EXCEL Prowadzący: dr hab. inż. Marek Jaszczur Poziom: początkujący

Transkrypt

1 EXCEL Prowadzący: dr hab. inż. Marek Jaszczur Poziom: początkujący Laboratorium 3: Macierze i wykresy Cel: wykonywanie obliczeń na wektorach i macierzach, wykonywanie wykresów Czas wprowadzenia 25 minut, ćwiczeń 50 minut, testu 15 minut Wstęp W tej części kursu skupimy się na formułach tablicowych i sprawdzimy ich przydatność na kilku prostych przykładach. Umiejętność posługiwania się Funkcjami / Formułami Tablicowymi jest dobrym wyznacznikiem tego czy ktoś zna program Excel czy też nie. Z tego powodu często zdarza się, że funkcje tablicowe pojawiają się na testach i pracę. Większość typowych funkcji może być również wykorzystana jako funkcje tablicowe Przykład 1. (TRANSPONUJ) Funkcja TRANSPONUJ jest najprostszym przykładem na którym warto wyjaśnić formuły tablicowe. W tym przykładzie chcielibyśmy dane ustawione pionowo pokazać poziomo przy okazji tworząc łącza do pionowej tabeli. Zaznaczamy obszar D4:F4, w którym ma znaleźć się tablica wynikowa. Wprowadzanie funkcji tablicowej zawsze rozpoczynamy od naciśnięcia przycisku F2. Wpisujemy znak równa się i początek funkcji TRANS.. Wybieramy podwójnym kliknięciem myszy zasugerowaną nam funkcję TRANSPONUJ. A teraz najważniejsze: Zaznaczamy obszar który ma być transponowany (nie potrzeba dopisywać zamknięcia nawiasu). Kończymy wybierając Ctrl+Shift+Enter. Pamiętaj! Po wprowadzeniu funkcji tablicowej zawsze kończymy wprowadzanie funkcji wciśnięciem Ctrl+Shift+Enter. Jeżeli zapomnisz naciśnij F2 i ponownie zatwierdź Ctrl+Shift+Enter. W przypadku tablic zmiana części tablicy nie jest możliwa nie jest możliwe np. dodanie kolumny pomiędzy D i E. Nie będzie możliwe również wprowadzenie jakichkolwiek zmian inaczej niż poprzez

2 wciśnięcie F2 i zakończenie Ctrl + Shift + Enter. W wypadku takich prób wyświetlony zostanie komunikat jak powyżej. Dla treningu spróbuj dodać dodatkowe dwa wiersze danych B7 i B8 Przykład 3. (Mnożenie wektorów) Poniżej przedstawiono jak wykorzystując jedną formułę =A1:A10*B1:B10 wykonać mnożenie elementów z poszczególnych kolumn: dla całego obszaru Kluczowa jest oczywiście sama formuła jak również wciśnięcie Ctrl + Shift + Enter jako zatwierdzenie. W innym przypadku samo Enter wartość nie będzie poprawna. Wówczas należy wcisnąć klawisz F2 i zatwierdzić formułę ponownie i poprawnie. Przykład 4. Odwracanie macierzy. W celu odwrócenia poniższej macierzy należy zastosować funkcje macierz.odw i formułę tablicową: Odwracanie macierzy pozwala m.in. na rozwiązanie układu równań. (Patrz wyjaśnienia w części zadaniowej) Przykład 5. (SUMA i JEŻELI) Większość typowych funkcji może być również wykorzystana jako funkcje tablicowe. W tym przykładzie chcielibyśmy zsumować wydatki dla Wydziału X i Y, ale tylko dla Kategorii 1. Funkcje SUMA oraz funkcja JEŻELI mogą być wykorzystana do utworzenia odpowiednika funkcji SUMA.JEŻELI, która będzie sumowała dane z wielu kolumn (funkcja SUMA.JEŻELI tego nie potrafi). W poniższym przykładzie zsumowanych zostanie wiele pól funkcji: JEŻELI, które przyjmują wartości 0 jeśli Kategoria jest inna niż Kategoria 3 lub wartości wydatków jeśli jest jej równa.

3 Inaczej mówiąc funkcja JEŻELI zostanie uruchomiona 18 razy (tyle komórek znajduje się w zakresie działania) i zwróci wartości wydatków dla Kategorii 3 lub zera, wszystkie te wartości zostaną zsumowane. Przykład 6. (JEŻELI.BŁĄD) Suma taka która pomijaj błędy. Jeżeli chcemy zsumować dane w których potencjalnie może wystąpić jakiś błąd możemy użyć wielu funkcji JEŻELI.BŁĄD(), jak w poniższym przykładzie: =JEŻELI.BŁĄD(B3;0)+JEŻELI.BŁĄD(B4;0)+JEŻELI.BŁĄD(B5;0)+JEŻELI.BŁĄD(B6;0)+JEŻELI.BŁĄD(B7;0)+JEŻE LI.BŁĄD(B8;0)+JEŻELI.BŁĄD(B9;0)+ To samo wykona jedna formuła tablicowa: {=SUMA(JEŻELI.BŁĄD(B3:B10;0))} Zwróć uwagę, że jeżeli podczas zatwierdzania Sumy2 w komórce B12 nie wciśnięto Ctrl+Shift+Enter wówczas wynik nie będzie poprawny.

4 Wykorzystanie solvera Do rozwiązania jest następujący układ równań algebraicznych nieliniowych (choć mógłby być i liniowy). Rozwiążemy go z wykorzystaniem solvera. W tym celu do poszczególnych komórek wpisujemy wartości startowe (C2:C4) dla x,y,z (np. 1,2,3) natomiast w komórkach D2:D4 wpisujemy aktualny wynik dla prawej strony równań wyznaczony z 3 kolejnych równań: W opcjach programu odszukujemy solver (jeżeli jest zainstalowany dodatek solver) który konfigurujemy jak na rysunku poniżej: (a) definiujemy komórkę celud2, (b) definiujemy warunki ograniczające, (c) ustalamy komórki zmieniane (C2:C4). Po kliknięciu przycisku rozwiąż układ równań w sposób iteracyjny zostaje rozwiązany. W analogiczny sposób można rozwiązać układ równania z wieloma niewiadomymi lub inne złożone równanie.

5 Wykresy 2D Generowanie wykresów w Excelu jest bardzo proste. Po wskazaniu odpowiedniej kolumny wartości liczbowe zostaną zaprezentowane na wybranym typie wykresu: Aby jednak wykonać wykres w którym wartości X (a nie tylko Y) są również uwzględniane należy kliknąć lewym przyciskiem myszy na wykresie i wybrać opcję zaznacz dane. Następnie wybieramy Edytuj, wpisujemy wartości X serii i oto wykres y=f(x) uwzględniający wartości i argumenty jest gotowy. Teraz wygląda on zupełnie inaczej, ponadto ma zmienioną nazwę: Inne typy wykresów tworzy się w analogiczny sposób.