O elektryczności neuronalnej i kanałach jonowych nieco więcej
|
|
- Adrian Cieślik
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 O elektryczności neuronalnej i kanałach jonowych nieco więcej
2 4.13 Molecular structure of the Na + /K + pump. (Part 1)
3 4.11 Ionic movements due to the Na + /K + pump. (Part 1) Np. przez dinitrofenol blokujący syntezę ATP Doświadczenia lat 50-tych z izotopem Na i blokowaniem ATP-azy ouabainą (g-strofantyna) Strophanthus gratus i Acokanthera ouabaio
4 4.12 Electrogenic transport of ions by the Na + /K + pump can influence membrane potential. Po silnym pobudzeniu neuronu/aksonu następuje stymulacja ATP-azy która w efekcie prowadzi do hyperpolaryzacji błony. Ouabaina zapobiega hyperpolaryzacji w takim eksperymencie.
5 Potencjał spoczynkowy różni się od potencjału równowagi dla potasu (jak również od pozostałych jonów!) E K = -102mV E Cl = -76mV E Na = 56mV E Ca = 125mV Różne populacje komórek w CSN mają różne wartości potencjału spoczynkowego. Mogą wartości zależeć od pory dnia, np. neurony wzgórza są hyperspolaryzowane w nocy zmniejszając w ten sposób impulsację dokorową.
6 Prąd jonowy Ruch określonych jonów poprzez błonę komórkową jest zależny od: różnicy potencjału spoczynkowego E m i potencjału równowagi dla określonego jonu np. dla potasu E k Przewodnictwa błony dla określonego jonu (odwrotność oporu elektrycznego zgodnie z prawem Ohma tj. i = V/R). Jeśli E m = E k prądu nie ma. Dla potasu: I k = g k (E m E k ) gdzie I k oznacza prąd jonowy potasu; g k oznacza przewodnictwo dla potasu (g = 1 Siemen gdy 1 volt powoduje przepływ 1 ampera)
7 Box A Voltage Clamp Method Kenneth Steward Cole Techniki tej opracowanej przez Kennetha S. Cole a używali w latach 50- tych Hodgkin i Huxley (nobel 1963)
8 3.5 Pharmacological separation of Na + and K + currents into components. Chlorek czteroetyloamoniowy doświadczenia z lat 60-tych
9 Wyniki badań Hodgkina i Huxley a nad przewodnictwem jonowym w zależności od napięcia błonowego w eksp. Voltage-clamp
10 Potencjał spoczynkowy a stężenie jonów potasu Uwaga: stężenie wewnątrzkomórkowe potasu u kałamarnicy ok. 400 mm Hodkin i Katz w 1949 r eksperymenty (na aksonie kałamarnicy) ze zmianą stężenia pozakomórkowego K Potencjał równowagi zachowuje się prawie zgodnie z równaniem Nernsta
11 Dowód, że potencjał spoczynkowy określa głównie gradient stężenia potasu Czarna linia predykcja potencjału zgodnie z równaniem Nernsta Czerwona linia rzeczywiste dane pomiarowe potencjału Wykresy najbardziej się różnią dla niższych stężeń potasu (wpływ innych jonów)
12 Błona komórkowa jest znacznie bardziej przepuszczalna dla K niż dla innych jonów Wniosek: potas najbardziej wpływa na zachowanie potencjału błonowego
13 Rola sodu w gerneracji potencjału czynnościowego Wniosek Hodgkina i Katza : w czasie Pcz następuje gwałtowny wzrost przepuszczalności dla sodu
14 O wartości maks. potencjału czynnościowego decyduje stężenie pozakomórkowe sodu (limituje potencjał równowagi dla sodu) O wartości potencjału spoczynkowego decyduje stężenie potasu (wniosek: w potencjale spoczynkowym dominuje przewodnictwo potasowe)
15 Box B Action Potential Form and Nomenclature Pcz w różnych neuronach ma różny kształt ( waveform ) ale wnioski z eksperymentów na kałamarnicy zasadniczo obowiązują wszędzie A- squid, B akson motoneuronu żaby, C ciało motoneuronu żaby, D- neuron oliwki guinea pig, E- kom.purkinjego guinea pig Różne kształty Pcz są związane z dodatkowymi prądami (kanałami) jonowymi (Ca-, Kir)
16 Kanały jonowe
17 Techniki patch-clamp otworzyły drogę do poznania bardzo wielu kanałów jonowych o różnych własnościach Typy kanałów jonowych: 1) napięciowo-zależne 8) kanały przeciekowe (leakage channels) 2) aktywowane ligandem 3) aktywowane fizyczną zmianą kształtu (rozciąganiem) 4) zależne od temperatury (z rodziny TRP) 5) zależne od kwasowości (ph acid sensing ion channels (ASICs) 6) kanały zależne od cyklicznych nukleotydów (cgmp,camp) 7) aktywowane światłem (channelrhodopsin 1-2 algi)
18 Technika patch-clamp (Erwin Neher, Bert Sakmann 1976 Max Planck Inst. GoettingenNobel 1991) umożliwiła badanie przepływów jonowych (prądów) dla indywidualnych kanałów. Ostatecznie udowodniła istnienie kanałów jonowoselektywnych a jednocześnie potwierdziła wcześniejsze postulaty odnośnie istnienia takich kanałów proponowane przez Hodgkina i Huxley a Box A The Patch Clamp Method (Part 1)
19 Box A The Patch Clamp Method (Part 2)
20 4.4 Types of voltage-gated ion channels.
21 Techniki patch-clamp: droga do poznania bardzo wielu kanałów jonowych o różnych własnościach W badaniach wykorzystuje się techniki genetyki molekularnej szczególnie na modelu oocytów żaby z rodzaju Xenopus Obecnie znamy ponad 100 genów (najwięcej dla K) dla kanałów jonowych Ponadto splicing oraz edycja RNA a także zmiany posttranslacyjne (fosforylacja) gwałtownie zwiększają różnorodność.
