dr hab. inż. Bartłomiej Szafran Kraków, sierpień 2009 Autoreferat o działalności badawczej i dydaktycznej oraz najważniejszych osiągnięciach

Transkrypt

1 dr hab. inż. Bartłomiej Szafran Kraków, sierpień 2009 Autoreferat o działalności badawczej i dydaktycznej oraz najważniejszych osiągnięciach I. Działalność badawcza Zajmuję się modelowaniem nanostruktur półprzewodnikowych i zjawisk w nich zachodzących. Impet badaniom w tej dziedzinie nadają potencjalne i istniejące zastosowania diody świecące i lasery, tranzystory jednoelektronowe, podstawowe elementy elektroniki spinowej itp. Nanostruktury półprzewodnikowe są również interesujące z naukowego punktu widzenia: pozwoliły między innymi na odkrycie kwantowego efektu Halla, produkcję sztucznych atomów oraz molekuł, obserwację efektów związanych z przepływem i pułapkowaniem pojedynczych elektronów. Badałem własności nośników uwięzionych w drutach kwantowych, w pojedynczych i wielokrotnych kropkach, oraz pierścieniach kwantowych. Ostatnio moje zainteresowania przesuwają się w kierunku zjawisk transportowych. Poniżej krótko opisuję najważniejsze tematy badań i uzyskane wyniki. I.1 Ekscytony i triony ekscytonowe w sztucznych molekułach W 1996 roku odkryto, że samozorganizowane kropki kwantowe InAs/GaAs spontanicznie tworzą stosy w czasie wzrostu epitaksjalnego. Przy małej szerokości bariery tunelowej rozdzielającej kropki, nośniki ładunku: dziury i przede wszystkim elektrony tworzą rozciągłe stany podobne do orbitali kowalencyjnych w cząsteczkach. Układy kropek wielokrotnych nazwano sztucznymi molekułami, które uważa się za obiecujące dla konstrukcji urządzeń kwantowego przetwarzania informacji. W pojedynczych samozorganizowanych kropkach kwantowych, których rozmiary są mniejsze od rozmiaru ekscytonu w krysztale litym, efekty oddziaływania oraz korelacji elektron-dziura są zaniedbywalne, a o widmie światła emitowanego przez kropki decydują efekty jednociałowe. Większość prac teoretycznych zakładała, że sytuacja ta występuje również w kropkach wielokrotnych. Moim osiągnięciem jest przeprowadzenie pierwszego studium z dokładnym rozwiązaniem problemu pary elektron-dziura w kropkach podwójnych [1], które wskazało że efekty korelacyjne w stosach kropek mają decydujące znaczenie dla widm luminescencyjnych. Praca [1] wskazała, że w wyniku korelacji w widmie pojawiają się stany, z których rekombinacja jest zabroniona nie przez symetrię lecz ze względu na rozseparowanie przestrzenne elektronu i dziury. Następna praca [2] wskazała, że stany aktywne i nieaktywne optycznie są mieszane przez pole elektryczne przyłożone wzdłuż osi stosu kropek. Obserwowalną oznaką tego mieszania jest pojawienie się odpychania między poziomami aktywnymi i nieaktywnymi optycznie, związanego z hybrydyzacją stanów elektronowych i dziurowych oraz dysocjacją ekscytonu przez pole elektryczne. Odpychanie poziomów, zgodne z opisem pracy [2] zostało zmierzone w równolegle i niezależnie prowadzanym eksperymencie [PRL 94, (2005)]. Interesowałem się również trionami ekscytonowymi w pojedynczych [3], podwójnych [4] kropkach kwantowych oraz w drutach kwantowych [5], ze szczególnym uwzględnieniem przesunięcia energetycznego linii trionu dodatniego i ujemnego względem linii ekscytonu w widmie fotoluminescencji. Przy szacowaniu tego przesunięcia efekty jednociałowe ulegają znoszeniu, jest ono więc głównie wynikiem korelacji i oddziaływania kulombowskiego. 1

