Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie Propozycja sprawozdania z planu rozwoju, prezentacja dorobku zawodowego, egzamin nauczyciela kontraktowego Opracowanie: Anna Kiełb
Nim nastąpi prezentacja Sprawozdanie z planu rozwoju zawodowego Wymagania z rozporządzenia 7 ust.2 Zadanie z planu rozwoju Poziom/sposób realizacji, termin Ocena efektywności Zadanie podjęte w okresie stażu poza planem rozwoju Wymagania z rozporządzenia 7 ust.2 Zadanie z planu rozwoju Poziom/sposób realizacji, termin Ocena efektywności Kierunki dalszego rozwoju
Wzór tabelarycznego sprawozdania Wymagania z rozporządzenia 7 ust.2 Podjęte zadania Sposób realizacji, terminy Uzyskane efekty 1) umiejętność organizacji i doskonalenia warsztatu pracy, dokonywania ewaluacji własnych działań, a także oceniania ich skuteczności i dokonywania zmian w tych działaniach; w przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 1 ust. 1a Karty Nauczyciela - umiejętność samodzielnego opracowania indywidualnych planów pracy z dzieckiem i prowadzenia karty pobytu dziecka oraz aktywnego działania w zespole do spraw okresowej oceny sytuacji wychowanków; 2) umiejętność uwzględniania w pracy potrzeb rozwojowych uczniów, problematyki środowiska lokalnego oraz współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych; 3) umiejętność wykorzystywania w pracy technologii informacyjnej i komunikacyjnej; 4) umiejętność zastosowania wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki oraz ogólnych zagadnień z zakresu oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w rozwiązywaniu problemów związanych z zakresem realizowanych przez nauczyciela zadań; 5) umiejętność posługiwania się przepisami dotyczącymi systemu oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w zakresie funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż.
PRZYKŁAD SPRAWOZDANIA TABELARYCZNEGO Wymaganie z rozporządzenia Zadanie Poziom/sposób realizacji Ocena efektywności par. 7 ust.2 punkt 2 Umiejętność uwzględniania w racy potrzeb rozwojowych uczniów, problematyki środowiska lokalnego oraz współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych realizacja w klasie V zajęć wychowawczych: Podstawy asertywności Zgodnie z planem przygotowałam 10 scenariuszy zajęć. Powstały one w oparciu o materiały z kursu Być wychowawcą, który ukończyłam w październiku w CEN w Koszalinie. Zajęcia zrealizowałam w klasie V a w listopadzie, grudniu 2012 r. na godzinach wychowawczych. Ogółem przeprowadziłam 10 godzin, wykorzystując metody warsztatowe. Zajęcia uważam za udane i przydatne. Postawy asertywne wspierają uczniów w codziennych sytuacjach i problemach. Moje przekonania potwierdzają wyniki ankiet przeprowadzonych wśród uczniów. Wskazują oni dużą przydatność takiej tematyki i twierdzą, że asertywność pomaga im w życiu codziennym. Wniosek: Przypominać i poszerzać zagadnienia w kolejnych latach
Propozycja oceny dorobku zawodowego za okres stażu dla opiekunów stażu Czy większość zaplanowanych działań została zrealizowana? Jakie były przyczyny niezrealizowania zadań? Jaka jest efektywność podjętych działań? Jaką korzyść uczniom, szkole, środowisku przyniosły działania nauczyciela podjęte w okresie stażu? W jakim zakresie nauczyciel współpracował z innymi pracownikami szkoły w realizacji działań, w doskonaleniu wewnątrzszkolnym? W jakie działania, wynikające z potrzeb i funkcjonowania szkoły, angażował się nauczyciel? W jakich dziedzinach nastąpił rozwój zawodowy nauczyciela? Jakie działania w okresie stażu nauczyciel podjął poza planem rozwoju (np. z własnej inicjatywy lub działania nieprzewidziane)? Jakimi cechami wykazywał się nauczyciel, realizując zadania z planu rozwoju? Jakie dodatkowe umiejętności zdobył w czasie odbywania stażu (planowane lub nie, w wyniku samokształcenia lub szkoleń zewnętrznych)? Jakie działania podejmuje nauczyciel, aby doskonalić swoją pracę? (obserwuje lekcje i różne zajęcia, omawia, prezentuje swoje zajęcia).
