Ciaciara Artykuły D, Szmigiel poglądowe A. Fiasowaie / review badań w dziedziie papers zdrowia publiczego w kokursach NCN Fiasowaie badań w dziedziie zdrowia publiczego w kokursach NCN Foudig of public health research by Natioal Sciece Ceter, Polad Dorota Ciaciara /, Adrzej Szmigiel / / Szkoła Zdrowia Publiczego, Cetrum Medycze Kształceia Podyplomowego w Warszawie / studet, Wydział Nauki o Zdrowiu, Warszawski Uiwersytet Medyczy Wprowadzeie. Główą ścieżką fiasowaia badań w dziedziie zdrowia publiczego (ZP) są środki publicze przyzawae przez Narodowe Cetrum Nauki (NCN). Kokursy a graty NCN prowadzoe są w 3 grupach auk i paelach dziedziowych. Według NCN badaia w dziedziie ZP ależą do paelu NZ/NZ. Badaia takie mają zazwyczaj aspekt praktyczy, dlatego moża je zaliczyć do stosowaych. NCN fiasuje wyłączie badaia podstawowe. Cel. Rozpozaie zakresu fiasowaia badań w dziedziie ZP w latach -, tj. liczby projektów badawczych, które uzyskały graty oraz kwot przyzaych a projekty przy zastosowaiu dwóch wykładi tych badań: szerokiej dla paelu NZ wg NCN oraz węższej własej. Materiały i metody. Badao:. Ragę paelu NZ w stosuku do iych paeli w grupie NZ i całego portfolio NCN;. Skalę sukcesu w NZ oraz NZ; 3. Rzeczywisty udział projektów stricte w dziedziie ZP w NZ. Do selekcji projektów stricte w dziedziie ZP stworzoo włase kryteria włączeia i wykluczeia. Wykorzystao iformacje podawae przez NCN. Wyiki. Liczba i kwota gratów przyzaych w NZ była rówa jego udziałowi w NZ (ok. :9) oraz w całym portfolio NCN (:). Liczbowe wskaźiki sukcesu w NZ w kolejych kokursach wykazały tedecję spadkową. Udział badań stricte w dziedziie ZP w NZ wyosił ok. 3% w stosuku liczbowym oraz % kwotowym. Rówy podział gratów i pieiędzy powiie zagwaratować tym badaiom udział a poziomie ok. %. Zaobserwowao malejącą tedecję w liczbie gratów przyzawaych a badaia w dziedziie ZP. Całkowite akłady NCN a takie badaia wyiosły ok. 8- ml przez 4, roku. Wioski. Badaia w dziedziie ZP są iedoreprezetowae w podziale fuduszy a badaia. Koiecza jest koordyacja badań w dziedziie ZP oraz stworzeie mechaizmów ich fiasowaia. Itroductio. The mai path of fudig for public health research (PHR) i Polad are public fuds grated by the Natioal Sciece Cetre (NSC). Calls for proposals i NSC are coducted i 3 fields of scieces ad paels of disciplies. I NSC scheme PHR belogs to NZ/NZ pael. PHR has usually practical aspect, so it ca be classified as applied research. NSC fiaces oly basic research. Aim. To recogize the scope of PHR fudig i -, i.e. umber of awarded research projects ad the amout allocated to projects usig two explaatios of PHR: wide for the NZ accordig to NSC ad arrow i ow iterpretatio. Material & Method. The study ivolved:. The rak of NZ pael i terms of other paels i NZ group ad whole NSC portfolio;. The scale of success i NZ ad NZ; 3. The share of PHR projects i the NZ. For the selectio of PHR projects criteria for iclusio ad exclusio were elaborated. The data provided by NSC were aalyzed. Results. The umber ad amout of grats awarded i NZ was equal to NZ part i NZ (ca. :9) ad the etire portfolio of NCN (:). The umerical idicators of success i NZ i subsequet calls for proposals showed a dowward tred. The share of PHR i NZ was approx. 3% i umerical ad % i quota terms. Equal awardig the grats ad moey should esure the PHR share of approx. %. We observed a decreasig tred i the umber of grats awarded for PHR. Total expediture o PHR reached ca. 8- millio durig 4. years. Coclusio. PHR is uder-represeted i the distributio of research fuds. It is ecessary to coordiate PHR ad develop mechaisms for fiacig. Key words: public health, research, grats ad subsidies, system aalysis, Polad Słowa kluczowe: zdrowie publicze, badaia, graty i subsydia, aaliza systemowa, Polska Hygeia Public Health 6, (): - www.h-ph.pl Nadesłao: 4.. Zakwalifikowao do druku:..6 Adres do korespodecji / Address for correspodece dr hab.. med. Dorota Ciaciara Szkoła Zdrowia Publiczego, Cetrum Medycze Kształceia Podyplomowego e-mail: dorota.ciaciara@cmkp.edu.p Wprowadzeie Badaia w dziedziie zdrowia publiczego (ZP) są różie defiiowae []. Często przyjmuje się, że poszukują owej, dającej się uogólić wiedzy i są astawioe a cel, jakim jest ochroa, promocja i poprawa zdrowia ludzi. Nie obejmują badań kliiczych oraz biomedyczych, realizowaych w laboratoriach. Są atomiast prowadzoe a poziomie populacji, a także dotyczą świadczeń zdrowotych. Różią się od praktyki ZP, która rówież wykorzystuje metody aukowe, ale ie dąży
