METODY OGRANICZANIA RYZYKA PRZEZ ANIOŁÓW BIZNESU Jesteśmy tym, co powtarzamy. Więc perfekcja nie jest czynem, lecz przyzwyczajeniem. Anna Hejka Dyrektor Zarządzający HEYKA CAPITAL MARKETS GROUP Arystoteles
HEYKA CAPITAL MARKETS GROUP Pierwszy bank inwestycyjny koncentrujący się na Europie Centralnej i Polsce Usługi: finansowanie przedsiębiorstw od pomysłu po liderów dominujących swoje sektory; fuzje, przejęcia i sprzedaż firm; prywatyzacje; zarządzanie funduszami PE; restrukturyzacje (cyzelowanie modelu biznesowego, zarządzanie tymczasowe, coaching); doradztwo strategiczne; wyceny. Silne strony: Doświadczenie od 1991 roku w złożonych transakcjach międzynarodowych Udokumentowane budowanie wartości spółek Kreatywność w strukturyzowaniu transakcji Rygor w ich przeprowadzaniu bez względu na warunki Stawianie interesu klienta na pierwszym miejscu Zaangażowanie poprzez inwestycje własnego kapitału Niezależność Międzynarodowe kontakty na wszystkich kontynentach Przyjazna kultura korporacyjna
WARTOŚĆ DODANA HCM GROUP Due diligence (buyer/vendor), budżetowanie, projekcje, wyceny Wewn. audyt modelu biznesowego optymalizacja, restrukturyzacja Planowanie strategiczne i rozwój Zarządzanie tymczasowe, nadzór na poziomie zarządów i RN Finansowanie: prywatne i publiczne (IPO/SPO): kapitał, mezzanine, pożyczki inwestycyjne i kapitał obrotowy, opcje call i put, warranty Wizja/zarządzanie/motywacja: systemy wynagradzania, plany opcyjne Corporate governance, najlepsze praktyki & standardy finansowe Marketing/komunikacja/PR/Investor Relations, Networking, Coaching Fuzje, przejęcia, alianse strategiczne, sprzedaż firm Doradztwo, strategie wyjścia dla właścicieli
PORTFEL HCM GROUP
ANNA HEJKA - BIOGRAFIA Global Leader for Tomorrow - World Economic Forum w Davos Business Angel of 2009 European Business Angel Association Założyciel i Prezes Heyka Capital Markets Group, banku inwest., firmy maklerskiej w USA, 2 funduszy Private Equity i firm doradczych Członek Zarządu ABC Data (dystrybucja ICT w CE - 300 osób) odpowiedzialna za strategię, optymalizację, finansowanie, M&A, IPO i IR Członek Zarządu i Partner MCI zakupiła i zarządzała 80% portfela Założyciel, Prezes i Przewodnicząca Rady Nadzorczej CEF, Inc. (300) Założyciel i Dyrektor Zarządzający Poland Growth Funds LLC zebrała > 50 mln $ od inwestorów z USA, Japonii, Australii, Hong Kongu i Europy Wiceprezes Security Pacific odpowiedzialna za usługi maklerskie Doradca inwestycyjny i makler Salomon Brothers, wtedy najpotężniejszego banku inwestycyjnego na świecie - USA Oficer Bankowy JPMorgan Chase i analityk Cargill - Hiszpania
INWESTYCJE ANIOŁA BIZNESU
ANATOMIA ANIOŁA BIZNESU Ustala jasny cel inwestycyjny Używa sieci kontaktów Potrafi przewidywać rozwój sytuacji po danej rundzie inwestycyjnej Posiada potrzebę przekazania wiedzy i możliwości Wspiera proces zbierania kapitałów czy zdobywania klientów Posiada doskonały instynkt do komercjalizowania innowacji Rozwija zdyscyplinowaną strategię Wie jak ograniczać ryzyko Często odwiedza spółki portfelowe Przedsiębiorca z doświadczeniem i sukcesami
WARTOŚĆ DODANA ANIOŁA Wprowadzenie do sieci kontaktów biznesowych Wsparcie wiedzą i doświadczeniem biznesowym Doświadczenie operacyjne
