Sprawozdanie z działalności Miejskiego Zakładu Komunikacji w Gorzowie Wlkp. za rok 2012

Transkrypt

1 Sprawozdanie z działalności Miejskiego Zakładu Komunikacji w Gorzowie Wlkp. za rok 2012 MZK w Gorzowie Wlkp. ul. Kostrzyńska Gorzów Wlkp. tel.: fax.: mzk@mzk-gorzow.com.pl 1

2 Spis treści: 1. Działalność statutowa MZK Gorzów Wlkp. - str Struktura organizacyjna - str Zatrudnienie - str Tabor przewozowy - str Praca przewozowa - str Linie komunikacyjne - str Sprzedaż biletów i przewozy - str Przychody - str Koszty - str Inwestycje i remonty - str Wynik finansowy - str Kontrole - str Wnioski - str

3 1. Działalność statutowa MZK Gorzów Wlkp. W roku 2012, aby profesjonalnie zaspokajać potrzeby komunikacyjne miasta i pięciu gmin podmiejskich (członków porozumienia komunalnego), realizował zadania w zakresie: przewozów komunikacji miejskiej w oparciu o planowane rozkłady jazdy; bieżących napraw posiadanego taboru komunikacyjnego oraz infrastruktury torowej; racjonalizacji zatrudnienia z dostosowaniem poziomu i struktury, zapewniającej realizację zadań przewozowych; doskonalenia jakości świadczonych usług komunikacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem terminowości i niezawodności realizacji planowych rozkładów jazdy. Na przestrzeni 2012r. utrudnienia związane z realizacją zadań eksploatacyjnych wynikały z: awaryjności taboru, w szczególności tramwajowego, spowodowane długim okresem eksploatacji; uszkodzeń pojazdów tramwajowych i autobusowych spowodowanych kolizjami drogowymi, które nie tylko zwiększały koszty napraw, ale również zakłócały realizację planowanych rozkładów jazdy; przedłużającego się remontu ulicy Podmiejskiej oraz remontu torowiska na ulicy Warszawskiej; innych zdarzeń spowodowanych warunkami drogowymi i atmosferycznymi. 3

4 2. Struktura organizacyjna W 2012r. obowiązywała struktura organizacyjna zakładu charakteryzująca się ograniczoną ilością stanowisk funkcyjnych. Wyżej przedstawiona struktura organizacyjna obowiązuje od 1 lipca 2011, wprowadzona zmiana związana była ze zmianą przepisów ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011r. Nr 5, poz. 13, Nr 228, poz.1368), która wprowadziła podział funkcji organizatora i operatora transportu publicznego. W związku z powyższym część zadań zakładu została przejęta przez Urząd Miasta Gorzowa Wlkp. 4

5 3. Zatrudnienie Według stanu na dzień r., w Miejskim Zakładzie Komunikacji zatrudnienie wynosiło 366 etatów. W porównaniu do tego samego okresu roku poprzedniego zatrudnienie zmniejszyło się o 33 etaty w tym: grupie kierowców i motorniczych (24 etaty), pracowników zaplecza technicznego (3 etaty), grupie pozostałych pracowników (2 etaty) oraz pracowników na stanowiskach nierobotniczych (4 etaty). Tabela 1. Stan oraz struktura zatrudnienia na ostatni dzień roku w latach Miejsce zarudnienia Stanowiska robotnicze j.m. Stan zatrudnienia na dzień Zmiany Struktura zatrudnienia na dzień : ,0% 85,8% 91,5% kierowcy ,9% 42,9% 91,8% motorniczowie ,0% 12,6% 82,1% zaplecze osoby ,3% 25,7% 96,9% pozostali ,8% 4,6% 89,5% Stanowiska nierobotnicze ,0% 14,2% 92,9% Zatrudnienie ogółem ,0% 100,0% 91,7% % Wyżej opisane zmiany zatrudnienia nie spowodowały większych zmian w jego strukturze. Udział pracowników na stanowiskach robotniczych jak i nierobotniczych ukształtował się na podobnym poziomie i wyniósł odpowiednio 85,8% i 14,2%. Nieznacznie zmniejszył się udział pracowników w grupie motorniczych o 1,4 p.p. Zmniejszenie zatrudnienia ogółem o 33 etaty związane było z ograniczeniem pracy przewozowej i redukcją zatrudnienia wśród prowadzących pojazdy (24 etaty). Tak duża redukcja zatrudnienia była niezbędna ze względu na konieczność ograniczenia kosztów działalności. 5