2 Szczególnie cenny okazał się rachunek dla kropki podwójnej w polu elektrycznym [2]. Rachunek opisywał dość skomplikowany kształt linii rekombinacji trionu w funkcji natężenia pola, w tym jej modyfikacje związane z usuwaniem elektronów z kropki zajętej przez dziurę, oraz zachowanie linii trionu względem linii ekscytonu. Wyniki modelowania [2] zostały precyzyjnie potwierdzone przez przeprowadzony wiele miesięcy później eksperyment, co autorzy pracy doświadczalnej [PRL 97, (2006)] jawnie podali w tekście publikacji. Ze względu na sukces modelowania widm fotoluminescyjnych w sztucznych molekułach, badania w tym kierunku kontynuowałem również po habilitacji [6]. Publikacje z tego zakresu [1-5], w tym również te z okresu po habilitacji [6] były cytowane w czasopismach z najwyższej półki (PRL, Advanced Materials, Science, Nature Physics). W 2008 roku wygłosiłem na temat modelowania luminescencji podwójnych kropek dwa zaproszone referaty (Workshop on Optics of Nanostructures, UMK Toruń, oraz XXXVII International School of Semiconducting Compounds, Jaszowiec ). I.2 Modelowanie wpływu sił magnetycznych w transporcie ładunku przez nanokanały półprzewodnikowe Własności transportowe mezoskopowych oraz nanometrowych pierścieni kwantowych badane są od dwóch dekad, minn. w kontekście efektu Aharonowa-Bohma. Temat posiada długą historię, lecz jest niezmiennie intensywnie badany, ze względu na produkcję nowych struktur i opracowywanie nowych technik eksperymentalnych. Problemem transportu przez pierścienie kwantowe, a w szczególności wpływowi siły Lorentza na ich przewodność, zacząłem interesować się na stażu podoktorskim w grupie prof. Francois Peetersa w Antwerii. Dla pól magnetycznych rzędu 1T siła Lorentza ma istotne znaczenie dla transportu gdy promień Larmora jest porównywalny z szerokością kanału. Warunek ten jest spełniony dla nano-kanałów półprzewodnikowych lecz nie dla metali (rząd wielkości różnicy w masie nośników i prędkościach Fermiego). Wyniki modelowania pierścieni kwantowych z dwoma końcówkami wskazały [7], że siły magnetyczne prowadzą do preferencyjnego wstrzykiwania funkcji falowej elektronu do jednego z ramion pierścienia. Dla pól magnetycznych odpowiadających połówkowym kwantom strumienia interferencja Aharonowa-Bohma w wysokich polach pozostaje destruktywna, lecz staje się niecałkowita ze względu na nierównowagę w częściach pakietu przechodzących przez lewe i prawe ramię pierścienia, co skutkuje zanikiem oscylacji Aharonowa-Bohma w wysokich polach [7]. Zanik oscylacji Aharonowa-Bohma obserwowany w eksperymencie może mieć inne wyjaśnienie i wynikać np. z aktywizacji zjawisk związanych z dekoherencją. Z tego powodu w pracy [8] wykonałem dodatkowe rachunki dla układu z trzema końcówkami (jedna elektroda wejściowa i dwie wyjściowe) i pokazałem, że oprócz zaniku oscylacji Aharonowa-Bohma należy spodziewać się pojawienia wyraźnej nierówności między przewodnością obydwu wyjść. Eksperyment na zaproponowanym w pracy [8] pierścieniu z trzema końcówkami [PRB 79, (2009)], został przeprowadzony 3 lata po opublikowaniu prac teoretycznych [7,8] i potwierdził wyniki modelowania. Ze względu na pojawienie się eksperymentu, do problemu wróciłem. Obecnie badam wpływ sił magnetycznych na transport w układach z zanieczyszczeniami, gdzie ma on charakter raczej dyfuzyjny niż balistyczny. W zakresie liniowego transportu przewodność (G) każdego układu, nawet niesymetrycznego przestrzennie, jest parzystą funkcją pola magnetycznego. Relacja 2