WARUNKI KONIECZNE SUKCESU Zespół Odpowiednie doświadczenie (dziedzina, funkcjonalne) Pasja (głęboka wiara, podejmowanie ryzyka, ambicja) Zdolność sprzedawania i zatrudniania Umiejętności wprowadzania planu w życie (doświadczenie biz. i operacyjne) Duży rynek: Rodzący się rynek z silnym wzrostem i dużym potencjałem Duży istniejący rynek z okazją wymiany produktu/usługi Duża nowa wartość: Skalowalny model budowany szybko i skutecznie Istniejąca rzeczywista potrzeba na produkt/usługę - 10x lepszy/ szybszy/ tańszy mniejszy (Jak jest dziś adresowana?) Kto jest w najlepszej pozycji, aby tę potrzebę zaspokoić? Dlaczego klient wybierze Wasz produkt/usługę i będzie w tym trwał? Bariery wejścia: Unikalny, odróżniający się produkt (wiedza/patent itp..) Pierwszy na wejściu pozycja do obronienia Wyjścia (IPO, sprzedaż inwestorowi strategicznemu, MBO, MBI, BIMBO)
EKOSYSTEM BIZNESU Inwestorzy Strategiczni NASDAQ Dostawcy GPW SPÓŁKA Autoryzowani Sprzedawcy Partnerzy Korporacyjni Partnerzy Stowarzyszeni
PROCES TWORZENIA WARTOŚCI Wartość IPO, Inwestor strategiczny (3 7 lat) IRR 30% IRR 40% IRR 60% Późniejszy etap finansowania (Private Equity, Corporate Ventures) IRR 80% II, III runda finansowania (Aniołowie biznesu, Fundusze VC) I runda finansowania (FFFF, dotacje, inkubatory) Etap rozwoju Seed Start-up Wzrost Komercjalizacja/Produkcja Ekspansja Pre-IPO
EFEKT KOLEJNYCH RUND FINANSOWANIA
WPŁYW OTOCZENIA NA WYCENĘ Cena udziałów/akcji zakupionych przez Anioła zmienia się w zależności od czynników mikro (przedsiębiorstwo i jego otoczenie) i makroekonomicznych (stan gospodarki i rynków kapitałowych wyschnięcie IPO powoduje utrudnienia w kolejnych rundach finansowania) oraz czysto psychologicznych Szczyt Rozdmuchanych Oczekiwań Przepaść Plateau Pionierzy Dno Rozpaczy Krzywa Podniecenia Gartnera
OGRANICZANIE RYZYKA PRZEZ ANIOŁA Tanie, dywersyfikacja: - Niewielkie inwestycje, - Duża ilość, często przypadkowych, inwestycji Kosztowne: - Analiza ogromnej ilości projektów z różnych sektorów - Poszukiwanie projektów poza naturalnym obszarem wiedzy anioła - Dogłębne due diligence stanowiące wysoki % inwestycji ograniczający zwroty - Pozycja w radzie, zarządzie niemożliwa we wszystkich spółkach - Struktura transakcji: anti-dilution clause, finansowanie transzami po osiągnięciu milestones, preferencje płynnościowe, zabezpieczenie aktywami, itp.) Konsekwencje: - Słaba pozycja negocjacyjna anioła biznesu - Wycena firmy nieodzwierciedlająca jej prawdziwej wartości - Brak lub niedostatek praw korporacyjnych dla anioła - Nietrafione inwestycje - Brak kontroli i wsparcia firm - Niedokapitalizowanie przedsiębiorcy pozostawionego na łasce następnych rund
ŚWIADOME INWESTOWANIE - DD Czy to jest właściwa transakcja: sektor, etap rozwoju produktu i firmy, lokalizacja, referencje, chęć i zrozumienie współpracy z aniołami przez przedsiębiorcę Czy jest to właściwa kadra menedżerska: unikajmy firm jedno-osobowych i czysto rodzinnych; to jest główny czynnik sukcesu firmy! Czy kadra ma wolność działania: nie jest związana umowami o poufności czy zakazami konkurencji z poprzednich miejsc pracy Czy firma posiada własne, unikalne produkty (10x lepszy, szybszy, tańszy, mniejszy od konkurencji), które jest w stanie obronić (bariery wejścia) i zdobyć mocną pozycję na rynku, jaką ma konkurencję Czy firma jest właścicielem technologii i ma możliwość tworzenia nowych produktów Czy oferowany produkt adresuje rzeczywistą potrzebę dużego rynku (tabletka od bólu czy witamina), czy wielkość rynku odpowiada przedstawionym projekcjom, segment rynku (akceptacja produktu), czy firma posiada już płacących klientów lub użytkowników beta