22 Równanie prądu jonowego obowiązuje dla pojedynczego kanału (np. potasowego) i s = g s (E m E k ) Przeciętny kanał jonowy posiada przewodność średnią ok. 20 ps (pikosiemensów czyli S) Dla gradientu napięcia 50mV i przewodności 20pS, prąd przechodzący przez pojedynczy kanał wynosi A (ampera) = ok. 6 mln jednowartościowych jonów/sek. (1A = ok. 6 x ładunków elektrycznych / sek)
23 4.1 Measurements of ionic currents flowing through single Na + channels. Prądy dośrodkowe Makroskopowy prąd sodowy jest sumą mikroskopowych prądów pojedynczych (napięciowozależnych) kanałów
24 4.2 Measurements of ionic currents flowing through single K + channels. Makroskopowe prądy potasowe dozewnątrz (outward) również są zsumowanymi prądami kanałów potasowych Zarówno kanał potasowy jak i sodowy muszą posiadać voltage sensor strukturę wyczuwającą napięcie
25 4.8 Structure of a simple bacterial K + channel determined by crystallography. (Part 1) Tetramer zbudowany z 4 podjednostek
26 4.8 Structure of a simple bacterial K + channel determined by crystallography. (Part 2) Ujemne ładunki helisy odwadniają jony K Przechodzą tylko nieuwodnione jony K+
27 UWAGA! Wykryto również napięciowozależne kanały Na które nie są inaktywowane depolaryzacją i prowadzące do długotrwających Pcz (blokowane przez lidokainę, benzokainę) Eksperymenty z patch-clamp wykazały podobieństwa i różnice pomiędzy różnymi kanałami jonowymi Podobieństwa kanałów K i Na: jonoselektywność, zależność prawdopodobieństwa otwarcia od napięcia, zamykanie kanałów Na i K przez hyperpolaryzację różnice kanałów K i Na: w kinetyce otwarcia (szybkość, czas otwarcia), depolaryzacja w kanale Na prowadzi oprócz otwarcia także do jego inaktywacji ale nie w przypadku kanału potasowego
28 Kanały potasowe są najbardziej zróżnicowane (różnią się np. czasem inaktywacji od milisekund do minut i innymi cechami) Kanały potasowe napięciowozależne Kanały potasowe wapniowo-zależne 1. Maxi K ps, blokowane przez charybdotoksynę (ze skorpiona) 2. Kanały o pośrednim przewodnictwie (18-80 ps) aktywowane obrzękiem komórek 3. małe kanały potasowe ps, blokowane przez toksynę pszczół apaminę Dośrodkowe prostowniki (inward rectifiers) M.in. wrażliwe na ATP blokowane przez glibenclamid i tolbutamid Kanały potasowe z podwójną domeną wewnętrznego otworu (2-pore domain=tandem pore domain, tzw. leak channels) (dimery!) M.in. kanały zależne od ph
29 4.6 Topology of principal subunits of voltage-gated, K +, 2-pore (tandem) zbudowany z 2 podj. Pozostałe z 4 podj.
30 Dwie zasadnicze podgrupy kanałów potasowych: 1. prostujące kanały odkomórkowe Rola w hyperpolaryzacji następczej występującej w przebiegu potencjału czynnościowego 2. dokomórkowe kanały prostujące (K-ir) K-ir grają istotną rolę w kontroli i regulacji potencjału spoczynkowego oraz wartości potencjału progowego.
31 Różne własności typów kanałów K +. Eksperymenty na oocytach X.laevis z ekspresją różnych typów kanałów K i pomiarami technika voltage-clamp Kir = Kanały K częściowo napięciowozależne
32 Potasowe dowewnątrz prostujące kanały jonowe (K-ir) Cechy: - osłabione przewodnictwo w warunkach depolaryzacji - podwyższone w warunkach hyperpolaryzacji - zdolność do wytwarzania większego dokomórkowego napływu jonów niż wypływu. - Blokowanie kierunku od (wypływu jonów potasowych) w warunkach depolaryzacji jest skutkiem działania wewnątrzkomórkowego magnezu (Mg2+) oraz polyamin (spermina, putrescyna, spermidyna).
33 dośrodkowe prostujące kanały potasowe pozwalają na dłuższe odpowiedzi depolaryzacyjne np. w sercu (gdzie potencjał czynnościowy trwa msec), grają rolę w tzw fertilization potential w komórkach jajowych (który trwa minuty). Zapobiegają utracie K + w czasie przedłużonej depolaryzacji i mogą pozwalać na re-entry K + T-tubul w mięśniach.
34 Ekspresja Kir w ślimaku Immunohistochemiczna lokalizacja Kir4.1 w ślimaku szczura. (p-ciało anti-kir4.1):. Kir4.1 w zwoju spiralnym ślimaka, w stria vascularis, w komórkach Deiters a i komórkach kolumnowych (pillar cells) organu Cortiego (mała strzałka).
35 4.6 Topology of principal subunits of voltage-gated Na channels. (Part 1) Kanał Na zbudowany z 1 podj α (gen SCN1A) i 1-2 podj β (regulacyjne) - gen SCN1B Jest 9 typów podj α
36 Przykłady ( channelopathies ) Nie ma wytłumaczenia dlaczego określona mutacja kanału jonowego powoduje dane objawy Różne typy mutacji danym kanale jonowym różnią się także fenotypowo (objawami). Zwykle mutacje missense łagodniejsze od trunkacji. Istotne także miejsce mutacji missense. 1. Zaburzenia napięciowo-zależnych kanałów wapniowych (Ca): 1. Familial hemiplegic migraine (FHM) = (rodzinna migrena z hemiplegią) 2. Episodic ataxia type 2 (EA2) 3. X-linked congenital stationary night blindness (CSNB) 2. Defekt genu kanału sodowego (Na): SCN1A (dla α-podj) 1. Generalized epilepsy with febrile seizures plus (GEFS+) 2. Zesp. Dravet = severe myoclonic epilepsy of infancy (SMEI) w 95% mutacje SCN1A to nowe mutacje! Początek w 1-r.ż, spowolnienie rozwoju 3. Defekt genu kanału sodowego (Na): SCN1B (dla β-podj) 1. Generalized epilepsy with febrile seizures plus (GEFS+) 4. Defekt kanałów potasowych (K) 1. Benign familial neonatal convulsions (BFNC) objawy drgawek zanikają po okresie noworodkowym
37 Przykłady chorób spowodowanych nieprawidłowością działania kanałów 1. Mukowiscydoza: zmutowany kanał chlorkowy (epithelium chloride channel Cystic Fibrosis Transmembrane Conductance Regulator CFTR) 2. Zesp. Bartter a : Alkaloza, hipokaliemia, hyperaldosteronizm, hyperreninemia, bez nadciśnienia (brak odpowiedzi na aldosteron), zab. wzrastania, słabość mięśniowa, zaparcia, wielomocz.: mutacja napięciowozależnego kanału chlorkowego. 3. Myotonia congenita: Inna mutacja tego samego kanału (napięciowozależnego kanału chlorkowego). 4. Cholera: biegunka działanie toksyny bakteryjnej pobudzającej camp w nabłonku jelita co pobudza kanał CFTR i wywołuje sekrecję chloru do światła jelita. (w mukowiscydozie toksyna nie działa!). 5. Rodzinna hypoglikemia z hyperinsulinizmem; mutacja ATPzależnego kanału potasowego w komórkach beta trzustki powoduje, że kanał stymuluje wydzielanie insuliny 6. Zesp. Liddle a: wrodzone nadciśnienie: nadaktywność kanału sodowego w nabłonkach. 7. Zesp. Lamberta-Eatona (miasteniczny): przeciwciała przeciw kanałom Ca
38 Aktywowane ligandem kanały jonowe nie są zazwyczaj tak wysokoselektywne dla określonych jonów jak kanały napięciowo-zależne Oprócz błony cytoplazmatycznej obecne są w błonach organelli wewnątrzkomórkowych Kanały K aktywowane wapniem, kanały aktywowane cyklicznymi nukleotydami oraz ASICs mają wewnątrzkomórkowe domeny detekcji ligandu (Kanały aktywowane cykl. nukleotydami graja rolę m.in. w węchu i recepcji światła)!
