El E Ŝbi b eta ta Wal a k l i k ewi w cz

Transkrypt

1 ElŜbieta Walkiewicz

2 to ogólnoeuropejskie przedsięwzięcie, którego strategicznym celem jest: - stworzenie EOSW - podniesienie międzynarodowej konkurencyjności europejskiego szkolnictwa wyŝszego VI.1999 Deklaracja Bolońska EOSW Deklaracja Sorbońska (F, D, GB, IT) - Deklaracja Bolońska (29 państw w tym PL) - Kom. Paryski (33 państwa) - Kom. Berliński (40 państw) -Kom. z Bergen (45 państw) - Kom. Londyński (46 państw) - Kom. z Leuven - Kom. z Wiednia (47 państw)

3 Państwa uczestniczące ce w Procesie Bolońskim Obecnie w PB uczestniczy 47 krajów: Albania, Andora, Armenia, AzerbejdŜan, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czarnogóra, Gruzja, Islandia, Kazachstan, Lichtenstein, Mołdawia, Macedonia, Norwegia, Rosja, Serbia, Szwajcaria, Turcja, Ukraina, Watykan. Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Niemcy, Malta, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.

4

5 Podstawowe załoŝenia PB wg dokumentów bolońskich Deklaracja Bolońska (1999) - określono następujące cele: przyjęcie systemu czytelnych i porównywalnych tytułów zawodowych/stopni wprowadzenie systemu opartego na 2 głównych cyklach kształcenia: studiach I stopnia (licencjackich/inŝynierskich) i studiach II stopnia (magisterskich) wprowadzenie systemu punktów kredytowych - ECTS (European Credit Transfer System) promowanie mobilności studentów i pracowników uczelni, rozwój współpracy europejskiej w zakresie zapewniania jakości kształcenia, promowanie wymiaru europejskiego w szkolnictwie wyŝszym Komunikat Praski (2001) - wprowadzono dodatkowo jeszcze 3 cele: promowanie kształcenia przez całe Ŝycie (lifelong learning), zwiększenie zaangaŝowania studentów oraz instytucji szkolnictwa wyŝszego na rzecz realizacji PB, promowanie atrakcyjności Europejskiego Obszaru Szkolnictwa WyŜszego poza Europą

6 Komunikat Berliński (2003) - uznając znaczenie badań jako integralnej części szkolnictwa wyŝszego, przyjęto 2 cele: rozszerzenie systemu studiów o trzeci stopień studia doktoranckie, wzmocnienie współpracy w ramach Europejskiego Obszaru Szkolnictwa WyŜszego i Europejskiej Przestrzeni Badawczej Komunikat Bergeński (2005) - wskazano następujące priorytety działań na kolejne lata: rozwój studiów doktoranckich oraz powiązanie sektora szkolnictwa wyŝszego z sektorem badań, wymiar społeczny PB tj. zapewnienie dostępności do studiów szczególnie studentom z grup o niŝszym statusie społecznym, usuwanie barier w mobilności poprzez m.in. akceptację pełnego uznawania okresu studiów zrealizowanego w uczelni partnerskiej przyjęte dwa istotne dokumenty tj. standardy i wskazówki dot. zapewnienia jakości kształcenia oraz ramę kwalifikacji EOSW Komunikat Londyński (2007) - jako priorytety do 2009 roku przyjęto: dalszą likwidację przeszkód w rozwoju mobilności, tworzenie krajowych strategii w zakresie wymiaru społecznego szkolnictwa wyŝszego, opracowanie baz danych w zakresie mobilności oraz wymiaru społecznego, zwrócenie uwagi na zatrudnialność absolwentów w odniesieniu do kaŝdego z trzech cykli kształcenia, szeroką promocję załoŝeń PB w innych częściach świata.

