Krzysztof Borowski Zastosowanie metody wideł cenowych w analizie technicznej

Transkrypt

1 Krzysztof Borowsk Zastosowane metody wdeł cenowych w analze technczne Wprowadzene Metoda wdeł cenowych została perwszy raz ogłoszona przez Alana Andrewsa 1 w roku Trzy lne wchodzące w skład metody swom wyglądem przypomnaą wdły farmera stąd też wywodz sę nazwa te metody 2. Metoda wdeł cenowych ne est nową, ale od klku lat e znaczene rośne, zwłaszcza, że w konstrukc metody wykorzystane zostały pewne zależnośc statystyczne 3. Obserwuąc amerykańske serwsy pośwęcone analzom techncznym można zauważyć rosnącą tendencę do wyznaczana potencalnych pozomów wsparca oporu analzowanych aktywów właśne za pomocą te metody. Poawły sę też próby powązana metody wdeł cenowych z teorą fal Ellotta 4 chocaż ne wydae sę aby były one przekonywuące. W artykule przedstawone zostało syntetyczne sporzene na możlwośc wykorzystana te metody do sporządzana analz techncznych na rynku fnansowym. 1. Tworzene wykresów z zastosowanem metody wdeł cenowych Metoda wdeł cenowych składa sę z trzech równoległych ln, utworzonych w oparcu o trzy stotne punkty umeszczone na wykrese zman cen analzowanego aktywu rys 1. Punkty stanowące podstawę metody wyberane są przez analtyka. Każdy z trzech punktów opsany est przez dwa parametry: cenę waloru datę. Łączne służą on do oblczena trzech głównych ln te metody. Perwszą lnę trendu wyznaczamy od tego z wybranych punktów (punkt perwszy), który est położony nablże lewe krawędz wykresu prowadzmy w ten sposób, aby przechodzła dokładne w połowe odległośc mędzy dwoma pozostałym wybranym punktam (punkt drug trzec). Lna ta często est określana ako trzonek wdeł. Drugą trzecą lnę rysuemy zaczynaąc z mesc wyznaczonych przez dwa wybrane punkty (punkt drug trzec). Lne te begną równolegle do perwsze ln. Nazywane są one także zębam wdeł. Interpretaca wdeł Andrewsa oparta est o normalne zasady pozomów wsparca 1 W termnolog angloęzyczne przyęto nazywać tę metodę ako Andrews Ptchfork. 2 Jaensch R. The Andrews Lne, Techncal Analyss of Stock & Commodtes, October 1996, Vol. 14, nr Metoda w swoe konstrukc nawązue do narzędz statystycznych wykorzytywanych przez analzę technczną: Kanały Raffa, kanał odchylena standardowego, kanał błędu statystycznego. Węce na temat tych metod można znaleźć m.n. na strone nternetowe: (odsłona z dna ) 4 Jaensch R. Combnng Andrews Wth Ellott Wave Hgh, Techncal Analyss of Stock & Commodtes, December1990, Vol. 8, nr 12. 1

2 oporu 5, zgodne z którym w poblżu ln dochodz do zmany trendu. Przebce górne ln wdeł stanow slny sygnał kupna. Jeśl cena aktywu przedostane sę ponże ln wsparca, utworzony zostane w ten sposób sygnał sprzedaży rys. 2. Rysunek 1. Przykład wykorzystana metody wdeł cenowych Andrewsa na wykrese Amk Wronk S.A. Strzałk oznaczaą momenty, w których doszło do zmany trendu w poblżu ln wdeł. Punkt 1 AMICA Wronk Lna Punkt Lna 2 Punkt 3 25 Lna 3 20 M J J A S O N D 2000 M A M J J A S O N D 2001 M A M J J A S O N D 2002 M A M J Źródło: opracowane własne 15 Bardzo często wykorzystue sę także połączene metody wdeł cenowych z nnym technkam analzy technczne np. odwrócenem formac, sygnałam płynącym ze wskazań oscylatorów wskaźnków. Na rys. nr 3 przedstawone zostało połączene metody wdeł cenowych z formacą gwazdy weczorne oraz sygnału sprzedaży powstałego na oscylatorze stochastycznym. Cena po dotarcu do górne ln formac wdeł utworzyła w e poblżu nekorzystną formacę gwazdy weczorne 6, sygnalzuące zmanę trendu ze wzrostowego na spadkowy. Śweca o czarnym korpuse, aka powstała na następne ses, po formac gwazdy weczorne, stanowła potwerdzene zmany trendu na spadkowy nakazywała lkwdacę 5 Sposób wykorzystana pozomów wsparca oporu omówony została m.n. w ksążce Murphy J. Analza technczna, WIG-PRESS, Warszawa 1999 a także artykule: Star B. Support and Resstance Wth The Andrews Ptchfork, Techncal Analyss of Stock & Commodtes, November 2005, Vol. 13, nr Węce na temat śwec apońskch formac przez nch tworzonych można znaleźć m.n. w: Nsson S. Śwece apońske nne technk analzowana wykresów, WIG Press, Warszawa 1996, 2