39 Technika patch-clamp w badaniu kanałów jonowych aktywowanych ligandem A) Eksperyment typu outside-out pipeta zawiera roztwór o składzie podobnym do cytoplazmy. Na zewnątrz błony z kanałem roztwór jest podobny do zewnątrzkomórkowego. Mierzone jest natężenie prądu. Natomiast woltaż jest stabilizowany na dowolnie wybranej wartości
40 Technika patch-clamp B) Przepływ prądu płynącego przez pojedynczy kanał jonowy po podaniu od zewnątrz acetylocholiny (Ach) w sposób ciągły. Prąd PŁYNIE W POSTACI IMPULSÓW.( wszystko-albo-nic ). Zwiększenie stężenia Ach nie powoduje zmiany natężenia prądu lecz wzrost PRAWDOPODOBIEŃSTWA otwarcia kanału! Czas otwarcia jest różny ale amplituda (natężenie prądu) zawsze ta sama. Efekt postsynaptyczny jest wynikiem sumowania potencjałów z wielu kanałów jonowych.
41 Technika patch-clamp z kanałem receptorowym: podawanie N-T przy zmienianych wartościach potencjału stabilizowanego napięcia
42 Technika patch-clamp kanałem receptorowym: podawanie N-T przy zmienianych wartościach potencjału stabilizowanego napięcia oraz zmienianych stężeń jonów: wnioski: 1) Po związaniu z NT częstotliwość i średni czas otwarcia kanału są niezależne od napięcia 2) Kierunek i amplituda prądu zależy od napięcia. 3) Kierunek prądu dąży do osiągnięcia równowagi zgodnie z równaniem Goldmana-Hodgkina-Katza. 4) Testowany kanał jest tak samo przepuszczalny dla K+ i Na+ (ale różne kanały odpowiedzialne za wytwarzanie EPSP są różnie przepuszczalne dla K+ i dla Na+.) I sc = sc (V m E r ) Single channel reversal (null) potential receptora, w tym przyp.= 0 (Są one różne dla różnych receptorów) Prąd płynie na zewnątrz
43 Bariera krew-mózg i jej zaburzenia
44 Mózg i rdzeń są chronione: mechanicznie (skóra, kości i opony) i biochemicznie (bariera krew-mózg/rdzeń)
45 Bariera krew-mózg/rdzeń oraz błony komórkowe Blokowane substancje hydrofilne Mogą przechodzić substancje lipofilne do ok. 500 Da (eter, alkohol, fenytoina, pentobarbital, kofeina, nikotyna itp.) Istnieją liczne mechanizmy transporterowe Bariera krew-pmr Przepuszczalna (relatywnie) dla hydrofilnych makromolekuł (np. białka) Albuminy (200x mniejsze stężenie w PMR niż w surowicy) są używane jako markery funkcji barierowych Lipofilność także ułatwia przechodzenie wielu np. leków, antybiotyków, cytostatyków Przestrzeń międzykomórkowa w strefie kontaktującej się z PMR (na głębokość maks. paru milimetrów) prawdopodobnie jest składem zbliżona do PMR.
46
47 pericy t stopka ssąca astrocyta (indukcja BBB)
48 Bariera krew-mózg
49 Płyn mózgowo-rdzeniowy: wytwarzanie: sploty n., ependyma, przestrzeń ok.-nacz. 150ml PMR (u dorosłych) z tego: ok. 25 ml w komorach ok. 125 ml w przestrz. podpaj. (30 ml okołordzeniowo) 150ml; 500ml/doba Na + aktywnie transportowany do CSF pociąga Cl - i wodę W porównaniu z osoczem: ciśnienie osmotyczne takie samo Znacznie mniej białek (kilkaset x) K, Ca, glukoza 30-50% mniej Cl, Mg nieco wyższe niż w osoczu,
50 Ziarnistości pajęczynówki contrecoup
51 Tworzenie PMR Anhydraza węglanowa Antyporter Na + / H + (wyrzuca H + z komórki w zamian za Na + ) Kotransport Na + HCO 3 - Wymiennik anionowy Cl - / HCO 3-3Na + / 2K + ATP-aza Kotransport Na + 2Cl - K + Akwaporyna-1 Kanały Cl - Kanały K+ Hamowanie sekrecji PMR przez ukł. sympatyczny (receptor β 2 ) oraz VIP
52 Wodogłowie 150ml CSF; prod. 500ml/24h. Blok odpływu lub nadprodukcja lub zanik mózgu ( hydrocephalus ex vacuo ) Nowotwór lub guz nienowotworowy, zapalenie, włóknienie i zrosty oponowe, zwężenie wodociągu mózgu U dzieci są dodatkowe liczne przyczyny wodogłowia takie jak malformacje,
53 Stężenie różnych substancji w PMR i osoczu w meq/l Substancja osocze PMR R CSF Na + 159,0 147,0 0,98 K + 4,63 2,86 0,615 Mg 2+ 1,61 2,23 1,39 Ca 2+ 4,70 2,28 0,49 Cl - 99,0 113,0 1,14 HCO 3 26,8 23,3 0,87 P i (mg/100ml) 4,70 3,40 0,725 Osmolarność 289,0 289,0 1,0 ph 7,397 7,30 pco 2 (mmhg) 41,1 50,5 aminokwasy 2,62 0,72 0,27
54 Stężenie glukozy w PMR i osoczu Substancja surowica PMR R CSF Glukoza mg/l mg/l 2/3 (>50% (3,05-6,38 (2,5-4,16 wart w mmol/l) mmol/l ) sur*) * Poziom glukozy w PMR u dorosłych zwykle wynosi ok. 2/3 poziomu glukozy w surowicy zmierzonego 2-4 przed pobraniem PMR (u noworodków jest wyższy). - Ten stosunek maleje wraz ze wzrostem poziomu glukozy w surowicy. - Glukoza zwykle nie przekracza 3000 mg / L (16.7 mmol/l) niezależnie od poziomu w surowicy. - Wzrost glukozy tylko w hyperglikemii! - Spadek glukozy w: zapalenia bakteryjne (zwł. tbc, grzybice) i chemiczne, hypoglikemia, SAH Prawidłowy poziom glukozy nie wyklucza bakteryjnego zapalenia (w 50% przypadkach w zap. bakteryjnym opon jest prawidłowy!)
