Hipokaliemia. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska. Hipokaliemia (1)

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Hipokaliemia. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska. Hipokaliemia (1)"

Natalia Jabłońska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Hipokaliemia Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska Hipokaliemia (1) Hipokaliemia stężenie potasu w surowicy krwi <3.5 meq/l. Umiarkowana hipokaliemia -stężenie potasu w surowicy krwi meq/l Ostra hipokaliemia -stężenie potasu w surowicy krwi <2.5 meq/l. Nieznaczne wahania stężenia potasu przestrzeni zewątrzkomórkowejmogą mieć znaczący wpływ na funkcje układu krążenia i nerwowo - mięśniowy

Umiarkowana hipokaliemia -stężenie potasu w surowicy krwi 2.

2 Hipokaliemia (2) Występuje najczęściej w przebiegu utraty potasu z moczem lub poprzez przewód pokarmowy Spadek stężenia potasu w surowicy krwi z 4.0 do 3.0 meq/l odpowiada średnio spadkowi o ok meqpotasu. Kliniczne objawy hipopotasemiiujawniają się przy stężeniu potasu w surowicy krwi <3.0 meq/l. Hipokaliemia (3) Typowe objawy to: osłabienie mięśniowe oraz zmiany w EKG Przedłużający się i pogłębiający stan hipopotasemiimoże prowadzić do rabdomiolizy, zaburzeń funkcji nerek zaburzeń rytmu serca.

Kliniczne objawy hipopotasemiiujawniają się przy stężeniu potasu w surowicy krwi <3.0 meq/l.

3 Szybkość i sposób uzupełniania niedoboru potasu zależy od: Nasilenia hipokaliemii Współistniejących zaburzeń Obecności lub braku objawów hipopotasemii Spodziewanej ilości traconego potasu U wszystkich pacjentów z hipopotasemią wskazane jest wykonanie EKG Zaleca się częste kontrolne oznaczenia stężenia potasu w surowicy krwi w trakcie suplementacji potasem by uniknąć zagrożenia hiperpotasemią

potasu U wszystkich pacjentów z hipopotasemią wskazane jest wykonanie EKG Zaleca się częste

4 Główne przyczyny: Zmniejszona podaż potasu, Zwiększony ruch potasu do wnętrza komórki Zwiększone wydalanie potasu (np.poprzez przewód pokarmowy, z moczem i potem) W wyjątkowych sytuacjach tj. dializa czy plazmafereza

5 Obniżona podaż potasu Rzadko przyczyną jest obniżona podaż z pożywieniem Obniżona podaż współistnieje z anoreksją, w trakcie leczenia lekami moczopędnymi, stosowaniem białkowej diety niskokalorycznej w celu obniżenia masy ciała Zwiększony ruch potasu do wnętrza komórki Wzrost phprzestrzeni zewnątrzkomórkowej: zasadowicametaboliczna i oddechowa sprzyja dostawaniu się potasu do wnętrza komórki (jony wodoru opuszczają komórkę a na ich miejsce wchodzą jony potasu). Przyjmowanie wodorowęglanów sodu w leczeniu kwasicy metabolicznej może również sprzyjać powyższemu mechanizmowi.

phprzestrzeni zewnątrzkomórkowej: zasadowicametaboliczna i oddechowa sprzyja dostawaniu się potasu do wnętrza komórki (jony wodoru opuszczają

6 Zwiększony ruch potasu do wnętrza komórki Wzmożona aktywność beta adrenergiczna Wzmożona dostępność insuliny Hipokaliemiczne porażenie okresowe Wzmożona produkcja komórkowa w stanach anabolicznych Zatrucie chlorochiną Hipotermia Utrata poprzez przewód pokarmowy Hipokaliemia spowodowana utratą w trakcie wymiotów, biegunki czy stosowania środków przeczyszczających

stanach anabolicznych Zatrucie chlorochiną Hipotermia Utrata poprzez przewód pokarmowy

7 Zwiększone wydalanie potasu z moczem Leki moczopędne Nadmiar mineralokortykoidów Nefropatie z utratą soli Kwasica metaboliczna Hipomagnezemia Wielomocz Utrata z potem Ćwiczenia w gorącym klimacie mogą prowadzić do produkcji 10 L moczu na dobęz towarzyszącą utratą potasu jeśli nie jest on suplementowany Znaczne utraty potasu z potem u pacjentów z mukowiscydozą Poparzenia i inne problemy dermatologiczne (np. eczema, łuszczyca z zajęciem dużych powierzchni skóry zwłaszcza z użyciem leczenia steroidami zewnętrznie)

towarzyszącą utratą potasu jeśli nie jest on suplementowany Znaczne utraty potasu z potem u pacjentów z mukowiscydozą Poparzenia

