Rapot dotyczący wskazania banż podstawowych i wspieających ozwój miasta Lublin
Pzedmiot zamówienia ealizowany w amach Regionalnego Pogamu Opeacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013
Spis teści Wskazanie banż podstawowych i wspieających dla ozwoju miasta 4 Chaakteystyka banż dla ozwoju miasta Lublin 9 Pzemysł spożywczy 9 BPO/SSC 10 Infomatyka i telekomunikacja (ICT) 13 Logistyka i tanspot 14 Enegia odnawialna 16 Motoyzacja 17 Ochona zdowia i famacja 19 Biotechnologia 21 3
Wskazanie banż podstawowych i wspieających dla ozwoju miasta Cele Poces wybou banż dla Lublina miał na celu wskazanie, jakie sektoy są kluczowe z punktu widzenia obecnego i pzyszłego ozwoju Miasta. Lista banż kluczowych dla ozwoju Lublina stanowić ma ponadto wskazówkę dla władz miasta, na jakich obszaach w szczególności powinny koncentować się działania związane z pozyskiwaniem inwestoów. Obsewacje Deloitte, w tym ozmowy z pzedstawicielami lubelskiego sektoa pzedsiębiostw wskazały, że gospodaka Lublina nie posiada jednoznacznie specyzowanego pofilu banżowego. Wysokie zóżnicowanie banżowe jest wynikiem m.in. tansfomacji ustojowej, któa pzyczyniła się do powstania znaczącej liczby MSP oaz mikopzedsiębiostw poza obszaem sektoów tadycyjnie ozwiniętych w Lublinie, takich jak np. pzetwóstwo olno-spożywcze. Celem pocesu identyfikacji banż dla Lublina było ównież wyznaczenie listy potencjalnych inwestoów, któzy na kolejnym etapie pac pojektowych zostali objęci wywiadami ealizowanymi pzez zespół pojektowy Deloitte. Podejście do wybou banż dla Lublina Poces wybou banż dla Lublina składał się z następujących pięciu etapów: 4 1. 2. 3. 4. 5. Wypacowanie listy banż obecnych / ozwijanych w Mieście Lublin Wypacowanie listy banż obecnych / ozwijanych pzez miasta efeencyjne Skompilowanie kótkiej listy banż dla Lubina Walidacja kótkiej listy banż i wskazanie 8 banż dla Lubina Pioytetyzacja banż oaz wyóżnienie banż podstawowych i uzupełniających. Wizualizację pocesu wybou banż dla Lublina pezentuje poniższy schemat.
1 Dokumenty stategiczne Miasta Lublin, apoty i opacowania zewnętzne Analiza inwestycji zealizowanych w Lublinie w ostatnich latach Analiza inwestycji utaconych (pzyczyny) 2 Wybó i analiza miast efeencyjnych (benchmaków) 3miasta polskie Dokumenty stategiczne, stony intenetowe, apoty i opacowania 3miasta zaganiczne 3 Lista banż obecnych / ozwijanych w Mieście Lublin Lista banż obecnych / ozwijanych pzez miasta efeencyjne Lista banż obecnych / ozwijanych w Mieście Lublin Lista banż obecnych / ozwijanych pzez miasta efeencyjne Opacowanie kótkiej listy banż 4 5 Rzeczywiste dane dot. napływu FDI do Polski w poszczególnych banżach (watość inwestycji, liczba nowoutwozonych miejsc pacy) w latach 2003 styczeń 2012, w sumie kilkaset tansakcji biznesowych Walidacja kótkiej listy banż Ranking banż i jego zawężenie do listy 8 najwyżej ocenionych banż Opacowania i analizy dot. banż szczególnie pespektywicznych w Polsce i na świecie (szczególnie szybko osnących, geneujących dużą liczbę nowych miejsc pacy) Pioytetyzacja banż Głosowania ekspeckie nad listą 8 banż wg 2 kyteiów Łatwość pzyciągania inwestycji z banży Baiey dla ucieczki inwestycji z banży Podział banż dla Lublina na 3 banże podstawowe i 5 banż uzupełniających Akceptacja Klienta Lista 8 banż dla ozwoju Lublina, w tym: 3 banże podstawowe 5 banż wspieających Ad. 1 Wypacowanie listy banż obecnych / ozwijanych w Mieście Lublin Schemat 1. Schemat logiczny pocesu wybou banż dla Lublina Źódło: Opacowania własne Deloitte Działania: Pozyskanie i analiza dokumentów stategicznych Miasta Lublin oaz publikacji, apotów i opacowań zewnętznych dot. ynku lubelskiego. Pozyskanie infomacji nt. inwestycji ealizowanych oaz dotychczas zealizowanych w Lublinie w ostatnich latach. Analiza infomacji na temat inwestycji w Lublinie, w tym inwestycji utaconych (analiza pzyczyn ezygnacji inwestoa z planowanej inwestycji / wycofania się z Miasta). Rezultat: Lista kluczowych banż obecnych oaz ozwijanych w Mieście Lublin. 5
