Complications of parotid surgery for pleomorphic adenomas

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Complications of parotid surgery for pleomorphic adenomas"

Transkrypt

1 46 Complications of parotid surgery for pleomorphic adenomas SUMMARY Surgery for benign parotid tumours is associated with poten tial sequelae which may significantly deteriorate patient s quality of life. Sometimes the pursuit of reducing the risk of these complications induces surgeon to limit the extent of the parotid gland removed with a tumour. This may lead to a decrease in tumour local control which is especially true for pleomorphic adenoma. The purpose of this study was to evalu ate the incidence of complications after certain types of parotid surgery for primary pleomorphic adenomas and to analyse risk factors related to their occurrence. The medical records of 386 consecutive patients Postoperative facial nerve impairment was the most common complication of parotid surgery for primary pleomorphic adenomas (found was encountered in women and in the elderly. Impaired function of the tumour resection and isolated deep parotidectomy was symptomatic. Impairment of the facial nerve function is the most common complication of surgical treatment of primary pleomorphic adenomas. Statisti Stensen s duct or by radical resection of glandular tissue. / adres pocztowy: tel. fax Powikłania operacji ślinianki przyusznej dzieli się na wczesne i późne (Tab. I). Spośród nich najczęstszymi oraz najbardziej wpływającymi na jakość życia chorych są: upośledzenie czynności nerwu twarzowego, zaburzenia czucia małżowiny usznej i jej okolic, przetoka i torbiel ślinowa, zespół Frey, zmiana wyglądu twarzy (blizna, zmiana konturu twarzy) [1, 2]. Dążenie do minimalizowania ryzyka wystąpienia tychże powikłań nierzadko skłania chirurga do ograniczania zakresu resekcji przyusznicy, co może prowadzić do pogorszenia kontroli miejscowej guza. Jest to szczególnie prawdziwe w przypadku najczęstszego guza ślinianki przyusznej, którym jest gruczolak wielopostaciowy. Swoista budowa gruczolaka wielopostaciowego (palczaste makro- i mikro- wypustki guza penetrujące otaczający miąższ ślinianki) powoduje, że guz ten powinien być zawsze usuwany z marginesem otaczającej tkanki gruczołowej. Zakres resekowanej części przyusznicy zależy przede wszystkim od lokalizacji guza, aczkolwiek niezbędny margines tkankowy wciąż pozostaje tematem dyskusji. Celem pracy jest ocena częstości powikłań poszczególnych pierwotnych operacji gruczolaka wieloposta-

2 47 ciowego ślinianki przyusznej oraz analiza czynników ryzyka ich wystąpienia. Badanie retrospektywne dotyczyło 386 kolejnych chorych operowanych pierwotnie w Klinice Otolaryngologii WUM z powodu gruczolaka wielopostaciowego ślinianki przyusznej w okresie od stycznia 1988 r. do czerwca 2010 r. Analizowano dane uzyskane z historii chorób i kart ambulatoryjnych. W badanej grupie znalazło się 250 kobiet i 136 mężczyzn, w wieku od 14 do 87 lat (śr. 47,3), u których wykonano: 203 (52,6%) parotidektomie powierzchowne, 76 (19,7%) częściowych parotidektomii powierzchownych, 21 (5,4%) zewnątrztorebkowych resekcji guza, 62 (16,1%) parotidektomie całkowite, 16 (4,1%) parotidektomii subtotalnych oraz 8 (2,1%) izolowanych resekcji płata głębokiego. Trzy pierwsze rodzaje operacji wykonywano w przypadkach guzów zlokalizowanych wyłącznie w płacie powierzchownym ślinianki. Pozostałe typy operacji przeprowadzane były u chorych z guzami zajmującymi płat głęboki. Analiza statystyczna zgromadzonych danych wymagała porównywania dwóch grup, w których zmienne zależne miały charakter ilościowy bądź też nominalny (z reguły dwuwartościowy). Porównanie grup pod względem zmiennych ilościowych przeprowadzono za pomocą testu t-studenta dla prób niezależnych lub testem Cochrana Coxa w zależności od wyniku testu homogeniczności wariancji Levene a. Dane jakościowe analizowano za pomocą testu x 2 lub testu Fischera w zależności od liczebności oczekiwanych. Najczęściej stwierdzanym powikłaniem leczenia chirurgicznego pierwotnego gruczolaka wielopostaciowego było pooperacyjne upośledzenie czynności nerwu twarzowego, które wystąpiło u 84 (21,8%) chorych. Pozostałymi odnotowanymi w dokumentacji medycznej niepożądanymi następstwami operacji ślinianki przyusznej były: krwiak, torbiel ślinowa (sialocele), przetoka ślinowa, zespół Frey. Częstość występowania wszystkich powikłań operacji ślinianek przyusznych przedstawiono na rycinie 1. Powikłania operacji ograniczonych do płata powierzchownego najrzadziej zdarzały się po zewnątrztorebkowym usunięciu guza (1 przypadek = 4,8% operacji). W grupie operacji obejmujących swym zakresem płat głęboki najrzadziej powikłania pojawiały się po izolowanym usunięciu płata głębokiego (2 przypadki = 25% operacji). Częstość występowania niepożądanych następstw poszczególnych operacji przedstawiono w tabeli II. W analizowanym materiale klinicznym nie stosowano powszechnie żadnej ze skal ciężkości uszkodzenia Liczba przypadków Tabela I. Complications of parotidectomy Uszkodzenie n.vii Ryc. 1. Complications of surgery for primary pleomorphic adenomas 47 Sialocele Przetoka ślinowa Zespół Frey nerwu twarzowego. Podział ograniczał się najczęściej do rozróżnienia pomiędzy niedowładem i całkowitym porażeniem nerwu. W grupie chorych z pierwotnym gruczolakiem wielopostaciowym (n=386) pooperacyjne całkowite porażenie nerwu twarzowego wystąpiło u 2 chorych (0,5%). Było to uszkodzenie trwałe i dotyczyło wszystkich gałązek nerwu. U pozostałych 82 chorych (21,2%) niedowład miał charakter przejściowy. Czas powrotu do prawidłowej czynność nerwu wahał się od 0,5 do 12 miesięcy i wynosił średnio 3,0 miesiące. Znamiennie częściej jatrogenne uszkodzenia nerwu twarzowego obserwowano u kobiet niż u mężczyzn (odpowiednio 24,8% i 16,2%; p=0,05). Istotne znaczenie miał również wiek chorych. Częściej uszkodzenie nerwu twarzowego występowało u osób starszych. Natomiast czas trwania choroby oraz wielkość operowanego guza nie wpływały znamiennie na prawdopodobieństwo uszkodzenia nerwu. Szczegółowe dane opisujące powyższe potencjalne czynniki ryzyka jatrogennego uszkodzenia nerwu twarzowego zawarto w tabeli III. Istotne znaczenia dla wystąpienia pooperacyjnego niedowładu nerwu twarzowego miała lokalizacja guza 11 Krwiak