8 Inne przyczyny Hipokaliemiau pacjentów dializowanych. Utrata potasu może sięgać nawet do 30 meq/dobęu pacjentów przewlekle dializowanych otrzewnowo. Ma to znaczenie przy współistnieniu obniżonej podaży potasu i dodatkowej utraty z przewodu pokarmowego. Plasmafereza eliminuje potas w stężeniu równym stężeniu w osoczu. Stan nagły Pilne uzupełnienie potasu ma miejsce w ostrej hipokalemii(stężenie potasu w surowicy krwi <2.5 meq/l) lub u pacjentów z objawami hipopotasemii.

Ma to znaczenie przy współistnieniu obniżonej podaży potasu i dodatkowej utraty z przewodu pokarmowego.

9 Ostre osłabienie mięśniowe lub paraliż Ostre osłabienie mięśni jest powikłaniem hipokaliemii. Jeśli hipokaliemia rozwija się powoli, objawy mogą być nieobecne przy stężeniu potasu w surowicy krwi ponad 2.5 meq/l. Osłabienie najpierw dotyczy kończyn dolnych, i postępuje do tułowia i kończyn górnych i może ulec pogorszeniu i doprowadzić do paraliżu. Czasami może dojść osłabienia mięśni oddechowych prowadząc do niewydolności oddechowej i śmierci. Zaangażowanie mięśni przewodu pokarmowego może doprowadzić do niedrożności, rozdęcia jelita, jadłowstrętu, nudności i wymiotów. skurcze, parestezji, tężyczki, atrofii mięśniowej. Natychmiastowa podaż potasu jest wymagana

Osłabienie najpierw dotyczy kończyn dolnych, i postępuje do tułowia i kończyn górnych i może ulec pogorszeniu i doprowadzić do paraliżu.

10 Zaburzenia rytmu serca Różnorodne zaburzenia rytmu mogą występować w przebiegu hipopotasemii Są to: bradykardie, przedwczesne pobudzenia przedsionkowe i komorowe, napadowy częstoskurcz przedsionkowy, blok przedsionkowo-komorowy, tachykardia komorowa oraz migotanie komór. Typowy obraz: obniżenie odcinkast, niska amplituda załamka T i wzrost amplitudy załamkau (najlepiej widoczna w odprowadzeniachv4 -V6). Hipokaliemia w EKG

przedsionkowo-komorowy, tachykardia komorowa oraz migotanie komór.

11 Pilna podaż potasu Najłatwiej suplementować doustnie, nawet u pacjentów z ostrą hipopotasemią. Wzrost stężenia potasu w surowicy krwi może sięgać meq/l po podaży meqpotasu. Duże dawki, mogą prowadzić do zaburzeń żołądkowych. W trakcie suplementacji należy dokładnie monitorować stężenie potasu w celu uniknięcia hiperkaliemii Chlorek potasu może być podawany dożylnie jako uzupełnienie leczenia doustnego u pacjentów z ostrą hipopotasemiąlub u pacjentów nie przyjmujących pokarmów. Jako, iż nawet niewielkie dawki mogą prowadzić do hiperkaliemii należy zachować dużą ostrożność. Isteniejeteż możliwość przeładowania płynami u podatnych pacjentów.

W trakcie suplementacji należy dokładnie monitorować stężenie potasu w celu uniknięcia hiperkaliemii Chlorek potasu może być podawany dożylnie jako uzupełnienie

12 Proponowana suplementacja dożylna potasu to dawki: meq/godzinę(max 400 meq/dobę); Wyższe dawki niosą za sobą ryzyko hiperkaliemii. Podaż roztworów potasu w stężeniu ponad 60 meq/l jest często bolesna, stąd też infuzja powinna być do dużego naczynia krwionośnego (żyła), najlepiej do żyły centralnej. Monitorowanie powikłań ostrej hipokaliemii ma istotne znaczenie (zaburzenia w EKG z ciągłym monitorowaniem pracy serca, osłabienie mięśni czy paraliż)

Podaż roztworów potasu w stężeniu ponad 60 meq/l jest często bolesna, stąd też infuzja powinna być do dużego

