Jerzy Bolałek ekspert boloński Uniwersytet Gdański

Transkrypt

1 Jerzy Bolałek ekspert boloński Uniwersytet Gdański Olsztyn

2 Mianem Procesu Bolońskiego nazywa się całokształt działań podjętych przez państwa europejskie dążących do restrukturyzacji oraz harmonizacji systemów edukacji w Europie

3 Pierwszy sygnał Deklaracja Sorbońska 1998 r. Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy Początek Deklaracja Bolońska 1999 r. podpisana przez 29 krajów w tym Polskę Okresowo, co dwa lata odbywają się konferencje ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe w krajach realizujących założenia Procesu Bolońskiego Jubileuszowa konferencja odbyła się w Budapeszcie i Wiedniu. Uznano, że po 10 latach prac powstał Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego (European Higher Education Area EHEA)

4 Obecnie w procesie bierze udział 47 państw europejskich, Komisja Europejska oraz członkowie konsultacyjni: Rada Europy, UNESCO-CEPES, EUA, ESU, EURASHE, ENQA, Education International BUSINESSEUROPE.

5 Albania Andora Armenia Austria Azerbejdżan Belgia Bośnia i Hercegowina Bułgaria Chorwacja Cypr Czarnogóra Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Gruzja Hiszpania Holandia Irlandia Islandia Kazachstan Lichtenstein Litwa Luksemburg Łotwa Mołdawia Niemcy Norwegia Macedonia Malta Polska Portugalia Rosja Rumunia Serbia Słowacja Słowenia Szwajcaria Szwecja Turcja Ukraina Watykan Węgry Wielka Brytania Włochy

6 Głównym celem Procesu Bolońskiego było utworzenie do 2010 roku Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (ang.: European Higher Education Area), umożliwiającego swobodną współprace państw uczestniczących w dziedzinie edukacji wyższej (jakość kształcenia, uznawanie osiągnięć akademickich) oraz badań. Współpraca ta ma umożliwić tworzenie i utrzymanie społeczeństwa wiedzy oraz większą integracje państw Europejskich.

7 W konferencji wzięło udział 47 delegacji krajów biorących udział w Procesie Bolońskim, przedstawiciele Komisji Europejskiej, delegacje 23 państw spoza Obszaru, oraz przedstawiciele kilkunastu międzynarodowych organizacji działających w sektorze szkolnictwa wyższego.

8 Podczas konferencji podsumowano stan implementacji Procesu Bolońskiego od ostatniej konferencji ministrów ds. szkolnictwa wyższego krajów biorących udział w Procesie Bolońskim, która odbyła się w Leuven i Louvain-la-Nuave w kwietniu 2009 r. Zaprezentowano główne wyniki raportu implementacyjnego, stanowiącego analizę porównawczą stanu wdrażania założeń Procesu w 47 państwach EHEA.

9 Zapewnienie wysokiej jakości szkolnictwa wyższego dla wszystkich Zwiększenie zatrudnialności absolwentów Poprawę skali oraz jakości w zakresie mobilności m.in. poprzez wzmocnienie współpracy między pracodawcami, studentami i uczelniami, przede wszystkim w zakresie wspólnego tworzenia programów studiów

10 Narzucony został przez Unię Europejską po to by zniszczyć krajowe struktury kształcenia, które często były o wiele lepsze Ma ułatwić wprowadzenie studiów odpłatnych Zamyka drogę do dalszej edukacji absolwentom studiów licencjackich Można studiować wszystko przechodząc z najbardziej odległych dyscyplin naukowych do innych Bez wysiłku można studiować w każdej uczelni Europy

11 W momencie podpisywania Deklaracji Bolońskiej w 1999 r. przed Procesem Bolońskim postawiono dwa cele strategiczne: stworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego EOSW i podniesienie międzynarodowej konkurencyjności europejskiego szkolnictwa wyższego.

12 przygotowanie absolwentów do potrzeb rynku pracy, zwiększenie tzw. zatrudnialności (ang. employability) absolwentów studiów wyższych, przygotowanie absolwentów do bycia aktywnymi obywatelami w demokratycznym społeczeństwie, również społeczeństwie europejskim, rozwój i podtrzymywanie podstaw wiedzy zaawansowanej, które mają służyć rozwojowi społeczeństwa i gospodarki wiedzy, oraz rozwój osobowy uczących się (studentów, pracowników naukowych).

