Wprowadzenie do Procesu Bolońskiego

Transkrypt

1 Wprowadzenie do Procesu Bolońskiego Marek Wilczyński Zespół Ekspertów Bolońskich Liceum Ogólnokształcące nr III Im. Marii Skłodowskiej Curie w Opolu Opole 17 grudnia 2009 r. 1

2 PROCES BOLOŃSKI Deklaracja Sorbońska Deklaracja Bolońska Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy 29 państw, W tym Polska 2005 Konferencja w Bergen 2007 Konferencja w Londynie 46 państw Leuven 2

3 Proces Boloński - mity Sorbona, Oxford i Getynga stają otworem przed wszystkimi polskimi studentami. Wszystko za sprawą obowiązującej od września nowej ustawy o szkolnictwie wyŝszym. Pod mało ekscytującą nazwą kryją się rewolucyjne treści, jakie niesie ze sobą proces boloński, czyli europejski standard szkolnictwa wyŝszego... Po trzech latach chemik będzie mógł przenieść się na historię albo marketing, i to na zagranicznej uczelni... Suplementy do dyplomów ułatwią kontynuację nauki za granicą bez dodatkowych egzaminów... Uczelniana rewolucja (METROPOL, )

4 Główne cele Procesu Bolońskiego Stworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa WyŜszego EOSW (European Higher Education Area EHEA). Szerokie upowszechnienie studiów trójstopniowych. Programy studiów tworzone w oparciu o punkty ECTS (European Credit Transfer System) i wyniki kształcenia LO (learning outcomes). Kształtowanie LO z uwzględnieniem przygotowania absolwenta do podejmowania róŝnorodnego zatrudnienia (employability). Promocja mobilności nauczycieli akademickich, badaczy i studentów (mobility). Powstanie wspólnych mechanizmów zapewniania jakości kształcenia oraz europejskich ram kwalifikacji zapewniających porównywalność i uznawalność kolejnych etapów kształcenia w krajach realizujących załoŝenia PB. Zapewnienie wyŝszej atrakcyjności EOSW i zapobieganie umykaniu talentów z Europy 4

5 5

6 Studia bardziej dostępne Studia bardziej dostępne - na miarę moŝliwości finansowych zainteresowanych studia dla dojeŝdŝających na rowerze zamiast bezpłatnych studiów w wielkich ośrodkach akademickich. Stały się moŝliwe dzięki powstającym licznie szkołom lokalnym, które jeszcze przed 2005 r. kształciły w zakresie podobnym jak bolońskie studia I stopnia. MoŜliwość kontynuacji kształcenia bezpośrednio lub po przerwie na pracę. Tym razem preferowane są ośrodki o dobrej renomie, dysponujące silną kadrą naukową i dydaktyczną. Do roku 2005 szansę taką dawały SUM y proponujące uzupełnienie wykształcenia wyŝszego i uzyskanie dyplomu magisterskiego. Po wprowadzeniu reformy jest to jedna z moŝliwości gwarantowanych przez studia II stopnia. Jak widać odpowiedzią na oczekiwania maturzystów i zapotrzebowanie lokalnych społeczności obywatelskich było powstanie rozwiązań o charakterze protobolońskim. 6

7 Zamiary polskich maturzystów w AD 2009 Według badań firmy Gemius w listopadzie 2008 r. licealiści zdający egzamin maturalny w 2009 r. deklarowali następujące plany na przyszłość: 80 % maturzystów jednoznacznie deklaruje zamiar podjęcia studiów I stopnia lub jednolitych pięcioletnich studiów magisterskich Jedynie 5% respondentów deklaruje, Ŝe zakończy edukację na poziomie licencjackim, lub inŝynierskim, a blisko 75 % chce studiować na studiach II stopnia. 2,5 % maturzystów nie umiało podać kierunku na którym chciałoby studiować 63 % ma zamiar podjąć pracę w czasie trwania studiów 7