7 Komunikat z Leuven/Louvain- la Neuve (2009) - podsumowano osiągnięcia PB oraz wskazuje priorytety dla Europejskiego Obszaru Szkolnictwa WyŜszego na następne dziesięciolecie, którymi są: wymiar społeczny szkolnictwa wyŝszego - równy dostęp i moŝliwość ukończenie studiów, uczenie się przez całe Ŝycie w tym wdroŝenie krajowych ram kwalifikacji, zatrudnialność i współpraca uczelni z rynkiem pracy, kształcenie ukierunkowane na studenta, powiązanie edukacji, badań i innowacji, umiędzynarodowienie studiów, wzrost mobilności poprzez tworzenie tzw. "okienek mobilności" oraz wspólne kształcenie, potrzeba zbierania danych dla monitorowania postępu w zakresie mobilności, wymiaru społecznego i zatrudnialności, opracowanie mechanizmów ułatwiających identyfikowanie i porównywanie instytucji szkolnictwa wyŝszego w Europie (klasyfikacje i rankingi szkół wyŝszych), zwrócenie uwagi na finansowanie szkolnictwa wyŝszego. Komunikat z Budapesztu Wiednia (2010) podtrzymano ustalenia z poprzednich konferencji i podkreślono potrzebą kontynuacji działań związanych z realizacją załoŝeń PB do 2020 roku. formułują

8 Proces Boloński cele dydaktyczne Przygotowanie uczących się do rynku pracy Przygotowanie do bycia aktywnym obywatelem demokratycznego społeczeństwa Rozwój osobowy uczących się Rozwój i podtrzymywanie podstaw wiedzy zaawansowanej (społeczeństwo i gospodarka oparta na wiedzy) ich realizacji słuŝą

9 Proces Boloński - zadania Mobilność studentów i pracowników uczelni Kształtowanie postaw sprzyjających powstawaniu wspólnoty Europejczyków Porównywalność kwalifikacji / dyplomów Podniesienie atrakcyjności i konkurencyjności europejskiego szkolnictwa wyŝszego w świecie (róŝnorodność programowa i instytucjonalna) Dostosowanie kształcenia w poszczególnych krajach do potrzeb rynku pracy Unii Europejskiej Zapewnienie jakości kształcenia w szkołach wyŝszych wykonywane są poprzez zastosowanie

10 Proces Boloński - narzędzia Studia wielostopniowe System akumulacji i transferu osiągnięć - ECTS Suplement do dyplomu Akredytacja europejska Ramy kwalifikacji

11 Trochę więcej o narzędziach PB

12 Studia wielostopniowe Uczelnia działaj ająca zgodnie z celami PB powinna prowadzić studia, w zaleŝno ności od przyznanych uprawnień: studia jednostopniowe (studia licencjackie -6-8 sem. / inŝynierskie sem.), studia dwustopniowe (studia magisterskie sem. ) jednolite studia magisterskie sem. studia trzeciego stopnia doktoranckie - nie dł. niŝ 4 lata Po ukończeniu studiów na stopniu niŝszym student ma moŝliwość: kontynuowania bezpośrednio lub po przerwie studiów na stopniu wyŝszym, na tym samym lub innym kierunku, tej samej lub innej uczelni w kraju lub za granicą (mobilność pionowa), zakończyć kształcenie na tym etapie i podjąć pracę zawodową.

13 Struktura studiów w (1) Poziom studiów (pkt ECTS) doktor (Ph. D.) studia III stopnia magister (MA) max. 4 lata bechelor (BA) studia II stopnia studia I stopnia studia jednolite

14 System akumulacji i transferu osiągni gnięć - ECTS System akumulacji i transferu punktów zaliczeniowych jest stosowany w szkolnictwie wyŝszym EOSW (moŝe być teŝ stosowany w innych formach LLL) głównie w celu promowania mobilności studentów i zapewnienia jakości kształcenia. Akumulacja ECTS- gromadzenie punktów w celu uzyskania kwalifikacji lub dyplomu Transfer ECTS przenoszenie punktów między uczelniami lub programami ułatwia stosowanie podst. dokumentów ECTS: np. katalogu przedmiotów, formularza zgłoszeniowego studenta, porozumienia o programie zajęć, wykazu zaliczeń, suplementu do dyplomu

15 System ECTS ECTS (European Credit Transfer System) jest to, zorientowany na studenta system gromadzenia osiągnięć wyraŝonych w punktach zaliczeniowych odzwierciedla nakład pracy przeciętnego studenta potrzebny do osiągnięcia załoŝonych w programie efektów kształcenia / uczenia się punkty przypisywane są bezpośrednio efektom kształcenia / uczenia się i opisane dla pełnego programu studiów lub do jego poszczególnych komponentów (moduł, przedmiot, praca dyplomowa, praktyka zawodowa, ćwiczenia) Efekty kształcenia/ uczenia się (learning outcomes LO)- określają co student powinien wiedzieć, rozumieć, potrafić zrobić po pomyślnym zakończeniu pełnego procesu kształcenia lub jego komponentu. LO powinny być mierzalne.

