dr hab. n. med. Krystyna Szymańska. Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny Ul. Żwirki i Wigury 02-091 Warszawa 22 317 94 12 krystyna.szymanska@litewska.edu.pl Warszawa 14.02.2017 Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie neurologii dziecięcej za rok 2017 I. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w reprezentowanej dziedzinie: 1. Dostępność świadczeń zdrowotnych rozmieszczenie opis: a. lecznictwo szpitalne W Mazowieckim Oddziale Wojewódzkim NFZ w 2016 r miały zawarte umowy na hospitalizacje cztery Oddziały Neurologii Dziecięcej. 1.Klinika Neurologii Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka (posiada - 22 łóżka). 2.Klinika Neurologii i Epileptologii Instytutu "Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka" (25 łóżek). 3.Oddział Kliniczny Neurologii i Pediatrii Samodzielnego Publicznego Centralnego Szpitala Klinicznego w Warszawie (posiada 15 łóżek). Wszystkie trzy oddziały kliniczne przyjmują do diagnostyki również dzieci z całej Polski. 4.Pododdział Neurologiczny Oddziału Neurochirurgicznego Szpitala Dziecięcego im. prof. dr. med. Jana Bogdanowicza SPZOZ, (13 łóżek). Szpital rozpoczął w roku 2015 rozbudowę i przekształcenie pododdziału w 24 łóżkowy Oddział Neurologii z wydzieleniem 5 łóżek intensywnego nadzoru celem leczenia neuroinfekcji. Nadal jednak nie doszło do otwarcia oddziału. Prawdopodobny termin otwarcia nowego oddziału marzec 2017. Dodatkowo w zakresie neurologii przyjmują dzieci dwa pododdziały 1.w Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej im. Dzieci Warszawy w Dziekanowie Leśnym w obrębie Oddziału Pediatrii wydzielone są łóżka celem przyjmowania dzieci z chorobami neurologicznymi (10-12 w zależności od sytuacji epidemiologicznej). 2.Pododdział Neurologii Dziecięcej Kliniki Neurologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z 9 łóżkami, w którym hospitalizowane są dzieci z całej Polski z chorobami nerwowo-mięśniowymi. Okres oczekiwania na przyjęcie pilne wynosi 1-3 dni do jednego miesiąca, na planowe oczekuje się od 1,5 miesiąca do 4-5 miesięcy w zależności od oddziału.
b. lecznictwo ambulatoryjne c. diagnostyka d. apteki Świadczenia w zakresie neurologii dziecięcej w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS) wg Mazowieckiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ na rok 2016 pełniły w różnym tygodniowym wymiarze godzin 32 poradnie. Dostępność do porad jest na terenie województwa nierównomierna zarówno pod względem lokalizacji jak i czasu oczekiwania na wizytę na wizytę pierwszorazową wynosi od 1 do 12 miesięcy w przypadku stabilnym. W przypadku pilnym okres oczekiwać na przyjęcie wynosi do miesiąca. W związku z powyższym coraz częściej dzieci są kierowane na konsultacje do Izby Przyjęć szpitali posiadających w swojej strukturze oddziały neurologii dziecięcej bez ewidentnego wskazania. Obciąża to dodatkowo lekarzy zatrudnionych w oddziałach. Nadto dzieci są kierowane bez jakichkolwiek wcześniejszych badań. Również coraz częściej zdarzają się skierowania do poradni opatrzone opisem Pilne bez jakiegokolwiek uzasadnienia dla zastosowania trybu przyspieszonego (z powodu asymetrii ułożenia, trudności w ocenie napięcia mięśniowego przez lekarzy w POZ, punktacji Apgar niższej niż 8 punktów). Niewystarczający dostęp do badania rezonansu magnetycznego głowy, w szczególności w znieczuleniu ogólnym, zdecydowanie spowalnia diagnostykę w oddziałach jak i w AOS. Brak realnych rozliczeń procedur wysokospecjalistycznych (neurometabolicznych, genetycznych) wydłuża diagnostykę dzieci a w wielu sytuacjach opóźnia poradnictwo genetyczne. Dobra jeden raz wystąpił problem z dostępnością leku przeciwpadaczkowego szybko wyjaśniony e. inne - jakie b. dobra, dobra, dostateczna (uzasadnienie): 2. Zasoby kadrowe - opis a. specjaliści Liczba lekarzy niewystarczająca. Wg Sprawozdania o specjalistach pracujących w podmiotach wykonujących działalność leczniczą (MZ- 89 Stan w dniu 31.12.2015 r.) zatrudnionych wg podstawowego miejsca pracy jest 68 lekarzy. Dane nie zawierają zatrudnienia w jednostkach podległych MSW i MS. Natomiast wg danych Naczelnej Izby Lekarskiej na terenie województwa mazowieckiego w specjalizacji neurologa dziecięcego zawód wykonuje 86 lekarzy w wieku do 39 lat -0 lekarzy; 40-49 lat 15 lekarzy; 50-59 lat 35 lekarzy; 60-69 lat 13 lekarzy; powyżej 69 lat 23 lekarzy (informacja na październik 2016). Czyli na 86 neurologów dziecięcych 36 osób w zasadzie już w wieku emerytalnym i 35 osób w wieku przedemerytalnym. W trakcie specjalizacji jest 28 osób (na dzień 15.02.2017). Zdały egzamin 4 osoby. Jest 5 miejsc akredytacyjnych wolnych. b. pielęgniarki Dostateczna. Niekorzystne proporcje wiekowe na rzecz pielęgniarek powyżej 40 r.ż. Okresowy niedobór kadry. Osoby zarządzające w dziedzinie pielęgniarstwa zwróciły uwagę na fakt małego zainteresowania neurologią dziecięcą wśród absolwentów pielęgniarstwa. c. inne - jakie b. dobra, dobra, dostateczna (uzasadnienie):... liczba brakujących:
II. Nadzór nad szkoleniem kadr medycznych: Sytuacja związana z liczba lekarzy specjalistów wskazuje na 1. Potrzeby szkoleniowe opis: konieczność zwiększania liczby lekarzy robiących tę specjalizację. kadrą a. zainteresowanie specjalizacją: Małe zainteresowanie specjalizacją w stosunku do potrzeb. b. Utworzenie miejsc szkoleniowych: Pododdział Neurologiczny Oddziału Neurochirurgicznego Szpitala dziecięcego im. prof. dr. med. Jana Bogdanowicza - 4; Oddział Kliniczny Neurologii i Pediatrii Samodzielnego Publicznego Centralnego Szpitala Klinicznego - 5; zwiększenie liczby osób Zwiększenie liczby osób specjalizujących się o 6 osób, w tym c. specjalizujących się: rezydentów 3 Przeprowadzanie kontroli podmiotów Nie było konieczności przeprowadzenie kontroli. udzielających świadczeń zdrowotnych dotyczącej realizacji kształcenia i doskonalenia zawodowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, 2. położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne lub inne zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia, w zakresie wynikającym z programów kształcenia: Opiniowanie wniosków jednostek liczba zaopiniowanych wniosków: 3; ubiegających się o wpisanie ich na prowadzoną przez ministra 3. właściwego do spraw zdrowia listę jednostek organizacyjnych uprawnionych do prowadzenia specjalizacji: 4. Wydawanie, na podstawie kontroli, opinii o spełnianiu przez jednostkę uprawnioną warunków do prowadzenia stażu podyplomowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne, a także opinii dotyczącej sposobu realizacji stażu lub specjalizacji oraz poziomu udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące zawód medyczny zatrudnione w tym podmiocie leczniczym: liczba wydanych opinii uwagi, propozycje zmian: nie było kontroli
III. Kontrola podmiotów wykonujących działalność leczniczą: 1. Przeprowadzenie kontroli liczba: 0 nie było konieczności przeprowadzenie kontroli. 2. Przeprowadzenie wizytacji liczba: 0 nie było konieczności przeprowadzenie kontroli. Ocena kontrolowanych/wizytowanych 3. podmiotów (z podkreśleniem jednostek, w których wystąpiły poważne uchybienia), w tym: 4. 5. Informowanie organów administracji rządowej, podmiotów, które utworzyły podmioty lecznicze, oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Rzecznika Praw Pacjenta o uchybieniach stwierdzonych w wyniku kontroli: Występowanie z wnioskiem do liczba wniosków: 0; uwagi: okręgowych rad właściwych samorządów zawodowych o przeprowadzenie kontroli jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące dany zawód medyczny: ocena dostępności do świadczeń: brak zgłoszeń ocena zabezpieczenia w sprzęt medyczny i diagnostyczny: brak zgłoszeń ocena poziomu udzielanych świadczeń: brak zgłoszeń ocena kwalifikacji personelu medycznego: brak zgłoszeń wykaz informowanych podmiotów, rodzaj stwierdzonych uchybień: nie było kontroli IV. Udzielone opinie i konsultacje: 1. Wydawanie opinii dotyczących: spełniania przez podmiot liczba opinii: 0 wykonujący działalność leczniczą warunków a. do udzielania świadczeń zdrowotnych w danej dziedzinie medycyny: stosowanego postępowania liczba i rodzaj opinii: 0 diagnostycznego, leczniczego i pielęgnacyjnego w zakresie jego b. zgodności z aktualnym stanem wiedzy, z uwzględnieniem dostępności metod i środków: wyrobów medycznych, liczba opinii: 1 wyposażenia wyrobów c. medycznych, aktywnych wyrobów medycznych do implantacji: innych: Opiniowanie wniosków o import docelowy - liczba opinii: 187; d. przedmiot opinii: leki Konsultacje przypadków liczba konsultacji: 2 uwagi: 2. problemowych:
V. Prognozowanie potrzeb zdrowotnych populacji: Wg Map Potrzeb Zdrowotnych liczba hospitalizacji na 100 tys. dzieci jest w Polsce najwyższa w województwie mazowieckim co niewątpliwie wynika z obecności trzech oddziałów klinicznych przyjmujących dzieci do diagnostyki i leczenia również spoza województwa. Również wg powyższych Map Potrzeb Zdrowotnych dla województwa mazowieckiego liczba porad w Poradniach neurologicznych dla dzieci objętych kontraktem z NFZ w roku 2014 wyniosła 75 760 co wynosi 7 668 na 100 tys. dzieci. Bazując nadal na powyższym dokumencie wg minimalnego szacowanego odsetku świadczeń realizowanych w poradniach neurologicznych poza NFZ, wynika, że stanowimy województwo o najwyższym odsetku takich świadczeń. Dotyczy to zarówno neurologii jak neurologii dziecięcej. Wynikać to może między innymi z długiego oczekiwania na wizytę pierwszorazową i wskazuje na konieczność ułatwienia dostępu do neurologa dziecięcego. Województwo mazowieckie należy do województw o najwyższej dzietności. W 2014 roku w woj. mazowieckim urodziło się 57 139 dzieci natomiast w 2015 57 456 dzieci. Z tej liczby około 6,5% wg danych IMiD stanowią dzieci urodzone przedwcześnie co dla tych lat wynosi 7448 dzieci. Przedwczesne urodzenie i niska urodzeniowa masa ciała wiąże się z ryzykiem nieprawidłowego rozwoju w przyszłości. W związku z powyższym większość tych dzieci powinna przynajmniej 1-2 razy mieć wizytę u neurologa dziecięcego. Stały w ostatnich latach wzrost świadczeń ambulatoryjnych i hospitalizacji, a także utrzymujący się dość długi okres oczekiwania na wizyty pierwszorazowe i kolejne wizyty kontrolne świadczy o konieczności zwiększenia liczby specjalistów jak również zapewnienia niezbędnych świadczeń w ramach NFZ. Priorytetem jest umożliwienie rozpoczęcia specjalizacji z neurologii dziecięcej lekarzom spoza Warszawy, zwłaszcza z okolic Płocka, Radomia. VI. Podsumowanie ogólnej sytuacji w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na terenie województwa: 1. Wnioski z całorocznej działalności konsultanta do ewentualnego wykorzystania przy planowaniu zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej: Nadal brak możliwości rozliczenia wielu procedur neurologii dziecięcej związanych z diagnostyką chorób genetycznie uwarunkowanych neurometabolicznych, neurozwyrodnieniowych oraz zaburzeń rozwoju (brak grupy neurologia dziecięca w JGP, niska wycena obecnych) prowadzi do zadłużania placówek prowadzących taką diagnostykę i wydłużenia czasu do postawienia diagnozy. Stworzenie oddziałów Jednodniowej Hospitalizacji z rozliczeniem za procedury wysokospecjalistyczne ułatwiło by w wielu przypadkach diagnostykę zaburzeń neurorozwojowych zmniejszając przede wszystkim czas ale również koszt diagnostyki. Również ułatwiło by to organizację życia rodzinom pacjentów. Konieczność zwiększenia liczby lekarzy specjalizujących się w neurologii dziecięcej, między innymi aby zapewnić ciągłość kadr w najbliższych latach przy wzrastającym zapotrzebowaniu oraz odchodzeniu lekarzy na emeryturę (aktualny wiek neurologów dziecięcych - na 86 neurologów dziecięcych 36 osób w zasadzie już w wieku emerytalnym i 35 osób w wieku powyżej 50 r.ż.). Konieczność bardziej równomiernego rozłożenia poradni neurologicznych przyjmujących pacjentów w ramach kontraktu z NFZ
2. Problemy do rozwiązania: Zwiększenie liczby osób specjalizujących się w neurologii dziecięcej poprzez zwiększenie zainteresowania specjalizacją z neurologii dziecięcej Zwiększenie dostępu do badań rezonansu magnetycznego, w tym w szczególności w znieczuleniu ogólnym Szkolenie pediatrów i lekarzy rodzinnych w zakresie zaburzeń neurorozwojowych oraz problemów z pogranicza neurologii i innych specjalności co ograniczyło by liczbę skierowań do AOS ze wskazaniem na neurologa dziecięcego, a równocześnie znacznie przyspieszyło wdrożenie właściwego postepowania w wielu problemach rozwojowych okresu 0-2 lata. Umożliwienie kierowania dziecka przez lekarzy POZ na przynajmniej jednorazową konsultację u fizykoterapeuty celem udzielenia instruktarzu rodzicom bez konieczności równoległej wizyty u neurologa dziecięcego. 3. Efekty działania konsultanta w reprezentowanej dziedzinie: Zwiększenie liczby miejsc rezydenckich oraz praca nad zwiększeniem liczby osób specjalizujących się w neurologii dziecięcej poprzez zwiększenie zainteresowania specjalizacją. Udział w pracach zespołu opracowującego Mapy Potrzeb Zdrowotnych w dziedzinie Choroby układu nerwowego inne niż wieku podeszłego (neurologia dziecięca).... pieczątka i podpis