3 G(B)=G(-B), znana jako relacja Onsagera-Casimira lub zasada mikroodwracalności, jest wynikiem niezmienniczości prawdopodobieństwo rozpraszania wstecz od zwrotu wektora pola magnetycznego. Ta niezmienniczość z kolei związana jest z faktem, że rozproszone wstecz trajektorie są identyczne dla ±B (patrz rysunek 1 w pracy [9]). Podałem zależny od czasu opis transportu [7], który wskazał, że mimo iż rozpraszanie wstecz przebiega identycznie dla ±B, kinetyka transmisji silnie od zwrotu pola zależy. Po habilitacji, we współpracy z moim magistrantem Robertem Kaliną, wykonałem symulację zjawiska transmisji elektronu wstrzykniętego do wygiętego kanału sprzężonego pojemnościowo z metalową bramką. Pokazaliśmy [9], że sprzężenie przenosi różną kinetykę przejścia elektronu dla ±B, na inny potencjał efektywny odczuwany przez elektron, co znosi niezmienniczość rozpraszania wstecz od orientacji pola i w konsekwencji prowadzi do złamania relacji Onsagera. Sprzężenie pojemnościowe może być uwzględnione tylko w sposób przybliżony, np. metodą pola średniego użytą w pracy [9]. Aby wykluczyć możliwość, że złamanie relacji Onsagera jest artefaktem pola średniego wykonałem wspólnie z doktorantem Maciejem Poniedziałkiem symulację, w której zamiast metalowej bramki wprowadziliśmy zamknięty pierścień kwantowy zawierający pojedynczy elektron. Rachunki wykonaliśmy z dokładnym [10] uwzględnieniem korelacji elektron-elektron. Łamanie relacji Onsagera uzyskuje się również w dokładnym rachunku [10], co więcej udało się nam wykazać, że za łamanie relacji Onsagera odpowiedzialna jest asymetryczna w polu magnetycznym absorpcja momentu pędu przez elektron w pierścieniu. Wyniki pracy [9] prezentowałem na wykładzie zaproszonym podczas warsztatu Computational approaches to semiconductor, carbon and magnetic nanostructures zorganizowanym przez Centre Europeen de Calcul Atomique et Moleculaire w Lyonie I.3 Własności układów elektronowych uwięzionych w pierścieniach kwantowych Oprócz pierścieni otwartych z doprowadzonymi kontaktami produkowane i doświadczalnie badane są również pierścienie zamknięte. Obserwowane są własności optyczne, ładowanie kropek kolejnymi elektronami (pomiary pojemnościowe) oraz od niedawna [PRL 99, (2007)] magnetyzacja generowana przez prądy trwałe płynące w dużych zbiorach pierścieni samozorganizowanych. Zamkniętymi pierścieniami zająłem się już przed habilitacją [11,12], ale większość prac z moim udziałem [13-17] ukazała się już po przygotowaniu rozprawy habilitacyjnej. Zajmowałem się stanami stacjonarnymi kilku elektronów uwięzionych w strukturach hybrydowych: koncentrycznych układach podwójnych pierścieni [11], i układu kropka-pierścień [12], stosami pierścieni [13,14] oraz ich zbiorami planarnymi [15]. W układzie koncentrycznych pierścieni [11] szczególnie ciekawy jest zrywanie sprzężenia tunelowego między pierścieniami w polu magnetycznym, które wynika z niedopasowania okresu oscylacji Aharonowa-Bohma. W stosach pierścieni [13,14] występuje skorelowanie prądów trwałych, których natężenie zależy od pozycji pierścienia w stosie. Praca [15], którą wydawcy Physical Review umieścili w sekcji Editors Suggestion, wskazuje, że oddziaływanie elektron-elektron redukuje całkowity moment dipolowy generowany przez zbiór pierścieni oraz podaje sposób wzmocnienia magnetyzacji przez odpowiednią przestrzenną aranżację pierścieni. Wspólnie z dr Tomaszem Chwiejem [16,17] opisaliśmy efekty związane z obecnością domieszki w potencjale pierścienia, w tym zrywanie 3