55 Białka w PMR Ponad 80% białek PMR pochodzi z surowicy (albuminy pochodzą wyłącznie z surowicy) Pozostałe to: Immunoglobuliny - częściowo intratekalnie syntetyzowane przez limfocyty (stanowią 5-12% białek PMR) Inne białka syntetyzowane lokalnie (głównie w splotach nacz.) i dostające się do PMR: syntetaza D prostaglandyn (10mg/L) (sploty i opony) Transtyretyna (17 mg/l + 1 mg/l z surowicy) (prealbumina) τ-transferyna (6 mg/l) Cystatyna C (6 mg/l) białka parenchymy OUN
56 Stężenie białek w PMR i osoczu surowica PMR Białko całkowite g/l <450 mg/l Albuminy % 55,3-65,9 % (<350mg/L) Alpha1 globuliny 1,6-5,8 % 2,8-5,6 % Alpha2 globuliny 5,9-11 % 2,8-4,8 % Beta globuliny 7,9-14 % 9,9-15,5 % Gamma globuliny % 8,2-14,6 % (<40 mg/l) IgA ( < 6 mg/l ) IgM ( < 1 mg/l )
57 Rozpoznanie Przykłady przyczyn wzrostu białek w PMR Białko śr (w mg/l) Wysokie i b.wysokie ( mg/l) (i ponad 5000 mg/l) Zakres (w mg/l) Meningitis purulenta /157* Meningitis tbc / Guz mózgu / Guz rdzenia / Abscessus cerebri 690 6/ Meningitis aseptica / Polyneuritis / Sclerosis multiplex 420 4/ Inne przyczyny wzrostu białek: mocznica, myxedema, uraz, padaczka, zawał mózgu. * Relacja ilości obserwowanych przypadków
58 Indeks albumin R alb = Alb PMR /Alb surowica - wskaźnik bariery krew-pmr i wymiany PMR p.wewnątrzkomórkowa Synteza intratekalna p.zewnątrzkomórkowa p.wewnątrznaczyniowa Bariera krew-mózg/rdzeń Bariera krew-pmr Płyn mózgowo-rdzeniowy (filtrat + synteza intratekalna)
59 Indeks albumin R alb = Alb PMR /Alb surowica - wskaźnik bariery krew-pmr i wymiany PMR Norma: R alb poniżej 0,007 (noworodek 0,05; 1 mieś 0,015; od 6 mieś do 20 lat max. 0,005; do 40 lat max. 0,0065; do 60 lat max. 0,008) Uszkodzenie niewielkiego stopnia (do 0,01) SM, HIV-encephalitis, Herpes-zoster ganglionitis, polineuropatia alkoholowa, SLA Uszkodzenie umiarkowanego stopnia (do 0,02) Meningitis virusalis, polineuropatia cukrzycowa, zawał mózgu, różne stany z rozległym zanikiem kory Uszkodzenie dużego i bardzo dużego stopnia (ponad 0,02) S. Guillain-Barre, Meningopolineuritis boreliozowe, HSV-encephalitis, Meningitis TBC, meningitis purulenta (nawet ponad 0,1) Ponadto R alb wzrasta w przypadkach bloku przepływu PMR w kanale kr. (brak wymiany PMR) np. w guzach rdzenia, dyskopatiach i innych zmianach nawet do wartości ponad 0,1 Wg. Felgenhauer K. Laboratory diagnosis of neurological diseases. W: Clinical Laboratory Diagnostics Ed. Lothar Thomas TH-Books. Verlagsgesellschaft mbh, Frankfurt/Main Rozdz. 54. str
60 Wzajemne relacje poszczególnych typów lokalnie wytwarzanych immunoglobulin (IgG, IgA, IgM) w różnych schorzeniach* W lokalnej syntezie immunoglobulin nie występuje typowa sekwencja czasowa IgM IgG Silna przewaga IgG SM, HSV-encephalitis, neurosyfilis, HIV-encephalitis Dominacja 2 podklas IgG+IgA : meningitis purulenta, tbc IgG+IgM : early summer meningoencephalitis (kleszczowe) Brak wyraźnej dominacji Neuroborelioza, mumps encephalitis, inf.oportunistyczne *za: Felgenhauer K. Laboratory diagnosis of neurological diseases. W: Clinical Laboratory Diagnostics Ed. Lothar Thomas TH-Books. Verlagsgesellschaft mbh, Frankfurt/Main. 1998
61 CIRCUMVENTRICULAR ORGANS (częściowo) bez bariery K-M Szyszynka wydziela melatoninę i peptydy neuroaktywne. Rola w cyklu dobowym Tylna część przysadki. Uwalnia neurohormony (oxytocna i wzopresyna) AP Area postrema Centrum wymiotów : umożliwia obronę przed toksycznymi substancjami (przez odruch wymiotny) Narząd podsklepieniowy Subfornical organ Gra rolę w regulacji płynów ustrojowych. OVLT Vascular organ of the lamina terminalis Obszar chemoreceptorowy (detekcja różnych peptydów i innych molekuł). ME Wyniosłość pośrodkowa Median eminence Reguluje przednią część przysadki poprzez uwalnianie neurohormonów. SCO - Subcallosal organ ma znaczenie w życiu płodowym. Area postrema
62 Kablowe właściwości neuronów i ich wypustek
63 3.10 Passive current flow in an axon. (Part 1)
64 Elektrotonus, potencjały elektrotoniczne Potencjały podprogowe: rozprzestrzenianie biernie (elektrotoniczne) osłabienie: a) z odległością od miejsca ich powstania b) z upływem czasu. Własności elektrotoniczne neuronów nazywane są też właściwościami kablowymi
65 Kablowe właściwości neuronu Równanie kablowe: opis relacji (zmian) napięcia wzdłuż (modelowej) wypustki neuronu do odległości i czasu jego rozwiązanie: V x = V 0 e x/ V t = V 0 e t/ = tzw. stałą długości (length constant, space constant, characteristic length) = odległość od punktu 0, w której napięcie zmniejszy się do 37% wartości w punkcie 0.