Ad. 2 Wypacowanie listy banż obecnych / ozwijanych pzez miasta efeencyjne Działania: Wybó miast efeencyjnych kajowych i zaganicznych ( pee gupy ), w tym: Miast o zbliżonej chaakteystyce do Lublina (pod względem takich czynników jak: wielkość, potencjał demogaficzny, lokalizacja w tym odległość od głównego ośodka decyzyjnego i ekonomicznego kaju). Miast będących lideami w zakesie ozwoju gospodaczego i pozyskiwania inwestycji. Okeślenie listy sektoów obejmującej sektoy ozwinięte oaz sektoy szczególnie pomowane pzez miasta efeencyjne. Rezultat: Lista 6 miast efeencyjnych ( pee gupy ) obejmującej Olsztyn, Białystok, Poznań, Cluj-Napoca, Cok. Olsztyn, Białystok (miasta polskie o chaakteystyce zbliżonej do Lublina). Poznań (miasto polskie postzegane, jako jeden z lideów w zakesie ozwoju gospodaczego i zdolności absobowania inwestycji). Cluj-Napoca i Ostava (miasto zaganiczne o chaakteystyce i potencjale zbliżonym do Lublina). Schemat 2. Miasta efeencyjne ("pee gupa") wybane na potzeby pocesu selekcji banż dla ozwoju Lublina Cok (miasto zaganiczne, postzegane, jako jeden z lideów w zakesie ozwoju gospodaczego i zdolności absobowania inwestycji). Lista banż obecnych oaz ozwijanych pzez miasta efeencyjne. Miasta o zbliżonej chaakteystyce / potencjale do Lublina Miasta "lidezy" w zakesie ozwoju gospodaczego i pozyskiwania inwestycji Ad. 3 Skompilowanie kótkiej listy banż dla Lublina Miasta polskie Olsztyn Białystok Poznań Działania: Zestawienie w jedną listę banż obecnych / ozwijanych pzez Lublin oaz pzez miasta efeencyjne. 6 Miasta zaganiczne Cluj -Napoca (Rumunia) Ostava (Republika Czeska) Cok (Ilandia) Wykluczenie duplikatów, tj. banż powtazających się dla analizowanych miast. Rezultat: Źódło: Opacowania własne Deloitte Kótka lista banż dla ozwoju Lublina
Ad. 4 Walidacja kótkiej listy banż i wskazanie 8 banż dla Lubina Działania: Walidacja kótkiej listy banż w opaciu o: Rzeczywiste dane dot. napływu inwestycji bezpośednich (FDI) do Polski w poszczególnych banżach (watość inwestycji, liczba nowoutwozonych miejsc pacy) w latach 2003 styczeń 2012. Opacowania i analizy dot. banż szczególnie pespektywicznych w Polsce i na świecie (szczególnie szybko osnących, geneujących dużo nowych miejsc pacy) Kwantyfikacja wyników (sumy uzyskanych punktów) dla każdej banży z kótkiej listy. Stwozenie ankingu banż z kótkiej listy oaz wyselekcjonowanie 8 banż z najwyższą oceną. 1 Tabela ze zagegowanymi watościami ocen pzyznanych pzez ekspetów Deloitte poszczególnym sektoom stanowi załącznik do niniejszego opacowania 2 Kolejność odpowiada sumie punktów uzyskanych pzez daną banżę, jako ezultat ocen nadanych pzez ekspetów Deloitte. Banże logistyka i tanspot oaz enegetyka odnawialna uzyskały analogiczną liczbę punktów i ulokowały się na 4-tej pozycji w ankingu banż. Rezultat: Finalna lista 8 banż dla ozwoju Lublina. Ad. 5 Pioytetyzacja banż oaz wyóżnienie banż podstawowych i uzupełniających. Działania: Pozyskanie opinii ekspetów z Polski i z zaganicy służących ocenie 8 banż wytypowanych dla Lublina z punktu widzenia następujących kyteiów 1 : Kyteium 1: Łatwość pzyciągania inwestycji w danej banży pzez miasto Kyteium 2: Baiey dla elokacji ( ucieczki ) inwestoów z danej banży z miasta Agegacja watości ocen pzyznanych poszczególnym banżom pzez ekspetów Deloitte Wyóżnienie spośód listy 8 banż dla ozwoju Lublina zestawienia banż podstawowych (3 banże z najwyższą łączną oceną w dwóch w/w kyteiach) i wspieających (pozostałe 5 banż). Rezultat: Lista banż podstawowych oaz wspieających dla ozwoju Lublina, w tym 2 : 7
Schemat 3. Maciez selekcji banż podstawowych i wspieających dla ozwoju Lublina 3 banże podstawowe (Pzemysł spożywczy, BPO/SSC, Infomatyka i telekomunikacja) 5 banż wspieających (Logistyka i tanspot, Enegia odnawialna, Motoyzacja, Ochona zdowia i famacja, Biotechnologia) Banże dla ozwoju Lublina: 1 1. Motoyzacja 2 2. Logistyka i tanspot 3 3. BPO/SSC 4 4. Enegia odnawialna 5 5. Pzemysł spożywczy 6 6. Biotechnologia 7 7. Ochona zdowia i famacja Pozycja w ankingu banż 5 4 2 4 1 7 6 Łatwości pzyciągania inwestycji w danej banży pzez miasto Niska Śednia Wysoka 1 3 8 1 2 7 6 5 4 Banże podstawowe 1 Banże wspieające 8 8. Infomatyka i telekom. (ICT) 3 Niskie Śednie Wysokie Baiey dla elokacji ( ucieczki ) inwestoów z danej banży z miasta Źódło: Opacowania własne Deloitte 8