4 przez nią pętli prądu trwałego płynącego wokół pierścienia oraz jej rozpad na układ mniejszych pętli, z których każda związana jest z jednoelektronową gęstością ładunku [17]. I.4 Korelacje elektron-elektron w sztucznych atomach Interesowałem się skorelowaniem elektronów uwięzionych w kropkach kwantowych w kilku elektronowych sztucznych atomach. W atomach sztucznych korelacje elektronelektron bywają znacznie silniejsze niż w atomach naturalnych, gdzie rolę decydującą odgrywa potencjał kulombowski jądra, który porządkuje strukturę elektronową w powłoki. W atomach sztucznych, potencjały zewnętrzne mają gładszy charakter, przybliżenia typu zamrożonego rdzenia (frozen core) nie są usprawiedliwione i wszystkie elektrony wnoszą podobny przyczynek do własności korelacyjnych. Trzy lata po doktoracie udało mi się zaimplementować metodę oddziaływania konfiguracji [18], która pozwala na dokładne wyznaczenie własności stanów stacjonarnych kilku elektronów, w tym efektów korelacyjnych. Pierwsze prace wskazały, że metoda Hartree-Focka (HF) w wersji nieograniczonej (unrestricted) w wysokim polu magnetycznym produkuje rozwiązanie odpowiadające układowi klasycznych ładunków punktowych [19], tzw. molekułom Wignera. Ponadto okazało się, że w okrągłych kropkach kwantowych to - zbliżone do klasycznego - rozwiązanie HF w granicy nieskończonego pola magnetycznego staje się dokładne [20]. Wynik był frapujący, bo w metodzie HF gęstość ładunku ma symetrię niższą od potencjału uwięzienia, podczas gdy dokładna gęstość odtwarza symetrię potencjału uwięzienia. Wyjaśnienie problemu udało mi się znaleźć przez studium korelacji w kropkach o niskiej symetrii [21], które wskazało, że o zachowaniu układu N elektronów w wysokim polu magnetycznym decyduje występowanie lub brak tzw. klasycznej degeneracji [21], rozumianej jako istnienie kilku różnych lecz równoważnych rozkładów klasycznych ładunków punktowych. Gdy degeneracja takiego typu nie występuje, układ dąży do granicy klasycznej w sposób gładki. W przeciwnym wypadku granica wysokiego pola osiągana jest przez serię transformacji symetrii stanu podstawowego. Dla pól magnetycznych odpowiadającym transformacjom symetrii rozwiązanie o klasycznym rozkładzie ładunku odpowiada rozwiązaniu dokładnemu [21]. Ponadto, w polach odpowiadających transformacji symetrii dowolnie słabe zaburzenie wyprowadza molekuły Wignera z wewnętrznych stopni swobody do układu laboratoryjnego [22]. Prowadziłem również badania nad kwazi-jednowymiarowymi kropkami kwantowymi [23]. Pokazałem, że warunkiem koniecznym dla antyferromagnetycznego uporządkowania przestrzennego spinów o zasięgu obejmującym całą jednowymiarową kropkę jest uporządkowanie ładunku, czyli krystalizacja Wignerowska [23]. I.5 Oddziaływanie wymiany w wielokrotnych kropkach kwantowych Uniwersalna kwantowa bramka logiczna pracująca na spinach elektronów uwięzionych w kropkach kwantowych ma wykorzystywać operacje na pojedynczych spinach oraz operacje na ich parach. Według oryginalnego pomysłu Lossa i DiVincenzo te ostatnie mają zachodzić przez włączanie na ściśle określony czas tzw. oddziaływania wymiany między sąsiednimi kropkami. Oddziaływanie wymiany definiowane jest jako różnica energii stanów singletowego oraz trypletowego pary elektronów. Silne oddziaływanie wymiany umożliwi szybkie wykonywanie operacji (pośpiech jest konieczny, bo należy zdążyć przed dekoherencją). W pracy [24] wykonałem pierwsze dokładne studium układu dwóch elektronów w asymetrycznej kropce podwójnej. Wskazałem, że oddziaływanie wymiany 4

