biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

Transkrypt

1 biologia w gimnazjum 2 OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

2 BUDOWA KOMÓRKI NERWOWEJ KIERUNEK PRZEWODZENIA IMPULSU NEROWEGO DENDRYT ZAKOŃCZENIA AKSONU CIAŁO KOMÓRKI JĄDRO KOMÓRKOWE AKSON OSŁONKA MIELINOWA

3 Komórka nerwowa - neuron Ciało komórki stanowi cytoplazma otaczająca jądro komórkowe wraz z innymi strukturami. Dendryt to krótka cytoplazmatyczna wypustka łącząca poszczególne komórki nerwowe. Akson to długa wypustka cytoplazmatyczna przewodząca sygnały nerwowe. Nerw tworzą włókna nerwowe powstałe w wyniku połączenia aksonów. Przewodzą one informacje w postaci impulsów elektrycznych.

4 Przekazywanie bodźców Synapsa to miejsce, w którym akson jednego neuronu styka się z dendrytem drugiego neuronu lub z inną komórką. Pobudzenie docierające do końcowej części aksonu uwalnia z niego cząsteczki przekaźnika chemicznego, które wiążą się z błoną następnej komórki i powodują w niej zmiany elektryczne.

5 Szybkość przewodzenia impulsu nerwowego AKSON Z OSŁONKĄ MIELINOWĄ IMPULS NEROWY PRZEWĘŻENIE RANVIERA OSŁONKA MIELINOWA MIEJSCA DEPOLARYZACJI AKSONU CIAŁO KOMÓRKI IMPULS NEROWY AKSON BEZ OSŁONKI MIELINOWEJ

6 Szybkość przewodzenia impulsu nerowego We włóknach bezmielinowych (bez komórek Schwanna)przewodzenie impulsu odbywa się w sposób ciągły. U człowieka szybkość przewodzenia w komórkach bezmielinowych jest wolna: 0,5-2 m/s. We włóknach pokrytych osłonka mielinową impulsy przewodzone są bardzo szybko do 120 m/s. Zachodzi w nich przewodzenie skokowe.

7 Istota szara i biała w układzie nerwowym Stanowi centrum koordynacji czynności życiowych organizmu. Tkanka nerwowa występuje tu w dwóch postaciach: - istota szara - jest to skupienie ciał komórkowych, w mózgowiu znajduje się na powierzchni, tworząc korę mózgową, a w rdzeniu kręgowym w jego wnętrzu. - istota biała - utworzona z wypustek komórek nerwowych, wypełnia wnętrze mózgowia, natomiast w rdzeniu kręgowym znajduje się na zewnątrz.

8 Istota szara i biała w rdzeniu kręgowym istota szara istota biała przekrój poprzeczny rdzenia kręgowego przekrój poprzeczny mózgu

9 Komórki glejowe Komórki glejowe, inaczej glej wchodzą w skład tkanki nerwowej i towarzyszą komórkom nerwowym (neurony). Komórki glejowe pełnią wiele różnorodnych funkcji są to m.in.: funkcja ochronna współtworzenie bariery brew - mózg tworzenie osłonek mielinowych aksonów synteza enzymów wytwarzanie neuroprzekaźników odżywienie komórek nerwowych Komórki glejowe są w stanie regenerować uszkodzone aksony w rdzeniu kręgowym.

10 Autonomiczny układ nerwowy Autonomiczny układ nerwowy steruje pracą narządów wewnętrznych bez udziału świadomości. AUTONOMICZNY UKŁAD NERWOWY WSPÓŁCZULNY PRZYWSPÓŁCZULNY podnosi aktywność organizmu (sytuacje stresowe), dominuje w ciągu dnia rozluźnia organizm (odczucie odprężenia), dominuje w nocy

11 Antagonistyczne (przeciwstawne) działanie układu współczulnego i przywspółczulnego

12 Odruch Odruchem nazywamy automatyczną reakcję na bodziec zewnętrzny lub wewnętrzny, zachodzącą przy udziale układu nerwowego.

13 Łuk odruchowy Łuk odruchowy droga, jaką przebywa impuls nerwowy od receptora bodźca poprzez neuron czuciowy oraz ruchowy do efektora. Łuk odruchowy składa się z: receptora, dośrodkowej drogi doprowadzającej (aferentnej) NERW CZUCIOWY, ośrodka nerwowego, drogi odprowadzającej wyprowadzającej (eferentnej) NERW RUCHOWY, efektora.

14 ŁUK ODRUCHOWY RECEPTOR NERW CZUCIOWY KIERUNEK PRZEWODZENIA IMPULSU NERWOWEGO EFEKTOR NERW RUCHOWY

15 Funkcja łuku odruchowego W łuku odruchowym impuls nerwowy z receptora zawsze wędruje neuronem czuciowym do ośrodkowego układu nerwowego. Łuk nerwowy jest podłożem fizjologicznym reakcji na bodźce. Łuk odruchowy ma bardzo ważne znaczenie dla organizmu, umożliwia bowiem szybką reakcję obronną reakcję autonomiczną, która nie angażuje naszej woli (odruch bezwarunkowy). Ten proces odbywa się na poziomie rdzenia kręgowego bez udziału mózgu.