Chaakteystyka banż dla ozwoju miasta Lublin W poniższej sekcji dokonano syntetycznej chaakteystyki banż wskazanych dla ozwoju Lublina. Chaakteystyka każdej z banż obejmuje pzyjętą definicję danej banży, listę kluczowych deteminantów atakcyjności (potencjału) banży oaz wyzwań stojących pzed jej ozwojem. 3 Banże logistyka i tanspot oaz enegetyka odnawialna uzyskały analogiczną liczbę punktów w ankingu Deloitte. Banże zapezentowane zostały w kolejności, odpowiadającej pozycji danej banży w ankingu opacowanym pzez zespół pojektowy Deloitte, tj.: Pzemysł spożywczy BPO/SSC Infomatyka i telekomunikacja Logistyka i tanspot Enegia odnawialna Motoyzacja 3 Ochona zdowia i famacja Biotechnologia. Pzemysł spożywczy Banża spożywcza obejmuje poducentów atykułów spożywczych (w tym poduktów i półpoduktów spożywczych). Do banży spożywczej zaliczono ównież dostawców technologii, usług i komponentów wykozystywanych na potzeby podukcji żywności oaz usług gastonomicznych. Deteminanty atakcyjności sektoa Pzemysł spożywczy stanowi jedną z głównych banż wytwóczych w Polsce, zatudniając ok. 0,5 mln osób. Na banże spożywczą pzypada ponad 20% ogólnej podukcji w Polsce. Województwo lubelskie stanowi jeden z głównych w kaju ośodków pzemysłu spożywczego. Na atakcyjność województwa lubelskiego dla ozwoju banży spożywczej wpływ mają m.in.: Rolnicza stuktua egionu ze znaczącą liczbą dostawców poduktów olnych wykozystywanych w pzemyśle spożywczym Bliskość do wschodnich ganic kaju dostęp do znaczących odbioców z ynków wschodnich 9
4 Centalna Biblioteka Rolnicza, www.cb.edu.pl 5 Pzykładem jest tzw. afea solna dot. zastosowania soli pzemysłowej w pzetwóstwie spożywczym. 6 CIMA, Chateed Institute of Management Accountants. Istotny wpływ na ozwój polskiego pzemysłu spożywczego miało wejście Polski do stuktu UE i otwacie na nowe ynki zbytu. W ciągu tzech lat po wejściu Polski do Unii Euopejskiej ekspot zwiększył się ponad dwukotnie 4. Wyzwania Główne wyzwania dla ozwoju polskiego (w tym lubelskiego) pzemysłu spożywczego to m.in.: Bak stabilizacji na ynkach wschodnich (w szczególności Rosji), jednych z ważniejszych ynków zbytu dla polskich poduktów spożywczych. Konkuencja ze stony ekspotu wysoko pzetwozonych poduktów spożywczych z Euopy Zachodniej. Wysokie wymagania pod względem higieny i bezpieczeństwa poduktów ze stony egulacji UE. Pojawiające się pzypadki negatywnego PR / infomacji, depecjonujących wizeunek polskich poduktów spożywczych 5. BPO/SSC Banża BPO/SSC obejmuje dostawców usług na ynku centów usług wspólnych (ang. Shaed Sevice Cente - SSC) oaz usług obsługi outsoucingowej dla biznesu (ang. Business Pocess Outsoucing BPO), w tym m.in. w obszaach usług finansowo-księgowych, IT, pawnych, inżynieyjnych, obsługi klienta. 10 Deteminanty atakcyjności sektoa Zgodnie z opinią analityków ynku, znaczenie Polski jako lokalizacji dla centów BPO i SSC systematycznie ośnie. Analiza aktualnych tendów wskazuje, że w pzeciągu najbliższych lat zatudnienie w sektoze BPO/SSC podwoi się w stosunku do stanu obecnego 6. Altenatywne szacunki Związku Lideów Sektoa Usług Biznesowych wskazują, że obecne zatudnienie w polskim sektoze BPO/SSC na poziomie ok. 40 tys. osób (geneowane pzez ok. 200-300 fim) zwiększy się w okesie najbliższych lat do poziomu 70 tys. osób. Do głównych czynników wpływających na pozytywne postzeganie Polski, jako atakcyjnej lokalizacji dla usług
BPO/SSC należą m.in. dogodne położenie geogaficzne, wykwalifikowani pacownicy ze znajomością óżnych języków obcych, niższe oczekiwania płacowe w poównaniu do kajów Euopy Zachodniej. Znaczenie w/w czynników pozytywnie lokuje Lublin wśód innych miast Polski. Istotne znaczenie dla ozwoju usług BPO/SSC ma zaplecze naukowe. Pzedsiębiostwa z sektoa usług dla biznesu często współpacują z uczelniami wyższymi pzy poszukiwaniu zasobów ludzkich 7. Dlatego centa BPO/SSC szczególnie często lokowane są w miastach będących ozpoznawalnymi ośodkami akademickimi. 7 Sekto BPO/SSC szansą dla bezobotnych, egospodaka.pl, www.egospodaka.pl/ Tabela 1. Liczba zatudnionych w głównych ośodkach BPO/SSC, R&D w Polsce. 