5 można wielokrotnie zwiększyć wprowadzając asymetrię do potencjału uwięzienia podwójnej kropki. Z asymetrii korzysta przede wszystkim stan singletowy, bo w tryplecie zabronione jest podwójne obsadzenie głębszej z kropek. Budowa skalowalnego rejestru kwantowego wymaga wykorzystania większej liczby kropek. Studium oddziaływania wymiany w układzie trzech kropek było tematem pracy magisterskiej mojego obecnego doktoranta Michała Nowaka [25], z którym obecnie prowadzę badania nad znaczeniem sprzężenia spin-orbita [26] między innymi dla oddziaływania wymiany. W obecności sprzężenia spin-orbita stany całkowicie spinowo-spolaryzowane nie są stanami stacjonarnymi. Oddziaływanie spin-orbita nie tylko prowadzi do relaksacji polaryzacji spinowej, lecz również znosi degenerację trypletu (nazwa przestaje być adekwatna). Przestrzenna antysymetria stanu wysokospinowego jest tylko przybliżona, a nie całkowita [26] i konsekwencje zakazu Pauliego dla podwójnego obsadzenia głębszej z kropek są słabsze. I.6 Modelowanie elektrostatycznych kropek kwantowych Jednym z zagadnień poruszanych w moim doktoracie, wykonanym pod kierownictwem prof. Janusza Adamowskiego z AGH oraz prof. Bednarda Stebe z Uniwersytetu w Metz, było modelowanie elektrostatycznych kropek kwantowych oparte na samouzgodnionym schemacie Poissona-Schroedingera. Modelowanie wykonywałem wspólnie z prof. Stanisławem Bednarkiem, który odpowiadał za równanie Poissona. Ja rozwiązywałem równania Schroedingera dla układu elektronów uwięzionych w kropce, z uwzględnieniem trójwymiarowego potencjału uwięzienia często pozbawionym jakiejkolwiek symetrii. Wynikiem symulacji były linie ładowania kropki kolejnymi elektronami w funkcji pola magnetycznego oraz tzw. diagramy stabilności [27]. Prace w tym kierunku, przy podobnym podziale zadań, kontynuowaliśmy po moim doktoracie [28,29] również z udziałem Krzysztofa Lisa [30,31] doktoranta profesora Stanisława Bednarka. Wszystkie symulacje [27-31] dostarczyły wyników bliskim doświadczalnym i pozwoliły na wgląd w niemierzalne bezpośrednio wielkości fizyczne (np. rozkład zjonizowanych domieszek). Pierwsze prace wykorzystywały [27-28,30] metodę HF, następnie udało mi się wyjść poza przybliżenie pojedynczego wyznacznika Slatera przez wprowadzenie metody oddziaływania konfiguracji [29,31]. Ostatnim osiągnięciem jest wyjście poza pionowe kropki kwantowe [27-30] i opis tzw. kropek bocznych [31], definiowanych napięciami w dwuwymiarowym gazie elektronowym. Obecnie intensywnie badane są właśnie kropki boczne jako prostsze w produkcji i o bardziej powtarzalnych własnościach niż kropki pionowe. Jako wynik uboczny symulacji elektrostatycznych urządzeń półprzewodnikowych pojawiło się pojęcie solitonu elektronowego lub induktonu pakietu elektronowego samoogniskującego się na ładunku indukowanym na powierzchni metalowej elektrody. Ruch solitonu można kontrolować przy pomocy napięć przykładanych do elektrod [32] i wykorzystać do logicznych operacji spinowych [33]. Tematykę induktonową wprowadził i kontynuuje prof. Stanisław Bednarek. Mój udział jest drugorzędny, więc szersze jej rozwijanie w tym dokumencie nie jest celowe. 5

6 II. Działalność dydaktyczna Zajęcia dydaktyczne prowadzę od ponad dziecięciu lat z przerwą na staż podoktorski. Przez dwanaście semestrów prowadziłem zajęcia laboratoryjne z metod obliczeniowych fizyki dla studentów fizyki komputerowej na Wydziale Fizyki i Techniki Jądrowej, a następnie na Wydziale Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH. Do moich obowiązków jako prowadzącego laboratorium należała między innymi opieka nad pracami inżynierskimi. Przed wyjazdem na staż podoktorski prowadziłem przez cztery lata ćwiczenia tablicowe z mechaniki kwantowej. Po stażu podoktorskim nie udało mi