Hygeia Public Health 6, (): - do stawiaia i weryfikowaia hipotez [, 3]. Z defiicji powyższej, ale rówież z iych, wyika jedozaczie, że badaia w dziedziie ZP mają ściśle określoy cel praktyczy, a więc są badaiami stosowaymi. Zarazem ie postawioo tu wyraźej graicy między badaiami w dziedziie ZP, a badaiami polityk, systemów i świadczeń zdrowotych. Badaia polityk i systemów zdrowotych służą rozpozaiu iterakcji różych aktorów w procesach tworzeia i wdrażaia polityk, a także w fukcjoowaiu systemu. W badaiach w dziedziie ZP, polityk i systemów, iezbęda jest współpraca wielu sektorów, dziedzi i dyscypli aukowych, a więc otwiera się tu rozległe pole do prowadzeia badań multi-, iteri trasdyscypliarych [4]. Obecie w Polsce zasadiczą ścieżką fiasowaia badań w dziedziie ZP są środki budżetowe przyzawae w kokursach ogłaszaych przez Narodowe Cetrum Nauki (NCN) w ramach paelu NZ/NZ. Programy i projekty B+R prowadzoe przez Narodowe Cetrum Badań i Rozwoju (NCBR), w tym także program STRATEGMED, ie dotyczą bezpośredio ZP. Zgodie z Ustawą do zadań NCN ależy wyłączie fiasowaie badań podstawowych [, 6]. Według prawa badaia podstawowe, to orygiale prace badawcze eksperymetale lub teoretycze podejmowae przede wszystkim w celu zdobywaia owej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalych faktów bez astawieia a bezpośredie praktycze zastosowaie lub użytkowaie []. Tym samym włączeie badań w dziedziie ZP pod zarząd NCN rodzi kofuzję. Uchwałą Rady NCN z lutego r. zatwierdzoo podział a dyscypliy i grupy dyscypli, w ramach których będą ogłaszae i przeprowadzae kokursy a realizację projektów badawczych. W podziale wyróżioo trzy grupy auk: a. humaistycze, społecze i o sztuce (symbol: HS), b. ścisłe i techicze (ST) oraz c. o życiu (NZ). W grupie NZ wskazao 9 paeli, w tym NZ Zdrowie publicze. W NZ wyróżioo tzw. pomociczych określeń idetyfikujących, czyli dyscypli auki wchodzących w skład paelu [8, 9]: W paździeriku r. dokoao korekty tego podziału, zmieioo zakres paelu NZ i wyróżioo 6 dyscypli aukowych [, ]. Szczególą uwagę zwraca rozszerzeie zakresu tematyczego o farmację, farmakoterapię oraz farmakologię (NZ_4). We wrześiu 4 r. zmieioo azwę paelu NZ a Nauki o lekach i zdrowie publicze, przy zachowaiu podziału a 6 dyscypli [, 3]: Zakres paelu NZ wg daty..-8.. od 8.. NZ_ Epidemiologia NZ_ Epidemiologia NZ_ Zagrożeia środowiskowe NZ_ Zagrożeia środowiskowe NZ_3 Promocja zdrowia NZ_3 Promocja zdrowia, kultura fizycza NZ_4 Prewecja populacyja NZ_4 Prewecja populacyja NZ_ Orgaizacja ochroy zdrowia NZ_ Orgaizacja ochroy zdrowia NZ_6 Medycya pracy NZ_6 Medycya pracy NZ_ Rehabilitacja NZ_ Rehabilitacja NZ_8 Farmakoekoomika NZ_8 Farmakoekoomika NZ_9 Etyka medycza NZ_9 Etyka medycza NZ_ Etyka weteryaryja NZ_ Etyka weteryaryja NZ_ Weteryaryja ochroa zdrowia publiczego NZ_ Weteryaryja ochroa zdrowia publiczego NZ_ Prewecja chorób człowieka NZ_3 Prewecja chorób zwierząt NZ_4 Farmacja, farmakoterapia, farmakologia NZ_ Toksykologia NZ_6 Ie zagadieia pokrewe NCN prowadzi aktualie rodzajów kokursów, różych pod względem założeń, celów, adresatów, a także liczby edycji (powtórzeń aboru wiosków). Kokurs TANGO był wspólym przedsięwzięciem NCN oraz NCBR, a jego celem było stworzeie pomostu pomiędzy uzyskaymi wyikami badań podstawowych, a możliwymi wdrożeiami tych wyików w praktyce gospodarczej i społeczej [4, ], a więc wypełieie luki powstałej przy podziale obsza- Nazwa paelu dziedziowego Ogóly zakres dyscypli Liczba dyscypli NZ Podstawowe procesy życiowe biologia molekulara, biologia strukturala, biotechologia 9 a poziomie molekularym NZ Geetyka, geomika geetyka molekulara, geomika, proteomika, bioiformatyka, biologia systemowa, epidemiologia molekulara NZ3 Biologia a poziomie komórki biologia komórkowa, biologia rozwoju i starzeia, eurobiologia 3 NZ4 Biologia a poziomie tkaek, budowa i czyość układów, arządów i orgaizmów ludzi i zwierząt, metody diagostyki arządów i orgaizmów i terapii, medycya doświadczala, okologia doświadczala, podstawy auk eurologiczych, farmacja, farmakoterapia NZ Choroby iezakaźe ludzi i zwierząt przyczyy, mechaizmy, rozpozawaie i leczeie chorób, zatruć i urazów NZ6 Immuologia i choroby zakaźe odporość, choroby immuologicze, immuoterapia, choroby zakaźe i iwazyje ludzi i zwierząt NZ Zdrowie publicze epidemiologia, choroby cywilizacyje i społecze, zagrożeia środowiskowe dla zdrowia ludzi i zwierząt, medycza i weteryaryja ochroa zdrowia publiczego, medycya pracy, farmakoekoomika NZ8 Podstawy wiedzy o życiu a poziomie biologia ewolucyja, biologia populacyja, biologia środowiskowa, systematyka 3 środowiskowym NZ9 Stosowae auki o życiu rolictwo, leśictwo, ogrodictwo, rybactwo, żywieie i żywość, biotechologia środowiskowa
Ciaciara D, Szmigiel A. Fiasowaie badań w dziedziie zdrowia publiczego w kokursach NCN 3 rów działaia NCN (badaia podstawowe) i NCBR (B+R). Charakterystyka i liczba rozstrzygiętych kokursów (sta a..) przedstawia się astępująco: Nazwa kokursu OPUS -8 Kokurs a projekty badawcze, w tym a fiasowaie zakupu lub wytworzeia aparatury aukowo-badawczej iezbędej do realizacji tych projektów PRELUDIUM -8 projekty badawcze realizowae przez osoby rozpoczyające karierę aukową iemające stopia doktora SONATA -8 projekty badawcze realizowae przez osoby rozpoczyające karierę aukową mające stopień doktora SONATA BIS -4 projekty badawcze, których celem jest powstaie owego zespołu aukowego Maestro -6 projekty badawcze dla doświadczoych aukowców mające a celu realizację pioierskich badań aukowych, w tym iterdyscypliarych, ważych dla rozwoju auki, wykraczających poza dotychczasowy sta wiedzy, których efektem mogą być odkrycia aukowe Harmoia -6 Etiuda -3 Fuga -4 Symfoia -3 TANGO projekty badawcze realizowae w ramach współpracy międzyarodowej stypedia doktorskie staże krajowe po uzyskaiu stopia aukowego doktora międzydziedziowe projekty badawcze projekty zakładające wdrażaie w praktyce gospodarczej i społeczej wyików uzyskaych w rezultacie badań podstawowych Cel Rozpozaie zakresu fiasowaia przez NCN badań w dziedziie ZP w