3 48 Tabela II. Complications depending on the type of surgery % % % % 6 5 x Tabela III. Postoperative facial nerve function depending on patient s age, tumour growth duration, tumour size (p<0,001). Największe prawdopodobieństwo uszkodzenia nerwu dotyczyło operacji guzów przekraczających płaszczyznę nerwu twarzowego (56,3% przypadków). W guzach ograniczonych do płata głębokiego lub powierzchownego pooperacyjny niedowład nerwu wystąpił odpowiednio w 33,8% i 17,3% przypadków. Znamiennie najczęściej upośledzenie czynności nerwu twarzowego obserwowano po parotidektomiach całkowitych (41,9%), a najrzadziej po zewnątrztorebkowym usunięciu guza (4,8%). Istotność statystyczną wykazano również dla parotidektomii powierzchownej, po której niedowłady nerwu twarzowego stwierdzano znamiennie rzadziej od średniej wynoszącej 21,8%, bo jedynie w 17,2% przypadków. Pełne dane dotyczące jatrogennego uszkodzenia nerwu twarzowego w zależności od rodzaju przeprowadzonej operacji przedstawiono w tabeli IV. Torbiel i przetoka ślinowa wystąpiły w sumie u 73 chorych, w tym 45 (61,6%) kobiet i 28 (38,4%) mężczyzn. Wiek chorych wahał się od 18 do 78 lat i wynosił średnio 49,4 roku. Rozkład zarówno według płci, jak i wieku chorych nie różnił się znacząco od wyników dla całej grupy chorych z guzami pierwotnymi. Największą częstość występowania torbieli i przetoki ślinowej stwierdzono po parotidektomiach powierzchownych (24,1% operacji). Analiza statystyczna wykazała znamienność braku tych powikłań po zewnątrztorebkowym usunięciu guza oraz izolowanym usunięciu płata głębokiego (test x 2, p=0,007) (Tab. II). W każdym przypadku torbieli i przetoki ślinowej uzyskano ustąpienie dolegliwości przed upływem 6 tygodni po zastosowaniu leczenia zachowawczego (opatrunki uciskowe, aspiracja zawartości torbieli). Za torbiel ślinową uznawano każdą retencję płynu w jamie pooperacyjnej. Objawy związane z zespołem Frey zgłosiło 24 chorych, w tym 15 (62,5%) kobiet i 9 (37,5%) mężczyzn.

4 49 Tabela IV. Iatrogenic facial nerve impairment depending on the type of surgery x % 5 Wiek chorych wahał się od 16 do 72 lat i wynosił średnio 46,8 roku. Rozkład zarówno według płci, jak i wieku chorych nie różnił się znacząco od wyników dla całej grupy chorych z guzami pierwotnymi. Zespół Frey najczęściej dotyczył chorych po parotidektomiach całkowitych (11,3% operacji). Częstości występowania potliwości smakowej po parotidektomii powierzchownej, częściowej parotidektomii powierzchownej i parotidektomii subtotalnej były wzajemnie zbliżone i wynosiły odpowiednio 5,9%, 5,3% i 6,3% operacji. Nie stwierdzono tego powikłania po zewnątrztorebkowym usunięciu guza i izolowanym usunięciu płata głębokiego (Tab. II). Krwiak lub krwawienie w jamie pooperacyjnej wystąpiło u 11 chorych, w tym 6 (54,5%) kobiet i 5 (45,5%) mężczyzn. Wiek chorych wahał się od 21 do 76 lat i wynosił średnio 51,5 roku. Rozkład zarówno według płci, jak i wieku chorych nie różnił się znacząco od wyników dla całej grupy chorych z guzami pierwotnymi. Do powstania krwiaka w jamie pooperacyjnej dochodziło po parotidektomiach powierzchownych, częściowych powierzchownych i całkowitych, odpowiednio u 5, 3 i 1 chorego. Krwawienie wymagające rewizji jamy pooperacyjnej i chirurgicznego zaopatrzenia stwierdzono jedynie u 2 chorych po parotidektomii powierzchownej i całkowitej (Tab. II). Wprowadzenie do praktyki klinicznej częściowych operacji płata powierzchownego oraz izolowanego usunięcia płata głębokiego podyktowane było dążeniem do ograniczenia częstości powikłań klasycznych operacji ślinianki przyusznej. Zmniejszenie objętości usuwanego gruczołu ślinowego miało skutkować rzadszym występowaniem zespołu Frey oraz przetoki i torbieli ślinowej, podczas gdy ograniczenie rozległości odsłonięcia nerwu twarzowego miało zaowocować rzadszym występowaniem jego niedowładów i porażeń. Optymalna operacja guzów ślinianki przyusznej powinna charakteryzować się maksymalną kontrolą miejscową choroby przy minimalnym ryzyku wystąpienia jej niepożądanych następstw. Najpoważniejszym powikłaniem chirurgii ślinianki przyusznej jest niewątpliwie uszkodzenie nerwu twarzowego. Jego następstwa estetyczne i czynnościowe w znaczący sposób wpływają na jakość życia chorego. Pomimo że w większości operacji guzów pierwotnych ślinianki przyusznej udaje się zachować ciągłość nerwu, to jednak pooperacyjne upośledzenie jego czynności nie jest rzadkością. Przedstawiana w literaturze częstość występowania czasowej dysfunkcji nerwu waha się od 9,3% do 70,2% [3 5], a trwałej od 0% do 6% [5 7]. W badanym materiale upośledzenie czynności nerwu twarzowego po operacjach pierwotnych guzów ślinianki przyusznej odnotowano u 84 (21,8%) chorych. Trwałe porażenie nerwu stwierdzono u 2 (0,5%) chorych. W pozostałych 82 (21,2%) przypadkach był to niedowład czasowy. Oba przypadki trwałego porażenia dotyczyły wszystkich gałązek nerwu. W dysfunkcjach czasowych 51,2% przypadków dotyczyło wszystkich gałązek nerwu, w 42,9% uszkodzona była jedynie gałąź brzeżna żuchwy, a izolowane uszkodzenie gałęzi skroniowej i policzkowej stwierdzono odpowiednio w 3,6% i 2,4%. Patogeneza pooperacyjnej dysfunkcji nerwu twarzowego nadal nie jest do końca poznana i pozostaje tematem częstych dyskusji. Pośród czynników ryzyka wymieniane są: wiek i płeć chorego, zakres operacji ślinianki przyusznej, wielkość i położenie guza [9, 10]. Brak jest jednak ich ogólnej akceptacji, ponieważ