13 wprowadzenie studiów dwu- i trzystopniowych; wprowadzenie łatwo czytelnych i porównywalnych stopni (dyplomów); utworzenie ogólnoeuropejskiego systemu punktów zaliczeniowych, pozwalającego na przenoszenie osiągnięć (ECTS); zintensyfikowanie mobilności studentów i pracowników europejskich szkół wyższych; współdziałanie w zakresie zapewniania jakości kształcenia; promocja europejskiego wymiaru edukacji wyższej utworzenie kierunków lub modułów o tematyce europejskiej; propagowanie i budowanie struktur dla uczenia się przez całe życie (realizowane np. przy pomocy programu Uczenie się przez całe życie, z ang. LLP the Lifelong Learning Programme);

14 poprawa współpracy pomiędzy uczelniami a studentami; promocja Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego na świecie; zacieśnienie współpracy pomiędzy sektorem edukacji, badań i innowacji; synergia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego i Europejskiego Obszaru Badawczego; nacisk na społeczny wymiar kształcenia: stworzenie równego dostępu do szkolnictwa wyższego - w tym możliwości ukończenia studiów - wszystkim chętnym niezależnie od statusu społeczno-ekonomicznego poprzez zapewnienie właściwego wsparcia finansowego, doradztwa zawodowego i osobistego; zwiększenie zatrudnialności absolwentów, czyli zdolności do znalezienia i utrzymania zatrudnienia oraz mobilności na rynku pracy; wprowadzenie suplementu do dyplomu wydawanego nieodpłatnie wszystkim absolwentom studiów wyższych; zmiana w podejściu do procesu kształcenia przejście na kształcenie zorientowane na studenta (zamiast na nauczyciela).

15 Różnorodność wyboru kierunku studiów Studia I, II, III stopnia oraz studia podyplomowe Zaliczanie semstru/roku przez zebranie odpowiedniej liczby punktów ECTS Wybór przedmiotów z programu, gdzie 30punktów ECTS jest do wyboru Zamykanie poszczególnych etapów studiów dyplomem i suplementem do dyplomu Uczestnictwo w systemie zapewniania jakości kształcenia w uczelni Studia w oparciu o program kształcenia uwzględniający KRK Stałe uzupełnianie kwalifikacji, także po studiach

16 Jednolite 5 letnie studia magisterskie Studia III stopnia Studia podyplomowe Praca 3 Studia II stopnia Praca 2 Studia I stopnia Praca 1 Matura

17 Oznaczenia: H obszar kształcenia w zakresie nauk humanistycznych, S obszar kształcenia w zakresie nauk społecznych, X obszar kształcenia w zakresie nauk ścisłych, P obszar kształcenia w zakresie nauk przyrodniczych, T obszar kształcenia w zakresie nauk technicznych, M obszar kształcenia w zakresie nauk medycznych, nauk o zdrowiu oraz nauk o kulturze fizycznej, R obszar kształcenia w zakresie nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, A obszar kształcenia w zakresie sztuki Inz efekty kształcenia prowadzące do uzyskania kompetencji inżynierskich

18 Obszar nauk przyrodniczych Obszar nauk przyrodniczych i nauk ścisłych Obszar nauk przyrodniczych i nauk społecznych Obszar nauk przyrodniczych i nauk technicznych Obszar nauk przyrodniczych i medycznych Obszar nauk przyrodniczych i nauk humanistycznych Obszar nauk przyrodniczych nauk ścisłych nauk społecznych itp.

19 Misja uczelni Potrzeby rynku pracy Zasoby uczelni -ludzkie -sprzętowe T.Saryusz-Wolski Program studiów - efekty uczenia się absolwentów Dotychczasowe dobre i złe doświadczenia Potrzeby społeczne? Zatrudnialność przez całe życie Ramy Kwalifikacji -deskryptory obszarnicze 19

20 Rozporządzenie w sprawie warunków i trybu przenoszenia zajęć zaliczanych przez studenta ( ) Jeden punkt ECTS odpowiada efektom kształcenia, których uzyskanie wymaga od studenta godzin pracy, przy czym liczba pracy studenta obejmuje zajęcia organizowane przez uczelnie, zgodnie z planem studiów, oraz jego indywidualną pracę. Uwaga! Ilość uzyskanych punktów ECTS nie zależy od oceny, jaka uzyskało się zaliczając moduł/przedmiot. 20

21 p. ECTS odpowiada kwalifikacji po zakończeniu studiów pierwszego stopnia p. ECTS odpowiada kwalifikacji po zakończeniu studiów drugiego stopnia p. ECTS odpowiada kwalifikacji po zakończeniu jednolitych studiów magisterskich 21