3 pozyc długch. Kolenym potwerdzenem zmany trendu był sygnał sprzedaży na oscylatorze stochastycznym nwestorzy mel możlwość otwarca pozyc krótkch. Rysunek 2. Sygnały kupna sprzedaży powstaące przy przebcu górne dolne ln wdeł cenowych. Źródło: opracowane własne Rysunek 3. Połączene technk wdeł cenowych z sygnałam płynącym ze śwec apońsk oscylatorów. Wykres ceny euro do dolara kanadyskego. Źródło: opracowane własne 3

4 2. Modyfkaca metody wdeł cenowych Współcześne wykorzystue sę pewną modyfkacę perwotne metody polegaącą na wyznaczenu wększe lczby ln wdeł. Na rys. 4 przedstawony został sposób konstrukc dodatkowych ln wdeł. Nech odcnek BC oznacza punkty 2 3 z perwotne wers metody (t. wg oznaczeń przyętych na rys. 1). Odcnek BC przedłużamy wzdłuż proste, w które zawera sę ten odcnek, poza punku B C w tak sposób, że punkt B 1 będze leżał w odległośc od punktu B równe długośc odcnka BC. Analogczne postępuemy przy wyznaczenu punktu C 1. Przez otrzymane punkty B 1 C 1 prowadzmy prostą równoległą do odcnka AD. Kontynuuąc przedłużane odcnak BC poza punkt B C o welokrotność ego długośc otrzymuemy cąg punktów: B 1, B 2... C 1, C 2,... Otrzymane w ten sposób punkty stanową slne pozomy wsparca oporu. Przebce przez cenę kolenych ln wdeł w metodze zmodyfkowane oznacza zmanę dotychczasowe tendenc cenowe 7. Rysunek 4. Modyfkaca metody wdeł cenowych Źródło: opracowane własne na podstawe: Chandler J. Tradng Andrews Lnes, Techncal Analyss of Stock & Commodtes, December 2000, Vol. 18, nr 12, str Przykład wykorzystana zmodyfkowane metody wdeł cenowych zmeszczony został na rys. 5. W okrese kweceń - ma perwsza lna wdeł oddzaływała ako slny pozom oporu. Po 7 We współczesne analze technczne wyznacza sę dwa do trzech dodatkowych punktów położonych po edne strone proste AD, co razem dae łączne cztery do sześcu dodatkowych punktów po obu stronach proste AD. Stosowane wększe lczby punktów ne znadue praktycznego zastosowana. 4

5 e przebcu na przełome maa czerwca stała sę lną wsparca. Druga lna wdeł okazała sę oporem w mesącu lpcu. Rysunek 5. Przykład wykorzystana zmodyfkowane metody wdeł cenowych w analze pozomów wsparca oporu cen akc amerykańske spółk Intel w 2000 r. Na wykrese wykorzystano łączne cztery dodatkowe punkty. Źródło: opracowane własne na podstawe strony nternetowe z dna Koleną współczesną modyfkacą klasyczne metody wdeł cenowych est wyznaczane potencalnych punktów zwrotnych rynku 8. W metodze te (zgodne z oznaczenam z rys. 4) zakłada sę, że odległość punktu A od punktu D est taka sama ak odległość punktu E od punktu D. Innym słowy przymue sę zachodzene równośc odcnków AD = DE, zarówno w czase ak w przestrzen (co na akcograme oznacza równość zman cen analzowanego aktywu). Sposób ten wykorzystue tzw. koncepcę ruchów merzonych występuącą w klasyczne analze technczne 9. Jeśl punkt E rzeczywśce okaże sę punktem zwrotnym 8 French T. Medan Lne Market Analyss, Techncal Analyss of Stock & Commodtes, February 1985, Vol. 3, nr 2, str Murphy J. Analza technczna, WIG-PRESS, Warszawa