16

17

18 W bolońskim modelu studiów przypisano następujący zakres punktów ECTS: studia I stopnia pkt studia II stopnia pkt jednolite st. magisterskie pkt 1pkt odpowiada godz. 30 pkt = 1 semestr 60 pkt = 1 rok (ok godz. rocznie wynosi średni nakład pracy studenta studiów stacjonarnych aby uzyskać załoŝone w programie efekty kształcenia / uczenia się) Poświadczenie 180 pkt uprawnia do wydania suplementu do dyplomu

19 Suplement do dyplomu Co to jest? suplement do dyplomu jest dokumentem, który zawiera informacje potrzebne do określenia poziomu i charakteru wykształcenia uzyskanego przez absolwenta studiów wyŝszych tj.: programu studiów, osiągnięć w dziedzinie nauki i innych form aktywności, charakterystykę systemu szkol. wyŝszego Dla kogo? suplement jest dla przyszłego pracodawcy, w kraju i za granicą, pierwszym źródłem wiadomości o kompetencjach absolwenta Po co? suplement do dyplomu ułatwia mobilność pionową (w tym karierę akademicką) stanowiąc podstawę do uznawania kwalifikacji absolwenta w dalszym toku kształcenia

20 Akredytacja europejska cel PB zapewnienie wysokiej jakości kształcenia w EOSW oraz współdziałanie w tym zakresie na forum europejskim słuŝą Zewnętrzne i wewnętrzne systemy zapewnienia jakości realizacja A. Z. PROCES AKREDYTACJI W PL prowadzone są, niezaleŝne od siebie: akredytacja państwowa PKA (obowiązkowa, bada zgodność programów studiów ze standardami, jakość kadry, warunki realizacji procesu dyd.) akredytacja środowiskowa np. Uniwersytecka Komisja Akredytacyjna

21 A.W. W uczelniach działają wewnętrzne systemy zapewnienia jakości Standardy dla zapewniania jakości kształcenia w uczelniach (wewnętrzne systemy jakości) odnoszą się głównie do: projakościowej polityki uczelni, monitorowania, oceny programów i uzyskiwania dyplomów, systemu oceniania studentów, zapewniania jakości kadry nauczającej, pomocy dydaktycznych i pomocy studentom w nauce, systemu zbierania informacji o bieŝącym zarządzaniu, informacji o uczelni i jej rozpowszechnianiu.

22 Ramy kwalifikacji Po co? Ramy Kwalifikacji są instrumentem, który ma słuŝyć : uznawaniu i przenoszeniu osiągnięć edukacyjnych osób uczących się zapewnienie róŝnorodności i porównywalności dyplomów (świadectw) Bolońskie Ramy Kwalifikacji Instrument - Rama Kwalifikacji dla EOSW (zwana bolońską ), która ma słuŝyć jako inspiracja dla krajowych ram kwalifikacji (komunikat z Bergen w 2005 r. ), które w zgodzie z ramą bolońską miały być wdroŝone do 2010 r. Bolońska rama kwalifikacji tworzy wspólny system odniesienia (uniwersalny język przekładu), który wiąŝe krajowe ramy kwalifikacji (2). Wyznaczają ją 3 podstawowe poziomy kształcenia w dotyczące szkol. wyŝszego 3 stopnie studiów i zastosowano 3 kategorie opisu: wiedza / umiejętności / postawy

23 Europejskie ramy kwalifikacji są podstawowym instrumentem (oprac. przez KE) umoŝliwiającym opisywanie i porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w rozmaitych zakresach i formach uczenia się, w róŝnych miejscach i czasie Wg zalecenia PE i RUE z 23 kwietnia 2008r są one [...] wspólnymi europejskimi ramami odniesienia, wiąŝącymi systemy kwalifikacji róŝnych krajów [...] dzięki którym kwalifikacje staną się bardziej czytelne i łatwiejsze do zrozumienia w róŝnych państwach i systemach w Europie (6) słuŝą 2 celom promocji mobilności obywateli między krajami ułatwieniu im procesu uczenia się przez całe Ŝycie (koncepcja LLL włączona do polityki edukacyjnej UE )