22 WIEDZA zbiór uzasadnionych sądów (opisów faktów, teorii oraz zasad postępowania) będących wynikiem poznawczej działalności człowieka. Wiedza jest przyswajana w procesie uczenia się. Wiedza jest podstawą działań w obszarze pracy i organizacji społeczeństwa Definicje wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych na podstawie Słownika kluczowych pojęć związanych z krajowym systemem kwalifikacji. Według stanu na wrzesień 2011, oprac. S. Sławiński [i in.] < lownik_kluczowych_pojec.pdf> UMIEJĘTNOŚCI zdolność do stosowania wiedzy i korzystania z know-how w celu wykonywania zadań i rozwiązywania problemów KOMPETENCJE SPOŁECZNE udowodniona (w pracy, nauce oraz rozwoju osobistym) zdolność stosowania posiadanej wiedzy i umiejętności z uwzględnieniem zinternalizowanego systemu wartości. Kompetencje społeczne określa się bazując na kategoriach odpowiedzialności i autonomii EFEKTY KSZTAŁCENIA - zasób wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych uzyskanych w procesie kształcenia przez osobę uczącą się Definicja efektów kształcenia przyjęta w USTAWIE z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw M. Próchnicka

23 Ponieważ student wie, co ma osiągnąć, a nauczyciel wie, co ma być osiągnięte przez studenta Ponieważ, wiedząc, co należy osiągnąć, łatwiej jest dobrać metody nauczania i uczenia się umożliwiające osiągnięcie efektów Ponieważ, wiedząc, co należy osiągnąć, można dobrać metody sprawdzania i oceny osiągniętych efektów Ponieważ, wiedząc, co należy osiągnąć, można jest dobrać metody sprawdzania i oceny osiągniętych efektów Ponieważ nauczyciel wie, co ma być sprawdzone i ocenione, a student wie, co będzie sprawdzane i oceniane Ponieważ dzięki odpowiednio dobranym metodom sprawdzania i oceny nauczyciel i student wiedzą, co ma być uzupełnione i poprawione Ponieważ, mając określone efekty, łatwiej jest określić niezbędne zasoby wspierające kształcenie Ponieważ, porównując efekty posiadane i uzyskane przez studenta można określić przyrost jego wiedzy i umiejętności Ponieważ, mając zdefiniowane efekty można określić czas, który jest potrzebny na ich osiągnięcie M. Próchnicka

24 Szkolnictwo wyższe Bolońskie Ramy Kwalifikacji (Europejski obszar szkolnictwa wyższego) Europejskie Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie Polskie Ramy Kwalifikacji Tomasz Saryusz-Wolski

25 Poziom ERK Poziom PRK Przykładowe kwalifikacje odpowiadające poziomom PRK 8 8 Dyplom doktora 7 7 Dyplom magistra 6 6 Dyplom licencjata/inżyniera 5 5 trwa dyskusja np. dylom mistrzowski, dyplom kolegium nauczycielskiego, niektóre certyfikaty zawodowe] 4 4 Świadectwo ukończenia szkoły średniej 3 3 Świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej 2 2 Świadectwo ukończenia gimnazjum 1 1 Świadectwo ukończenia szkoły podstawowej Tomasz Saryusz-Wolski

26 Poziom 8 Poziom 7 Poziom 6 Poziom 5 Poziom 4 Poziom 3 Poziom 2 Poziom 1 Tomasz Saryusz-Wolski

27 Kwalifikacja jest zbiorem kompetencji (osiągniętych efektów kształcenia) poświadczonych formalnie; Kwalifikacja jest poświadczona dyplomem, świadectwem, certyfikatem lub każdym innym dokumentem, który wydała instytucja uprawniona do potwierdzania osiągnięcia przez absolwenta zamierzonych efektów kształcenia; Kwalifikacja na studiach jest określona przez: Poziom 6, 7 lub 8; Profil ogólnoakademicki lub praktyczny; Punktacja ECTS

28 Kraj A Kwalifikacja α Ramy Europejskie Bolońskie Kraj B Kwalifikacja β Tomasz Saryusz-Wolski

29 W suplemencie do dyplomu wymienione są wszystkie osiągnięcia absolwenta w dziedzinie uczenia się Suplement do dyplomu ułatwia mobilność pionową stanowiąc podstawę do uznawania kwalifikacji absolwenta w dalszym toku kształcenia Suplement do dyplomu jest dla przyszłego pracodawcy pierwszym źródłem wiadomości o kompetencjach absolwenta

30 Nieustanny monitoring kształcenia i zapewnienie jakości kształcenia ważnym elementem zachodzących zmian w szkolnictwie wyższym; Każda uczelnia powinna posiadać sprawny wewnętrzny system zapewnienia jakości; Polska Komisja Akredytacyjna i jej rola w zapewnieniu jakości

31 Konieczność uczenia się przez całe życie; Zmienność wymogów rynku pracy zmusza do ciągłego pozyskiwania i doskonalenia kompetencji; Kompetencje ogólne (generyczne) są punktem wyjścia do rozwijania różnych umiejętności w wielu dziedzinach aktywności zawodowej; Kompetencje charakterystyczne dla danej dziedziny nie są przez pracodawców ignorowane, ale bardziej ceniona jest chęć i zdolność do ich nabywania w zalezności od aktualnych potrzeb.