8 Podjęcie pracy w czasie studiów 1. na 1. roku 2. na 2. roku 3. na 3. roku 4. na 4. roku 5. na 5. roku 6. nie wiem 17% respondentów chciałoby zdobywać doświadczenie zawodowe za granicą jeszcze w czasie studiów 29% respondentów chciałoby zdobywać doświadczenie zawodowe za granicą po studiach Źródło danych procentowych sondaŝ firmy Gemius Plany edukacyjne maturzystów wykonany na zlecenie Edulandia.pl; Grupa 935 respondentów 8

9 Oczekiwania finansowe w perspektywie ukończenia studiów (skala w złotych) 1. poniŝej powyŝej nie wiem Źródło danych procentowych sondaŝ firmy Gemius Plany edukacyjne maturzystów wykonany na zlecenie Edulandia.pl; Grupa 935 respondentów 9

10 RóŜne moŝliwo liwości kształcenia i pracy Studia III stopnia Studia podyplomowe Praca 3 Studia II stopnia Praca 2 Praca 1 Studia I stopnia Kursy, kolegia, szkoły policealne Matura 10

11 System punktów w ECTS Punkty ECTS mają stanowić miernik osiągniętych efektów kształcenia i czasu jaki przeciętny student poświęca, by je osiągnąć (LO + WL). Przyjmowano, Ŝe jeden punkt ECTS powinien odpowiadać godzinom pracy studenta (w ramach zajęć i własnej). Zakłada się, ze w semestrze student powinien zdobyć 30 ECTS, a w toku studiów I i II stopnia 300 ECTS 11

12 MoŜliwo liwości przejścia przez kolejne etapy studiów. Studia III stopnia (bez ECTS) Studia II stopnia ECTS Studia II stopnia ECTS Studia II stopnia ECTS Studia II stopnia ECTS Studia 1 stopnia ECTS Studia 1 stopnia ECTS Studia 1 stopnia ECTS Studia 1 stopnia ECTS 12

13 Filary ziemi czyli jak budować Mobilność Elastyczność Grupa I Przedmioty podstawowe Grupa II Ekonomia Praktyka kierunkowa Standard kierunku Transla - toria Języki obce Praktyka Erasmus

14 Zbieranie punktów w i tworzenie własnego, w oryginalnego planu studiów w planu semestr 1 1. Archeologia ziem polskich 4 ECTS 2. Historia staroŝytna 7 ECTS 3. Historia średniowieczna Polski 5 ECTS 4. Historia średniowieczna powszechna 5 ECTS 5. Historia XIX w. 5 ECTS 6. Historia najnowsza Polski 5 ECTS 7. Historia najnowsza powszechna 5 ECTS 8. Dydaktyka historii 7 ECTS 1. Statystyka i demografia historyczna 3 ECTS 2. System organizacji archiwów 2 ECTS 3. Historia gospodarcza 3 ETCS 4. Podstawy marketingu 2 ECTS 5. Zarządzanie zasobami ludzkimi 2 ECTS 6. Administracja i rachunkowość 3 ECTS 1. Język i kultura łacińska 1. 5 ECTS 2. Język i kultura łacińska 2 5 ECTS 3. Język obcy nowoŝytny 1 5 ECTS 4. Język węgierski 5 ECTS 5. Język łemkowski 5 ECTS 1. Teoria kulturoznawstwa 3 ETCS 2. Filmoznawstwo film historyczny 2 ETCS 3. Rachunek prawdopodobieństwa 2 ECTS 4. Literatura polska XX w. 2 ECTS 14