się wrócić do dydaktyki mechaniki kwantowej, choć nie tracę w tej sprawie nadziei. Moja obecna działalność dydaktyczna koncentruje się na przedmiocie inżynierskie metody numeryczne, który jest jednym z kierunków dyplomowania oferowanych studentom informatyki stosowanej. Przedmiot, prowadzony od roku akademickiego 2006/2007, jest dwusemestralny i towarzyszy mu laboratorium komputerowe. Wszystkie ćwiczenia laboratoryjne przygotowałem osobiście. Informacje na temat przedmiotu umieszczone zostały na stronie internetowej Celem wykładu jest przygotowanie słuchaczy do pracy w zakresie komputerowego modelowania zjawisk i urządzeń, głównie w oparciu o równania różniczkowe. W planie wykładu znajdują się w szczególności inspirowane przyrodniczo algorytmy optymalizacji Monte-Carlo, metody dla równań różniczkowych zwyczajnych i cząstkowych, ze szczególnym uwzględnieniem metody adwekcji, dyfuzji, równania falowego oraz Poissona, i Naviera-Stokesa. Oprócz metody różnic skończonych wykładane są - bliższe zastosowaniom przemysłowym - metody elementów skończonych oraz elementów brzegowych. W najbliższej przyszłości do wykładu zostaną wprowadzone elementy analizy i obróbki danych. Prowadzę również seminarium z metod numerycznych dla studentów piątego roku informatyki stosowanej. Tematy referatów wygłaszanych przez studentów obejmują oprócz ww. zagadnień również dynamikę chaotyczną, fraktale, stadne modele obliczeniowe, kryptografię, algorytmy adaptacyjne, algorytmy kompresji danych i kwantowe, analizę falkową itp. Byłem opiekunem około pięćdziesięciu prac inżynierskich z zakresu fizyki komputerowej oraz informatyki stosowanej, wszystkie dotyczyły lub wykorzystywały metody numeryczne. Wypromowałem dziesięciu magistrów obydwu tych kierunków, sześć prac magisterskich jest obecnie finalizowanych. Staram się, aby prace magisterskie wykonywane pod moja opieką miały obiektywny (tzn. publikowalny) walor naukowy. Z dziesięciu obronionych pod moją opieką prac wyniki sześciu zostały opublikowane. Dwie prace magisterskie zakończyły się publikacją w Journal of Physics: Condensed Matter (Tomasz Prus, Michał Nowak), jedna publikacją w czasopiśmie Physica E (Przemysław Sęp), dwie w Physical Review B (Ewelina Barczyk, Marcin Dudziak) a jedna nawet w Physical Review Letters (Robert Kalina). Praca dyplomowa Eweliny Barczyk (z tematyki I.1), wykonana pod moją opieką została wyróżniona nagrodą diamenty AGH za najlepszą teoretyczną pracę magisterską na uczelni (X edycja konkursu). Wcześniej (VI edycja) nagrodę uzyskał inny mój magistrant Tomasz Prus za pracę z tematyki I.5. Obecnie jestem opiekunem naukowym dwóch doktorantów: Macieja Poniedziałka oraz Michała Nowaka. Michał Nowak [25,25] zajmuje się oddziaływaniem spin-orbita w 6

7 sztucznych atomach i molekułach (otwarty przewód doktorski), a Maciej Poniedziałek [10] magnetotransportem w nanostrukturach półprzewodnikowych. III. Nagrody, stypendia, działalność organizacyjna. Dostałem nagrodę Prezesa Rady Ministrów za rozprawę doktorską (2001). Byłem członkiem zespołu trzykrotnie wyróżnionego nagrodą Ministra Edukacji (1999,2001,2005). Zdobyłem stypendium Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP) dla młodych naukowców (2001,2002), a następnie stypendium zagraniczne FNP (2003) oraz indywidualne stypendium Komisji Europejskiej (Marie-Curie Intra-European Fellowship, 2004). Moja rozprawa habilitacyjna została wyróżniona nagrodą im. prof. Zbigniewa Engela (2007). Moi magistranci dwukrotnie zdobyli nagrodę diamenty AGH za najlepsze teoretyczne prace