latach - pod względem liczby projektów, które uzyskały grat oraz kwot przyzaych a projekty badawcze przy zastosowaiu dwóch wykładi badań w dziedziie ZP szerokiej dla paelu NZ wg NCN oraz węższej własej. Materiały i metody Postawioo trzy pytaia: Jaka jest względa raga paelu NZ (Zdrowie publicze/nauki o lekach i zdrowie publicze) w grupie NZ (Nauki o życiu) w decyzjach NCN o fiasowaiu badań podstawowych?; Jaka jest skala sukcesu wiosków składaych w NZ oraz NZ?; Jaki jest rzeczywisty udział projektów badawczych stricte w dziedziie ZP we wioskach fiasowaych w NZ? Postawioo astępującą hipotezę: projekty badawcze stricte w dziedziie ZP uzyskały przyajmiej % liczby i kwot gratów przyzaych w NZ. Ustaloo, że NCN podaje statystyki kokurów w różych schematach, a dae ie zawsze się pokrywają. Zastosowao astępujący schemat aalizy powiązay z rodzajem źródła daych:. Raga paelu NZ w stosuku do pozostałych paeli w grupie NZ i całego portfolio NCN. Badao fiasowaie projektów badawczych w latach -4 we wszystkich kokursach NCN prowadzoych w daym roku (bez TANGO). Wykorzystao dae z tzw. dyamiczych statystyk.. Skala sukcesu w paelu NZ oraz w grupie NZ. Badao liczbowe wskaźiki sukcesu w kokursach opus, preludium oraz soata -8 rozstrzygiętych w okresie.-. r. Liczbowy wskaźik sukcesu jest stosukiem liczby wiosków zakwalifikowaych do fiasowaia do liczby wszystkich wiosków złożoych w daym kokursie. Wykorzystao dae z dyamiczych statystyk oraz raportów z poszczególych kokursów. 3. Rzeczywisty udział projektów badawczych stricte w dziedziie ZP w paelu NZ. Aalizą objęto tytuły wiosków zakwalifikowaych do fiasowaia w kokursach opus, preludium oraz soata -8. Selekcję prowadzoo przy zastosowaiu kryteriów włączeia/wykluczeia. Kryteria opracowao a podstawie defiicji zamieszczoej we wstępie [, 3], staowiska WHO-Euro a temat Essetial Public Health Operatios [6] oraz wstępego przeglądu tytułów, które otrzymały graty. Tytuły wiosków zakwalifikowaych do fiasowaia są zamieszczae w wyikach kokursów podawaych przez NCN. Tytuły spełiające przyjęte kryteria przyależości stricte do badań w dziedziie ZP podao w załącziku. Liczbę gratów i kwotę fiasowaia wiosków związaych ze ZP porówao z liczbą i kwotą gratów w NZ. Zastosowae kryteria włase używae do wyselekcjoowaia wiosków związaych stricte ze zdrowiem publiczym: Kryteria włączeia Epidemiologia: adzór epidemiologiczy, ocea zagrożeń, aaliza sytuacji epidemiologiczej, choroby odzwierzęce, reagowaie a katastrofy Ochroa zdrowia: moitorig i ochroa powietrza oraz wody przezaczoej do spożycia, utylizacja odpadów i ścieków komualych (bez przemysłowych), bezpieczeństwo żywości, systemy bezpieczeństwa ruchu drogowego (bez kolejowego), ocea ryzyka środowiskowego Promocja zdrowia: iterwecje prozdrowote, upodmiotowieie (empowermet), populacje ieuprzywilejowae, ierówości w zdrowiu, zdrowie osób pracujących, kultura zdrowota, zachowaia kosumeckie, wielokulturowość Profilaktyka: bezpieczeństwo i waruki pracy, ochroa zdrowia pracowików, orgaizacja pracy, dopuszczale poziomy arażeia zawodowego, opracowaie szczepioek dla ludzi, sterylizacja sprzętu medyczego, profilaktyka chorób, aktywość fizycza, żywieie Zarządzaie systemem zdrowia: orgaizacja ochroy zdrowia, prawo i etyka, systemy iformacji medyczej, baki daych, koszty urazów i chorób Kryteria wykluczeia Produkcja żywości, produkcja rola, zwierzęca, rybołówstwo, weteryaria Mieszkalictwo, budowictwo, górictwo, róże gałęzie przemysłu, urządzeia do produkcji, techologie, surowce, pierwiastki, związki chemicze, własości substacji Ekosystemy, bioceozy, populacje i gatuki rośli i zwierząt Biotechologia, biologia molekulara, wyłączie badaia i vitro, gey, procesy chemicze i fizycze, aotechologia, sieci euroowe, wirtualy maeki, wirtualy rehabilitat, aget diagostyczy Choroby, obraz kliiczy, diagostyka medycza, testy diagostycze, rozpozawaie chorób, terapia, cechy osób chorych Badaia przedkliicze, opracowaie, produkcja i właściwości leków, urządzeń i materiałów medyczych, kosmetyków, środków ochroy osobistej.
4 Hygeia Public Health 6, (): - Wyiki Raga paelu NZ w stosuku do pozostałych paeli w grupie NZ i całego portfolio NCN W NZ w latach -4 zakwalifikowao do fiasowaia 3 projektów badawczych a ogólą kwotę 3 98 8 (tab. I). Roczie fiasowao od 9 do 4 wiosków i wydawao a te cel ok. 8- ml. Wioski zakwalifikowae w NZ staowiły ok. 4% liczby wiosków z grupy NZ, a kwota ich fiasowaia ok. 3% akładów a tę grupę. Przy rówym podziale gratów w grupie NZ a 9 paeli moża oczekiwać, że udział NZ (liczbowy i kwotowy) osiągie wartość ok. %, a zatem raga NZ była zgoda ze składem grupy NZ (ok. :9). 3 3 ETIUDA ETIUDA 3 3 HARMONIA HARMONIA 4 MAESTRO 3 3 6 Ryc.. Liczba wiosków zakwalifikowaych do fiasowaia przez NCN w paelu NZ wg kokursu Fig.. Number of projects awarded for fudig i NZ pael by call for proposals 3 9 3 3 6 8 6 OPUS OPUS OPUS 3 OPUS 4 OPUS OPUS 6 OPUS PRELUDIUM PRELUDIUM PRELUDIUM 3 PRELUDIUM 4 PRELUDIUM PRELUDIUM 6 PRELUDIUM SONATA SONATA SONATA 3 SONATA 4 SONATA SONATA 6 SONATA SONATA BIS SONATA BIS Udział wiosków z NZ w całym portfolio NCN (grupy NZ+ST+HS= paeli) staowił ok. 4%, zarówo pod względem liczbowym, jak kwotowym. Przy rówym podziale gratów a paeli moża oczekiwać, że liczbowy i kwotowy udział NZ osiągie wartość ok. 4%. Uzyskay wyik potwierdza rówość podziału gratów (:). Wioski z grupy NZ staowiły ok. /3 wszystkich wiosków zakwalifikowaych do fiasowaia i przezaczoo a ie ok. 3-4% puli rozdyspoowaych środków. Rówy podział gratów a 3 grupy ozaczałby, że grupa NZ będzie obejmować ok. 33% liczby i kwot gratów. W NZ zdecydowaą większość liczby gratów (9%) przyzao w opus, preludium oraz soata - (ryc. ). Z tego powodu tylko te kokursy brao pod uwagę w dalszych aalizach. Najwięcej pieiędzy (6%) przyzao w kokursach opus - (ryc. ). 