66 Box C Passive Membrane Properties (Part 1) V x = V 0 e x/
67 Electrotoniczny zanik napięcia wzdłuż niezmielinizowanego (schemat górny) i zmielinizowanego (schemat dolny). Stała długości (Length constant - λ) jest większa w aksonie zmielinizowanym i dlatego lokalne prądy operują na dalszym dystansie wzdłuż aksonu.
O elektryczności neuronalnej i kanałach jonowych nieco więcej
O elektryczności neuronalnej i kanałach jonowych nieco więcej 4.13 Molecular structure of the Na + /K + pump. (Part 1) 4.11 Ionic movements due to the Na + /K + pump. (Part 1) Np. przez dinitrofenol blokujący
O elektryczności neuronalnej i kanałach jonowych nieco więcej
O elektryczności neuronalnej i kanałach jonowych nieco więcej 4.13 Molecular structure of the Na + /K + pump. (Part 1) 4.11 Ionic movements due to the Na + /K + pump. (Part 1) Np. przez dinitrofenol blokujący
Potencjał spoczynkowy i czynnościowy
Potencjał spoczynkowy i czynnościowy Marcin Koculak Biologiczne mechanizmy zachowania https://backyardbrains.com/ Powtórka budowy komórki 2 Istota prądu Prąd jest uporządkowanym ruchem cząstek posiadających
Budowa i zróżnicowanie neuronów - elektrofizjologia neuronu
Budowa i zróżnicowanie neuronów - elektrofizjologia neuronu Neuron jest podstawową jednostką przetwarzania informacji w mózgu. Sygnał biegnie w nim w kierunku od dendrytów, poprzez akson, do synaps. Neuron
Transportowane cząsteczki CO O, 2, NO, H O, etanol, mocznik... Zgodnie z gradientem: stężenia elektrochemicznym gradient stężeń
Transportowane cząsteczki Transport przez błony Transport bierny szybkość transportu gradien t stężeń kanał nośnik Transport z udziałem nośnika: dyfuzja prosta dyfuzja prosta CO 2, O 2, NO,, H 2 O, etanol,
Właściwości błony komórkowej
Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Transport przez błony Współczynnik przepuszczalności [cm/s] RóŜnice składu jonowego między wnętrzem komórki ssaka a otoczeniem
Z47 BADANIA WŁAŚCIWOŚCI ELEKTROFIZJOLOGICZNYCH BŁON KOMÓRKOWYCH
Z47 BADANIA WŁAŚCIWOŚCI ELEKTROFIZJOLOGICZNYCH BŁON KOMÓRKOWYCH I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawową wiedzą na temat pomiarów elektrofizjologicznych żywych komórek metodą Patch
Elektrofizjologia neuronu
Spis treści Co to jest neuron? 2008-11-13 Spis treści Co to jest neuron? Wstęp Rola jonów w działaniu neronu Potencjał membranowy Stan równowagi Bramki jonowe Dynamika bramek jonowych Model Hodgkina-Huxley
Transport przez błony
Transport przez błony Transport bierny Nie wymaga nakładu energii Transport aktywny Wymaga nakładu energii Dyfuzja prosta Dyfuzja ułatwiona Przenośniki Kanały jonowe Transport przez pory w błonie jądrowej
BADANIE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO
BADANIE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO 1. Pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) Podstawowym sposobem uzyskania próbki do badania płynu mózgowo rdzeniowego jest punkcja lędźwiowa. Nakłucie lędźwiowe przeprowadza
Właściwości błony komórkowej
Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność szybka dyfuzja: O 2, CO 2, N 2, benzen Dwuwarstwa lipidowa - przepuszczalność Współczynnik przepuszczalności [cm/s] 1 Transport
Droga impulsu nerwowego w organizmie człowieka
Droga impulsu nerwowego w organizmie człowieka Impuls nerwowy Impuls nerwowy jest zjawiskiem elektrycznym zachodzącym na powierzchni komórki nerwowej i pełni podstawową rolę w przekazywaniu informacji
Właściwości błony komórkowej
Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Transport przez błony Cząsteczki < 150Da Błony - selektywnie przepuszczalne RóŜnice składu jonowego między wnętrzem komórki ssaka
Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A. Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne
Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne napięcie elektryczne, zwane napięciem na błonie. Różnica potencjałów to ok.
Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A. Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne
Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne napięcie elektryczne, zwane napięciem na błonie. Różnica potencjałów to ok.
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 15, Neuron Hodgkina-Huxleya
Wstęp do sieci neuronowych, wykład 15, Neuron Hodgkina-Huxleya Maja Czoków, Jarosław Piersa, Andrzej Rutkowski Wydział Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika 2019-01-21 Projekt pn. Wzmocnienie
Biologiczne mechanizmy zachowania
Biologiczne mechanizmy zachowania Przekaźnictwo chemiczne w mózgu mgr Monika Mazurek IPs UJ Odkrycie synaps Ramon y Cajal (koniec XIX wieku) neurony nie łączą się między sobą, między nimi jest drobna szczelina.
