Wewnętrzne systemy zapewnienia jakości oraz budowanie kultury jakości

Transkrypt

1 Maria Próchnicka Wewnętrzne systemy zapewnienia jakości oraz budowanie kultury jakości SEMINARIUM BOLOŃSKIE Uniwersytet Szczeciński, 22 października 2010

2 KRĄG G JAKOŚCI CI (QUALITY CIRCLE) Wg M. Frankowicz, Monitoring i zapewnianie jakości w szkole wyŝszej Przykłady dobrych praktyk, Seminarium Bolońskie: WdraŜanie anie postanowień deklaracji bolońskiej określenie trudności i sposoby ich rozwiązywania, zywania, Kraków,, 6 maja 2010 roku Jakość jako wyjątkowo tkowość Jakość jako doskonałość ść (specyfika uczelni, jej miejsce w kraju i w Europie) ść (zachęcanie pracowników do stałego podnoszenia kwalifikacji). Wysokie kompetencje kadry pomagają w rozwoju uczelni jako organizacji uczącej się. Jakość jako funkcjonalność (fitness for purpose). Kontakty z zewnetrznymi interesariuszami (pracodawcy, partnerzy biznesowi etc.). Jakość jako korzystny stosunek wartości do ceny (value for money). Oprócz obowiązkowych czy zalecanych działań majacych pokazać wiarygodność uczelni jako instytucji publicznej (akredytacja etc.), uczelnia prowadzi oceny wewnętrzne (informacja zwrotna od studentów), organizuje grupy fokusowe z udziałem pracodawców i absolwentów oraz prowadzi w cyklach 2-letnich badania jakościowe środowiska edukacyjnego (learning environment). Jakość jako transformacja Uczelnia wspiera inicjatywy przyczyniajace się do ciagłej poprawy jakości. Programy studiów są oparte na efektach uczenia się i uwzględniają w coraz większym stopniu umiejętności generyczne. Wewnętrzny i zewnętrzny benchmarking ujawnia przykłady dobrej praktyki, które są następnie upowszechniane.

3 JAKOŚĆ CZEGO? Produktu Procesów Instytucji Wewnętrznego systemu zapewnienia jakości

4 SYSTEMY ZAPEWNIANIA JAKOŚCI: BUDOWAĆ OD GÓRYG RY CZY OD DOŁU? Wg M. Frankowicz, Monitoring i zapewnianie jakości w szkole wyŝszej Przykłady dobrych praktyk, Seminarium Bolońskie: WdraŜanie anie postanowień deklaracji bolońskiej określenie trudności i sposoby ich rozwiązywania, zywania, Kraków,, 6 maja 2010 roku Od góry: g wizja, misja, strategia, wartości, zaprojektowanie systemu, uchwała senatu, zarządzenia rektora, uruchomienie systemu Od dołu: wdroŝenie samorozpakowującego się elementu systemu, częściowo samoistny wzrost i rozwój

5 Standardy i wskazówki dotyczące zapewnienia jakości kształcenia w Europejskim Obszarze Szkolnictwa WyŜszego Materiały z Konferencji europejskich ministrów do spraw szkolnictwa wyŝszego, Bergen maja 2005

6 WEWNĘTRZNE SYSTEMY ZAPEWNIANIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA Polityka oraz procedury zapewniania jakości (strategia, system uczelniany, udział studentów) Zatwierdzanie, monitoring programów i ich efektów Zasady oceny studentów Zapewnianie jakości kadry dydaktycznej Odpowiednie zasoby i środki wsparcia Systemy informacyjne Publikowanie informacji

7 ZEWNĘTRZNY SYSTEM ZAPEWNIANIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA Ocena skuteczności wewnętrznego systemu zapewniania jakości Ustalenie celów zewnętrznego systemu i procedur działania Określenie kryteriów dla decyzji Dostosowanie procedur do celów Udostępnianie raportów Określenie procedur uzupełniających Systematyczność przeglądów i procedury monitorowania Prowadzenie analiz systemowych

8 1.1 Polityka oraz procedury zapewnienia jakości Standard: Instytucje powinny posiadać politykę oraz związane z nią procedury w zakresie jakości oraz standardów oferowanych przez siebie programów oraz ich efektów. Powinny takŝe przyjąć na siebie wyraźne zobowiązanie do rozwoju kultury, która uznaje znaczenie jakości oraz jej zapewnienia w ich funkcjonowaniu. W tym celu, instytucje powinny opracować i wprowadzić w Ŝycie strategię na rzecz ciągłej poprawy jakości. Strategia, polityka oraz procedury powinny posiadać formalny status i być powszechnie dostępne. Powinny równieŝ przewidywać określone funkcje dla studentów oraz pozostałych zainteresowanych stron.