Prezentacja dorobku zawodowego nauczyciela kontraktowego przed komisją powinna: Być porządnie przygotowana Uwzględniać stopień realizacji planu rozwoju Odnosić się do potrzeb szkoły (programu rozwoju) Podawać konkretne przykłady Odwoływać się od przyszłości i perspektyw dalszego rozwoju Struktura wypowiedzi: jasna i przejrzysta przyciągająca uwagę bez zbędnych szczegółów nie może przekraczać zaplanowanego czasu
Cel posiedzenia komisji egzaminacyjnej Stwierdzenie, czy nauczyciel kontraktowy spełnia wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego. Prezentacja powinna być przygotowana zgodnie z wymaganiami 7 ust.2 rozporządzenia z 1.03.13r. Nauczyciel przedstawia spełnienie poszczególnych wymagań, prezentując zadania, które realizował w okresie stażu. Może tu również przedstawić działania realizowane w czasie karencji, czyli dwóch lat od dnia nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego.
Staż a dorobek Ustawodawca wyraźnie zapisał, że nauczyciel kontraktowy ma zaprezentować dorobek zawodowy, a nie realizację zadań z planu rozwoju. Dlatego prezentacja nie musi być wiernym odzwierciedlaniem planu, powinna zawierać tak dobrane zadania, aby przekonać członków komisji, że nauczyciel spełnił wymagania poprzez realizację przedstawionych działań. Lepiej więc ze sprawozdania, które daliśmy dyrektorowi na zakończenie stażu, wybrać takie działania, które ewidentnie możemy zaliczyć do sukcesów, działania ponadstandardowe, nietypowe, nowatorskie.
WYMAGANIA NIEZBĘDNE Wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego są skonstruowane tak ogólnie, że wiele działań może być do nich przypisanych. Niektóre realizowane przez nauczyciela zadania mogą być argumentem na rzecz spełnienia kilku wymagań. Trzeba więc w toku pracy nad prezentacją podjąć decyzję o umieszczeniu działania w odpowiednim punkcie (tylko jednym!)
Wymaganie 7 ust.2 pkt 1. Umiejętność organizacji i doskonalenia warsztatu pracy, dokonywania ewaluacji własnych działań, a także oceniania ich skuteczności i dokonywania zmian w tych działaniach; w przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 1 ust. 1a Karty Nauczyciela - umiejętność samodzielnego opracowania indywidualnych planów pracy z dzieckiem i prowadzenia karty pobytu dziecka oraz aktywnego działania w zespole do spraw okresowej oceny sytuacji wychowanków; dobieranie podręczników, programów, zeszytów ćwiczeń, kart pracy, tworzenie różnorodnych narzędzi w procesie sprawdzania i oceniania ucznia: karty pracy, testy, gry dydaktyczne, stosowanie nowoczesnych metod pracy, wykorzystanie multimediów, gier dydaktycznych, realizacja projektów, organizowanie konkursów / zawodów uczniowskich, przygotowanie uczniów do konkursów, turniejów itp. przedstawienie teatralne w Domu Spokojnej Starości: Złota jesień, ukończenie kursu np. terapii pedagogicznej, oligofrenopedagogiki, uzupełnienie/ podniesienie kwalifikacji czytanie czasopism metodycznych, uczestniczenie w doskonaleniu (kursy, warsztaty, seminaria, obserwacja lekcji otwartych itp.), uczestniczenie w wewnątrzszkolnym doskonaleniu nauczycieli, zespołach przedmiotowych, zespołach zadaniowych ewaluacja WSO, analizowanie prowadzonych przez siebie zajęć, zasięganie opinii uczniów, rodziców na temat własnej pracy wychowawczej, dydaktycznej, opiekuńczej, analizowanie wyników egzaminów zewnętrznych, promocji, wymagań edukacyjnych (efektów), dokonywanie zmian w pracy dydaktycznej, w związku z analizą,
7 ust.2 pkt 2 Umiejętność uwzględniania w pracy potrzeb rozwojowych uczniów, problematyki środowiska lokalnego oraz współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych; realizowanie zadań wychowawczych w pracy z uczniami zgodnie z szkolnym programem wychowawczym- zabawy, wycieczki, integrowanie zespołu klasowego organizowanie dla dzieci i rodziców spotkań i festynów praca z uczniem o specjalnych potrzebach: z upośledzeniem, z dysleksją, z chorobami psychosomatycznymi, niedosłuchem, praca z uczniem o specjalnych potrzebach: praca z uczniem niedostosowanym, z zaburzeniami zachowania, z ADHD praca z uczniem