8 6 4 8 6 4 463 468 38 846 86 ETIUDA ETIUDA HARMONIA HARMONIA 4 MAESTRO 3 3943 433 346 39449 694986 398 83 669 386 638 34 44 38 4493 34699 Ryc.. Kwota fiasowaia wiosków w paelu NZ wg kokursu (w ) Fig.. Amout of fiacig of awarded projects i NZ pael by call for proposals (i ) 689 84396 8333 33 36333 3839 368 993 OPUS OPUS OPUS 3 OPUS 4 OPUS OPUS 6 OPUS PRELUDIUM PRELUDIUM PRELUDIUM 3 PRELUDIUM 4 PRELUDIUM PRELUDIUM 6 PRELUDIUM SONATA SONATA SONATA 3 SONATA 4 SONATA SONATA 6 SONATA SONATA BIS SONATA BIS Tabela I. Liczba wiosków zakwalifikowaych do fiasowaia w paelach NZ-NZ9 oraz kwota dofiasowaia tych wiosków we wszystkich kokursach (bez TANGO) w latach -4 Table I. Number of projects awarded for fudig i NZ-NZ9 paels ad amout of fiacig them i all calls for proposals (without TANGO) i -4 Pael 3 4 Ogółem /Total NZ 6 8 84 33 3 389 9 49 36 36 9 93 3 3 6 4 4 NZ 696 4 8 46 9 8 9 43 6 49 9 9 49 89 NZ 4 698 3 6 3 93 44 3 44 8 4 3 494 9 43 68 NZ3 4 8 46 69 43 96 49 8 4 834 4 9 8 886 48 48 939 84 NZ4 34 33 34 9 3 993 3 9 4 94 86 3 4 348 486 NZ 6 88 49 98 4 493 9 34 36 6 3 8 86 44 83 936 NZ6 6 9 9 6 38 8 8 36 39 4 34 3 8 696 3 NZ 9 8 8 336 99 4 6 4 44 48 99 4 83 98 3 3 98 8 NZ8 8 3 6 9 3 6 9 8 8 6 48 4 94 9 9 6 898 NZ9 34 36 3 8 864 646 3 49 9 66 98 43 66 4 43 8 88
Ciaciara D, Szmigiel A. Fiasowaie badań w dziedziie zdrowia publiczego w kokursach NCN Skala sukcesu w paelu NZ oraz w grupie NZ Do NZ w OPUS -8 zgłoszoo łączie wiosków, w poszczególych kokursach w graicach -6. Do PRELUDIUM -8 zgłoszoo 93 wioski (w graicach 84-), a do SONATA -8 wpłyęło 338 wiosków (4-). Liczbowe wskaźiki sukcesu w poszczególych kokursach, zwłaszcza w OPUS i SONATA, wykazywały tedecję spadkową (ryc. 3), przy czym od kokursu piątego obowiązywał rozszerzoy zakres paelu NZ. Uogóliając moża % % 3 3 OPUS PRELUDIUM SONATA Liiowy (OPUS) Liiowy (PRELUDIUM) Liiowy (SONATA) 3 4 6 8 Ryc. 3. Liczbowy wskaźik sukcesu dla paelu NZ w kokursach OPUS, PRELUDIUM, SONATA -8 (wg raportów z poszczególych kokursów) Fig. 3. Numerical idicator of success i NZ pael i OPUS, PRELU- DIUM, SONATA -8 calls for proposals (accordig with reports from each call for proposals) OPUS PRELUDIUM SONATA Liiowy (OPUS) Liiowy (PRELUDIUM) Liiowy (SONATA) 3 4 6 8 Ryc. 4. Liczbowy wskaźik sukcesu dla grupy NZ w kokursach OPUS, PRELUDIUM, SONATA -8 (wg raportów z poszczególych kokursów) Fig. 4. Numerical idicator of success i NZ group i OPUS, PRELU- DIUM, SONATA -8 calls for proposals (accordig with reports from each call for proposals) powiedzieć, że a każdych składaych wiosków aż 8 poiosło porażkę w kokursie. Co piąty wiosek otrzymał grat. W grupie NZ w OPUS -8 złożoo łączie 6466 wiosków (w graicach 63-), ajwięcej w kokursie pierwszym i drugim. Do PRELUDIUM -8 złożoo 4866 wiosków (-84). Najmiej wiosków wpłyęło a kokursy SONATA -8, to jest 946 (36-49). Liczbowe wskaźiki sukcesu w tych kokursów wykazały tedecję spadkową (ryc. 4). Rzeczywisty udział projektów badawczych stricte w dziedziie ZP w paelu NZ Najwięcej gratów a projekty badawcze związae stricte ze ZP przyzao w kokursach OPUS -8 (tab. I). Na przecięty grat związay ze ZP wydao miejszą kwotę (ok. 36 tys. ) iż średio w NZ (ok. 49 tys.). Stwierdzoo, że a ZP wydao łączie ok. 8 ml. Poieważ odotowao pojedycze przypadki fiasowaia takich badań w iych paelach (HS Normy i władza) oraz kokursach (HARMONIA ), moża do tej kwoty dodać ok. ml, czyli rówowartość ok. 4- projektów. Całkowite akłady a ZP osiągęły zatem 8- ml przez 4, roku. Należy podkreślić, że podae w tab. I liczby dla NZ różią się od daych w tabeli II, poieważ dotyczą poszczególych kokursów (ie lat kaledarzowych) oraz trzech rodzajów kokursów (ie wszystkich). 4 4 3 3 % - OPUS PRELUDIUM SONATA Liiowy (OPUS) Liiowy (PRELUDIUM) Liiowy (SONATA) 3 4 6 8 Ryc.. Udział wiosków związaych stricte ze zdrowiem publiczym w paelu NZ w kokursach OPUS, PRELUDIUM, SONATA -8 (wg przyjętych kryteriów, w %) Fig.. Share of PHR projects awarded i NZ pael i OPUS, PRELU- DIUM, SONATA -8 (accordig to ow criteria, i %)