9 000 8 000 BPO/ITO SSC R&D 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 Kaków (19,4 tys.) Waszawa (Wasaw) (14,2 tys.) Wocław (12,6 tys.) Tójmiasto (Ticity) (8,0 tys.) Łódź (7,7 tys.) Metopolia Silesia (Silesia Metopolis) (6,9 tys.) Poznań (5,0 tys.) Wyzwania Fimy outsoucingowe pzy poszukiwaniu lokalizacji, obok kyteium dostępności wykwalifikowanych zasobów ludzkich, w istotnym stopniu kieują się ównież kyteium dostępności wolnej powiezchni biuowej. Z analiz Deloitte wynika, że obecne zasoby infastuktuy biuowej Lublina wymają dalszej ozbudowy w celu dostosowania do potencjalnych inwestoów banży BPO/SSC. Istotne jest właściwe dostosowanie ofeowanej powiezchni biuowej do specyficznych potzeb najemców sek Rozwój sektoa BPO/SSC wspieają i pomują w Polsce liczne oganizacje i stowazyszenia (m.in. Fundacja Instytutu Outsoucingu, Związek Lideów Sektoa Usług Biznesowych), któych celem jest wspieanie ozwoju usług outsoucingowych oaz zacieśnianie elacji biznesowych. Źódło: ARAW, www.aaw.pl 11
8 Wywiad z Łukaszem Maciakiem, Fundusz Nieuchomości "Aka", opublikowany w Gazecie Wyboczej Centami biznesowymi konkuujemy z Indiami, 06 stycznia 2012. Schemat 4. Mapa lokalizacji kluczowych inwestycji BPO/SSC w Polsce toa BPO/SSC (zaawansowana infastuktua teleinfomatyczna o odpowiedniej pzepustowości, wysoki udział pzestzeni niedzielonych tzw. open-space). Wymogi banży powinny być tym samym bane pod uwagę pzez dewelopeów już na etapie pojektowania budynków. Mimo, iż pognozy dla sektoa BPO/SSC na najbliższe lata są dla Polski optymistyczne, stały postęp technologiczny pzyczynia się do stopniowej automatyzacji pocesów biznesowych i zmian w wymaganiach stawianych pacownikom centów obsługi biznesu 8. Konieczne jest tym samym śledzenie z wypzedzanie tendów i właściwe planowanie inwestycji w edukację oaz pogłębianie wiedzy ekspeckiej potencjalnych pzyszłych pacowników sektoa BPO/SSC. Pzy lokowaniu inwestycji w sektoze BPO/SSC istotne znaczenie odgywa dotychczasowe pozytywne doświadczenie danej lokalizacji/miasta w pozyskiwaniu inwestoów. Wyzwaniem stojącym pzed Lublinem jest zbudowanie odpowiedniego potfolio ( success tack ) zealizowanych inwestycji BPO/SSC, stanowiącego magnes dla nowych inwestoów w tym sektoze. 12 UniCedit TietoEnato Avato Sevices Steam Global Sevices KP Mogan Alcatel Lucent Atos Oigin SZCZECIN Fanklin Templeton Avato Sevices BYDGOSZCZ GlaxoSmithKline Micosoft Innovation POZNAŃ MAN Accounting Cente Calsbeg Roche Cibe WROCŁAW IKEA Business Sevice Cente HP Volo Google Cedit Suisse UPS GE/Genpact KPIT Cummins QAD TietoEnato IBM Cisil McKinsey Nokia Siemens Wipo Geoban Capgemini UniCedit Enst&Young Capgemini FutuePocessing PZ ICCG OptaData Źódło: PAiIZ, www.paiz.gov.pl OPOLE Capgemini Koll Steia PwC Heineken TRI-CITY ŁÓDŹ KATOWICE Thomson-Reutes Zensa Acxiom Kalnos IBM Fineos Geoban SONY Intel Lufthansa WARSZAWA Accentue Citi Goup Geneal Electic Tansition Technologies Infosys South Westen Company SAP Fujitsu Nodea Opeation Cente Tate&Lyle KRAKÓW RBS Accentue AVON SSC Citi Intenational Dima Schneide Electic SSC Sitel Oacle Tchibo CTM Telepefomance SAP Thomson TNT Expess Tanscom Samsung Bosch Accounting Plaza Baye Electolux Hewitt HCL Tech IBM Lufthansa Capgemini Shell Motoola Philip Mois Google State Steet Bank Amway UBS Intelenet Global Luxoft
Infomatyka i telekomunikacja (ICT) 9 Polska Izba infomatyki i Telekomunikacji, www.piit.og.pl Banża ICT obejmuje pzedsiębiostwa świadczące usługi teleinfomatyczne oaz poducentów uządzeń, opogamowania i podzespołów mających wykozystanie w obszaze teleinfomatyki. Deteminanty atakcyjności sektoa Łączna watość polskiego ynku teleinfomatycznego wynosi ok. 25 mld EUR, z czego ok ¾ pzypada na segment telekomunikacji, ¼ na infomatykę. W segmencie infomatyki, największy udział ma spzedaż spzętu cyfowego, następnie usługi infomatyczne oaz opogamowanie. Pomimo wielkości, ynek ICT w Polsce wykazuje jeszcze istotny potencjał wzostu (watość polskiego ynku jest dwukotnie niższa niż hiszpańskiego, pomimo poównywalnej liczby konsumentów). W wysoko ozwiniętych kajach UE, np. w Wielkiej Bytanii, Hiszpanii oaz w Niemczech, watość segmentu infomatycznego jest poównywalna do telekomunikacyjnego. W Polsce znaczące dyspopocje pomiędzy dominującym segmentem telekomunikacyjnym, a