o specjalnych potrzebach: praca z uczniami zdolnymi, uzdolnionymi, rozwijanie zainteresowań, uzdolnień (godziny karciane) pomoc dzieciom z rodzin niewydolnych, rozbitych, biednych, patologicznych, problematyka środowiska lokalnego: bezrobocie, eurosieroctwo, alkoholizm, brak aspiracji edukacyjnych, motywacji, bezradność społeczna, intelektualna, egoizm i egocentryzm dzieci z domów zamożnych, roszczeniowe zachowania dzieci i rodziców, oszustwa, przymus pracy, opieki nad młodszym rodzeństwem, problematyka społeczna i cywilizacyjna: agresja fizyczna, słowna, uzależnienia od nikotyny, narkotyków, alkoholu, od komputera i Internetu, przestępstwa w sieci znęcanie, wyszydzanie, obrażanie, znęcanie się psychiczne, bulimia, anoreksja, samobójstwa,
7 ust.2 pkt 3. Umiejętność wykorzystywania w pracy technologii informacyjnej i komunikacyjnej; tworzenie strony internetowej szkoły/klasy, poczta internetowa dla dzieci i ich rodziców, korzystanie z komputerowego programu edukacyjnego, np. Literki, prowadzenie lekcji z wykorzystaniem programów multimedialnych, internetu, aplikacji (padlet, learningaps) komunikowanie się z wydawnictwami, organizatorami konkursów, projektów, dyrekcją, innymi nauczycielami, uczestnictwo w kursach e-learningowych, webinariach, e konferencjach
7 ust.2 pkt 4. Umiejętność zastosowania wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki oraz ogólnych zagadnień z zakresu oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich w rozwiązywaniu problemów związanych z zakresem realizowanych przez nauczyciela zadań uczestniczenie w opracowaniu programu wychowawczoprofilaktycznego szkoły/planu realizacji godzin wychowawczych, motywowanie i wspieranie ucznia w rozwoju, praca terapeutyczna z uczniem z ADHD, diagnozowanie problemów środowiskowych, integracja klasy, rodziców ze szkołą, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu dzieci nieśmiałych, biednych, zamkniętych, niepełnosprawnych utrzymanie dyscypliny na zajęciach, przeciwdziałanie niskiej frekwencji, wyrównywanie braków edukacyjnych, pedagogizacja rodziców, referaty, zachęcanie do czytania, np. lektur, czasopism, prezentowanie ciekawych sposobów spędzania wolnego czasu,
7 ust.2 pkt 5. Umiejętność posługiwania się przepisami dotyczącymi systemu oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w zakresie funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż aktywne uczestnictwo w tworzeniu podstawowych dokumentów szkolnych (system oceniania, program wychowawczy, plan rozwoju szkoły, regulaminy), pozyskiwanie środków dla szkoły/oświaty (wnioski do fundacji, sponsorzy), zapoznanie się z aktami prawnymi dotyczącymi systemu oświaty i działania szkoły statut, zarządzenia dyrektora, posługiwanie się przepisami o ocenianiu i promowaniu w sytuacji ucznia niesklasyfikowanego, pobierającego naukę poza szkołą, przygotowaniu procedur egzaminu zewnętrznego, posługiwanie się przepisami o bezpieczeństwie w trakcie organizacji wyjazdów, wyjść, posługiwanie się przepisami o pomocy psychologicznej w trakcie pracy z uczniem ze specyficznymi problemami w czytaniu i pisaniu, itp.
LICZBA DZIAŁAŃ W WYMAGANIACH Działania trzeba tak dobrać, aby nie zalać członków komisji potokiem informacji. Należy wybrać do każdego wymagania kilka najciekawszych, tak aby zainteresować członków komisji i ewidentnie przekonać do tego, że są one wystarczające do spełnienia wymagań. Dobrze jest więc równomiernie rozpisać działania w poszczególnych punktach, dbając przy tym również o ich różnorodność, Przypomnę tylko, że niespełnienie jakiegokolwiek wymagania powoduje niezdanie egzaminu.
STRUKTURA PREZENTACJI Struktura wystąpienia powinna obejmować trzy części: wstęp, rozwinięcie, zakończenie. Celem wstępu powinno być pozyskanie uwagi członków komisji, krótkie przedstawienie poziomu wykształcenia, dodatkowych kwalifikacji, sytuacji zawodowej, ewentualnie specyfiki placówki lub stanowiska. Ponieważ w tak zwanej teczce nauczyciel przedstawia kserokopie kwalifikacji i informację o zajmowanym stanowisku, można te elementy w prezentacji pominąć.