CD. DUE DILIGENCE Czy proponowana inwestycja wystarczy spółce do osiągnięcia kolejnego etapu rozwoju (zgód, kolejnej rundy finansowania a najlepiej break-even czyli zyskowności) Czy spółka atrakcyjnie przedstawiła siebie (SWOT, czy spółka posiada środki finansowe i ludzkie potrzebne do osiągnięcia przedstawionych celów) Czy jest to atrakcyjna inwestycja: wycena, wiele realnych i atrakcyjnych możliwości wyjścia (IPO, sprzedaż inwestorowi strategicznemu, finansowemu/replacement, MBI, BIMBO), struktura transakcji
OGRANICZANIE RYZYKA - UMOWA Wyłączność Rodzaj instrumentu finansowego (udziały/akcje: zwykłe, uprzywilejowane; obligacje zamienne, derywatywy ) Wykorzystanie środków finansowych Transze wypłacane w zależności od osiągnięcia kolejnych kroków w rozwoju Zakaz konkurencji i poufność Umowy z kluczowymi pracownikami Ackeptowalna firma księgowa Zasady konwersji Plan opcyjny dla kluczowych pracowników Prawo Pierszeństwa (Right of 1st Refusal) Ochrona przed rozmyciem (Pay to play ) Prawa głosu i weta Gwarancja wyjścia - Redemption Pierwszeństwo w likwidacji Zarząd i Rada Nadzorcza Opcje dla założycieli & vesting (okres) Earn out dla założycieli Cap na wydatki prawne Przepisanie własności technologii Zamiana akcji uprzywilejowanych na zwykłe Kumulowane dywidendy Prawo Przyłączenia (Tag-along ) & Prawo Pociągnięcia (Drag-along) Prawo do informacji Własność intelektualna Fundusz sidecar na dofinansowanie
POSZUKIWANIE > ZABEZPIECZENIA Klub, Syndykat, Konsorcjum grupa inwestorów zainteresowana połączeniem kapitału w jednym przedsięwzięciu.
KORZYŚCI DZIAŁANIA WESPÓŁ W ZESPÓŁ by żądz moc móc wzmóc Anonimowość za publicznym wizerunkiem przyciągającym lepsze projekty inwestycyjne pozostawiająca własną inicjatywę i zaangażowanie (członkowie klubu/syndykatu inwestują swój własny kapitał i mogą prowadzić proces inwestycyjny) > ilość potencjalnych projektów: stałe spotkania prowadzą do utrwalenia się grupy ze wspólnymi celami dostęp do wszystkich kontaktów członków syndykatu aktywnych w wielu krajach i sektorach + koordynacja inwestycji = wyeliminowanie przypadkowości Wartość dodana: członkowie wnoszą do inwestycji swoją wiedzę oraz doświadczenie: wiele punktów odniesienia w sprawie rynku, zarządu, założeń finansowych, co skutkuje lepszymi decyzjami inwestycyjnymi Dywersyfikacja bez oddawania pozycji negocjacyjnej Wypełnienie luki kapitałowej pomiędzy inwestycjami instytucji publicznych oraz indywidualnych aniołów biznesu a funduszami Venture Capital czyli w Polsce od 0,1 2 mln do 8-10 mln zł wzmacnia pozycję negocjacyjną aniołów