znacznie mniejszym segmentem infomatycznym, mogą wskazywać na istniejący znaczący potencjał ozwoju ynku infomatycznego 9. W Polsce ok. 60% gospodastw domowych posiada kompute, a 40% dostęp do szeokopasmowego intenetu. W pzybliżeniu 20% społeczeństwa kozysta z usług bankowości elektonicznej. W/w wskaźniki plasują Polskę poniżej śedniej dla wysoko ozwiniętych gospodaek Euopy Zachodniej, Ameyki Północnej czy Japonii, wskazując jednocześnie na potencjał ozwoju ynku ICT w Polsce. Dalsza infomatyzacja kaju popzez zbudowanie społeczeństwa infomacyjnego jest ównież jednym z celów ządu polskiego, zgodnego m.in. z założeniami Stategii Lizbońskiej. 13
Wyzwania Do głównych wyzwań, waunkujących dalszy ozwój ynku ICT zaliczyć można m.in.: Konieczność kontynuacji pocesu libealizacji ynku telekomunikacyjnego, Powstzymanie odpływu polskich specjalistów ICT za ganicę (w szczególności do innych państw UE), Konieczność pomocji sektoa ICT na poziomie centalnym pzez ząd / instytucje publiczne, Konieczność dalszej cyfyzacji administacji publicznej, Rozszezanie możliwości elastycznych fom zatudnienia pzez pacodawców, Stosunkowo wysokie w elacji do zaobków ceny spzętu infomatycznego i usług telekomunikacyjnych. Logistyka i tanspot Banża logistyki i tanspotu obejmuje fimy, któych działalność związana jest z ealizacją usług tanspotu osób i towaów, magazynowania, spedycji i logistyki, a także dostawców usługi i systemów wspomagających w/w obszay działalności (tj. tanspot, magazynowanie, spedycję i logistykę). 14 Deteminanty atakcyjności sektoa Utzymany w Polsce wzost gospodaczy, pomimo światowego spowolnienia gospodaczego, oaz osnąca wymiana handlowa wpływać powinny w długiej pespektywie na dalszy ozwój ynku logistyki i tanspotu w Polsce. Na wzost ynku logistyczno-tanspotowego wpływ mają obecne tendencje związane z edukcją pzez pzedsiębiostwa kosztów działalności opeacyjnej. Spawia to, że funkcje tanspotowe i logistyczne coaz częściej powiezane są wyspecjalizowanym fimom. W efekcie powadzi to do stosunkowo stabilnego wzostu ynku i pojawianiu się na nim nowych gaczy. Tendencja do edukcji kosztów opeacyjnych skutkuje coaz powszechniejszym zjawiskiem pzenoszenia podukcji (całości bądź części) do egionów ofeujących niższe koszty, w tym m.in. do państw Euopy
Śodkowo-Wschodniej. Powoduje to wzost zapotzebowania na usługi tanspotowe i logistyczne. Lublin wydaje się być kozystnie ulokowany w ciągu tas tanzytowych łączących Euopę Zachodnią z państwami Euopy Wschodniej. Czynnikiem kozystnym z punktu widzenia ozwoju ynku tanspotowo-logistycznego w egionie lubelskim jest stuktua lokalnego sektoa podukcyjnego z istotnym udziałem podukcji olno-spożywczej. Bliskość wschodnich ganic Polski powoduje, że Lublin może ównolegle stanowić bazę dla fim tanspotowo-logistycznych obsługujących ekspot żywności do kajów Euopy Wschodniej. Szansą dla ozwoju sektoa tanspotowego i logistycznego (także w egionie lubelskim) jest libealizacja ynku tanspotowego i napływ do Polski pzewoźników zaganicznych. W ostatnich latach obsewuje się wzost popytu na nowe punkty pzeładunkowe, zwłaszcza centa dystybucyjne. Pefeowane lokalizacje to okolice węzłów logistycznych oaz koytazy tanspotowych, teeny o kozystnej lokalizacji komunikacyjnej i elatywnie niskiej cenie. 10 Pzykładem pominięcia teytoium Polski może być umowa zawata pomiędzy kolejami niemieckimi (DB) i osyjskimi (RZD) o ealizacji pzewozów popzez połączenie kolejowo-pomowe popzez osyjskie poty moskie. Wyzwania Do efektywnego funkcjonowania systemu tanspotowologistycznego niezbędna jest odpowiednia infastuktua dogowa. Obecny stan infastuktuy jest główną baieą dla funkcjonowania i ozwoju ynku tanspotowego oaz ynku obiektów magazynowych w Polsce, w tym w egionie Lublina. Zgodnie z wytycznymi nowego okesu pogamowania, udział śodków UE na finansowanie twadej infastuktuy (w tym tanspotowej) w latach 2014-2020 ulegnie istotnemu zmniejszeniu. W pzypadku pzewozów na tasach łączących kaje Euopy Wschodniej z Euopą Zachodnią, pomijając baiey o chaakteze technicznym wynikające m.in. z óżnic w szeokości toów, istotnym zagożeniem jest ealizacja pzewozów międzynaodowych z pominięciem teytoium Polski, głównie dogą moską 10. Baieą dla ozwoju ynku tanspotowego (w szczególno- 15