6 Hygeia Public Health 6, (): - Tabela II. Liczba wiosków zakwalifikowaych do fiasowaia i kwota fiasowaia w paelu NZ w kokursach OPUS, PRELUDIUM, SONATA -8 z uwzględieiem projektów związaych stricte z problematyką zdrowia publiczego (wg przyjętych kryteriów) Table II. Number of projects awarded for fudig ad amout of fiacig i NZ pael i OPUS, PRELUDIUM, SONATA -8 icludig PHR projects (accordig to ow criteria) Kokurs /Call for proposals OPUS OPUS OPUS 3 OPUS 4 OPUS OPUS 6 OPUS OPUS 8 Razem /Total OPUS PRELUDIUM PRELUDIUM PRELUDIUM 3 PRELUDIUM 4 PRELUDIUM PRELUDIUM 6 PRELUDIUM PRELUDIUM 8 Razem /Total PRELUDIUM SONATA SONATA SONATA 3 SONATA 4 SONATA SONATA 6 SONATA SONATA 8 Razem /Total SONATA Wszystkie kokursy /Total call for proposals Wioski stricte w dziedziie zdrowia publiczego w NZ /PH research projects M SD 4 4 8 4 3 6 4 98 38, 3 9, 44 9, 3, 3 48, 3 9 46, 3 8 6, 46 88, 634 9,, 9 4, 99, 49 8, 9 49,, 3, 3 64,4 343 993, 8, 868 4, 638 93,4 49 366,, 6 98, 9 4, 4 9, 9 343, 6, 36 8, 89 9, 8 63,9 96 69,49 4 6,68 64 9, 343, 4 68,9 6 38,6 893,88 3 36, 9 63,4 3 6 98 3 9 3 3 8 44 6 8 6 8 Wioski w NZ /Research projects i NZ 394 3, 4 3 3, 3 46, 3 94 49, 6 94 986, 3 98, 83, 98 3, 6 69, 3 86, 63 8, 3 4, 4 4, 3 8, 44 93, 44, M 36, 396,96 86 36,43 64 33,8 66 48,96 66 64, 3 48,84 8 934, 4 4,3 386, 4 9,3 6,3 8 4,6 8, 8 84, 38, SD 3 8, 3 6,89 8 6,44 46 889,4 3 88,6 36 69,38 3,4 33 83,9 9 43,4 3 8, 93,3 6 699,86 33,9 9 6, 3 64,8 3 3, 6 68,4 3 469 9, 49, 348 38, 68 89,99 6 8 9, 6 43,8 4 66, 84 396, 364 89, 9,93 98 96, 4 8, 399 48, 98, 83 33, 3 3, 3 63 33, 38 3,83,43 43 9,63 8 6, 6,8 6 99, 3 8 39, 3 898, 36,9 4 4, 8 88,8 3 3, 43, 34 464, 39 39, 8 33, 49 396,64,3 8 9 663, 36 83,6 39 33, 4 6 443 8, 48 69, 3 4, Wszystkie projekty związae ze ZP staowiły 3% liczby gratów w NZ, a przyzaa kwota % wszystkich akładów a NZ. W przybliżeiu moża powiedzieć, że zaledwie co ósmy wiosek sfiasoway w NZ miał powiązaia z problematyką ZP. Przy całkowicie rówym podziale gratów a dyscypliy tego paelu udział problematyki ZP powiie być zbliżoy do %. Ozacza to istotą iedoreprezetację ZP w NZ. Ustaloo, że wśród wiosków, które otrzymały grat i były związae stricte ze ZP ajwiększa liczba dotyczyła epidemiologii ( wiosków, 49%) oraz ochroy zdrowia (, 39%). Problematykę prewecji reprezetowały zaledwie 3 wioski, orgaizacji sytemu zdrowotego, a promocji zdrowia (ryc. 6). Dyskusja W pierwszej części badaia ustaloo, że literalie rozumiae badaia w dziedziie ZP jako cały pael NZ są odpowiedio reprezetowae w NZ oraz portforlio NCN, odpowiedio w proporcji ok. :9 oraz :. Orgaizacja systemu Profilaktyka Epidemiologia Ochroa zdrowia Promocja zdrowia Ryc. 6. Liczba wiosków związaych stricte ze zdrowiem publiczym zakwalifikowaych do fiasowaia w paelu NZ w kokursach OPUS, PRELUDIUM, SONATA -8 wg dyscypliy (wg przyjętych kryteriów) Fig. 6. Number of PHR projects awarded for fudig i NZ pael i OPUS, PRELUDIUM, SONATA -8 calls for proposals by disciplie (accordig to ow criteria)
Ciaciara D, Szmigiel A. Fiasowaie badań w dziedziie zdrowia publiczego w kokursach NCN W drugiej części badaia skocetrowao się a udziale badań stricte w dziedziie ZP w paelu NZ. Aaliza ta ma pewe ograiczeia. Zastosowae kryteria włączeia były dość liberale, iemiej względe, poieważ przyjęcie iych mogłyby prowadzić do odmieych wyików. Poadto tytuł wiosku ie musi odzwierciedlać istoty badaia i mogło to prowadzić do wadliwej kwalifikacji. Uwzględioo wyłączie zaczoą ścieżkę fiasowaia badań w dziedziie ZP, tj. NZ oraz trzy rodzaje kokursów z ajsiliejszą reprezetacją NZ, czyli OPUS, PRELUDIUM, SONATA -8. Pamiętając o powyższym wykazao, że udział badań stricte w dziedziie ZP w NZ wyiósł zaledwie ok. 3% pod względem liczbowym i % kwotowym, przy zakładaym poziomie ok. %. Tak więc hipotezy ie potwierdzoo, pomimo że zakładay udział był dużo iższy od formalie możliwego. Przy rówym podziale gratów a dyscypliy powiie być zbliżoy do %. Stwierdzoo duże fluktuacje liczby gratów stricte w dziedziie ZP zarówo w poszczególych rodzajach kokursów, jak ich kolejych edycjach, zwłaszcza od edycji piątej, kiedy zaczął obowiązywać rozszerzoy zakres tematyczy NZ. W sztadarowych kokursach OPUS ajbardziej korzysta dla badań w dziedziie ZP była pierwsza edycja. Następie doszło do radykalego zmiejszeia liczby gratów. Mogło to staowić uzasadieie dla poszerzeia zakresu tematyczego paelu NZ w r., a astępie zmiay jego azwy w 4 r. a Nauki o lekach i zdrowie publicze. Połączie auk o lekach i ZP budzi poważe wątpliwości. Po pierwsze, połączeie to jest sprzecze z klasyfikacją dziedzi i dyscypli aukowych wg OECD. W klasyfikacji tej wyróżioo obszar Nauk medyczych i o zdrowiu, który podzieloo a: a. medycyę ogólą, b. medycyę kliiczą, c. auki o zdrowiu, d. biotechologię medyczą oraz e. ie auki medycze. Farmacja i farmakologia są tam częścią medycyy ogólej, a ie auk o zdrowiu []. Po drugie, w farmacji i farmakologii moża z powodzeiem prowadzić badaia podstawowe, dlatego projekty badawcze z tego obszaru mają zacząco większą szasę iż ZP a uzyskaie gratu NCN. Mały udział gratów a badaia w dziedziie ZP w NZ może mieć wiele przyczy wymagających dalszej aalizy. Przyczyą może być mała liczba składaych wiosków, p. w wyiku samoograiczeia badaczy związaego, p. z ich relatywie iewielkim dorobkiem (IF, H-ideks). NCN ie prowadzi szczegółowych statystyk dla NZ_-NZ_6, dlatego ie wiadomo ile wiosków zgłoszoo w poszczególych dyscypliach. Kolejymi przyczyami mogą być błędy formale, merytorycze czy metodologicze wiosków. Wiadomo a przykład, że we wioskach w dziedziie auk pedagogiczych odotowywao kompromitujące błędy metodologicze [8]. Ią przyczyą może być iespełieie przez projekt badawczy kryterium badań podstawowych. Badaia w dziedziie ZP z atury rzeczy powiy mieć aspekt utylitary, ale może to powodować ich odrzuceie w kokursie. Rzeczywistość wymusza zatem składaie przez badaczy wiosków do NCN zwaych pure sciece lub blues skies research. Poza tym ie moża wykluczyć stroiczości w procedurze recezowaia wiosków, pomimo że jest