6 3. Zatrudnienie Rysunek 1. Struktura zatrudnienia według grup zawodowych - stan na dzień r. pozostali 4,8% Stanow iska nierobotnicze 14,0% kierow cy 42,9% zaplecze 24,3% motorniczow ie 14,0% Rysunek 2. Struktura zatrudnienia według grup zawodowych - stan na dzień r. pozostali 4,6% Stanowiska nierobotnicze 14,2% kierowcy 42,9% zaplecze 25,7% motorniczowie 12,6% W roku 2012 największą grupę stanowili kierowcy i motorniczowie, a ich udział w strukturze zatrudnienia wyniósł 55,5% ogółu zatrudnionych. 6

7 4. Tabor przewozowy W trakcie 2012r., w porównaniu do roku poprzedniego, zmiany w stanie ilościowym taboru były nieznaczne i dotyczyły jedynie likwidacji 1 wozu trakcji autobusowej. Tabela 2. Ilościowy stan pojazdów autobusowych i tramwajowych, wykorzystanie oraz zmiany w 2012r. Wyszczególnienie j.m % :03 Stan wozów na początek roku szt ,0% tramwaje ,8% autobusy ,4% Dostawa taboru szt tramwaje autobusy Likwidacja taboru szt ,1% tramwaje 1 0 0,0% autobusy ,0% Stan taboru na koniec roku szt ,0% tramwaje ,0% autobusy ,6% Śr. stan taboru w inwentarzu szt. 99, ,5% tramwaje 26, ,1% autobusy 72,8 72,0 98,9% Śr.ilość wozów w ruchu szt. 69,7 63,3 90,8% tramwaje 15,0 11,5 76,7% autobusy 54,7 51,8 94,7% Wskaźnik wykorzystania taboru % tramwaje 56,1% 42,7% 76,1% autobusy 75,1% 74,1% 98,7% Śr. Ilość wozów gotowych do ruchu szt. 81,6 82,0 100,5% tramwaje 19,7 22,0 111,7% autobusy 61,9 60,0 96,9% Wskaźnik gotowości taboru % tramwaje 73,7% 81,3% 110,3% autobusy 85,0% 85,8% 100,9% Ze względu na to iż, dużym problemem jest zużycie techniczne tramwajów, wskaźnik wykorzystania taboru tramwajowego uległ pogorszeniu. Bez zakupu nowych pojazdów, bądź gruntownej modernizacji istniejących wozów, wystąpi realne zagrożenie związane z koniecznością ograniczenia częstotliwości kursowania na liniach tramwajowych oraz pojawi się problem związany z zapewnieniem wskaźnika niezawodności kursowania komunikacji tramwajowej na pożądanym poziomie. 7

8 4. Tabor przewozowy Struktura taboru ze względu na okres eksploatacji Tabela 3. Struktura taboru ze względu na okres użytkowania w/g stanu na koniec roku 2012 Tabor tramwajowy Typ wozu lat lat lat pow 30 lat Razem 105N i poch EGTW ZGTW Rysunek 3. Struktura taboru tramwajowego ze względu na wiek - stan na koniec 2012r lat 0% lat 6% lat 23% pow 30 lat 71% Stan taboru tramwajowego na koniec 2012r. wynosił 35 szt. wozów. Największy udział w strukturze taboru tramwajowego, wynoszący 71%, stanowią wozy eksploatowane powyżej 30 lat. Utrzymywanie tramwajów o tak wysokim okresie eksploatacji, bardzo poważnie utrudnia realizację zadań przewozowych. Średnia wieku gorzowskich tramwajów to ok. 38 lat, natomiast średni wiek taboru w kraju to ok. 30 lat. 8