15 Zbieranie punktów w i tworzenie własnego, w oryginalnego planu studiów w planu semestr 2 1. Archeologia ziem polskich 4 ECTS 2. Historia staroŝytna 7 ECTS 3. Historia średniowieczna Polski 5 ECTS 4. Historia średniowieczna powszechna 5 ECTS 5. Historia XIX w. 5 ECTS 6. Historia najnowsza Polski 5 ECTS 7. Historia najnowsza powszechna 5 ECTS 8. Dydaktyka historii 7 ECTS 1. Statystyka i demografia historyczna 3 ECTS 2. System organizacji archiwów 2 ECTS 3. Historia gospodarcza 3 ETCS 4. Podstawy marketingu 2 ECTS 5. Zarządzanie zasobami ludzkimi 2 ECTS 6. Administracja i rachunkowość 3 ECTS 1. Język i kultura łacińska 1. 5 ECTS 2. Język i kultura łacińska 2 5 ECTS 3. Język obcy nowoŝytny 1 5 ECTS 4. Język węgierski 5 ECTS 5. Język łemkowski 5 ECTS 1. Teoria kulturoznawstwa 3 ETCS 2. Filmoznawstwo film historyczny 2 ETCS 3. Rachunek prawdopodobieństwa 2 ECTS 4. Literatura polska XX w. 2 ECTS 15

16 Suplement do dyplomu W suplemencie do dyplomu wymienione są wszystkie osiągnięcia absolwenta w dziedzinie nauki i innych form aktywności podczas studiów. Suplement do dyplomu ułatwia mobilność pionową stanowiąc podstawę do uznawania kwalifikacji absolwenta w dalszym toku kształcenia Suplement do dyplomu jest dla przyszłego pracodawcy pierwszym źródłem wiadomości o kompetencjach absolwenta. 16

17 Liczą się kompetencje. Czyli o konieczności ci LLP Zmienność wymogów rynku pracy zmusza do ciągłego pozyskiwania i doskonalenia kompetencji. Konieczne jest nauczanie przez całe Ŝycie (LLP) Kompetencje ogólne (generyczne) stanowią punkty wyjścia do rozwijania róŝnorodnych umiejętności na wielu polach aktywności zawodowej Są cenione przez pracodawców, którzy chcą pracowników gotowych do pracy w zespole, posiadających odpowiednie kompetencje językowe, gotowych do podejmowania nowych zadań i związanego z tym ciągłego dokształcania Kompetencje specyficznie dla kierunku studiów i zawodowe nie są oczywiście przez pracodawców lekcewaŝone, lecz bardziej niŝ ich posiadanie w wąskim zakresie ceniona jest gotowość i zdolność do ich nabywania w zaleŝności od aktualnych potrzeb. 17

18 ZMIANA NAUCZANIE UCZENIESIĘ Pytania zadawane absolwentowi POPRZEDNIO: co zrobiłeś (jakie przedmioty studiowałeś), Ŝeby uzyskać dyplom? OBECNIE: co potrafisz zrobić teraz po uzyskaniu dyplomu? Uczenie się przez całe Ŝycie (life long learning proces LLP) Cel budowanie społeczeństwa obywatelskiego bazującego na wiedzy Powstanie EOSW Europejskiego Obszaru Szkolnictwa WyŜszego 18

19 Europejska Struktura Kwalifikacji dla kształcenia się przez całe Ŝycie poziomy zasadnicze Poziom 1 EQF Szkolnictwo polskie Szkoła podstawowa (co z przedszkolem?) Poziom 2 Gimnazjum? Poziom 3 Szkoła zawodowa? Poziom 4 Liceum.? Poziom 5 Poziom 6 Poziom 7 Poziom 8 Studium policealne /kolegium Studia licencjackie Studia magisterskie Studia doktoranckie 19

20 Przykład deskryptorów efektów kształcenia w Szkockiej Strukturze Kwalifikacji dla zastosowania wiedzy w praktyce POZIOM odpowiadający BA - 6 Stosuje wiedzę w znanym praktycznym kontekście, UŜywa niektórych podstawowych rutynowych praktyk... w sytuacjach o nierutynowych elementach... Planuje uŝycie umiejętności w określonych sytuacjach, dostosowuje je w razie potrzeby POZIOM odpowiadający MA 7 Pracuje w wielu kontekstach... radzi sobie w sytuacjach nieprzewidywalnych UŜywa wybranych podstawowych technik i umiejętności.. związanych z przedmiotem a takŝe niektórych technik i umiejętności na poziomie zaawansowanym i specjalistycznym Praktykuje rutynowe metody badawcze POZIOM odpowiadający PhD - 8 Planuje i przeprowadza projekt badawczy UŜywa i udoskonala wiele technik... na poziomie zaawansowanym i specjalistycznym Wykazuje oryginalność i kreatywność w tworzeniu i stosowaniu nowej wiedzy 20