c stężenie molowe, V średnia prędkość molekuł
Elektrodyfuzja, prąd jonowy i biopotencjały elektryczne.. Zjawiska elektryczne towarzyszące dyfuzji jonów oraz różnice ich stężeń powodują, że potencjały elektryczne roztworów po obu stronach błony są
Praktyczne aspekty modelowania układu nerwowego
Praktyczne aspekty modelowania układu nerwowego Ćwiczenia 2 Model Hodgkina-Huxleya dr Daniel Wójcik na podstawie The Book of GENESIS Wprowadzenie do interfejsu graficznego GENESIS Przećwiczymy obsługę
Właściwości błony komórkowej
Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Glikokaliks glikokaliks cytoplazma jądro błona komórkowa Mikrografia elektronowa powierzchni limfocytu ludzkiego (wybarwienie
Tkanka nerwowa. Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie
Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość przewodnictwo
Kanały jonowe i pompy błonowe
Kanały jonowe i pompy błonowe Jak badad przepływ jonów? Patch-clamp -zassanie powoduje ścisłe połączenie błony komórkowej z kapilarą (opornośd miedzy wnętrzem pipety a otaczającym roztworem = 10^9 omów)
Fizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Czynności komórek nerwowych. Adriana Schetz IF US
Czynności komórek nerwowych Adriana Schetz IF US Plan wykładu 1. Komunikacja mędzykomórkowa 2. Neurony i komórki glejowe jedność architektoniczna 3. Czynności komórek nerwowych Komunikacja międzykomórkowa
Krwiobieg duży. Krwiobieg mały
Mięsień sercowy Budowa serca Krązenie krwi Krwiobieg duży Krew (bogata w tlen) wypływa z lewej komory serca przez zastawkę aortalną do głównej tętnicy ciała, aorty, rozgałęzia się na mniejsze tętnice,
Wprowadzenie do pulsujących sieci neuronowych
Zakład Algebry i Kombinatoryki Wydział Matematyki i Nauk Informacyjnych 31 maja 2017 Wstęp Plan prezentacji Biologiczna inspiracja modeli neuronów. Modelowe neuronów naturalnych. Neurony trzeciej generacji
biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski
biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
ROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI
ROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI Michał M. Dyzma PLAN REFERATU Historia badań nad wapniem Domeny białek wiążące wapń Homeostaza wapniowa w komórce Komórkowe rezerwuary wapnia Białka buforujące Pompy wapniowe
Tkanka nerwowa. neurony (pobudliwe) odbieranie i przekazywanie sygnałów komórki glejowe (wspomagające)
Tkanka nerwowa neurony (pobudliwe) odbieranie i przekazywanie sygnałów komórki glejowe (wspomagające) Sygnalizacja w komórkach nerwowych 100 tys. wejść informacyjnych przyjmowanie sygnału przewodzenie
Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8
Sen i czuwanie rozdział 9 Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8 SEN I CZUWANIE SEN I RYTMY OKOŁODOBOWE FAZY SNU CHARAKTERYSTYKA INDUKOWANIE SNU MECHANIZM I STRUKTURY MÓZGOWE RYTMY OKOŁODOBOWE
Autonomiczny układ nerwowy - AUN
Autonomiczny układ nerwowy - AUN AUN - różnice anatomiczne część współczulna część przywspółczulna włókna nerwowe tworzą odrębne nerwy (nerw trzewny większy) wchodzą w skład nerwów czaszkowych lub rdzeniowych
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej
Kompartmenty wodne ustroju
Kompartmenty wodne ustroju Tomasz Irzyniec Oddział Nefrologii, Szpital MSWiA Katowice Zawartość wody w ustroju jest funkcją wieku, masy ciała i zawartości tłuszczu u dzieci zawartość wody wynosi około
Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Krytyka pojęcia ph ph = log [H + ] ph [H+] 1 100 mmol/l D = 90 mmol/l 2 10 mmol/l D = 9 mmol/l 3 1 mmol/l 2 Krytyka pojęcia
Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI Różnorodność środowisk Stałość warunków w organizmie Podstawy procesów fizjologicznych Procesy zachodzące
SPIS TREŚCI CZĘŚĆ LITERATUROWA OBJAŚNIENIE STOSOWANYCH W PRACY SKRÓTÓW... 6 OBJAŚNIENIE STOSOWANYCH W PRACY OZNACZEŃ... 8.
SPIS TREŚCI OBJAŚNIENIE STOSOWANYCH W PRACY SKRÓTÓW... 6 OBJAŚNIENIE STOSOWANYCH W PRACY OZNACZEŃ... 8 Rozdział 1 CEL PRACY 1.1. Przedmiot prowadzonych badań... l1 1.2. Cel pracy... 15 CZĘŚĆ LITERATUROWA
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany
Dr inż. Marta Kamińska
Nowe techniki i technologie dla medycyny Dr inż. Marta Kamińska Układ nerwowy Układ nerwowy zapewnia łączność organizmu ze światem zewnętrznym, zezpala układy w jedną całość, zprawując jednocześnie nad
Model błony neuronowej
Model błony neuronowej 1 Modelowanie pewnych aspektów czynności mózgu Neuron McCullocha i Pits a. Pierwsze próby matematycznego opisu czynności neuronów i próby zrozumienia w oparciu o te modele czynności
Modelowanie pewnych aspektów czynności mózgu
Tutorial: Modelowanie czynności neuronów i pewnych aspektów czynności mózgu 1 Modelowanie pewnych aspektów czynności mózgu Neuron McCullocha i Pits a. Pierwsze próby matematycznego opisu czynności neuronów
biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY
biologia w gimnazjum 2 OBWODOWY UKŁAD NERWOWY BUDOWA KOMÓRKI NERWOWEJ KIERUNEK PRZEWODZENIA IMPULSU NEROWEGO DENDRYT ZAKOŃCZENIA AKSONU CIAŁO KOMÓRKI JĄDRO KOMÓRKOWE AKSON OSŁONKA MIELINOWA Komórka nerwowa
Rola OUN w regulacji odporności Wykład 3. Krystyna Skwarło-Sońta
Rola OUN w regulacji odporności Wykład 3 Krystyna Skwarło-Sońta 23.10.2014 SICKNESS BEHAVIOR czyli BYCIE CHORYM SICKENSS BEHAVIOR jako MECHANIZM ADAPATCYJNY Kontakt z patogenem aktywuje makrofagi i inne
Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski
Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
Układ wewnątrzwydzielniczy
Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne
Transport przez błonę komórkową cd. Modelowanie
Transport przez błonę komórkową cd. Modelowanie Kanały jonowe posiadają zdolność do kontrolowanego przepuszczania jonów. występowanie w nich tzw. pora wodna hydrofilowa przestrzeń wewnątrz białka, przez
n liczba moli elektronów E siła elektromotoryczna ogniwa F = en A stała Faradaya C/mol
Zmiana entalpii swobodnej G podczas reakcji w której zachodzi przepływ elektronów jest pracą nieobjętościową i może być wyrażona jako iloczyn napięcie i ładunku. na przykład procesy oksydo-redukcyjne zachodzące
Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej PUM
Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej PUM Teorie kwasów i zasad Teoria dysocjacji elektrolitycznej Arheniusa: podczas rozpuszczania w wodzie wodzie kwas: dysocjuje z odszczepieniem kationu
Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa
Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa H + HCO 3 - HCO 3 - Konieczne Na + lub K + Nerki Zakwaszenie moczu ph = pk + log [HCO 3- ] 0,03 x pco 2 Alkalizacja moczu ph = -log[h + ] CO
MECHANIZMY RUCHÓW KOMÓRKOWYCH - DZIAŁANIE ANESTETYKÓW NA KOMÓRKI
MECHANIZMY RUCHÓW KOMÓRKOWYCH - DZIAŁANIE ANESTETYKÓW NA KOMÓRKI Zakres materiału, który naleŝy przygotować do ćwiczeń: 1) Budowa błony komórkowej 2) Mechanizm działania anestetyków 3) Aktywność ruchowa
Laboratorium Fizjologii
Laboratorium Fizjologii Wstęp do neurofizjologii - potencjał czynnościowy i połączenia synaptyczne 1 Wstęp Potencjał równowagi Jeśli po dwu stronach przegrody przepuszczalnej dla jonów wytworzyć różnicę
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 1 :
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 1 : 8.10.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ II gr 08:00 10:0 III gr 10:15 11:45 IV gr 12:00 13:30
Wykład I. Komórka. 1. Bioczasteczki : węglowodany, białka, tłuszcze nukleotydy
Wykład I. Komórka 1. Bioczasteczki : węglowodany, białka, tłuszcze nukleotydy 2. Funkcje białek błonowych: 1. Transport: a. bierny b. czynny, z wykorzystaniem energii 2. Aktywność enzymatyczna 3. Receptory
biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski
biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II MÓZGOWE MECHANIZMY FUNKCJI PSYCHICZNYCH 1.1. ZMYSŁY CHEMICZNE (R.7.3) 1.2. REGULACJA WEWNĘTRZNA (R.10) Zakład Psychofizjologii UJ ZMYSŁY CHEMICZNE Chemorecepcja: smak,
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 8 :
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 8 : 19.11.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 II gr 10:15 11:45 III gr 12:00 13:30
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie
października 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II
10 października 2013: Elementarz biologii molekularnej www.bioalgorithms.info Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II Komórka: strukturalna i funkcjonalne jednostka organizmu żywego Jądro komórkowe: chroniona
ZAJĘCIA 1. uczenie się i pamięć mechanizmy komórkowe. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii
ZAJĘCIA 1 uczenie się i pamięć mechanizmy komórkowe dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii problem engramu dwa aspekty poziom systemowy które części mózgu odpowiadają za pamięć gdzie tworzy się engram?
V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY
V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY Zadanie 1. Na rysunku przedstawiającym budowę neuronu zaznacz elementy wymienione poniżej, wpisując odpowiednie symbole literowe. Następnie wskaż za pomocą strzałek kierunek
INHIBICJA KANAŁÓW JONOWYCH POSZUKIWANIE NOWYCH LEKÓW.
INHIBICJA KANAŁÓW JONOWYCH POSZUKIWANIE NOWYCH LEKÓW. Dariusz Matosiuk Katedra i Zakład Syntezy i Technologii Chemicznej Środków Leczniczych, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Analityki Medycznej Uniwersytet
BUDOWA USTROJU Zaburzenia regulacji wodno-elektrolitowej (C) III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM
BUDOWA USTROJU Zaburzenia regulacji wodno-elektrolitowej 2016 (C) III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM Skład ustroju 100% 90% % wagi ciała 80% Tłuszcz 25% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% BMC 75% Tłuszcz
Geny, a funkcjonowanie organizmu
Geny, a funkcjonowanie organizmu Wprowadzenie do genów letalnych Geny kodują Białka Kwasy rybonukleinowe 1 Geny Występują zwykle w 2 kopiach Kopia pochodząca od matki Kopia pochodząca od ojca Ekspresji
Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK
Układ dokrewny. Hormony zwierzęce związki chemiczne wydzielane przez gruczoły i tkanki układu dokrewnego; mają funkcję regulacyjną.
Układ dokrewny (hormonalny, wewnątrzwydzielniczy, endokrynny) układ narządów u zwierząt składający się z gruczołów dokrewnych i pojedynczych komórek tkanek; pełni funkcję regulacyjną. Hormony zwierzęce
Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić?
Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co zawdzięczamy nerkom? Działanie nerki można sprowadzić do działania jej podstawowego elementu funkcjonalnego, czyli nefronu. Pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego
Dr inż. Marta Kamińska
Wykład 4 Nowe techniki i technologie dla medycyny Dr inż. Marta Kamińska Wykład 4 Tkanka to grupa lub warstwa komórek wyspecjalizowanych w podobny sposób i pełniących wspólnie pewną specyficzną funkcję.
Diagnostyka i protetyka słuchu i wzroku. Układ nerwowy człowieka. Przygotowała: prof. Bożena Kostek
Diagnostyka i protetyka słuchu i wzroku Układ nerwowy człowieka Przygotowała: prof. Bożena Kostek receptory ośrodkowy układ nerwowy efektory układ autonomiczny ... ośrodkowy układ nerwowy receptory...
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. III): Aktywacja i funkcje efektorowe limfocytów B Nadzieja Drela ndrela@biol.uw.edu.pl Konspekt wykładu Rozpoznanie antygenu
Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej
17 Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej Tabela 17.1. Ocena stopnia zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej ph krwi tętniczej Równowaga kwasowo-zasadowa Stężenie jonu wodorowego (nmol/l) < 7,2 Ciężka kwasica
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie
Właściwości błony komórkowej
płynność asymetria Właściwości błony komórkowej selektywna przepuszczalność Płynność i stan fazowy - ruchy rotacyjne: obrotowe wokół długiej osi cząsteczki - ruchy fleksyjne zginanie łańcucha alifatycznego
Neurologia dla studentów wydziału pielęgniarstwa. Bożena Adamkiewicz Andrzej Głąbiński Andrzej Klimek
Neurologia dla studentów wydziału pielęgniarstwa Bożena Adamkiewicz Andrzej Głąbiński Andrzej Klimek Spis treści Wstęp... 7 Część I. Wiadomości ogólne... 9 1. Podstawy struktury i funkcji układu nerwowego...