by żądz moc móc wzmóc KORZYŚCI DZIAŁANIA WESPÓŁ W ZESPÓŁ Wzmocnienie pozycji negocjacyjnej aniołów w stosunku do potencjalnych spółek portfelowych i inwestorów w kolejnych rundach finansowania spółki atrakcyjniejsza wycena i silniejsze prawa korporacyjne Obniżka % kosztów transakcyjnych (zwiększone środki na inwestycje vs. due diligence i operacje) większy kapitał pracujący wyższy zwrot na zainwestowanym kapitale Możliwość przygotowania środków na kolejne rundy inwestycji w spółki portfelowe Lepszy dostęp do finansowania zewnętrznego spółki, kapitału ludzkiego, sieci kontaktów biznesowych oraz informacji wzmacnia pozycję negocjacyjną spółki w kontaktach ze światem zewnętrznym Ułatwienie nauki i aktywizacja nowych aniołów, którzy korzystają z zespołowego doświadczenia członków syndykatu w poprzednich inwestycjach oraz doświadczenia zarządczego i sektorowego innych aniołów Wypracowanie procedur i najlepszych praktyk działania ułatwiających proces inwestycyjny i post-inwestycyjny
PROCEDURY, NAJLEPSZE PRAKTYKI Gwarantujące dyscyplinę: stałe spotkania Gwarantujące elastyczność: większość ustalona na poziomie 75% (jednogłośność jest zbyt trudna do osiągnięcia a zwykła większość frustrująca dla niektórych członków) Stymulujące: decyzje są podejmowane w czasie żywych dyskusji Adaptacyjne: kwoty inwestycji zależą od ilości członków w klubie lub syndykacie Gwarantujące profesjonalizm: Archanioł lub coraz częściej płatny menedżer z doświadczeniem w procesie inwestycyjnym Gwarantujące efektywność podatkową: SPV jako wehikuł inwestycyjny dla sformalizowania inwestycji ponosi koszty due diligence i tworzy tarczę podatkową
WADY SYNDYKATÓW Problemy na linii Projesjonalny Menedżer Inwestor o jakość inwestycji Złożoność prawno organizacyjna: opóźnienia i konflikty przy słabej komunikacji Kompleksowość większych inwestycji
WSPÓŁPRACA Z FUNDUSZAMI VC Stąd konieczność zabezpieczenia się przed rozmyciem i współpraca z funduszami VC W Danii 65% inwestorów zainwestowało wspólnie z innymi Aniołami Biznesu 20% było partnerami Venture Capital a tylko 8% Aniołów Biznesu dokonało inwestycji indywidualnie We Francji istnieje instytucja UNICER (Union Nationale des Investisseurs en Capital pour les Entreprises Regionales), której celem jest łączenie doświadczenia inwestorów Aniołów Biznesu w zakresie zarządzania i biznesu z potencjałem finansowym oraz metodologicznym podejściem regionalnych funduszy Venture Capital
WYJĄTKOWOŚĆ OFERTY ANIOŁÓW Fundusze VC zarządzają pieniędzmi, często mają ograniczone doświadczenie zarządcze Aniołowie to mentorzy, którzy często przeszli przez cały proces tworzenia, budowania (regionalizacja i globalizacja przychodów) oraz sprzedaży firmy lub są specjalistami w odpowiednich sektorach czy obszarach działania spółki portfelowej. Oni mają: czas (rady doradcze, nadzorcze, zarząd + sesje szkoleniowe), chęć, umiejętności i sieć kontaktów biznesowych (klienci, dostawcy, konkurencja, kadra, alianse strategiczne, doradcy prawni, banki, instytucje pararządowe PARP itp.) możliwość zainwestowania i budowania spółki dla funduszu VC zanim ten będzie mógł przeprowadzić proces inwestycyjny + umożliwienia mu uniknięcia przetargu captive client
WYJĄTKOWOŚĆ OFERTY ANIOŁÓW Aniołowie oferują dostęp do już wyselekcjonowanych potencjalnych spółek portfelowych prowadzonych w sformalizowany i profesjonalny sposób oraz przygotowanych do następnych rund finansowania poprzez ułatwiony dostęp do: finansowania, kapitału ludzkiego, networkingu, kontaktów informacji Okazje inwestycyjne Konsorcjum z syndykatem aniołów silniejsza pozycja negocjacyjna Obniżenie kosztów due diligence Odpowiednie kontakty z mediami PR Lobbying
Dziękuję za uwagę Anna.Hejka@hcmgroup.pl www.hcmgroup.pl