21 Internacjonalizacja w Procesie Bolońskim FORMA: Wprowadzenie studiów trójstopniowych, wprowadzenie Europejskiego Systemu Transferu i Akumulacji Punktów ECTS, łatwo czytelne i porównywalne stopnie (dyplomy), wprowadzenie europejskiej ramowej struktury kwalifikacji TREŚĆ: Propagowanie europejskiego wymiaru w szkolnictwie wyŝszym, rozwój studiów interdyscyplinarnych, rozwój kształcenia przez całe Ŝycie, wspieranie mobilności studentów i pracowników JAKOŚĆ: Współdziałanie w zakresie zapewniania jakości kształcenia, wprowadzenie europejskiego systemu akredytacji PROMOCJA: Propagowanie atrakcyjności Europejskiego Obszaru Szkolnictwa WyŜszego poza Europą

22 Jak jest w rzeczywistości? ci? Zwiększają się moŝliwości studiowania za granicą Zagraniczne nie zawsze znaczy lepsze

23 Janusowe oblicza internacjonalizacji Plusy Zwiększenie elastyczności studiów Nowa polityka językowa Standardy międzynarodowe Minusy DrenaŜ mózgów Nieuczciwa konkurencja

24 Mobilność nihil novi Mobilność waŝna od zarania dziejów przymusowa (wygnanie Adama i Ewy z Raju) dobrowolna (Abraham do Ziemi Obiecanej) Motyw homo viator Mobilność podstawą systemów kształcenia wędrówki czeladników mobilność studentów i uczonych

25 Po co nam mobilność ść? Wzbogacenie programu studiów ERASMUS, MOST Zdobycie doświadczenia zawodowego staŝe zawodowe Ciekawość Ŝycia na gorąco Rozwój osobowy, poznawanie innych kultur etc. Umiejętność przeŝycia w warunkach obcego środowiska 25

26 PLUSY Mobilność MINUSY + Nabieranie doświadczeń, które zaowocują w kraju + Uczenie się języka + Poznawanie innych kultur, partnerskie związki międzykulturowe + Promocja własnego kraju, kultury + Kształtowanie tolerancji, otwartości + Sprawdzenie się w samodzielności + Sprawdzian dla trwałych związków + Łatwiejszy dostęp do rynku pracy (postrzeganie osoby mobilnej jako gotowej na zmiany, nie bojącej się ryzyka) + MoŜliwość korzystania z zajęć niedostępnych na naszej uczelni, lepsze zaplecze naukowe za granicą - Koszty/Problemy finansowe - Bariera językowa - Przerwanie realizacji planów i drogi rozwojowej w miejscu zamieszkania/utrata więzi - Tęsknota - Problemy z akomodacją po powrocie - MoŜliwość utraty ludzi, którzy wyjechali i nie chcą wrócić/napędzanie obcej koniunktury - Zatrata własnej kultury - Poczucie alienacji w obcej kulturze/brak akceptacji - RóŜnice programowe/problemy z realizacją programu studiów - Brak opiekuna, koordynatora Opracowanie wg ankiet studenckich z 2006 r. dr hab. prof. UJ Marek Frankowicz 26

27 Studenci jako eksperci w oparciu o doświadczenie Mogą oceniać: 1. Program 2. Proces nauczania 3. Nauczycieli 4. Organizację 5. Instytucję 6. Ogólną satysfakcję Z Gazety Wyborczej Unter Talaren Muff von tausend Jahren??? 27

28 Przydatne linki: Oficjalna strrona bolońska : Strona bolońska MNSzW: d=953&layout=2 Strona Zespołu Ekspertów Bolońskich: Dziękuję za uwagę! 28