9 1.2 Zatwierdzanie, monitoring oraz okresowy przegląd d programów w oraz ich efektów Standard: Instytucje powinny dysponować oficjalnymi mechanizmami zatwierdzania, okresowego przeglądu oraz monitorowania swoich programów oraz ich efektów.

10 1.3 Ocenianie studentów Standard: Studenci powinni by oceniani według opublikowanych i konsekwentnie stosowanych kryteriów, przepisów i procedur.

11 1.4 Zapewnienie jakości kadry dydaktycznej Standard: Instytucje powinny posiadać metody gwarantujące, aby kadra prowadząca zajęcia dla studentów dysponowała odpowiednimi kwalifikacjami i kompetencjami. PowyŜsze metody powinny być dostępne dla osób prowadzących zewnętrzne przeglądy i stanowić przedmiot komentarza w raportach.

12 1.5 Zasoby do nauki oraz środki wsparcia dla studentów Standard: Instytucje powinny zagwarantować, aby zasoby wspomagające naukę studentów były wystarczające i odpowiednie dla kaŝdego z oferowanych programów.

13 1.6 Systemy informacyjne Standard: Instytucje powinny gromadzić, analizować i wykorzystywać stosowne informacje dotyczące skutecznego zarządzania oferowanymi programami studiów oraz innymi działaniami.

14 1.7 Publikowanie informacji Standard: Instytucje powinny w regularnych odstępach czasu publikować aktualne, bezstronne i obiektywne informacje zarówno w ujęciu ilościowym, jak i jakościowym na temat oferowanych przez siebie programów oraz ich efektów.

15 CYKL śycia WEWNĘTRZNEGO SYSTEMU ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA OCENA OPTYMALIZACJA DEFINIOWANIE UTRZYMANIE ADMINISTRACJA ROZWÓJ ANALIZA WDROśENIE PROJEKTOWANIE SZKOLENIE TESTOWANIE

16 ZALETY WEWNĘTRZNYCH SYSTEMÓW DOSKONALENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA MoŜliwość zaprojektowania, w oparciu o dostępne standardy i wzory postępowania, własnego systemu, dostosowanego do misji uczelni, strategii rozwoju, profilu, zakresu i specyfiki kształcenia. MoŜliwość szybkiego wprowadzania zmian w strukturze systemu Zapewnienie ciągłości działań związanych z doskonaleniem jakości Budowanie kultury jakości (powszechność działań projakościowych, odpowiedzialność, synergiczność działań, wspólne podejmowanie decyzji)

17 PRAWNE (zewnętrzne) UWARUNKOWANIA TWORZENIA WEWNĘTRZNYCH SYSTEMÓW W ZAPEWNIENIA JAKOŚCI Regulacje na poziomie europejskim: Proces Boloński - Standardy i wskazówki dotyczące zapewnienia jakości kształcenia w Europejskim Obszarze Szkolnictwa WyŜszego (ENQA) Europejskie Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe Ŝycie Regulacje na poziomie krajowym Art. 62 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyŝszym (Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.) 3 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a takŝe trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia międzykierunkowe oraz makrokierunki (Dz. U. z 2007 r. Nr 164, poz. 1166) Uchwała Nr 76/2009 Prezydium Państwowej Komisji Akredytacyjnej z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie ustalenia ogólnych kryteriów oceny jakości kształcenia Uchwała Nr 501/2008 Prezydium Państwowej Komisji Akredytacyjnej z dnia 3 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów oceny planów studiów i programów nauczania Uchwała Nr 219/ 2008 Prezydium Państwowej Komisji Akredytacyjnej z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie kryteriów oceny systemu weryfikacji efektów kształcenia Krajowe Ramy Kwalifikacji dla Szkolnictwa WyŜszego

18 UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE Ustawiczne doskonalenie kształcenia oferowanego studentom Wspomaganie polityki kadrowej Kształtowanie postaw projakościowych w środowisku uczelnianym oraz budowanie kultury jakości Motywowanie pracowników i studentów do doskonalenia jakości nauczania i uczenia się Bezstronne i obiektywne informowanie społeczeństwa o działalności dydaktycznej uczelni i osiąganych efektach kształcenia Podnoszenie konkurencyjności i atrakcyjności uczelni oraz stworzenie trwałych podstaw do ugruntowania jej wysokiej pozycji w skali krajowej i międzynarodowej Zapewnienie prawidłowego funkcjonowania uczelni w warunkach globalizacji edukacji i mobilności studentów i kadry akademickiej