5 50 wiele badań nie potwierdziło znaczenia wszystkich wymienionych czynników. Mra i wsp. zbadali na grupie 65 chorych z łagodnymi guzami ślinianki przyusznej szereg czynników potencjalnie związanych z pooperacyjnym porażeniem nerwu twarzowego i stwierdzili, że istotne znaczenie miał wyłącznie wiek chorych (dysfunkcja nerwu twarzowego częściej występowała u chorych po 40. r.ż.) [11]. Podobne wnioski przyniosła wieloczynnikowa analiza 610 operacji łagodnych guzów ślinianki przyusznej przeprowadzona przez Guntinas-Lichiusa i wsp., aczkolwiek wiek graniczny ustalono w tym badaniu na poziomie 70 lat [6]. Gailard i wsp. w materiale obejmującym 131 chorych znamienność statystyczną uzyskali dla położenia guza w śliniance (bezpośrednie sąsiedztwo z nerwem) oraz rodzaju przeprowadzonej operacji (częściej porażenie występowało po parotidektomiach całkowitych) [12]. Dulguerov i wsp. poza znaczeniem rozległości operacji wykazali również istotność wielkości guza [9]. Natomiast Laccourreye i wsp. przeanalizowali wyniki 229 operacji pierwotnych gruczolaków wielopostaciowych i nie stwierdzili żadnej korelacji pomiędzy wymienionymi czynnikami ryzyka, a częstością i ciężkością pooperacyjnej dysfunkcji nerwu twarzowego [4]. Potencjalnymi czynnikami ryzyka wystąpienia pooperacyjnej dysfunkcji nerwu twarzowego uwzględnionymi w analizowanym materiale były: wiek i płeć chorego, czas trwania choroby, wielkość i położenie guza, rodzaj wykonanej operacji. Analiza statystyczna wykazała, że czynnikami znamiennie zwiększającymi ryzyko pooperacyjnego upośledzenia funkcji nerwu są: wiek i płeć chorych, położenie guza w śliniance oraz zakres operacji. W analizowanym materiale częściej do pooperacyjnej dysfunkcji nerwu twarzowego dochodziło u kobiet (24,8% vs 16,2%; p=0,05) i osób starszych (śr. wiek w latach: 51,0 vs 46,3; p=0,015). Badając znaczenie położenia guza, uwzględniono zarówno jego położenie w poszczególnych płatach ślinianki, jak i relacje z nerwem twarzowym. Różnica w częstości występowania guzów bezpośrednio przylegających do nerwu twarzowego pomiędzy grupami z upośledzoną i prawidłową czynnością nerwu (odpowiednio: 29,2% i 20,2%) była niewystarczająca do stwierdzenia istotności tej cechy. Natomiast odnotowano silną korelację pomiędzy lokalizacją guza w obrębie ślinianki, a pooperacyjną czynnością nerwu (p < 0,001). Największe ryzyko (56,3%) śródoperacyjnego uszkodzenia nerwu twarzowego występowało w guzach znajdujących się na pograniczu płata powierzchownego i głębokiego, a więc przechodzących przez płaszczyznę wyznaczoną przez pień i gałęzie nerwu. Rzadziej (33,8%) dysfunkcja nerwu występowała w guzach ograniczonych do płata głębokiego, a najrzadziej (17,3%) w guzach ograniczonych do płata powierzchownego. Powyższe wyniki znajdują odzwierciedlenie w analizie częstości występowania pooperacyjnej dysfunkcji nerwu po poszczególnych typach operacji. Operacje dotyczące wyłącznie płata powierzchownego obarczone były mniejszym ryzykiem (17,0%) uszkodzenia nerwu twarzowego niż operacje płata głębokiego (38,4%). Pośród tych pierwszych najrzadziej (4,8%) dysfunkcja nerwu związana była z zewnątrztorebkowym usunięciem guza, natomiast różnica pomiędzy parotidektomiami powierzchownymi i częściowymi parotidektomiami powierzchownymi (odpowiednio 17,2% i 19,7%) była nieznacząca. W grupie operacji płata głębokiego można zaobserwować tendencję wzrostową występowania uszkodzenia nerwu twarzowego wraz ze zwiększaniem rozległości resekcji gruczołu ślinianki. Częstość występowania dysfunkcji wynosiła 25,0%, 31,3%, 41,9% odpowiednio dla izolowanego usunięcie płata głębokiego, parotiodektomii subtotalnej i parotidektomii całkowitej. Wydaje się jednak, że rozległość resekcji tkanki gruczołowej oraz odsłonięcia pnia i gałęzi nerwu twarzowego nie są najistotniejszymi czynnikami w patogenezie śródoperacyjnego uszkodzenia nerwu twarzowego. Ilość tkanki usuwanej podczas izolowanej resekcji płata głębokiego jest znacząco mniejsza w porównaniu z parotidektomią powierzchowną, a mimo to nerw częściej był uszkadzany podczas pierwszej z wymienionych operacji. Również powierzchnia odsłoniętego nerwu jest często większa podczas parotidektomii powierzchownej. Dulguerov i wsp. przeprowadzili przegląd prac klinicznych i eksperymentalnych poświęconych czynnikom patofizjologicznym odpowiedzialnym za upośledzenie czynności nerwu twarzowego przy zachowanej jego ciągłości [9]. Pośród potencjalnych czynników sprawczych znalazły się: wychłodzenie, ucisk, miażdżenie i rozciąganie. Według zawartych w przeglądzie prac, nerw twarzowy jest najbardziej podatny na uszkodzenie podczas rozciągania. Nawet nieznaczne wydłużenie (o ok. 6%) nerwu w wyniku działania sił rozciągających doprowadza do odcinkowej deformacji osłonki mielinowej i jej obrzęku, który dodatkowo nasila niedokrwienie nerwu i upośledza jego czynność. Spostrzeżenie to doskonale tłumaczy wyniki prezentowanego badania. Częstsze uszkodzenia nerwu twarzowego podczas operacji guzów płata głębokiego najprawdopodobniej spowodowane jest właśnie pociąganiem nerwu podczas wydobywania części ślinianki położonej przyśrodkowo od niego. Poza dysfunkcją nerwu twarzowego stwierdzonymi powikłaniami operacji pierwotnych gruczolaków wielopostaciowych w analizowanym materiale były: torbiel i przetoka ślinowa, krwiak w jamie pooperacyjnej oraz zespół Frey. Przedstawiana w piśmiennictwie częstość występowania torbieli i przetok ślinowych po operacjach ślinianki przyusznej jest bardzo zróżnicowana i waha się od 3% do 39% przypadków [4, 13 15]. Powodem tych rozbieżności może być brak powszechnie zaakceptowanej definicji pooperacyjnej torbieli ślinowej. Na przykład Chow i Kwok w swoim badaniu stosowali kryterium jakościowe oraz