dyplomowe (Tomasz Prus w 2005 roku oraz Ewelina Barczyk w 2008). Przygotowany przeze mnie wniosek o uruchomienie na Wydziale Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH we współpracy z Instytutem Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN międzynarodowego projektu doktoranckiego FNP uzyskał finansowanie w pierwszej edycji konkursu. Obecnie tym projektem kieruję. Pełniłem rolę osoby kontaktowej dla sieci doskonałości UE SANDiE u schyłku funkcjonowania sieci jako przedsięwzięcia UE, oraz obecnie - po jej uniezależnieniu od budżetu europejskiego. Działam jako recenzent w większości czasopism poświęconych fizyce ciała stałego. W szczególności od roku 2000 przygotowałem 71 recenzji dla Physical Review B oraz Physical Review Letters. Niedawno, na zaproszenie Postępów Fizyki recenzowałem podręcznik Nanotechnologie wydany przez PWN w 2008 roku. Jestem edytorem czasopisma Central European Journal of Physics w sekcji nanophysics. Literatura [1] B. Szafran, S. Bednarek, J. Adamowski, Phys. Rev. B 64, (2001). [2] B. Szafran, T. Chwiej, F.M. Peeters, S. Bednarek, J. Adamowski, B. Partoens, Phys Rev. B 71, (2005). [3] B. Szafran, B. Stébé, J. Adamowski, S. Bednarek, J. Phys.: Condens. Matter 12, 2453 (2000). [4] B. Szafran, B. Stébé, J. Adamowski, S. Bednarek, Phys. Rev. B 66, (2002). [5] B. Szafran, T. Chwiej, F. M. Peeters, S. Bednarek, J. Adamowski, Phys. Rev. B 71, (2005). [6] B.Szafran, F.M. Peeters, Phys. Rev. B 76, (2007); B.Szafran, F.M.Peeters, S.Bednarek, Phys. Rev. B 75, (2007); B.Szafran, E.Barczyk, F.M. Peeters, S. Bednarek, Phys. Rev. B 77, (2008). [7] B. Szafran, F.M. Peeters, Phys. Rev. B 72, (2005). [8] B. Szafran, F.M. Peeters, Europhys. Lett. (EPL) 70, 810 (2005). [9] R. Kalina, B. Szafran, S. Bednarek, F.M. Peeters, Phys. Rev. Lett. 102, (2009). [10] B. Szafran, M.R. Poniedziałek, F.M. Peeters, Europhys. Lett. (EPL) (2009) praca przyjęta do druku [arxiv: v1] [11] B. Szafran, F.M. Peeters, S. Bednarek, Phys. Rev. B 70, (2004). 7

8 [12] B. Szafran, F.M. Peeters, Phys. Rev. B 72, (2005). [13] B. Szafran, S.Bednarek,M.Dudziak, Phys. Rev. B 75, (2007). [14] B. Szafran, Phys. Rev. B 77, (2008) [15] B. Szafran, Phys. Rev. B 77, (2008). [16] T. Chwiej, B. Szafran, Phys. Rev. B 78, (2008). [17] T. Chwiej, B. Szafran, Phys. Rev. B 79, (2009). [18] B.Szafran, S.Bednarek, J.Adamowski, Phys. Rev. B 67, (2003). [19] B.Szafran, S.Bednarek, J.Adamowski; Phys. Rev. B 67, (2003); J. Phys. Condens.Matter 15, 4189 (2003) [20] B.Szafran, S. Bednarek, J. Adamowski, M.B. Tavernier, E. Anisimovas, F.M. Peeters, Eur. Phys. J. D (2004). [21] B.Szafran, F.M. Peeters, S.Bednarek, J.Adamowski, Phys. Rev. B (2004). [22] B.Szafran, and F.M. Peeters, Europhys. Lett. (EPL) 66, 701 (2004). [23] B.Szafran, F.M. Peeters, S. Bednarek, T. Chwiej, and J. Adamowski, Phys. Rev. B 70, (2004). [24] B.Szafran, F.M. Peeters, S. Bednarek, Phys. Rev. B 70, (2004). [25] M.P. Nowak, B. Szafran, F.M. Peeters, J. Phys.: Cond. Matt. 20, (2008). [26] B. Szafran, M.P. Nowak, S. Bednarek, T. Chwiej, F.M. Peeters, Phys. Rev. B 79, (2009) [27] S.Bednarek, B.Szafran, J.Adamowski, Phys. Rev. B 61, 446 (2000). [28] S.Bednarek, B.Szafran, J.Adamowski, Phys. Rev. B 64, (2001). [29] B.Szafran, S.Bednarek, J.Adamowski, Phys. Rev. B 67, (2003). [30] S.Bednarek,B.Szafran, K. Lis, J.Adamowski, Phys. Rev. B 68, (2003). [31] S.Bednarek, K.Lis, B.Szafran, Phys. Rev. B 77, (2008). [32] S. Bednarek, B. Szafran, R.J. Dudek, K. Lis, Phys. Rev. Lett. 100, (2008) [33] S. Bednarek, B. Szafran, Phys. Rev. Lett. 101, (2008). 8