19 PODSTAWOWE ZAŁOśENIA DOTYCZĄCE CE PROJEKTOWANIA WEWNĘTRZNYCH SYSTEMÓW ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA Charakter wprowadzający Powszechność Uniwersalność Ustawiczność Poszanowanie autonomiczności jednostek organizacyjnych uczelni Jawność i przejrzystość działania Dzielenie się wiedzą i doświadczeniem Dialog i współpraca Reaktywność

20 DOKUMENTY REGULUJĄCE DZIAŁANIE ANIE WEWNĘTRZNEGO SYSTEMU ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA Uchwały Senatu uczelni np. dotyczące utworzenia wewnętrznego systemu zapewnienia jakości, tworzenia planów studiów i programów nauczania Zarządzenia Rektora np. dotyczące organizacji i metod funkcjonowania systemu Regulaminy np. prowadzenia ankiet studenckich, przyznawania nagród dla nauczycieli akademickich i pracowników administracyjnych, którzy uzyskali wysokie oceny studentów Harmonogramy np. dotyczące prowadzenia oceny własnej w poszczególnych jednostkach uczelni

21 RAMOWA STRUKTURA ORGANIZACYJNA WEWNĘTRZNEGO SYSTEMU ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA

22 PODSTAWOWE FORMY DZIAŁANIA ANIA WEWNĘTRZNEGO SYSTEMU ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA Gromadzenie danych dotyczących róŝnych aspektów działalności dydaktycznej uczelni i jej efektów Analiza i interpretacja danych w celu określenia tendencji dotyczących działalności dydaktycznej uczelni i jej efektów Samoocena jednostek uczelni w poszczególnych obszarach działalności dydaktycznej zidentyfikowanie słabych i mocnych stron oraz najlepszych praktyk Planowanie i realizacja działań naprawczych i uzupełniających dotyczących doskonalenia jakości kształcenia

23 ZAKRES DANYCH GROMADZNYCH W WEWNĘTRZNYM SYSTEMIE ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA Profil populacji kandydatów Profil populacji studentów Wyniki i osiągnięcia studentów Zadowolenie studentów z oferty edukacyjnej i studiowania Zadowolenie pracowników Ocena nauczycieli akademickich przez studentów Ocena pracowników administracyjnych przez studentów Ocena zatrudnialności absolwentów Ocena zadowolenia absolwentów Diagnoza oczekiwań pracodawców Ocena zasobów naukowych, dydaktycznych i efektywności ich wykorzystania

24 SAMOOCENA DOSKONALENIE KADRY DYDAKTYKA ZASOBY POLITYKA INFORMACYJNA

25 KULTURA JAKOŚCI Kultura jakości cechuje się ciągłym dąŝeniem do poprawy jakości i łączy elementy kulturowe (wspólnie podzielane wartości, oczekiwania i zaangaŝowanie) z elementami organizacyjnymi (systemy i struktury pro-jakościowe) J. Mirecka (z wykorzystaniem materiałów opracowanych wspólnie z Markiem Frankowiczem), Kultura jakości w świetle postulatów Procesu Bolońskiego. Tryb dostępu: [odczyt: ]

26 WSKAŹNIKI KULTURY JAKOŚCI jakość jako własność społeczności akademickiej zrozumienie dla potrzeby ciągłego monitorowania jakości oparcie bardziej na zachowaniach się ludzi niŝ systemach operacyjnych jasne sprecyzowanie celów umiejscowienie studentów w centrum partnerstwo i współpraca symbioza pomiędzy indywidualną osobą a społecznością rola przywódców inspirująca raczej niŝ dyktatorska otwartość na ocenę zewnętrzną wzmacnianie samo-refleksji oraz inicjatyw doskonalących J. Mirecka (z wykorzystaniem materiałów opracowanych wspólnie z Markiem Frankowiczem), Kultura jakości w świetle postulatów Procesu Bolońskiego. Tryb dostępu: [odczyt: ]

27 Dziękuj kuję za uwagę SEMINARIUM BOLOŃSKIE Uniwersytet Szczeciński, 22 października 2010