cych zmian? Marek Wilczyński Zespół Ekspertów Bolońskich I Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza Płońsk 20 stycznia 2011 r. 1
PROCES BOLOŃSKI Pierwszy sygnał Deklaracja Sorbońska 1998 r. Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy Początek Deklaracja Bolońska 1999 r. podpisana przez 29 krajów w tym Polskę Okresowo, co dwa lata odbywają się konferencje ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyŝsze w krajach realizujących załoŝenia Procesu Bolońskiego Ostatnia, jubileuszowa konferencja odbyła się w Budapeszcie i Wiedniu. W jej toku do grupy państw realizujących załoŝenia Procesu Bolońskiego właczono Kazachstan, jako 47 kraj członkowski. 2
Cele Procesu Bolońskiego Stworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa WyŜszego EOSW (European Higher Education Area EHEA). Zapewnienie wyŝszej atrakcyjności ci EOSW i zapobieganie umykaniu talentów z Europy Wspomaganie budowy społecze eczeństwa obywatelskiego opartego na wiedzy. 3
Drogi do celu Szerokie upowszechnienie studiów trójstopniowych. Ciągłość kształcenia przez całe Ŝycie LLL Uczenie się zamiast nauczania
Drogi do celu Programy studiów w tworzone w oparciu o punkty ECTS (European( Credit Transfer and Accumulation System) ) i efekty uczenia się LO (learning( outcomes). Kształtowanie towanie LO tak by przygotować absolwenta do podejmowania i utrzymania pracy w warunkach zmian - (employability). 5
Drogi do celu Promocja mobilności nauczycieli akademickich, badaczy i studentów (mobility). Powstanie wspólnych mechanizmów zapewniania jakości kształcenia oraz europejskich (i krajowych) ram kwalifikacji - porównywalno wnywalność i uznawalność kolejnych etapów w kształcenia. 6
Ambicje i plany uczniów w polskich szkół ponadgimnazjalnych Ponad 80 % maturzystów w jednoznacznie deklaruje zamiar podjęcia studiów w 1. stopnia lub jednolitych pięcioletnich studiów magisterskich Jedynie 5% respondentów w deklaruje, Ŝe zakończy edukację na poziomie studiów w 1. stopnia, lub inŝynierskim, a blisko 75 % chce studiować na studiach 2. stopnia. 7
Co czeka maturzystę? RóŜnorodność wyboru. Studia I, II i III stopnia, prócz tego podyplomowe Zaliczanie semestru przez zebranie odpowiedniej puli punktów w ETCS Wybór r przedmiotów w w elastycznym programie studiów Zamykanie poszczególnych etapów w studiów w dyplomem i suplementem do dyplomu Uczestnictwo w systemie zapewniania jakości w uczelni MoŜliwo liwości stwarzane przez róŝne r rodzaje mobilności Studia w nowych warunkach tworzonych przez wprowadzenie w Ŝycie europejskich (EQF) i krajowych (NQF) ram kwalifikacji Stałe e uzupełnianie kwalifikacji, takŝe e po studiach
RóŜne moŝliwo liwości kształcenia i pracy Studia III stopnia Studia podyplomowe Praca 3 Studia II stopnia Praca 2 Praca 1 Studia I stopnia Kursy, kolegia, szkoły policealne Matura 9