11 Badanie pzepowadzone na zlecenie banku ING (Rynek tanspotu i logistyki w Polsce). 12 Rapot analityczny Polska w czołówce kajów Euopy Śodkowo- Wschodniej w ozwoju ynku enegii odnawialnej, Fost & Sullivan, 21 maja 2010. 13 Dyektywa Palamentu Euopejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009. w spawie pomowania stosowania enegii ze źódeł odnawialnych. 14 Uchwała Rady Ministów n 202/2009 w spawie Polityki enegetycznej Polski do 2030 oku, Ministestwo Gospodaki, www.mg.gov.pl ści tanspotu dogowego) są osnące koszty działalności pzewoźników, w szczególności ceny paliw i koszty zatudnienia. Zgodnie z pzepowadzonymi badaniami, tzy czwate espondentów (pzedstawicieli ynku tanspotowo-logistycznego) wśód głównych czynników utudniających ozwój pzedsiębiostw tanspotowych i logistycznych, opócz osnących kosztów działalności, wymieniło niedoboy wykwalifikowanych pacowników (w tym nie tylko kieowców, ale ównież specjalistów, np. spedytoów) 11. Enegia odnawialna Banża enegii odnawialnej obejmuje poducentów i dostawców usług, ozwiązań i technologii znajdujących zastosowanie w obszaze enegetyki, ze szczególnym uwzględnieniem enegetyki wykozystującej odnawialne źódła enegii. Do banży tej zaliczono ównież fimy z obszay tzw. czystych technologii, tj. dostawców usług, ozwiązań i technologii służących ochonie śodowiska, oganiczeniu zużycia suowców nieodnawialnych i/lub keujących mniej odpadów w poównaniu do konwencjonalnych technologii. 16 Deteminanty atakcyjności sektoa W opinii analityków ynku, Euopa Śodkowo-Wschodnia, w tym Polska staje się coaz badziej atakcyjna dla inwestoów zaganicznych z sektoa enegetyki odnawialnej 12. Czynnikiem w istotnym stopniu stymulującym ozwój ynku jest aspekt egulacyjny - nałożony pzez Unię Euopejską obowiązek 20% udziału enegii odnawialnej w podukcji całkowitej enegii w państwach członkowskich UE w 2020. 13 Wywiązanie się z w/w obowiązku pzez państwa członkowskie wymogło konieczność dostosowania polityki enegetycznej, ustanowienia systemu koloowych cetyfikatów oaz nałożenie obowiązku zakupu enegii wypodukowanej ze źódeł odnawialnych. W dokumencie stategicznym Polityka enegetyczna Polski do oku 2030 pzyjętym pzez polski ząd, plany wykozystania odnawialnych zasobów enegii zostały wskazane jako działania pioytetowe 14.
Wypacowane pzez UE plany wykozystania odnawialnych źódeł enegii (OZE) wspieane są popzez liczne możliwości finansowania inwestycji w tym zakesie, co pzyczynia się do dalszej stymulacji ynku. Dugim, obok aspektów egulacyjnych, deteminantem ozwoju enegetyki odnawialnej jest obsewowany na pzestzeni ostatnich lat systematyczny wzost cen konwencjonalnych nośników enegii. Polska, w tym w szczególności województwo lubelskie, posiada kozystne waunki dla ozwoju enegetyki odnawialnej. Znaczący udział teenów olniczych i pzestzeni otwatych twozą kozystne waunki dla ozwoju m.in. enegetyki wiatowej oaz podukcji biomasy. Wyzwania Polska posiad wysoki potencjał, jeżeli chodzi o ozwój inwestycji w odnawialne źódła enegii. Niemniej jednak, wzostowi ynku towazyszyć powinny odpowiednie ozwiązania pawne wychodzące napzeciw wymaganiom, jakie niesie ze sobą ozwój tej gałęzi gospodaki. W opinii wielu ekspetów ynku enegetycznego, obowiązujące w Polsce ozwiązania egulacyjne nadal wymagają dostosowania w celu minimalizacji istniejących baie ozwoju tego ynku. Wpływ władz miasta Lublin na ogólnokajowe zmiany egulacyjne jest stosunkowo oganiczony. Motoyzacja Na potzeby pzyszłych działań władz miasta Lublin ekomenduje się pzyjąć szeoką definicję banży motoyzacyjnej, ozumianej jako ynek poducentów pojazdów mechanicznych (w tym samochodów osobowych, ciężaowych, autobusów i motocykli oaz pojazdów specjalnych, pzemysłowych i olniczych), ich poddostawców wytwazających / dostaczających specjalistyczne części, podzespoły, uządzenia i technologie do pojazdów. W pzyjętej definicji banża motoyzacyjna obejmuje ównież ynek usług sewisowych, części zamiennych i akcesoiów. 17