Hipokaliemia. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska. Hipokaliemia (1)
Hipokaliemia Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska Hipokaliemia (1) Hipokaliemia stężenie potasu w surowicy krwi
JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje. Najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Objawy towarzyszące chorobom wątroby
SPIS TREŚCI JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje Wątroba jest największym narządem wewnętrznym naszego organizmu. Wątroba jest kluczowym organem regulującym nasz metabolizm (każda substancja
LABORATORIUM BIOMECHANIKI
LABORATORIUM BIOMECHANIKI ĆWICZENIE NR 1 BADANIE PARAMETRÓW SYGNAŁU ELEKTROMIOGRAFICZNEGO ORAZ WYZNACZANIE CZASU REFRAKCJI UKŁADU NERWOWO - MIĘŚNIOWEGO 1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie
Multimedial Unit of Dept. of Anatomy JU
Multimedial Unit of Dept. of Anatomy JU Ośrodkowy układ nerwowy zaczyna się rozwijać na początku 3. tygodnia w postaci płytki nerwowej, położonej w pośrodkowo-grzbietowej okolicy, ku przodowi od węzła
Uwarunkowania genetyczne. w cukrzycy
Uwarunkowania genetyczne Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu w cukrzycy Lek. Sylwia Wenclewska Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klincznej Kliknij, aby edytować format tekstu
grupa a Klasa 7. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0 1)
grupa a Regulacja nerwowo-hormonalna 37 pkt max... Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 20 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź.... Za rozwiązanie
TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK
TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK Temat: Układ nerwowy i hormonalny Zadanie 1. Zaznacz poprawną odpowiedź. Co to są hormony? a) związki chemiczne wytwarzane w gruczołach łojowych, które regulują pracę
Wiadomości naukowe o chorobie Huntingtona. Prostym językiem. Napisane przez naukowców. Dla globalnej społeczności HD.
Wiadomości naukowe o chorobie Huntingtona. Prostym językiem. Napisane przez naukowców. Dla globalnej społeczności HD. Słownik agregaty grudki białka tworzące się wewnątrz komórek, występują w chorobie
Laboratorium 5. Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna
Laboratorium 5 Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna Prowadzący: dr inż. Karolina Labus 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA Szybkość reakcji enzymatycznej zależy przede wszystkim od stężenia substratu
Procesy stochastyczne w kardiologii od elektrofizjologii do zmienności rytmu serca cz. 1. Monika Petelczyc Wydział Fizyki Politechnika Warszawska
Procesy stochastyczne w kardiologii od elektrofizjologii do zmienności rytmu serca cz. 1 Monika Petelczyc Wydział Fizyki Politechnika Warszawska Od poziomu makro do komórki http://www.myofilament.org/photosandmovies/movies.htm
Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK PŁYN ZEWNĄTRZKOMÓRKOWY,
Profil metaboliczny róŝnych organów ciała
Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.
Co to są wzorce rytmów?
Sieci neuropodobne XII, Centralne generatory wzorców 1 Co to są wzorce rytmów? Centralne generatory rytmów są układami neuronowymi powodujących cykliczną aktywację odpowiednich mięśni, mogą działać w pewnym
Od niego zależy prawidłowy przebieg większości procesów życiowych.
Prawo zachowania stałości stężenia jonu wodorowego jest jednym z najważniejszych praw dotyczących żywego organizmu. Od niego zależy prawidłowy przebieg większości procesów życiowych. Równanie Hendersona-Hasselbacha
Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK PŁYN ZEWNĄTRZKOMÓRKOWY,
Mechanizm działania buforów *
Mechanizm działania buforów * UNIWERSYTET PRZYRODNICZY Z doświadczenia nabytego w laboratorium wiemy, że dodanie kropli stężonego kwasu do 10 ml wody powoduje gwałtowny spadek ph o kilka jednostek. Tymczasem
Nitraty -nitrogliceryna
Nitraty -nitrogliceryna Poniżej wpis dotyczący nitrogliceryny. - jest trójazotanem glicerolu. Nitrogliceryna podawana w dożylnym wlewie: - zaczyna działać po 1-2 minutach od rozpoczęcia jej podawania,
DIAGNOSTYKA LABORAOTRYJNA ZABURZEŃ GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ
DIAGNOSTYKA LABORAOTRYJNA ZABURZEŃ GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ Katedra Analityki Medycznej Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie http://www.uwm.edu.pl/wnm/analitykamedyczna/
DZIAŁ I. Zalecane źródła informacji Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Red. Stanisław J. Konturek, Elservier Urban&Partner 2007
DZIAŁ I. PODSTAWY REGULACJI I KONTROLI CZYNNOŚCI ORGANIZMU. TKANKI POBUDLIWE. Ćw. 1. Fizjologia jako nauka o homeostazie. (1-2 X 2012) 1. Wprowadzenie do przedmiotu. 2. Fizjologia i jej znaczenie w naukach
Dywergencja/konwergencja połączeń między neuronami
OD NEURONU DO SIECI: MODELOWANIE UKŁADU NERWOWEGO Własności sieci, plastyczność synaps Stefan KASICKI SWPS, SPIK wiosna 2007 s.kasicki@nencki.gov.pl Dywergencja/konwergencja połączeń między neuronami 1
Wykład 3. metody badania mózgu I. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii
Wykład 3 metody badania mózgu I dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii ośrodkowy układ nerwowy (OUN) mózgowie rdzeń kręgowy obwodowy układ nerwowy somatyczny układ nerwowy: przewodzi informacje z i do
Drgania wymuszone - wahadło Pohla
Zagadnienia powiązane Częstość kołowa, częstotliwość charakterystyczna, częstotliwość rezonansowa, wahadło skrętne, drgania skrętne, moment siły, moment powrotny, drgania tłumione/nietłumione, drgania
Fizjologiczne podstawy badań elektrofizjologicznych obwodowego układu nerwowego
neuroelektrofizjologia Fizjologiczne podstawy badań elektrofizjologicznych obwodowego układu nerwowego Rafał Rola I Klinika Neurologiczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa Adres do korespondencji:
Natężenie prądu elektrycznego
Natężenie prądu elektrycznego Wymuszenie w przewodniku różnicy potencjałów powoduje przepływ ładunków elektrycznych. Powszechnie przyjmuje się, że przepływający prąd ma taki sam kierunek jak przepływ ładunków
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU HALO, NEURON. ZGŁOŚ SIĘ.
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU HALO, NEURON. ZGŁOŚ SIĘ. SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. II. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. III. Karty pracy.
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 6 :
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 6 : 12.11.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 (s. Cybulskiego; 08.10. 19.11.) II gr
Opracowanie modelu matryc mikroelektrodowych oraz układu scalonego do elektrycznej stymulacji żywych sieci neuronowych
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej Zakład Elektroniki Jądrowej Rozprawa doktorska Opracowanie modelu matryc mikroelektrodowych oraz układu
- oznaczenia naukowo-badawcze. - jedna z podstawowych technik. - oznaczenia laboratoryjnodiagnostyczne. Elektroforeza. badawczych.
Elektroforeza - jedna z podstawowych technik badawczych - oznaczenia naukowo-badawcze - oznaczenia laboratoryjnodiagnostyczne Annals of the New York Academy of Sciences 928:54-64 (2001) 2001 New York