6 rynku to przymuąc punkt B (rys. 5) - za perwszy, C za drug a E za trzec, w klasyczne metodze wdeł cenowych oraz zakładaąc równość odcnków BF FG otrzymuemy koleny punkt zwrotny rynku G (rys. nr 6). Rysunek 6. Wyznaczane punktu docelowego G. Źródło: opracowane własne. Na rys. 7 przedstawony został wykres ndeksu Nasdaq z okresu paźdzernk 1999 kweceń 2000 r. Punkt A wybrany został ako perwszy punkt metody wdeł cenowych, z uwag na fakt, ż est to lokalne ekstremum ndeksu poprzedzaące slną falę aprecac. Perwszym stotnym maksmum był szczyt ndeksu oznaczony lterą B (4192 pkt), po którym korekta technczna doprowadzła ndeksu do spadku do punktu C (3711 pkt). Nech punkt S oznacza połowę odcnka BC. Korzystaąc z metody zmodyfkowane wdeł cenowych otrzymuemy perwszy punkt docelowy zmany trendu T 1. Przy ego konstrukc korzystamy z równośc odcnków AS = ST 1. Przed osągnęcem przez ndeks punktu S mała korekta technczna doprowadzła do znżk ndeksu w poblżu punktu D. Wykorzystuąc trzy kolene punkty D, B C możemy stworzyć następną konstrukcę wdeł cenowych (zaznaczona na rys. 6 lną przerywaną). Zauważmy, że wartość ndeksu utworzyła lokalne maksmum w punkce przecęca ln dwu rożnych wdeł cenowych punkt J. Punkt T 1 okazał sę rzeczywśce punktem zwrotnym ndeksu, ednak zwrot tendenc ne wystąpł przy wartośc ndeksu wyznaczone przez punkt T 1 lecz przez punkt L. Zasada równośc odcnków czasowych została ednak zachowana. Punkt T 1 reprezentue zatem wększy cykl zaweraący w sobe take ekstrema lokalne ndeksu ak: E, F H. 6

7 Rysunek 7. Przykład wykorzystana wdeł cenowych na wykrese ndeksu Nasdaq. NASDAQ Composte (USA) J T1 L NASDAQ B E G H I K N S C F M D A September October November Źródło: opracowane własne December February March Aprl May Rysunek 8. Wyznaczane punktów zwrotnych ndeksu Nasdaq przy wykorzystanu zmodyfkowane J metody wdeł cenowych. T1 L D NASDAQ B S C NASDAQ Composte (USA) X T2 E T3 F G H I K 6 December Źródło: opracowane własne February 6 March 7

8 Stosuąc zmodyfkowaną konstrukcę wdeł cenowych wykorzystuąc odcnek DS otrzymuemy koleny punkt zmany trendu oznaczony na rys. 7 ako T 2 (DS = ST 2 ). W tym właśne dnu doszło do utworzena lokalnego szczytu, po czym ndeks rozpoczął koleną falę spadków. Przymuąc trzy kolene punkty: B, C E ako kluczowe dla zmodyfkowane metody wdeł cenowych, przy wykorzystanu odcnka BX (gdze X est punktem dzelącym odcnek CE na pół) można wyznaczyć koleny potencalny punkt zwrotny rynku oznaczony ako T 3, który w rzeczywstośc okazał sę lokalnym ekstremum ndeksu oznaczonym lterą F. Wykorzystane nnych punktów zwrotnych ndeksu prowadz do wyznaczena kolenych potencalnych punktów zmany tendenc rynkowe. Podsumowane Aktualne panuące trendy w analze technczne uwdacznaą renesans metody wdeł cenowych, a poprzez pewne modyfkace perwotne metody, ak stosowane sygnałów pomocnczych z nny technk analzy technczne, doprowadzło do wprowadzena metody wdeł cenowych do welu profesonalnych programów analzy technczne. Wysoka skuteczność zarówno metody tradycyne ak zmodyfkowane do wyznaczana potencalnych punktów zwrotnych ndeksów gełdowych może zostać przenesona także na analzę zman cen akc, kontraktów termnowych, walut, nstrumentów pochodnych towarów (commodtes). Bblografa 1. Chandler J. Tradng Andrews Lnes, Techncal Analyss of Stock & Commodtes, December 2000, Vol. 18, nr 12, str French T. Medan Lne Market Analyss, Techncal Analyss of Stock & Commodtes, February 1985, Vol. 3, nr 2, str Jaensch R. The Andrews Lne, Techncal Analyss of Stock & Commodtes, October 1996, Vol. 14, nr Jaensch R. Combnng Andrews Wth Ellott Wave Hgh, Techncal Analyss of Stock & Commodtes, December1990, Vol. 8, nr Morrs G. Wykresy śwecowe, Dom Wydawnczy ABC, Warszawa Murphy J. Analza technczna, WIG-PRESS, Warszawa Nsson S. Śwece apońske nne technk analzowana wykresów, WIG Press, Warszawa 1996, 8. Nson S. Japanese Candlestcks Chrtng Technque, New York Insttute of Fnance, Englewood Clffs, NY 1991, 9. Star B. Support and Resstance Wth The Andrews Ptchfork, Techncal Analyss of Stock & Commodtes, November 2005, Vol. 13, nr 11. 8

9 Strony nternetowe: z dna z dna z dna z dna z dna z dna z dna z dna z dna z dna z dna Streszczene Metoda wdeł cenowych ne est nową, ale od klku lat e znaczene w analze technczne systematyczne rośne. Obserwuąc amerykańske europeske serwsy pośwęcone analzom techncznym można zauważyć rosnącą tendencę do wyznaczana potencalnych pozomów wsparca oporu analzowanych aktywów właśne za pomocą te metody. W artykule przedstawone zostało syntetyczne sporzene na możlwośc wykorzystana te metody do sporządzana analz techncznych na rynku fnansowym. 9