15 Rapot: Polski ynek motoyzacyjny. Ocena otoczenia gospodaczego. Polska gospodaka w opinii pzedsiębioców z banży motoyzacyjnej, 2012. Rapot stanowi podsumowanie wniosków z badania pzepowadzonego pzez Deloitte wśód polskich pzedsiębioców z sektoa motoyzacyjnego. 16 17 j/w j/w Deteminanty atakcyjności sektoa 60% pzedsiębioców działających w banży motoyzacyjnej ocenia, że Polska pzez okes najbliższych 5-10 lat będzie badzo atakcyjnym ynkiem do lokowania nowych inwestycji 15. Szczególnie istotnym czynnikiem pzyciągającym inwestoów z banży motoyzacyjnej jest polski ynek pacy, cechujący się dostępnością wykwalifikowanej i efektywnej siły oboczej o wysokiej jakości usług oaz kadą kieowniczą o wysokim potencjale ozwoju. Pzedstawiciele ynku motoyzacyjnego pozytywnie ocenili polski ynek pacy w kontekście dostępności wykwalifikowanej siły oboczej (43% pozytywnych wskazań), jakości i efektywności pacy (23%) oaz poziomu wykształcenia i potencjału kady kieowniczej (20%) 16. Szansą dla dalszego ozwoju banży motoyzacyjnej w Polsce jest współpaca tansganiczna z innymi kajami egionu Euopy Śodkowo-Wschodniej3. Lublin w tym zakesie jest kozystnie usytuowany w stosunku do egionów Polski północnej (kozystniejsza odległość i czas dojazdu do ganicy ze Słowacją i Czechami kajami Euopy Śodkowo-Wschodniej o wysokim udziale sektoa motoyzacyjnego w gospodace) Z pespektywy sektoa motoyzacyjnego, polski ynek lokalny w większości związany jest nie tyle z samymi poducentami samochodów, ale pzede wszystkim z poddostawcami óżnych części i komponentów. Pozyskanie mniejszych inwestoów może stanowić szansę dla Lublina (z uwagi na oganiczone zasoby w poównaniu do większych miasta jak np. Poznań) 18 Wyzwania W opinii pzedsiębioców banży motoyzacyjnej, aby w pełni wykozystać potencjał Polski dla pozyskiwania inwestycji w banży motoyzacyjnej konieczne jest uelastycznienie zatudnienia oaz aktywizacja jednostek samoządowych, któe powinny stać się patneami biznesowymi pzedsiębiostw lokujących na ich teenie swoje zakłady pacy. Niemal 1/2 badanych jest zdania, że obsza ten (elastyczność ynku pacy) wymaga zmian i dostosowania do potzeb ynku 17.
Deteminanty atakcyjności sektoa Banża famaceutyczna (obok biotechnologicznej) uznawana jest za wiodącą pod względem innowacyjności dziedzin gospodaki. Watość ynku famaceutycznego w 2011. osiągnęła watość ok. 21 mld PLN (5 mld EUR). Pzeciętne oczne tempo wzostu watości polskiego ynku famaceutycznego w latach 2003-2010 wyniosło 6,5%. Szacunki ekspetów wskazują, że do oku 2016 szacowana watość ynku osiągnie ponad 60 mld PLN 21. Szacunki analityków ynku wskazują, że w 2013 oku wschodzące ynki famaceutyczne, w tym Polska, odpowiadać będą nawet za połowę wzostu globalnego ynku famaceutycznego 22. Polska należy do lideów tej gupy. Polskę chaakteyzują kozystne uwaunkowania społeczno-gospodacze i demogaficzne dla ozwoju ynku famaceutycznego (m.in. stabilny wzost poduktu kajo Pzy twozeniu właściwych waunków ozwoju banży motoyzacyjnej w Polsce istnieje potzeba poszezenia współpacy z óżnego odzaju jednostkami badawczymi oaz uczelniami wyższymi 19. Wyzwaniem (oaz ównolegle szansą) dla Lublina jest właściwe wykozystanie istniejącego potencjału naukowo-badawczego w dziedzinie motoyzacji, m.in. zasobów Wydziału Mechanicznego Politechniki Lubelskiej. W opinii pzedsiębioców banży motoyzacyjnej istnieje konieczność zaktywizowania społeczności lokalnych w tym jednostek samoządowych, któe powinny stać się patneami biznesowymi pzedsiębiostw lokujących na ich teenie swoje zakłady pacy. Koopeacja z lokalną społecznością i samoządem teytoialnym jest elementem najbadziej niepokojącym i najtudniejszym, któy w ocenie 1/3 badanych został wskazany, jako najmniej satysfakcjonujący czynnik wpływający bezpośednio na działalność w sektoze motoyzacyjnym 20. 19 20 21 j/w j/w Sekto famaceutyczny i biotechnologiczny w Polsce 2011, PAiIZ 22 IMS Health, www.imshealth.com Ochona zdowia i famacja Banża ochony zdowia i famacji obejmuje fimy wytwazające podukty (w tym leki i podukty famaceutyczne) oaz świadczące usługi służące ochonie zdowia. 19