6 51 czasowe i do pooperacyjnych torbieli ślinowych zaliczali wyłącznie zbiorniki płynu z wysokim poziomem amylazy, utrzymujące się ponad 2 tygodnie od operacji [16]. Natomiast Witt dokumentował nawet najmniejszy zbiornik płynu w loży pooperacyjnej bez względu na kryterium czasowe i skład jakościowy płynu. W jego badaniu częstość występowania torbieli ślinowej po częściowych parotidektomiach powierzchownych wyniosła prawie 40% [15]. W przedstawianym materiale klinicznym stwierdzono 47 (12,2%) torbieli i 26 (6,7%) przetok ślinowych. Dalszej analizie poddano obie jednostki łącznie. Nie stwierdzono istotnych różnic w wieku, płci, wielkości i położeniu guza dla grup chorych z torbielą/przetoką ślinową i bez niej. Znamienny był brak tych powikłań w grupach chorych po zewnątrztorebkowym usunięciu guza i izolowanym usunięciu płata głębokiego. Po pozostałych typach operacji najczęściej torbiel/przetoka ślinowa występowały w grupie parotidektomii powierzchownej (24,2%), a najrzadziej w grupie parotidektomii całkowitej (14,5%). W piśmiennictwie brak jest prac, do których można w bezpośredni sposób odnieść uzyskane wyniki. W badaniu Witta, porównującym częściowe parotidektomie powierzchowne i parotidektomie całkowite, torbiele ślinowe stwierdzano wyłącznie po częściowych parotidektomiach powierzchownych [15]. Autor sugerował, że można ograniczyć częstość tworzenia się torbieli przez resekcję większej ilości prawidłowej tkanki gruczołowej. W materiale Hoffa i wsp. znalazły się wyłącznie parotidektomie powierzchowne i całkowite. Torbiele/ przetoki ślinowe były stwierdzane w 21% przypadków parotidektomii powierzchownych i 15% całkowitych [14]. Autorzy wnioskowali, iż zachowanie większej części tkanki gruczołowej zwiększa potencjalną powierzchnię wycieku śliny. Wyniki analizy materiału własnego częściowo potwierdzają zasadność tej tezy. Dodatkowo jednak zwracają uwagę na prawdopodobne znaczenie pozostawienia przewodu wyprowadzającego ślinianki. Zarówno w zewnątrztorebkowej resekcji guza, jak i w izolowanym usunięciu płata głębokiego nie naruszano ciągłości przewodu wyprowadzającego i nie zaobserwowano żadnego przypadku torbieli lub przetoki ślinowej. Wszystkie analizowane przypadki torbieli bądź przetoki ślinowej ustąpiły w wyniku zastosowanego leczenia zachowawczego (opatrunki uciskowe, aspiracja zawartości torbieli) przed upływem 6 tygodni od operacji. Zespół Frey był trzecim co do częstości występowania powikłaniem w analizowanym materiale. Występowanie objawów charakterystycznych dla zespołu Frey odnotowano u 24 (6,2%) chorych. Nie stwierdzono żadnych istotnych czynników predysponujących do wystąpienia tego powikłania. Najczęściej zespół Frey dotyczył chorych po parotidektomii całkowitej (11,3%), rzadziej występował po parotidektomii powierzchownej (5,9%), częściowej parotidektomii powierzchownej (5,3%) i parotidektomii subtotalnej (6,3%). Nie odnotowano żadnego przypadku zespołu Frey po zewnątrztorebkowym usunięciu guza i izolowanym usunięciu płata głębokiego. Dostępne w literaturze informacje dotyczące częstości występowania pooperacyjnego zespołu Frey charakteryzują się olbrzymią rozpiętością od 2,6% do 97,6% [17 21]. Wynika to między innymi z różnego charakteru badań (retrospektywne, prospektywne), odmiennych kryteriów diagnostycznych (objawy kliniczne, test Minora), różnych okresów obserwacji. W przedstawianym materiale rozpoznanie opierało się na spontanicznie zgłaszanych przez chorych dolegliwościach charakterystycznych dla zespołu Frey. W badaniach o podobnym kryterium kwalifikacyjnym częstość występowania potliwości smakowej była zbliżona. Guntinas-Lichius i wsp. donosili o 5% chorych z objawowym zespołem Frey [6]. W badaniu Leversteina i wsp., obejmującym 246 pierwotnych gruczolaków wielopostaciowych, zespół Frey stwierdzono w 13,1% przypadków po parotidektomii powierzchownej i 6,9% przypadków po częściowej parotidektomii powierzchownej [22]. Laskawi i wsp., retrospektywnie analizując 475 chorych leczonych z powodu gruczolaka wielopostaciowego, stwierdzili zespół Frey u 13% chorych [7]. Z powodu braku homogeniczności prac traktujących o zespole Frey i często sprzecznych wniosków z nich płynących, jak dotąd badaczom nie udało się określić pewnych czynników mających wpływ na częstość i ciężkość tego zespołu, a tym samym również skutecznych metod zapobiegania jego powstawaniu. W metaanalizie prac poświęconych leczeniu chirurgicznemu gruczolaka wielopostaciowego Witt stwierdził wzrastającą częstość występowania zespołu Frey wraz ze zwiększającą się rozległością resekcji chirurgicznej [23]. Średnio zespół Frey odnotowywany był w 3% zewnątrztorebkowych resekcji guza, 10% częściowych parotidektomii powierzchownych, 17% parotidektomii powierzchownych i 47% parotidektomii całkowitych. Wyniki przedstawianej pracy pokazują zbliżoną tendencję do stwierdzonej przez Witta. Podobne obserwacje podają również Leverstein i wsp. w wymienionej już pracy [22] oraz Laskawi i wsp., w których materiale zespół Frey występował w 14% parotidektomii powierzchownych i 17% parotidektomii całkowitych [23]. Część autorów zaleca podejmowanie podczas pierwotnej operacji działań zapobiegających powstawaniu zespołu Frey [9, 24 26]. Singleton i Cassisi wykazali istotnie rzadsze występowanie potliwości smakowej, jeżeli podczas parotidektomii preparowano gruby płat skórny [27]. Inną metodą zapobiegawczą jest wszczepianie pod skórę różnego rodzaju barier (autogennych np. płat z mięśnia mostowo-objczykowo-sutkowego, allogennych np. liofilizowana opona twarda, sztucznych np. Ethisorb) [24]. W przedstawianym materiale nie modyfikowano procedury chirurgicznej celem profilaktyki zespołu Frey i nie można odnieść się do skuteczności żadnej z wymienionych metod.

7 52 1. Upośledzenie czynności nerwu twarzowego jest najczęściej stwierdzanym powikłaniem operacji pierwotnych gruczolaków wielopostaciowych ślinianki przyusznej. Istotnymi statystycznie czynnikami ryzyka wystąpienia pooperacyjnej dysfunkcji nerwu twarzowego są: płeć żeńska, starszy wiek chorych, położenie guza w płacie głębokim, rodzaj wykonanej operacji (parotidektomia całkowita). 2. Zmniejszenie częstości występowania torbieli lub przetoki ślinowej można osiągnąć przez zachowanie ciągłości przewodu wyprowadzającego ślinianki bądź przez doszczętne usunięcie tkanki gruczołowej. 3. Częstość występowania zespołu Frey wzrasta wraz ze zwiększającą się rozległością resekcji chirurgicznej. 1. Baek CH, Chung MK, Jeong HS, Son YI, Jung SC, Jeon HK. i wsp.: Questionnaire evaluation of sequelae over 5 years after parotidectomy for benign disease. J. Plast. Recostr. Surg. 2009;62: Erkan AN, Yavuz H, Ozer C, Ozer F, Ozluoglu L. Quality of life after surgery for benign disease of the parotid gland. J. Laryngol. Otol. 2008;122: Brennan J, Moore EJ, Shuler KJ. Prospective analysis of the efficacy of continuous intraoperative nerve monitoring during thyroidectomy, parathyroidectomy, and parotidectomy. Otolaryngol Head Neck Surg. 2001;124: Laccourreye H. Total conservative parotidectomy for primary benign pleomorphic adenoma of the parotid gland: a 25 year experience with 229 patients. Laryngoscope 1994;104: Reilly J, Myssiorek D. Facial nerve stimulation and postparotidectomy facial paresis. Otolaryngol. Head Neck Surg. 2003;128: Guntinas-Lichius O, Gabriel B, Klussmann JP. Risk of facial palsy and severe Frey s syndrome after conservative parotidectomy for benign disease: analysis of 610 operations. Acta Otolaryngol 2006: Laskawi R, Schott T, Mirzaie-Petri M, Schroeder M. Surgical management of pleomorphic adenomas of the parotid Gland: a follow-up study of three methods. J. Oral Maxillofac. Surg. 1996;54: Witt RL. Facial nerve function after partial superficial parotidectomy: an 11-year review ( ). Otolaryngol Head Neck Surg. 1999;121: Dulguerov P, Marchal F, Lehmann W. Postparotidectomy facial nerve paralysis: possible etiologic factors and results with routine facial nerve monitoring. Laryngoscope 1999;109: Ghosh S, Panarese A, Bull PD, Lee JA. Marginally excised parotid pleomorphic adenomas: risk factors for recurrence and management. A 12.5 year mean follow-up study of histologically marginal excision. Clin. Otolaryngol. 2003;28: Mra Z, Komisar A, Blaugrund SM. Functional facial nerve weakness after Surgery for benign parotid tumors; a multivariate statistical analysis. Head Neck 1993;15: Gaillard C, Perie S, Susini B, St Guily JL. Facial nerve disfunction after parotidectomy: the role of local factors. Laryngoscope 2005;115(2): Guntinas-Lichius O, Kick C, Klussmann JP, Jungehuelsing M, Stennert E. Pleomorphic adenoma of the parotid gland: a 13-year experience of consequent management by lateral or total parotidectomy. Eur. Arch. Otorhinolaryngol. 2004;261: Hoff SR, Mohyuddin N, Yao M. Complications of parotid surgery. Oper. Tech. Otolaryngol. 2009;20: Witt RL. The incidence and management of sialocele after parotidectomy. Otolaryngol. Head Neck Surg. 2009;140: Chow TL, Kwok S.P.: Use of botulinum toxin type A in a case of persistent parotid sialocele. Hong Kong Med. J. 2003;9(4): Laage-Hellman J-E. Gustatory sweating and flushing after conservative parotidectomy. Acta Otolaryngol. (Stokh) 1957;48: Łazarczyk B, Chodynicki S, Różańska-Kudelska M, Silko J. Nowotwory ślinianek przyusznych obraz histopatologiczny i leczenie. Otolaryngol. Pol. 1995;49, Supl. 20: Olejniczak I, Kozłowski Z, Dąbrowska K, Łukomski M. Guzy ślinianki przyusznej obraz kliniczny, sposób postępowania i wyniki leczenia. Otolaryngol. Pol. 2008;62(4): Pietniczka M, Kukwa A, Kizler K, Sobczyk G. W sprawie diagnostyki i leczenia guzów ślinianki przyusznej. Otolaryngol. Pol. 1995;49, Supl. 20: Ross JAT. The function of the tympanic plexus as related to Frey s syndrome. Laryngoscope 1970;80: Leverstein H, van der Wal JE, Tiwari RM, van der Waal I, Snow GB. Surgical management of 246 previously untreated pleomorphic adenomas of the parotid gland. Br. J. Surg. 1997;84: Laskawi R, Schott T, Mirzaie-Petri M, Schroeder M. Surgical management of pleomorphic adenomas of the parotid Gland: a follow-up study of three methods. J. Oral Maxillofac. Surg. 1996;54: de Bree R, van der Waal I, Leemans RC. Management of Frey syndrome. Head Neck 2007;29: Linder TE, Hubert A, Schmid S. Frey s syndrome after parotidectomy: a retrospective and prospective analysis. Laryngoscope 1997;107: Sood S, Quraishi MS, Jennings CR, Bradley PJ. Frey s syndrome following parotidectomy: prevention using a rotation sternocleidomastoid muscle flap. Clin. Otolaryngol. 1999;24: Singleton GT, Cassisi NJ. Frey s syndrome: incidence related to skin flap thickness in parotidectomy. Laryngoscope 1980;90:

Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki

Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Praca na stopień doktora nauk medycznych wykonana w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Kierownik: prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz Krzysztof Kiciński Czynniki ryzyka

Bardziej szczegółowo

Chirurgiczne leczenie łagodnych nowotworów ślinianek przyusznych

Chirurgiczne leczenie łagodnych nowotworów ślinianek przyusznych Czas. Stomatol., 2006, LIX, 3 Chirurgiczne leczenie łagodnych nowotworów ślinianek przyusznych Surgical treatment of benign parotid tumours Grzegorz Krzymański, Wojciech Domański, Janusz Przybysz, Barbara

Bardziej szczegółowo

Analiza histokliniczna guzów ślinianek przyusznych u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach

Analiza histokliniczna guzów ślinianek przyusznych u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach A 20-year retrospective histoclinical analysis of parotid gland tumors in the ENT Department AM in Katowice Tatiana Gierek,

Bardziej szczegółowo

PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS

PRACE ORYGINALNE / ORIGINALS 302 Piotr SUMMARY / Chirurgia ślinianki przyusznej to przede wszystkim chirurgia onkologiczna. Interwencje chirurgiczne w obrębie ślinianki przyusznej z przyczyn innych niż guz nowotworowy nie są częste

Bardziej szczegółowo

Analiza histokliniczna guzów ślinianek przyusznych u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach

Analiza histokliniczna guzów ślinianek przyusznych u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach A 20-year retrospective histoclinical analysis of parotid gland tumors in the ENT Department AM in Katowice Tatiana Gierek,

Bardziej szczegółowo

Guzy ślinianki przyusznej obraz kliniczny, sposób postępowania i wyniki leczenia

Guzy ślinianki przyusznej obraz kliniczny, sposób postępowania i wyniki leczenia PRACE ORYGINALNE Guzy ślinianki przyusznej obraz kliniczny, sposób postępowania i wyniki leczenia Tumors of the parotid gland management and results of surgical treatment Izabela Olejniczak, Zbigniew Kozłowski,

Bardziej szczegółowo

S T R E S Z C Z E N I E

S T R E S Z C Z E N I E STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych

Bardziej szczegółowo

Chirurgiczne leczenie guza Warthina

Chirurgiczne leczenie guza Warthina Czas. Stomatol., 2009, 62, 11, 905-911 2009 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Chirurgiczne leczenie guza Warthina Surgical treatment of Whartin s tumour Jan Przybysz, Jarosław Dąbrowski,

Bardziej szczegółowo

Analiza występowania i leczenia wznów guzów niezłośliwych ślinianki przyusznej ze szczególnym uwzględnieniem gruczolaka wielopostaciowego

Analiza występowania i leczenia wznów guzów niezłośliwych ślinianki przyusznej ze szczególnym uwzględnieniem gruczolaka wielopostaciowego otolaryngologia polska 66 (2012) 392 396 Doste pne online www.sciencedirect.com journal homepage: www.elsevier.com/locate/otpol Artykuł oryginalny/original research article Analiza występowania i leczenia

Bardziej szczegółowo

Parotidektomia z dostępu do liftingu twarzy doniesienie wstępne

Parotidektomia z dostępu do liftingu twarzy doniesienie wstępne 485 Parotidektomia z dostępu do liftingu twarzy doniesienie wstępne Facelift incision parotidectomy: preliminary report Justyna Dąbrowska-Bień, Mirosława Pietniczka-Załęska, Tomasz Rowicki SUMMARY Introduction:

Bardziej szczegółowo

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

This copy is for personal use only - distribution prohibited. PRACE ORYGINALNE Leczenie chirurgiczne guzów nowotworowych ślinianek Surgery treatment of salivary gland tumors Marcin Kubiak 1, Magdalena Maria Łapienis 1, Dariusz Kaczmarczyk 1, 2, Alina MorawiecSztandera

Bardziej szczegółowo

przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia

przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy

Bardziej szczegółowo

Imię nazwisko pacjenta... Lekarz nadzorujący Rozpoznanie. Nazwa operacji:..

Imię nazwisko pacjenta... Lekarz nadzorujący Rozpoznanie. Nazwa operacji:.. Formularz Zgody na Leczenie Chirurgiczne Imię nazwisko pacjenta... Lekarz nadzorujący Rozpoznanie Nazwa operacji:.. Operacja usunięcia torbieli bocznej szyi Torbiel boczna szyi jest wadą wrodzoną i w większości

Bardziej szczegółowo

Parotidektomia u dzieci wskazania, aspekty chirurgiczne, powikłania

Parotidektomia u dzieci wskazania, aspekty chirurgiczne, powikłania Otorynolaryngologia Narożny W, Stankiewicz 2016, C. 15(2): Parotidektomia 75-79 u dzieci wskazania, aspekty chirurgiczne, powikłania 75 Parotidektomia u dzieci wskazania, aspekty chirurgiczne, powikłania

Bardziej szczegółowo

WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii

WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii Choroba Crohna Zapalenie przewodu pokarmowego w chorobie Crohna

Bardziej szczegółowo

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

This copy is for personal use only - distribution prohibited. - - - - - PRACE ORYGINALNE w materiale Kliniki Otolaryngologii w Warszawie w latach 1990 2006 The parotid gland s tumours in material of Otolaryngology Department Medical Academy in Warsaw in 1990 2006