32 Programy międzynarodowe większa szansa studiowania za granicą; Większe niż dotychczas możliwości zdobycia doświadczeń oraz różnych kompetencji w zakresie wiedzy, umiejętności czy postaw społecznych. Ale: Zagraniczne nie zawsze lepsze! Niebezpieczeństwo nieuczciwej konkurencji; Pułapki językowe i programowe.

33 Zwiększenie elastyczności studiów Nowa polityka językowa Standardy międzynarodowe Przezwyciężanie kompleksów Drenaż mózgów Nieuczciwa konkurencja Walka o studenta Wykorzystywanie kompleksu Wschodu POZYTYWY NEGATYWY

34 Nabieranie doświadczeń Uczenie się języka Poznawanie innych kultur Promocja własnego kraju, kultury Kształtowanie tolerancji, otwartości Sprawdzenie się w samodzielności Sprawdzian dla trwałych związków Łatwiejszy dostęp do rynku pracy (postrzeganie osoby mobilnej jako gotowej na zmiany, nie bojącej się ryzyka) Możliwość korzystania z zajęć niedostępnych na macierzystej uczelni, lepsze zaplecze naukowe za granicą POZYTYWNIE Koszty / problemy finansowe Bariera językowa Przerwanie realizacji planów i drogi rozwojowej w miejscu zamieszkania/ utrata więzi Tęsknota Problemy z akomodacją po powrocie Możliwość utraty ludzi, którzy wyjechali i nie chcą wrócić/ Napędzanie obcej koniunktury Zatrata własnej kultury Poczucie alienacji w obcej kulturze/ brak akceptacji Różnice programowe/ Problemy z realizacją programu studiów Brak opiekuna, koordynatora NEGATYWNIE

35 Sprawdzić, czy wybrany kierunek posiada pozytywną/ warunkową akredytację PKA lub też środowiskowej komisji akredytacyjnej np. UKA; Spróbować się zapoznać z raportem oceny w/w komisji. Sprawdzić program kształcenia na studiach I i II stopnia (cele kształcenia, opisy modułów, przedmiotów itp.); Sprawdzić czy uczelnia posiada przejrzysty i przyjazny użytkownikowi informatyczny system informacji i obsługi studiów (m.in. aktualizacja systemu, informacja o regulaminie studiów, o rekrutacji); Zapoznać się z rankingami np. Perspektyw, Newsweek a; Sprawdzić możliwość mobilności (Erasmus, MOST) na wybranym kierunku/wydziale; Zapoznać się z opiniami studentów i absolwentów (fora internetowe, Targi akademia.)

36 Do kwalifikacji na studia brane są po uwagę wyniki z części pisemnej egzaminów maturalnych. Na poziomie podstawowym ilość % uzyskana na świadectwie dojrzałości jest równa ilości punktów w kwalifikacji, wyniki z poziomu rozszerzonego do kwalifikacji mnożone są przez 2. 3 przedmioty z 6.: Geografia Język obcy nowożytny Historia Matematyka Język polski Wiedza o społeczeństwie

37 Prawo jednolite studia magisterskie Uniwersytet Gdański Jeżeli kandydat nie zdawał danego przedmiotu na egzaminie maturalnym, to uzyskuje zero punktów za ten przedmiot. Wynik egzaminu mnoży się przez mnożnik przedmiotu, a wynik egzaminu na poziomie rozszerzonym mnoży się dodatkowo przez współczynnik 1,5. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu B. Przychodzeń Przedmiot Mnożnik przedmiotu Historia 0,3 Język polski 0,3 Język obcy nowożytny 0,2 WOS 0,2 Przedmiot Język polski część pisemna obowiązkowa Język obcy nowożytny część pisemna obowiązkowa Matematyka - część pisemna obowiązkowa Mnożnik przedmiotu 0,5 0,3 0,2

38 W prezentacji wykorzystano materiały: Prof. Marka Wilczyńskiego Prof. Marka Frankowicza Prof. Marii Próchnickiej Dr Tomasza Saryusz - Wolskiego Dziękuję za uwagę! ocejb@ug.edu.pl