24 Europejska polityka edukacyjna jest to polityka na rzecz uczenia się przez całe Ŝycie (Lifelong Learning LLL) cechy obejmuje róŝne formy kształcenia: formalne, pozaformalne i nieformalne uczenie się oznacza nacisk na podmiotowość uczącego się opiera się na 3 podstawowych zasadach: - lifelong learning (obejmuje okres całego Ŝycia uczących się) - lifewide learning (występuje we wszystkich aspektach Ŝycia) - learning outcomes (ocena i uznawanie efektów uczenia się)

25 Ramy kwalifikacji jako narzędzie uczenia się przez całe Ŝycie ERK (EQF), jako rama odniesienia składa się z: 8 poziomów i (zgodnie z ideą LLL) ujmuje pełną skalę kwalifikacji, zdobywanych w ramach kształcenia formalnego, jak i poza nim (np. kursy, szkolenia, doświadczenie zawodowe) 3 działów: wiedza / umiejętności / inne kompetencje

26 Krajowe Ramy Kwalifikacji Krajowe ramy kwalifikacji są narzędziem słuŝącym do opisu i klasyfikowania kwalifikacji ze względu na poziomy osiągnięć, scharakteryzowane wedle przyjętych w danym kraju zestawów kryteriów (wskaźników) mających jasne odniesienia do ram europejskich (5). Krajowe ramy kwalifikacji, mają być zgodne (lecz nie jednolite) ze stanowiącymi model odniesienia ramami europejskimi. Polskie Ramy Kwalifikacji proponują opis 7 (8)? poziomów kwalifikacji przy uŝyciu 3 głównych zakresów efektów uczenia się (wskaźników) określonych terminami: wiedza umiejętności postawy

27 Ramy kwalifikacji - poziomy Bolońskie ramy kwalifikacji 3 poziomy Europejskie ramy kwalifikacji 8 poziomów Krajowe ramy kwalifikacji od 5 (Francja) do 12 (Szkocja) Polski projekt przewiduje 7 (8)? poziomów

28 Tłumaczenie kwalifikacji A ERK BRK PRK / 8? Opr. na podst. modelu Tomasz Saryusz - Wolski

29 Proces Boloński - podsumowanie -

30 Proces Boloński niektóre mity narzucony został przez Unię Europejską aby zniszczyć krajowe struktury kształcenia, często duŝo lepsze ma ułatwić wprowadzenie studiów odpłatnych zamyka drogę do dalszego wykształcenia części studentów, którzy zakończą studia licencjackie obniŝa poziom kształcenia Opracowanie - Marek Wilczyński

31 Warto wiedzieć, Ŝe e Proces Boloński zapoczątkował kulturę reform w szkolnictwie wyŝszym, warunkujących gospodarczy i społeczny rozwój Europy przyczynia się do zmian kulturowych pozwalających młodzieŝy dostosować się do wymogów rynków pracy, procesów związanych z globalizacją i geopolityką, do rozwoju nowoczesnych technologii i funkcjonowania w coraz bardziej złoŝonych sytuacjach społecznych pozwala na zaspokajanie w coraz szerszym zakresie aspiracji edukacyjnych społeczeństw i rozwój osobowy jednostki

32 Przydatne materiały y i linki: (1) A. Kraśniewski, Proces Boloński to juŝ 10 lat, Wyd. FRSE, Warszawa 2009, s.19. (2), (3), (4), (5) E. Chmielecka, prezentacja pt. Europejskie i Krajowe Ramy Kwalifikacji nowe narzędzie organizacji kształcenia M. Wilczyński, prezentacja pt. Mobilność młodzieŝy, uznawalność i jakość w Procesie Bolońskim (6) zalecenie PE i RUE z 23 kwietnia 2008 r w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe Ŝycie (w:) Od Europejskich do Krajowych Ram Kwalifikacji, (red.) Chmielecka E., MEN, Warszawa 2009, s.8. (dostęp na dzień 5 kwietnia 2010r.) (dostęp na dzień 20 kwietnia 2010r) (dostęp na dzień 5 kwietnia 2010r.) (dostęp na dzień 5 kwietnia 2010r.) (dostęp na dzień 7 kwietnia 2010r.)

33