Bardziej szczegółowo

CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH

CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA

Bardziej szczegółowo

Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe

Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe zaopatrywanie rozległych ubytków poresekcyjnych praktycznie

Bardziej szczegółowo

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with

Bardziej szczegółowo

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

This copy is for personal use only - distribution prohibited. Zalecenia/Recommendations Parotidectomia jak ja to robię Parotidectomy How I Do It Ewa OsuchWójcikiewicz, Piotr Chęciński * Katedra i Klinika Otolaryngologii WUM, Kierownik: prof. dr hab. med. K. Niemczyk,

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU PIOTR TURMIŃSKI Porównanie skuteczności wybranych metod fizjoterapeutycznych w leczeniu skręceń stawu skokowego STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ

Bardziej szczegółowo

Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008

Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008 Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008 W latach 2004-2008 w Dolnośląskim Rejestrze Nowotworów zarejestrowaliśmy 6.125 zachorowań na inwazyjne

Bardziej szczegółowo

Paweł Szwedowicz. Sialoendoskopia w diagnostyce i leczeniu schorzeń gruczołów ślinowych - analiza doświadczeń własnych

Paweł Szwedowicz. Sialoendoskopia w diagnostyce i leczeniu schorzeń gruczołów ślinowych - analiza doświadczeń własnych Paweł Szwedowicz Sialoendoskopia w diagnostyce i leczeniu schorzeń gruczołów ślinowych - analiza doświadczeń własnych XLVIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głosy i Szyi; Katowice

Bardziej szczegółowo

Cz Êciowa parotidektomia jako alternatywna metoda leczenia gruczolaka limfatycznego Êlinianki przyusznej

Cz Êciowa parotidektomia jako alternatywna metoda leczenia gruczolaka limfatycznego Êlinianki przyusznej Cz Êciowa parotidektomia jako alternatywna metoda leczenia gruczolaka limfatycznego Êlinianki przyusznej Partial parotidectomy alternative method in surgical management of parotid gland Warthin tumours

Bardziej szczegółowo

Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu

Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu Tumors of posterior fossa in material of Pediatric Neurologial Surgery in Poznań Krzysztof Jarmusz, Katarzyna Nowakowska,

Bardziej szczegółowo

Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa

Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa Nefrektomia Nefrektomia jest metodą umożliwiającą całkowite wyleczenie

Bardziej szczegółowo

Nowotwory złośliwe piersi - ryzyko zachorowania, zaawansowanie, przeŝycia pięcioletnie. Dolny Śląsk, Dolnośląskie Centrum Onkologii.

Nowotwory złośliwe piersi - ryzyko zachorowania, zaawansowanie, przeŝycia pięcioletnie. Dolny Śląsk, Dolnośląskie Centrum Onkologii. Nowotwory złośliwe piersi - ryzyko zachorowania, zaawansowanie, przeŝycia pięcioletnie. Dolny Śląsk, Dolnośląskie Centrum Onkologii. Przygotowali: Komitet ds. Epidemiologii Beata Hawro, Maria Wolny-Łątka,

Bardziej szczegółowo

4.1. Charakterystyka porównawcza obu badanych grup

4.1. Charakterystyka porównawcza obu badanych grup IV. Wyniki Badana populacja pacjentów (57 osób) składała się z dwóch grup grupy 1 (G1) i grupy 2 (G2). W obu grupach u wszystkich chorych po zabiegu artroskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego

Bardziej szczegółowo

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość

Bardziej szczegółowo

Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych

Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Karolina Klara Radomska Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Streszczenie Wstęp Ostre białaczki szpikowe (Acute Myeloid Leukemia, AML) to grupa nowotworów mieloidalnych,

Bardziej szczegółowo

Jakie znaczenie dla pacjentek planujących zabieg rekonstrukcji piersi ma zastosowanie macierzy Bezkomórkowej -ADM Accellular Dermal Matrix

Jakie znaczenie dla pacjentek planujących zabieg rekonstrukcji piersi ma zastosowanie macierzy Bezkomórkowej -ADM Accellular Dermal Matrix Jakie znaczenie dla pacjentek planujących zabieg rekonstrukcji piersi ma zastosowanie macierzy Bezkomórkowej -ADM Accellular Dermal Matrix Prof. WSZUIE Dr hab. med Dawid Murawa wstęp Współczesne implanty

Bardziej szczegółowo

Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne

Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Świerblewski M. 1, Kopacz A. 1, Jastrzębski T. 1 1 Katedra i

Bardziej szczegółowo

lek. Piotr Mazurek Katedra Chirurgii Urazowej, Klinika Chirurgii Urazowej i Chirurgii Ręki Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

lek. Piotr Mazurek Katedra Chirurgii Urazowej, Klinika Chirurgii Urazowej i Chirurgii Ręki Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu lek. Piotr Mazurek Katedra Chirurgii Urazowej, Klinika Chirurgii Urazowej i Chirurgii Ręki Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Nowotworowe i nowotworopodobne zmiany nerwów obwodowych

Bardziej szczegółowo

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją 234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle

Bardziej szczegółowo

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie

Marzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane

Bardziej szczegółowo

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej

Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Elżbieta Arłukowicz Streszczenie rozprawy doktorskiej Analiza zmienności ilościowej i jakościowej tlenowej flory bakteryjnej izolowanej z ran przewlekłych kończyn dolnych w trakcie leczenia tlenem hiperbarycznym

Bardziej szczegółowo

ahead of print], Impact Factor 1,426; punktacja MNiSW 20 pkt.). Przeanalizowane zostały dwie grupy chorych: w pierwszej znalazło się 441 chorych z

ahead of print], Impact Factor 1,426; punktacja MNiSW 20 pkt.). Przeanalizowane zostały dwie grupy chorych: w pierwszej znalazło się 441 chorych z Streszczenie rozprawy doktorskiej lek. Michała Natkańca pt.: Czynniki wpływające na trudności, bezpieczeństwo i wyniki krótkoterminowe laparoskopowej adrenalektomii z dostępu przezotrzewnowego bocznego

Bardziej szczegółowo

LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB

LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB REUMATYCZNYCH U PACJENTÓW 65+ Włodzimierz Samborski Katedra Reumatologii i Rehabilitacji Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB REUMATYCZNYCH

Bardziej szczegółowo

a) b) c) d) 3 rylcowo-gnykowego. Pień nerwu twarzowego oznaczono 4.

a) b) c) d) 3 rylcowo-gnykowego. Pień nerwu twarzowego oznaczono 4. Ryc. 50 a). Dojście górne do preparowania nerwu twarzowego opiera się na identyfikacji wyrostka sutkowatego i mięśni: 1 mostkowosutkowo-obojczykowego, 2 dwubrzuścowego, 3 rylcowo-gnykowego. Pień nerwu

Bardziej szczegółowo

KATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ

KATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ DLA STUDENTÓW III ROKU ODDZIAŁU STOMATOLOGII SEMESTR VI (LETNI) 1. Zapoznanie z organizacją Katedry, w szczególności z organizacją Zakładu Chirurgii Stomatologicznej. Powiązania chirurgii stomatologicznej

Bardziej szczegółowo

Gamma Knife bezinwazyjna alternatywa dla leczenia operacyjnego guzów wewnątrzczaszkowych oraz innych patologii mózgu

Gamma Knife bezinwazyjna alternatywa dla leczenia operacyjnego guzów wewnątrzczaszkowych oraz innych patologii mózgu Gamma Knife bezinwazyjna alternatywa dla leczenia operacyjnego guzów wewnątrzczaszkowych oraz innych patologii mózgu Leszek Lombarski Klinika Neurochirurgii i Urazów Układu Nerwowego CMKP, Warszawa Stereotaksja

Bardziej szczegółowo

Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder

Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder Marzena Wełnicka-Jaśkiewicz Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Efektywna kontrola ścisła obserwacja po leczeniu

Bardziej szczegółowo

Lublin, 26 maja, 2015 roku

Lublin, 26 maja, 2015 roku Lublin, 26 maja, 2015 roku Recenzja pracy doktorskiej lek. Iwony Kubickiej- Mendak pt. Ocena przyczyn niepowodzenia leczenia i ryzyka późnych powikłań brachyterapii LDR i HDR chorych na raka szyjki macicy

Bardziej szczegółowo

Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy.

Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy. Marek Ciecierski, Zygmunt Mackiewicz, Arkadiusz Jawień Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy. Z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej AM w Bydgoszczy Kierownik

Bardziej szczegółowo

Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.

Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz

Bardziej szczegółowo

OCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI

OCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI Lek. Dent. Joanna Abramczyk OCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI STRESZCZENIE WSTĘP W praktyce ortodontycznej zatrzymane stałe kły, szczególnie

Bardziej szczegółowo

OCENA. Ocena rozprawy doktorskiej mgr Jolanty Gałeckiej

OCENA. Ocena rozprawy doktorskiej mgr Jolanty Gałeckiej Klinika Neurologii Wojskowy Instytut Medyczny 00 909 Warszawa ul Szaserów 128 Warszawa dn. 02.06.2019 r. OCENA Rozprawy doktorskiej mgr Jolanty Gałeckiej Ocena skuteczności wybranych metod fizjoterapeutycznych

Bardziej szczegółowo

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem?

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna Choroba Zakrzepowo-Zatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny ny, interdyscyplinarny problem współczesnej medycyny Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) (Deep

Bardziej szczegółowo

Opieka pielęgniarska nad pacjentem w oddziale chirurgii ogólnej, po zabiegu operacyjnym, w wybranych jednostkach chorobowych.

Opieka pielęgniarska nad pacjentem w oddziale chirurgii ogólnej, po zabiegu operacyjnym, w wybranych jednostkach chorobowych. Opieka pielęgniarska nad pacjentem w oddziale chirurgii ogólnej, po zabiegu operacyjnym, w wybranych jednostkach chorobowych. Aby ujednolicić opis opieki pielęgniarskiej nad pacjentem po zabiegu operacyjnym

Bardziej szczegółowo

Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne

Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne Ewa Osuch-Wójcikiewicz Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne Katedra i Klinika Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: Prof. dr hab. n. med. K. Niemczyk Konferencja

Bardziej szczegółowo

Nowa treść informacji o produkcie fragmenty zaleceń PRAC dotyczących zgłoszeń

Nowa treść informacji o produkcie fragmenty zaleceń PRAC dotyczących zgłoszeń 17 December 2015 EMA/PRAC/835763/2015 Pharmacovigilance Risk Assessment Committee (PRAC) Nowa treść informacji o produkcie fragmenty zaleceń PRAC dotyczących zgłoszeń Przyjęto w dniach od 30 listopada

Bardziej szczegółowo

Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów.

Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Program DAL-SAFE /ALFUS_L_01798/ Ocena wyników programu epidemiologicznego.

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:..

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:.. FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:.. PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa

DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa 1 PROBLEMY DIAGNOSTYCZNE Wady rozwojowe Wole Guzki tarczycy Nowotwory tarczycy Zaburzenia

Bardziej szczegółowo

ŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra

ŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra ŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra DANE PACJENTA: Imię i nazwisko:... PESEL: Zabieg został zaplanowany na dzień:... Lekarz wykonujący zabieg:... Na podstawie wywiadu lekarskiego i

Bardziej szczegółowo

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą 14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces

Bardziej szczegółowo

Warszawa, r.

Warszawa, r. Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawski Uniwersytet Medyczny SP CSK ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Tel. 599 25 83; fax: 599 25 82 Kierownik: dr hab. n. med. Leszek Czupryniak Warszawa, 24.08.2016r.

Bardziej szczegółowo

I. STRESZCZENIE Cele pracy:

I. STRESZCZENIE Cele pracy: I. STRESZCZENIE Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) jest przewlekłym procesem zapalnym, powodującym postępujące i nieodwracalne włóknienie trzustki. Choroba przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, prowadząc

Bardziej szczegółowo

Piotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi

Piotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi Piotr Potemski Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy, Warszawa, 10-12.08.2016 1 Obserwowane są samoistne regresje zmian przerzutowych

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur

Bardziej szczegółowo

This copy is for personal use only - distribution prohibited.

This copy is for personal use only - distribution prohibited. WPROWADZENIE W ciągu ostatnich lat obserwuje się stopniowe obniżanie się wieku chorych, u których rozpoznaje się złośliwy nowotwór krtani [5, 6]. Z drugiej strony, obserwuje się stopniowe starzenie się

Bardziej szczegółowo

mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp

mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp Wypadki komunikacyjne są istotnym problemem cywilizacyjnym, społecznym i medycznym. Są jedną

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:..

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:.. FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:.. PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

Ośrodki medyczne wykonujące procedury diagnostyczno-terapeutyczne powinny mieć następujące możliwości:

Ośrodki medyczne wykonujące procedury diagnostyczno-terapeutyczne powinny mieć następujące możliwości: REKOMENDACJE KONSULTANTA KRAJOWEGO W DZIEDZINIE CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ ORAZ POLSKIEGO TOWARZYSTWA CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI I LECZENIA CHORYCH NA RAKA JELITA GRUBEGO REKOMENDACJE

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie Kinesio Tapingu w usprawnianiu pacjentki po rekonstrukcji nerwu twarzowego

Wykorzystanie Kinesio Tapingu w usprawnianiu pacjentki po rekonstrukcji nerwu twarzowego Wykorzystanie Kinesio Tapingu w usprawnianiu pacjentki po rekonstrukcji nerwu twarzowego 1) Ireneusz Hałas, 2) Tomasz Senderek, 3) Lucyna Krupa. STRESZCZENIE Wstęp. Celem pracy jest przedstawienie możliwości

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ

FIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ FIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ A.JAKUBOWSKA, M.BRZEWSKI, M.GRAJEWSKA-FERENS, A.MARCIŃSKI, J.MĄDZIK ZAKŁAD RADIOLOGII PEDIATRYCZNEJ I KLINIKA ENDOKRYNOLOGII

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004 Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego Wydziału Zdrowia Publicznego AM we Wrocławiu MARTA ARENDARCZYK, EWA

Bardziej szczegółowo

Promotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak

Promotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie

Bardziej szczegółowo

Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?

Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Patologie przyczepów ścięgnistych, więzadłowych i powięzi są określane mianem entezopatii.

Wstęp. Patologie przyczepów ścięgnistych, więzadłowych i powięzi są określane mianem entezopatii. 1. STRESZCZENIE Wstęp. Patologie przyczepów ścięgnistych, więzadłowych i powięzi są określane mianem entezopatii. Szczególnym rodzajem entezopatii, uważanym za objaw predylekcyjny i charakterystyczny jednej

Bardziej szczegółowo

Epidemiologia zawrotów głowy i zaburzeń równowagi - analiza retrospektywna

Epidemiologia zawrotów głowy i zaburzeń równowagi - analiza retrospektywna Audiofonologia Tom XIII 1998 Katarzyna Pierchala, Grzegorz Janczewski Klinika Otolaryngologij Akademii Medycznej w Warszawie Antoni Grzanka Instytut Podstaw Elektroniki Politechniki Warszawskiej Epidemiologia

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób

Bardziej szczegółowo

Tematy seminariów z Neurologii dla V roku Kierunku Lekarskiego realizowane w Klinice Neurochirurgii:

Tematy seminariów z Neurologii dla V roku Kierunku Lekarskiego realizowane w Klinice Neurochirurgii: Tematyka zajęć i zaliczenie z Neurologii - plik pdf do pobrania Neurochirurgia Do zajęć seminaryjnych student jest zobowiązany przygotować wiedzę teoretyczną zgodnie ze słowami kluczowymi do danego tematu.