sprecyzowaa [9]. Uzyskae wyiki obrazują bardzo iepokojącą liię fiasowaia badań w Polsce, poieważ jak stwierdziła WHO Odkrycia biomedycze ie mogą poprawić zdrowia ludzi bez badań, które pokażą jak wykorzystać te odkrycia w specyficzy sposób w różych systemach zdrowotych, grupach populacji i zróżicowaych kotekstach polityczych i społeczych []. W 6 r. rażącą dysproporcję w fiasowaiu różych badań wykazao także w Wielkiej Brytaii. Aalizą objęto tam 9 638 projektów, które w jedym roku kaledarzowym w wyiku procedury peer-review otrzymały grat z jedej spośród ajważiejszych istytucji rządowych lub od fudatorów. W ogólej kwocie dofiasowaia wyoszącej 9 ml GBP blisko dwie trzecie wydao a badaia biomedycze poświęcoe podstawowym fukcjom orgaizmu lub przyczyom chorób, w większości prowadzoe w laboratoriach. Zaledwie,% całkowitych akładów przezaczoo a badaia ad profilaktyką []. Wyiki tej aalizy wykorzystał w swoim raporcie Sir David Cooksey, wykazał przy tym wiele iych ieprawidłowości oraz rekomedował cetralą koordyację badań w dziedziie zdrowia []. Raport Cookseya odbił się głośym echem [3, 4] i doprowadził do stworzeia Office for Strategic Coordiatio of Health Research (OSCHR). Do procesu mapowaia badań w Wielkiej Brytaii stworzoo specjalą klasyfikację, tzw. HRCS (Health Research Classificatio System) []. HRCS uwzględia 8 główych kategorii badań oraz 48 podkategorii. Większość z ich została dodatkowo opisaa i uszczegółowioa. System te dotyczy szeroko rozumiaych badań w dziedziie zdrowia i uwzględia behawiorale oraz społecze aspekty etiologii chorób, ich leczeia, prewecji pierwotej, a także promocji zdrowia. Fialym celem systemu HRCS jest uzyskaie rówowagi w fiasowaiu różych obszarów badawczych. W r. wykoao koleje mapowaie i stwierdzoo iezaczy wzrost odsetka badań ad profilaktyką do 3,% [6]. Jak widać zakres (liczbowy i fiasowy) budżetowego fiasowaia badań w dziedziie ZP w Polsce jest wąski i iedostateczy. Rówie iezadowalający jest ogóly poziom fiasowaia auki w Polsce.
8 Hygeia Public Health 6, (): - Porówaie wskaźików GBAORD (Govermet Budget Appropriatios or Outlays for Research ad Developmet) i GERD (Gross Domestic Expediture o R&D) w odiesieiu do PKB pokazuje bardzo słabą pozycję Polski a tle iych krajów UE pod względem fiasowaia prac B+R []. Należy tu pamiętać, że ok. /3 całkowitych akładów a aukę (część 8 budżetu) staowią programy z udziałem UE. [8]. Nie mamy rówież jedolitego systemu klasyfikacji auk oraz badań, a także systemu zbieraia, gromadzeia i udostępiaia daych o pracach badawczych w obszarze zdrowia, w tym w dziedziie ZP [9]. Uiemożliwia to dokoaie pełej ocey stau rzeczy, co z kolei czyi bezskuteczym próby poprawy sytuacji. Nie wydaje się zatem, aby mobilizacja badaczy i składaie dużej liczby, poprawych formalie i dobrych merytoryczie wiosków związaych stricte ze ZP mogło poprawić istiejącą sytuację. Wioski. Badaia w dziedziie ZP są bliższe badaiom stosowaym iż podstawowym, dlatego włączeie ich pod zarząd NCN budzi wątpliwości. Wątpliwości budzi rówież połączeie problematyki zdrowia publiczego z aukami o lekach w paelu NZ.. Liczba i kwota gratów przyzaych w NZ była rówa jego udziałowi w NZ (ok. :9) oraz w całym portfolio NCN (:). NZ posiadał odpowiedią reprezetację. 3. Liczbowe wskaźiki sukcesu w kokursach OPUS, PRELUDIUM, SONATA -8 w paelu NZ i grupie NZ zmieiały się dyamiczie i odotowao wyraźą tedecję spadku wskaźików. Procedurę kokursową pomyślie przeszły tylko dwa wioski a dziesięć założoych w NZ. 4. W kokursach OPUS, PRELUDIUM, SONATA -8 w paelu NZ przyzao łączie gratów a badaia stricte w dziedziie ZP, co staowiło ok. 3% gratów w tym paelu. Przy rówym podziale gratów a dyscypliy w tym paelu udział problematyki ZP powiie być zbliżoy do %. Bardzo widocza jest iedoreprezetacja badań w dziedziie ZP w NZ.. W kokursach OPUS, PRELUDIUM, SONATA -8 w paelu NZ przyzao łączie ok. 8 ml a badaia stricte w dziedziie ZP. Kwotę tę moża powiększyć o koleje ml a ok. 4- gratów przyzaych w iych paelach lub kokursach. 6. Wśród gratów przyzaych a projekty poświęcoe ZP domiująca większość (4) dotyczyła problemów epidemiologiczych oraz ochroy zdrowia, czyli zagrożeń środowiskowych. Zagadieia o dużym zaczeiu praktyczym, takie jak profilaktyka chorób, promocja zdrowia i orgaizacja ochroy zdrowia były tematem zaledwie % gratów.. Niedoreprezetacja badań w dziedziie ZP w kokursach NCN może mieć licze przyczyy, które wymagają lepszego rozpozaia. Koiecza jest koordyacja badań w dziedziie ZP oraz stworzeie mechaizmów ich fiasowaia. Załączik. Tytuły wiosków związaych stricte ze zdrowiem publiczym i zakwalifikowaych do fiasowaia w kokursach OPUS, PRELUDIUM i SONATA -8 (zgodie z przyjętymi kryteriami) Aex. Titles of PHR projects awarded i OPUS, PRELUDIUM, SONATA -8 (accordig to ow criteria) OPUS Ryzyko globale zgou z powodu chorób sercowo-aczyiowych dorosłej populacji polskiej: ocea prospektywa kohort osób zbadaych w Wieloośrodkowych Ogólopolskich Badaiach Stau Zdrowia Ludości WOBASZ i WOBASZ Seior Stres w pracy a zdrowie wśród pracowików polskiego sektora publiczego Badaie możliwości przeoszeia zakażeń spumawirusami ze zwierząt gospodarskich i towarzyszących a człowieka Ocea sytuacji epidemiologiczej zakażeń Clostridium difficile w Polsce a podstawie dystrybucji PCR-rybotypów