Punkty ECTS co to jest? Uczelnia projektując c program studiów w określa najpierw efekty uczenia się (LO) dla kierunku i dla poszczególnych kursów w i przypisuje kursom odpowiednią ilość punktów w ECTS Punkty ECTS mają stanowić miernik osiągni gniętych efektów w uczenia się i czasu jaki przeciętny student poświ więca, by je osiągn gnąć (LO + WL). Przyjmowano, Ŝe e jeden punkt ECTS powinien odpowiadać 25 30 godzinom pracy studenta (w ramach zajęć i własnej). w Zakłada ada się,, ze w semestrze student powinien zdobyć 30 ECTS, a w toku studiów w 1. i 2. stopnia 300 ECTS 10
ECTS i kolejne etapy studiów. Studia III stopnia (bez ECTS) Studia II stopnia 60 120 ECTS Studia II stopnia 60 120 ECTS Studia II stopnia 60 120 ECTS Studia II stopnia 60 120 ECTS Studia 1 stopnia 180-240 ECTS Studia 1 stopnia 180-240 ECTS Studia 1 stopnia 180-240 ECTS Studia 1 stopnia 180-240 ECTS 11
Filary ziemi czyli jak budować własny program studiów? Mobilność Elastyczność Kursy podstawowe Praktyka kierunkowa Kursy specyficzne dla kierunku Translatoria Języki obce Praktyka Erasmus
1. Archeologia ziem polskich 4 ECTS 2. Historia staroŝytna 7 ECTS 3. Historia średniowieczna Polski 5 ECTS 4. Historia średniowieczna powszechna 5 ECTS 5. Historia XIX w. 5 ECTS 6. Historia najnowsza Polski 5 ECTS 7. Historia najnowsza powszechna 5 ECTS 8. Dydaktyka historii 7 ECTS 1. Statystyka i demografia historyczna 3 ECTS 2. System organizacji archiwów 2 ECTS 3. Historia gospodarcza 3 ETCS 4. Podstawy marketingu 2 ECTS 5. Zarządzanie zasobami ludzkimi 2 ECTS 6. Administracja i rachunkowość 3 ECTS 1. Język i kultura łacińska 1. 5 ECTS 2. Język i kultura łacińska 2 5 ECTS 3. Język obcy nowoŝytny 1 5 ECTS 4. Język węgierski 5 ECTS 5. Język łemkowski 5 ECTS 1. Teoria kulturoznawstwa 3 ETCS 2. Filmoznawstwo film historyczny 2 ETCS 3. Rachunek prawdopodobieństwa 2 ECTS 4. Literatura polska XX w. 2 ECTS 13
Jakość ść,, jakość i jeszcze raz jakość! WaŜnym elementem zachodzących cych zmian jest nieustanny monitoring i zapewnienie jakości Struktury zapewniania jakości powinny być moŝliwie stabilne i niezaleŝne ne od kadencyjności ci władzw QA jest procesem ciągłym, którego nie moŝna zakończy czyć triumfalnie w określonym momencie Oficjalnym polskim organem sprawdzającym jakość uznawanym przez instytucje europejskie jest Państwowa Komisja Akredytacyjna 14
Studenci jako eksperci w oparciu o doświadczenie Mogą oceniać: 1. Program 2. Proces nauczania 3. Nauczycieli 4. Organizację 5. Instytucję 6. Ogólną satysfakcję Z Gazety Wyborczej Unter Talaren Muff von tausend Jahren??? 15
Ramy kwalifikacji Bolońskie ramy kwalifikacji 3 poziomy Europejskie ramy kwalifikacji 8 poziomów Krajowe ramy kwalifikacji od 5 (Francja) do 12 (Szkocja) Polski projekt przewiduje 8 poziomów www.krk.org.pl
Opis poziomów w kwalifikacji Polskie Ramy Kwalifikacji proponują opis poziomów w kwalifikacji przy uŝyciu trzech głównych g zakresów efektów w uczenia się określonych terminami: Wiedza Umiejętno tności Postawy Od Europejskich do Krajowych Ram Kwalifikacji., Warszawa 2009
Tłumaczenie kwalifikacji A ERK B 10 9 8 7 6 5 4 8 7 7 6 6 5 5 4 4 3 3 2 2 1 1 Model Tomasz Saryusz - Wolski
Suplement do dyplomu W suplemencie do dyplomu wymienione sąs wszystkie osiągni gnięcia absolwenta w dziedzinie uczenia się innych form aktywności podczas studiów. Suplement do dyplomu ułatwia u mobilność pionową stanowiąc c podstawę do uznawania kwalifikacji absolwenta w dalszym toku kształcenia Suplement do dyplomu jest dla przyszłego pracodawcy pierwszym źródłem wiadomości o kompetencjach absolwenta. 19