Bardziej szczegółowo

MIARY KLASYCZNE Miary opisujące rozkład badanej cechy w zbiorowości, które obliczamy na podstawie wszystkich zaobserwowanych wartości cechy

MIARY KLASYCZNE Miary opisujące rozkład badanej cechy w zbiorowości, które obliczamy na podstawie wszystkich zaobserwowanych wartości cechy MIARY POŁOŻENIA Opisują średni lub typowy poziom wartości cechy. Określają tą wartość cechy, wokół której skupiają się wszystkie pozostałe wartości badanej cechy. Wśród nich można wyróżnić miary tendencji

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

Mgr inż. Aneta Binkowska

Mgr inż. Aneta Binkowska Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji

Bardziej szczegółowo

WIDEOSKOPOWE METODY ODNERWIENIA WSPÓŁCZULNEGO. WŁASNA METODA OPERACYJNA SYMPATEKTOMII LĘDŹWIOWEJ Z UŻYCIEM WIDEOASYSTY. Dr n. med.

WIDEOSKOPOWE METODY ODNERWIENIA WSPÓŁCZULNEGO. WŁASNA METODA OPERACYJNA SYMPATEKTOMII LĘDŹWIOWEJ Z UŻYCIEM WIDEOASYSTY. Dr n. med. WIDEOSKOPOWE METODY ODNERWIENIA WSPÓŁCZULNEGO. WŁASNA METODA OPERACYJNA SYMPATEKTOMII LĘDŹWIOWEJ Z UŻYCIEM WIDEOASYSTY Dr n. med.jacek Wroński HISTORIA ODKRYĆ SYMPATEKTOMIA PIERSIOWA 1899 - Jaboulay sympatektomia

Bardziej szczegółowo

Rak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie

Rak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;

Bardziej szczegółowo

Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej

Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej Pytania z zakresu ginekologii i opieki ginekologicznej - 2017 1. Proszę wymienić zagrożenia zdrowotne dla kobiety jakie mogą wystąpić w okresie okołomenopauzalnym. 2. Proszę omówić rolę położnej w opiece

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

Obiektywizacja wczesnych i odległych następstw ciężkich izolowanych urazów czaszkowo-mózgowych

Obiektywizacja wczesnych i odległych następstw ciężkich izolowanych urazów czaszkowo-mózgowych mgr Małgorzata Beata Rutkowska Obiektywizacja wczesnych i odległych następstw ciężkich izolowanych urazów czaszkowo-mózgowych STRESZCZENIE Wprowadzenie Duża liczba ciężkich urazów czaszkowo-mózgowych sprawia,

Bardziej szczegółowo

Maciej Pawlak. Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych.

Maciej Pawlak. Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych. Maciej Pawlak Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych. Prospektywne randomizowane badanie porównujące zastosowanie dwóch różnych koncepcji siatki i staplera

Bardziej szczegółowo

Lek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci

Lek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Lek. Marcin Polok Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych w zakresie medycyny

Bardziej szczegółowo

Tab. 2. Charakterystyka zbadanej populacji w latach 1998-1999 w grupach płci i wieku. Grupy wiekowe. 18-28 29-39 40-49 50-59 >60 r.

Tab. 2. Charakterystyka zbadanej populacji w latach 1998-1999 w grupach płci i wieku. Grupy wiekowe. 18-28 29-39 40-49 50-59 >60 r. . WYIKI Analizie poddano wyniki badań 89 osób, 7 kobiet i mężczyzn w wieku 8-78 lat. Średnia wieku kobiet wynosiła,8 ±,6 lat, średnia wieku mężczyzn wynosiła,89 ± 7, lat. Średnia wieku dla obu płci wynosiła,6

Bardziej szczegółowo

Ocena ryzyka rozwoju odleżyn na podstawie wybranych czynników ryzyka i skali D.Norton Aleksandra Popow, Maria T. Szewczyk, Katarzyna Cierzniakowska, Elżbieta Kozłowska Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego,

Bardziej szczegółowo

Lokalizacja i lateralizacja ognisk padaczkowych u dzieci

Lokalizacja i lateralizacja ognisk padaczkowych u dzieci Lokalizacja i lateralizacja ognisk padaczkowych u dzieci - wyniki mapowania metodą pierwszej pochodnej iglic Andrzej Kozik Pracownia Wideo-EEG i EEG Oddział Neurologii Dziecięcej Szpital im. T. Marciniaka,

Bardziej szczegółowo

Przeżycia 5-letnie chorych na nowotwory złośliwe z lat w podregionach woj. dolnośląskiego

Przeżycia 5-letnie chorych na nowotwory złośliwe z lat w podregionach woj. dolnośląskiego Przeżycia 5-letnie chorych na nowotwory złośliwe z lat 2000- w podregionach woj. dolnośląskiego Analizie poddano 109.725 dolnośląskich na nowotwory złośliwe z lat 2000-, z pięcioletniej obserwacji stracone

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24

Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 207 SECTIO D 2003

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 207 SECTIO D 2003 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 207 SECTIO D 2003 Studenckie Koło Naukowe Katedry Pielęgniarstwa Klinicznego WPiNoZ AM w Lublinie Opiekun: prof. dr

Bardziej szczegółowo

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji

Bardziej szczegółowo

10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH Rozpoznanie choroby JAKIE SĄ PRZYCZYNY?

10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH Rozpoznanie choroby JAKIE SĄ PRZYCZYNY? 10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE GRUCZOŁÓW ŚLINOWYCH Rozpoznanie choroby nowotworowej wiąże się z dużym obciążeniem fizycznym i psychicznym.obecność kogoś bliskiego, pielęgniarki i innych

Bardziej szczegółowo

Operacje minimalnie inwazyjne w leczeniu WNM - minislingi

Operacje minimalnie inwazyjne w leczeniu WNM - minislingi Operacje minimalnie inwazyjne w leczeniu WNM - minislingi Włodzimierz Baranowski Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Wojskowy Instytut Medyczny MON Warszawa Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 3 lipca 2018 r. Poz. 52

Warszawa, dnia 3 lipca 2018 r. Poz. 52 Warszawa, dnia 3 lipca 2018 r. Poz. 52 OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2 lipca 2018 r. w sprawie mierników oceny prowadzenia diagnostyki onkologicznej i leczenia onkologicznego Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH

NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Załącznik nr 1 opis programu MINISTERSTWO ZDROWIA DEPARTAMENT POLITYKI ZDROWOTNEJ Nazwa programu: NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Nazwa zadania: OGRANICZENIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI U DZIECI

Bardziej szczegółowo

Dr hab. n. med. Paweł Blecharz

Dr hab. n. med. Paweł Blecharz BRCA1 zależny rak piersi i jajnika odmienności diagnostyczne i kliniczne (BRCA1 dependent breast and ovarian cancer clinical and diagnostic diversities) Paweł Blecharz Dr hab. n. med. Paweł Blecharz Dr

Bardziej szczegółowo