oraz wzorów lekowrażliwości szczepów izolowaych w latach -3 Oszacowaie rozpowszechieia zakażeń Chlamydia trachomatis w populacji astolatków w Krakowie i w Warszawie badaie pilotażowe z opracowaiem strategii badań przesiewowych Pre- i postatala ekspozycja a ftalay a wyik ciąży i rozwój psychoruchowy dzieci Zaczeie wybraych swoistych przeciwciał IgE w epidemiologii alergiczego ieżytu osa i astmy oraz badaiach geetyczych programu Epidemiologia Chorób Alergiczych w Polsce (ECAP) Program ocey diagostyki, leczeia i kosztów u chorych z iewydolością serca, w losowo wybraych jedostkach leczictwa otwartego i zamkiętego o różym poziomie referecyjości część II Skuteczość iterwecji atyikotyowych o różym stopiu itesywości u pacjetów po pierwszym w życiu udarze iedokrwieym mózgu Wykrywaie Helicobacter pylori w próbkach wody pitej. W jaki sposób dochodzi do zakażeia i jakie jest jego źródło? Ocea aktywości wirusów wywołujących zachorowaia a grypę oraz zachorowaia grypopodobe w Polsce oraz doskoaleie systemu adzoru w dwóch kolejych sezoach epidemiczych Ekologicze i kowecjoale uprawy zbóż w aspekcie biologiczych czyików ryzyka zawodowego polskich producetów rolych Wpływ przewlekłego arażeia zawodowego a ołów a ryzyko wystąpieia chorób układu sercowo-aczyiowego. Rola stresu oksydacyjego Zmiay w środowisku wiejskim i ich wpływ a częstość występowaia chorób alergiczych a obszarach wiejskich w Polsce
Ciaciara D, Szmigiel A. Fiasowaie badań w dziedziie zdrowia publiczego w kokursach NCN 9 OPUS Występowaie cukrzycy, iewydolości erek i iewydolości serca a skuteczość prewecji choroby wieńcowej (badaie prowadzoe we współpracy z Europejskim Towarzystwem Kardiologiczym w ramach projektu EUROASPIRE IV) Ocea zaieczyszczeia Wisły w rejoie Warszawy substacjami czyymi leków oraz ich metabolitami Wybrae zakażeia odzwierzęce gorączka Q, borelioza z Lyme i bartoelozy, jako przyczya ieodwracalej iewydolości serca Wpływ wybraych czyików środowiskowych a oceę jakości życia pacjetów z astmą oskrzelową OPUS 3 Epidemiologia występowaia i charakterystyka molekulara Gram-ujemych pałeczek iefermetujących izolowaych z zakażeń w różych populacjach o szczególym arażeiu: pacjeci oddziałów itesywej terapii eoatologiczej i dorosłych, rezydeci opieki długotermiowej oraz ie OPUS 4 OPUS OPUS 6 Iwazyje gatuki żółwi jako źródło i wektor patogeów zwierząt i ludzi Ocea potecjału epidemiczego szczepów Bordatella pertussis w warukach obiżoej odpowiedzi poszczepieej jako elemet poszukiwaia przyczy obiżoej efektywości szczepień przeciwko krztuścowi OPUS Ocea wpływu ekspozycji środowiskowej a powszechie stosowae sytetycze związki chemicze zaburzające wydzielaie wewętrze a stężeie hormoów związaych z czyością układu podwzgórze-przysadka-jądro wśród młodych mężczyz Zaiedbaie i samozaiedbaie osób starszych wyzwaia dla opiekuów formalych i ieformalych oraz profesjoalistów medyczych i społeczych systemu ochroy zdrowia i pomocy społeczej OPUS 8 Nordic Walkig jako efektywa forma redukcji ogóloustrojowego stau zapalego w grupie starzejących się osób rola żelaza i witamiy D Selektywe rozpozawaie toksyczych ami heteroaromatyczych i N-itrozoami w proteiowych produktach spożywczych Oszacowaie arażeia radiologiczego 3I pracowików zakładów medycyy uklearej oraz rodzi pacjetów poddaych zabiegom medyczym z wykorzystaiem tego radiofarmaceutyku. Ocea czystości radiouklidowej 3I poddawaego pacjetom Wpływ ekspozycji a czyiki związae ze stylem życia matek w czasie ciąży oraz ekspozycji po urodzeiu a sta zdrowia i rozwój eurobehawioraly dzieci w wieku wczesoszkolym Aaliza porówawcza struktury populacji Campylobacter jejui z łańcucha żywości drobiowej i od ludzi jako podstawa bazy daych dla epidemiologii molekularej PRELUDIUM Ocea poziomu produkowaej toksyy krztuścowej i vitro w odiesieiu do alleli geu promotora toksyy krztuścowej ptxp jako czyika asilającego zjadliwość szczepów Bordatella pertussis potecjalie odpowiedzialych za epidemiczy wzrost zachorowań a krztusiec w Polsce Ocea ryzyka dla zdrowia człowieka a podstawie aalizy biomarkerów arażeia związaego z pobraiem kacerogeych wielopierścieiowych węglowodorów aromatyczych (WWA) w diecie Nowe arzędzia w metodyce szacowaia ryzyka zdrowotego w warukach arażeia środowiskowego a emisję związków chemiczych Aaliza zjawiska występowaia wrodzoych wad rozwojowych u dzieci żywo urodzoych a tereie Polski poszukiwaie klasterów PRELUDIUM PRELUDIUM 3 Skażeie radiochemicze środowiska przyrodiczego wokół hałdy fosfogipsów w Wiślice w pobliżu Gdańska Zakażeia dróg moczowych wywołae przez droboustroje Pseudomoas spp. w różych populacjach pacjetów (pacjeci hospitalizowai, rezydeci domów opieki długotermiowej oraz pacjeci ambulatoryji) Atybiotykooporość i eterotoksyczość koagulazoujemych grokowców izolowaych z żywości Badaia ad wartością odżywczą, składem mieralym i radioizotopowym (alfa) oraz biodostępością składików mieralych z owocików trzech gatuków podgrzybka oraz ich przetworów Występowaie i charakterystyka szczepów Vibrio parahaemolyticus izolowaych z żywości pochodzeia morskiego PRELUDIUM 4 Struktura populacji izolatów Neisseria meigitidis serogrupy B w Polsce w latach -4 PRELUDIUM Określeie roli świń hodowaych w Polsce jako źródła zakażeia rotawirusami mogącymi wywołać ifekcje u ludzi Badaie wpływu presji selekcyjej idukowaej drogą szczepień przeciw krztuścowi a powstawaie szczepów Bordetella pertussis iewytwarzających atygeów szczepiokowych Narażeie radiacyje soczewek oczu persoelu medyczego zawodowo arażoego a promieiowaie retgeowskie jako czyik ryzyka wystąpieia katarakty popromieej PRELUDIUM 6 Ocea obecości patogeów w historyczych populacjach Polski PRELUDIUM