Liczą się kompetencje. Czyli o konieczności ci LLL Zmienność wymogów w rynku pracy zmusza do ciągłego pozyskiwania i doskonalenia kompetencji. Konieczne jest uczenie się przez całe Ŝycie (LLL) Kompetencje ogólne (generyczne) stanowią punkty wyjścia do rozwijania róŝnorodnych r umiejętno tności na wielu polach aktywności zawodowej Kompetencje specyficznie dla danej dziedziny nie sąs oczywiście cie przez pracodawców w lekcewaŝone, lecz bardziej niŝ ich posiadanie w wąskim w zakresie ceniona jest gotowość i zdolność do ich nabywania w zaleŝno ności od aktualnych potrzeb. 20
Internacjonalizacja. Szanse i pułapki Zwiększaj kszają się moŝliwo liwości studiowania za granicą. Większe niŝ dotąd d moŝliwo liwości zdobycie cennych doświadcze wiadczeń i kompetencji Ale UWAGA! Zagraniczne nie zawsze znaczy lepsze! Istnieje duŝe e niebezpieczeństwo nieuczciwej konkurencji.
Internacjonalizacja ma zatem oblicze Janusowe Zwiększenie elastyczności ci studiów Nowa polityka językowa Standardy międzynaro dzynaro- dowe PrzezwycięŜ ęŝa- nie kompleksów DrenaŜ mózgów Nieuczciwa konkurencja Walka o studenta za wszelką cenę Wykorzystywanie kompleksu Wschodu
Studenci o mobilności pozytywnie: + Nabieranie doświadczeń, które zaowocują w kraju + Uczenie się języka + Poznawanie innych kultur, partnerskie związki międzykulturowe + Promocja własnego kraju, kultury + Kształtowanie tolerancji, otwartości + Sprawdzenie się w samodzielności + Sprawdzian dla trwałych związków + Łatwiejszy dostęp do rynku pracy (postrzeganie osoby mobilnej jako gotowej na zmiany, nie bojącej się ryzyka) + MoŜliwość korzystania z zajęć niedostępnych na naszej uczelni, lepsze zaplecze naukowe za granicą Opracowanie wg ankiet studenckich z 2006 r. dr hab.. Marek Frankowicz 23
Studenci o mobilności negatywnie: - Koszty/Problemy finansowe - Bariera językowa - Przerwanie realizacji planów i drogi rozwojowej w miejscu zamieszkania/utrata więzi - Tęsknota - Problemy z akomodacją po powrocie - MoŜliwość utraty ludzi, którzy wyjechali i nie chcą wrócić/napędzanie obcej koniunktury - Zatrata własnej kultury - Poczucie alienacji w obcej kulturze/brak akceptacji - RóŜnice programowe/problemy z realizacją programu studiów - Brak opiekuna, koordy Opracowanie wg ankiet studenckich z 2006 r. dr hab. Marek Frankowicz 24
Jak sprawdzić, czy uczelnia zapewnia wysoką jakość? 1. Sprawdzić, czy wybrany kierunek posiada akredytację PKA lub środowiskowych komisji akredytacyjnych np. UKA. 2. JeŜeli to moŝliwe zapoznać się z raportem w/w komisji. 3. Zapoznać się z opiniami studentów i absolwentów na forach internetowych np. www.ocen.pl 4. Sprawdzić czy uczelnia posiada przejrzysty i przyjazny uŝytkownikowi informatyczny system informacji i obsługi studiów. 5. Zapoznać się z rankingami np. Perspektyw, Newsweek a itp. 6. Sprawdzić moŝliwości mobilności (Erasmus) na wybranym wydziale.
Dziękuję za uwagę! http://ekspercibolonscy.org.pl wilczynski.m@wp.pl 26