CZAS PREZENTACJI To może być dookreślone w regulaminie posiedzenia komisji egzaminacyjnej, przygotowanym przez organ prowadzący. Należy więc się dopytać w tej kwestii jeszcze przed przygotowanie ostatecznej wersji prezentacji. Najczęściej czas ten ustalony jest na 15-20 minut, bo wynika to wprost z predyspozycji człowieka do słuchania i mówienia.
Forma prezentacji zawsze dopasowana do indywidualnych przekonań Wygłaszana z pamięci lub z wykorzystaniem własnych notatek (nie czytać!!!) bez żadnych dodatkowych dokumentów Omawiana z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej, grafoskopu, video, itp. Omawiana na podstawie materiałów przygotowanych dla członków komisji portfolio Omawiana na podstawie materiałów przyniesionych przez nauczyciela (zaświadczenia, dyplomy, podziękowania, prace uczniów, testy, ankiety, analizy, programy, referaty, scenariusze, publikacje, inne) Omawiana na podstawie sprawozdania i materiałów dołączonych do teczki
Taktyki autoprezentacyjne Opisuj swoje mocne strony Przedstaw siebie w korzystnym świetle Nie narzekaj, nie krytykuj Pokaż, jak sobie poradziłeś w trudnej sytuacji Dokonuj atrybucji sytuacyjnych - jak sytuacja przyczyniła się do porażki Dokonuj atrybucji dyspozycyjnych - jakie cechy własne wpłynęły na osiągnięcie celu Prezentuj zachowania świadczące o postawach, które mogą spotkać się z przychylnym przyjęciem Pokaż związki ze znanymi i szanowanymi osobami Pamiętaj, że ważne są: Życzliwe gesty i komunikacja pozawerbalna Komunikacja werbalna, ton głosu Elegancki strój
Co przeszkadza dobrej autoprezentacji? Brak problemu ogniskowego, jasnego celu Przedstawianie powszechnie znanych treści Powtarzanie Monotonia, wolne tempo Zmęczenie słuchaczy Brak zaangażowania Hałas
Co sprzyja dobrej autoprezentacji? Zasada pierwszego wrażenia: 55/38/7 Komunikatywne wysławianie się Nowości, ciekawostki, uatrakcyjniona forma przekazu Przerywniki, rozpoznanie słuchaczy, warunki
Przykładowe obszary, wokół których formułowane są pytania egzaminacyjne: Sukces/porażka w zawodzie Rozwój zawodowy w okresie stażu, doskonalenie, prawo, WDN Ostatnio przeczytana literatura/artykuł z zakresu dydaktyki, psychologii, metodyki Refleksje na temat współpracy z opiekunem stażu Ocena działań w ramach współpracy z rodzicami Praca z uczniami uzdolnionymi, zainteresowanymi Praca z uczniami z trudnościami w nauce / dyslektykami, upośledzonymi
Przykładowe obszary, wokół których formułowane są pytania egzaminacyjne, c.d. Preferowane metody pracy dydaktycznej, analiza ich skuteczności Sukcesy i porażki w zakresie wychowania Dyscyplina na zajęciach, jak ją zapewnić, utrzymać? Planowanie pracy / zalety i wady planu wynikowego Analiza wyników egzaminów zewnętrznych, wprowadzane zmiany po analizie wyników i na skutek autoewaluacji efektów kształcenia Ocenianie uczniów, PSO ewaluacja Diagnozowanie efektów pracy dydaktycznej, wychowawczej narzędzia: obserwacje, ankiety, wywiady
Odpowiedzi nauczyciela powinny być: konkretne i rzeczowe, ściśle związane z pytaniem, jak najbardziej zbliżone do tematu, nie powinny zawierać waty słownej, dygresji, jeśli pytanie nie jest zrozumiałe, trzeba poprosić o powtórzenie lub wyjaśnienie, nie za długie - można zapytać, czy coś należy dodać, czy udzielona wypowiedź jest wystarczająca?, płynne - na ile pozwala odpowiedź nieprzygotowana wcześniej, można też poprosić o chwilę czasu na uporządkowanie toku myślenia, ściśle powiązane z praktyką szkolną i rzeczywistym wykorzystaniem umiejętności i wiadomości w pracy, przykłady zwiększają wiarygodność w oczach rozmówcy, uczciwe i prawdziwe - kłamstwo ma krótkie nogi, prawda prędzej czy później wyjdzie na jaw i będzie miała przykre konsekwencje - natychmiast komisja zacznie sprawdzać wcześniejsze informacje i szukać potwierdzenia, że nie mówimy prawdy.
annakielb@cen.edu.pl 94/3476740 Materiały: www.cen.edu.pl/awanszawodowy/nauczycielmianowany Życzę powodzenia i dziękuję za uwagę