Hygeia Public Health 6, (): - PRELUDIUM 8 Badaie markerów mikroewolucji Mycobacterium bovis BCG stosowaego do powszechych szczepień przeciw gruźlicy w Polsce Wpływ systematyczego treigu rówowagi a zmiay fukcjoale CUN w grupie osób po 6 roku życia SONATA Aaliza epidemiologicza uropatogeych szczepów Escherichia coli Nietrzymaie moczu u kobiet aaliza epidemiologicza czyików ryzyka oraz wpływ polimorfizmu wybraych geów (ESR-, ESR-, CYP, CYP9, -HTA) a wystąpieie schorzeia SONATA Ocea ryzyka itrodukcji i rozprzestrzeieia wirusów grypy ptaków w Polsce Klasyfikacja procesów oczyszczaia ścieków zawierających leki przeciwbakteryje a podstawie zmia ich aktywości mikrobiologiczej SONATA 3 SONATA 4 Pozostałości iedozwoloych barwików sytetyczych w jajach i wybraych produktach jajeczych Ocea arażeia środowiska i zdrowia człowieka a działaie aocząstek SONATA Wykrywaie i ocea ilościowa główego alergeu Alteraria alterata (Alta) w powietrzu Pozaia, Polska SONATA 6 SONATA SONATA 8 Piśmieictwo / Refereces. Ciaciara D. System badań w dziedziie zdrowia. [w:] Nie ma zdrowia bez badań w dziedziie zdrowia publiczego. Ciaciara D (red). NIZP-PZH, Warszawa 4: 3-93.. Clarke A, Gatieau M, Grimaud O, et al. A bibliometric overview of public health research i Europe. Eur J Public Health, Suppl : 43-49. 3. Coceição C, Leadro A, McCarthy M. Natioal support to public health research: a survey of Europea miistries. BMC Publ Health 9, 9: 3. 4. Rosefield PL. The potetial of trasdiscipliary research for sustaiig ad extedig likages betwee the health ad social sciece. Soc Sci Med 99, 3(): 343-3.. Ustawa z dia 3 kwietia r. o Narodowym Cetrum Nauki (Dz.U. z r. r 96, poz. 6 z póź. zm.). 6. Marszałek A. Narodowe Cetrum Nauki jako istytucja kreująca ową jakość fiasowaia badań podstawowych w Polsce. Studia BAS 3, 3(3): -.. Ustawa z dia 3 kwietia r. o zasadach fiasowaia auki (Dz.U. z r. r 96, poz. 6 z póź. zm.). 8. Uchwała r / Rady Narodowego Cetrum Nauki w sprawie określeia dyscypli, w ramach których będą ogłaszae i przeprowadzae kokursy a realizację projektów badawczych. Kraków, lutego r. 9. Załączik do uchwały r / Rady Narodowego Cetrum Nauki.. Uchwała r 8/ z dia 8 paździerika r. Rady Narodowego Cetrum Nauki w sprawie zmiay uchwały r / z dia lutego r. z póź. zm., w sprawie określeia dyscypli i grup dyscypli, w ramach których będą ogłaszae i przeprowadzae kokursy Narodowego Cetrum Nauki.. Załączik do uchwały r 8/ Rady Narodowego Cetrum Nauki.. Uchwała Rady Narodowego Cetrum Nauki z dia wrześia 4 r. Zmiaa uchwały r / z dia lutego r. z póź. zm., dotycząca określeia dyscypli i grup dyscypli, w ramach których są ogłaszae i przeprowadzae kokursy NCN. 3. Załączik do uchwały Rady Narodowego Cetrum Nauki z dia wrześia 4 r. 4. Narodowe Cetrum Nauki. Uchwała Nr 9/3 z dia grudia 3 r. Rady Narodowego Cetrum Nauki.. Regulami I kokursu o dofiasowaie projektów realizowaych w ramach Wspólego Przedsięwzięcia Narodowego Cetrum Nauki i Narodowego Cetrum Badań i Rozwoju TANGO. Załączik r do uchwały Rady NCN r 9/3 z dia grudia 3 r. 6. The Essetial Public Health Operatios. WHO. Regioal Office for Europe. http://www.euro.who.it/e/health- topics/health-systems/public-health-services/policy/the- -essetial-public-health-operatios. Revised field of sciece ad techology (FOS) i the Frascati Maual. Orgaisatio for Ecoomic Co-operatio ad Developmet. Directorate for Sciece, Techology ad Idustry. Committee for Scietific ad Techological Policy, 6 February. 8. Śliwerski B. Diagoza kompromitujących błędów metodologiczych w kocepcjach (wioskach) badań pedagogiczych. Prz Badań Eduk 3, 6(): -34. 9. Protasiewicz J (red). Procedury recezowaia i doboru recezetów. Tom I. MNiSW, OPI, Warszawa.. World report o kowledge for better health. WHO, Geeva 4: xv.. UK Cliical Research Collaboratio. UK health research aalysis. May 6:.. Cooksey D. A review of UK health research fudig. December 6.
Ciaciara D, Szmigiel A. Fiasowaie badań w dziedziie zdrowia publiczego w kokursach NCN 3. Cole A. Cooksey report recommeds cetral coordiatig body for research. BMJ 6, 333(8): 39. 4. Black N. The Cooksey review of UK health research fudig. BMJ 6, 333(8): 3.. UK Cliical Research Collaboratio Health Research Classificatio System. List of research activity codes. http:// www.hrcsolie.et/rac/overview 6. UK Cliical Research Collaboratio. UK health research aalysis 9/. UKCRC : 3.. Nauka i techika 3. GUS, Warszawa 4: 3-6. 8. Pla a rok w części 8 Nauka wg Ustawy budżetowej z dia styczia r. (Dz.U. z r., poz. 3). Miisterstwo Nauki i Szkolictwa Wyższego. http://www.bip.auka. gov.pl/play-budzetowe/; http://www.bip.auka.gov.pl/ rygial/_/64dd393aadbdd34fa68b8. pdf 9. Lewtak K, Piotrowicz M, Gajewska M i wsp. Ilu badaczy w dziedziie Zdrowia publiczego jest w Polsce? Gdzie pracują? [w:] Nie ma zdrowia bez badań w dziedziie zdrowia publiczego. Ciaciara D (red). NIZP-PZH, Warszawa 4: -9.