23 24 PAiIZ, www.paiz.gov.pl PMR Publications, www.pmpublications.com 25 PAIiZ, www.paiz.gov.pl wego, stazejące i bogacące się społeczeństwo). Na ozwój ynku famaceutycznego w Polsce kozystny wpływ ma ównież powszechny dostęp do opieki medycznej i pakiet świadczeń gwaantowanych. Zdaniem analityków ynku famaceutycznego, pozycja Polski, jako atakcyjnego i obiecującego ynku, już obecnie pzekłada się na zachowania biznesowe znaczących międzynaodowych koncenów famaceutycznych oaz ozwój lokalnych, polskich pzedsiębiostw. Polska posiada wykwalifikowane kady specjalistów w obszaze famacji. W oku akademickim 2009/2010 na kieunkach famaceutycznych kształciło się ponad 8 tys. osób. Najwięcej studentów famacji było w województwach: śląskim, lubelskim i w małopolskim 23. Zgodnie z danymi PAiIZ za 2010, spośód 30 największych globalnych pzedsiębiostw famaceutycznych 16 posiada zakłady podukcyjne w Polsce. Wyzwania W okesie kótkoteminowym, w latach 2012-2013 analitycy ynku spodziewają się się aczej umiakowanego wzostu spzedaży na ynku famaceutycznym z powodu planowanych oganiczeń w wydatkach państwa na efundację leków. Pewnym oganiczeniem dla ozwoju ynku jest ównież mniejsza siła nabywcza pacjentów w wyniku wzostu cen leków efundowanych, jako ezultat zmian w ustawie efundacyjnej 24 Pod względem ozkładu geogaficznego pzedsiębiostw famaceutycznych, wyaźnie są dyspopocje pomiędzy poszczególnymi egionami Polski. Zauważalna jest pzy tym wyaźna dominacja województwa mazowieckiego. Swoją siedzibę na teenie mazowieckiego ma blisko 1/3 wszystkich pzedsiębiostw famaceutycznych w Polsce 25. 20
Biotechnologia Banża biotechnologii obejmuje pzedsiębiostwa, któych działalność związana jest z wykozystaniem nauk pzyodniczych i inżynieyjnych (w szczególności w obszaze inżynieii genetycznej oaz biologii molekulanej) w celu wytwazania poduktów i świadczenia okeślonych usług. Do banży biotechnologicznej zaliczono ównież fimy dostaczające technologie, usługi oaz uządzenia wspomagające badania oaz podukcję w obszaze biotechnologii. Deteminanty atakcyjności sektoa Biotechnologia znajduje się na liście kieunków zamawianych ustanowionej pzez Ministestwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Kieunek biotechnologia jest jednym z najpopulaniejszych w Polsce - biotechnologię na 38 uczelniach wyższych studiuje pawie 26 tys. studentów, co daje ok. 6 tys. absolwentów ocznie (dane za ok akademicki 2009/2010). Innowacyjność banży deteminuje wzost wydatków na badania i ozwój w tym obszaze (z 2,8% ogólnej kwoty kajowych wydatków na B+R w 2005 oku do 4,6% w 2009 oku) Wg FDI Intelligence Polska zajmuje 11 miejsce na świecie pod względem atakcyjności lokowania inwestycji B+R w sektoze biotechnologii. Polskę chaakteyzują konkuencyjne koszty pacy w poównaniu do państw Euopy Zachodniej. Polska posiada ozwiniętą bazę suowcowo-technologiczną oaz zasoby dobze wykwalifikowanego pesonelu. Na ozwój banży biotechnologicznej pozytywnie oddziałuję ównież wzost sektoów około-biotechnologicznych, np. banży famaceutycznej, kosmetycznej itp. Rozwój ynku biotechnologicznego w Polsce zasilany jest ównież pzez stosunkowo wysoką pulę śodków unijnych pzeznaczonych na pojekty biotechnologiczne. Obsewowany jest systematyczny wzost zainteesowania zaganicznych instytucji usługami laboatoyjnymi świadczonymi w Polsce. Musi on jednak być stymulowany pzez poaktywne zachowanie polskich laboato 21
iów tj. zaangażowanie na zecz pozyskania zachodnich klientów i spełnienia ich wymagań. Wyzwania Konieczne jest wypacowanie w Polsce efektywnych zasad dystybucji nakładów publicznych pzeznaczanych na badania naukowe. Wymagane jest stwozenie kajowego systemu efektywnej edystybucji gantów unijnych pzeznaczonych na spzęt, infastuktuę oaz ealizację badań, ównież w obszaze biotechnologicznym. Dla badziej dynamicznego ozwoju ynku konieczna jest edukacja potencjalnych odbioców badań biotechnologicznych (np. badań genetycznych) nt. ich istnienia i możliwości wykozystania. Konieczna jest ównież pomocja zakesu i wyników działań polskich instytucji i fim biotechnologicznych 22
Uząd Miasta Lublin Wydział Stategii i Obsługi Inwestoów Plac Litewski 1, 20-080 Lublin, Polska Tel.: +48 81 466 25 00 fax: +48 81 466 25 01 e-mail:inwestozy@lublin.eu www.um.lublin.pl auto opacowania: Deloitte, Al. Jana Pawła II 19, 00-854 Waszawa, Polska, Tel.: +48 22 511 08 11, +48 22 511 08 12, Fax: +48 22 511 08 13 www.deloitte.com/pl.