13 Typowe badania laboratoryjne, które należy wykonać: Test początkowe Panel badań podstawowych (stężenie sodu, potasu, chloru, glukozy, mocznika, kreatyniny w surowicy krwi, RKZ) EKG Wydalanie elektrolitów z moczem (potasi chlor): istotne w różnicowaniu pochodzenia nerkowego i pozanerkowego hipokalemii podczas gdy hipopotasemia nie wystąpiła nagle Badania uzupełniające (w zależności od stanu pacjenta i wyników badań podstawowych) Ocena badania ogólnego moczu z uwzględnieniem ph Ocena stężenia magnezu, wapnia i/ lub fosforu w surowicy krwi (gdy podejrzewamy współistnienie innych zaburzeń elektrolitowych) Wydalanie wapnia z moczem (jeśli podejrzewamy zespół Bartter a) Stężenie digoksynyw surowicy krwi(pacjent leczony preparatami naparstnicy) CT nadnerczy (gdy podejrzewamy nadmierną produkcję mineralokortykoidów, glukokortykoidówczy katecholamin)

stanu pacjenta i wyników badań podstawowych) Ocena badania ogólnego moczu z uwzględnieniem ph Ocena stężenia magnezu, wapnia i/ lub fosforu w surowicy krwi (gdy podejrzewamy współistnienie innych

14 Układ RAA (u pacjentów z nieokreśloną hipokalemią, szczególnie gdy nie poddaje się leczeniu lub wymaga przewlekłej podaży potasulub przy podejrzeniu choroby przebiegającej z nerkową utratą potasu) Testhamowania wydzielania aldosteronuprzy podejrzeniugruczolaka nadnerczy wydzielającego aldosteron Stężenie wolnego kortyzolu w moczu,test hamowania niskimi dawkami dexametazonu, wieczorny poziom kortyzolu w ślinie i test z Synacthenem(przy podejrzeniu zespołu Cushinga) CT jamy brzusznej (podejrzenie VIPoma); Stężenie TSH (przy podejrzeniu hipokaliemicznego porażenia okresowego) Test z ograniczeniem podaży płynów (przy podejrzeniu moczówki prostej lub pierwotnej polydypsji) Test chlorkowy (podejrzenie mukowiscydozy).

niskimi dawkami dexametazonu, wieczorny poziom kortyzolu w ślinie i test z Synacthenem(przy podejrzeniu zespołu Cushinga) CT jamy brzusznej (podejrzenie VIPoma); Stężenie TSH

15 Zespół Bartter opis przypadku Badanie przedmiotowe: Opóźniony rozwój obu dziewczynek (masa ciałą i wzrost poniżej 3 pc)

16 Zespół Bartter opis przypadku Badania laborartoryjne: Na: 134 mmol/l (N: ) K: 2.68 mmol/l (N: ) Cl: 91 mmol/l (N: ) Ca: 2.41 mmol/l (N: Ca ++: 1.17 mmol/l (N: ) P: 4.43 mg/dl Mg: 1.88 mg/dl RKZ: ph7.525; pco mmhg; po mmhg; HCO3a 29.3 mmol/l; HCO3s 30.3 mmol/l; tco mmol/l; BE(vt) 6.4 mmol/l; BE(vv) 6.5 mmol/l; O2 sat % Zespół Bartter opis przypadku Dobowa zbiórka moczu: Kwas moczowy: mg%; 1500 ml; 0.25 g/d; Ca: 1.51 mmol/l; 1500 ml; 2.27 mmol/d; P: mg%; 1500 ml; 9.06 mmol/d; Mg: 3.41 mg%; 1500 ml; 2.10 mmol/d; Kreatynina: mg%; 1500 ml; 0.20 g/d;

3 mmol/l; tco2 30.4 mmol/l; BE(vt) 6.4 mmol/l; BE(vv) 6.5 mmol/l; O2 sat. 96.3 % Zespół Bartter opis przypadku Dobowa zbiórka moczu: Kwas moczowy: 16.

17 Zespół Bartter opis przypadku Leczenie: Indometacyna redukuje aktywność reninową osocza i stężenie aldosteronu, zwiększając retencję potasu i sodu Suplementacja potasu

Podobne dokumenty

Hiperkaliemia. Dzienne zapotrzebowanie. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska. 1 meq/kg/dobę. 1 meq K + - 2,5cm banana

Hiperkaliemia. Dzienne zapotrzebowanie. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska. 1 meq/kg/dobę. 1 meq K + - 2,5cm banana Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska Dzienne zapotrzebowanie 1 meq/kg/dobę 1 meq K + - 2,5cm banana Dzienne zapotrzebowanie osoby 70 kg = 30 cm banana 1 Prawidłowe wartości potasu w