9 4. Tabor przewozowy Tabela 4. Struktura taboru ze względu na okres użytkowania w/g stanu na koniec roku 2012 Tabor autobusowy Typ wozu do 3 lat od 4 do 5 lat od 6 do 10 lat powyżej 10 lat Razem Jelcz M 11* 1 1 Jelcz 120 M* 1 1 Jelcz 120 MM/2* 1 1 Solaris Urbino MAN NL MAN A MAN NG MAN Lion's City * Jelcz używane okazjonalnie, nie realizują pracy przewozowej. Rysunek 4. Struktura taboru autobusowego ze względu na wiek - stan na koniec 2012r do 3 lat 16% od 4 do 5 lat 0% od 6 do 10 lat 4% powyżej 10 lat 80% *wykres nie uwzględnia 3 szt. Jelczy wykorzystywanych okazjonalnie Na koniec roku sprawozdawczego najliczniejszą grupę stanowiły pojazdy powyżej 10 lat (80%). Dzięki zakupionym w 2011 roku 11 nowym wozom autobusowym, dość liczną grupę stanowią wozy w wieku do 3 lat (16%). Średni wiek taboru autobusowego na koniec roku 2012 wynosił ok. 12 lat. 9

10 5. Praca przewozowa Tabela 5. Wykonanie wozokm w tys. km w latach Wyszczególnienie % wykonanie plan wykonanie 04:03 04: Dotowane 5 475, , ,9 100,1% 91,4% - tramwaje 1 169,5 996,9 992,1 99,5% 84,8% - autobusy 4 306, , ,8 100,3% 93,2% 2. Przewozy zamknięte 25,0 0,0 10,1-40,6% Ogółem wozokm 5 500, , ,1 100,3% 91,2% Rysunek 5. Wozokm trakcji autobusowej w latach Wozokm trakcji autobusowej wykonanie 2012 plan ,1 0, , ,6 wykonanie , , w ozokm dotow ane liniow e przew ozy zamknięte W roku 2012 zmniejszono pracę przewozową w zakresie trakcji autobusowej głównie za sprawą zawieszenia linii autobusowych nr 105, 132 i 127 oraz zmniejszenia częstotliwości na liniach 101, 104, 113, 122, 126. Zmiany te były konieczne ze względu na ograniczone środki finansowe na rok

11 5. Praca przewozowa Rysunek 6. Wozokm trakcji tramwajowej w latach Wozokm trakcji tramwajowej wykonanie ,1 plan ,9 wykonanie , w ozokm dotow ane liniow e W przypadku trakcji tramwajowej wykonanie wozokm na poziomie niższym niż w roku 2012 wynika z zawieszenia dwóch linii tramwajowych 4 i 5. Ograniczenie pracy przewozowej na liniach tramwajowych było również związane z redukcją kosztów działalności zakładu. 11

12 5. Praca przewozowa Rysunek 7. Wskaźnik niezawodności kursowania w latach [w %] Wskaźnik niezawodności kursowania taboru 101,00 100,00 99,66 99,93 99,24 99,76 99,00 98,00 97, ,00 autobusy tramwaje Wskaźnik niezawodności kursowania uległ poprawie zarówno w trakcji autobusowej (0,27 p.p.) jak i w tramwajowej (0,52 p.p.). 12

13 6. Linie komunikacyjne Tabela 6. Linie komunikacyjne w roku wykonanie wykonanie % L.p. Wyszczególnienie j.m. 2011r. 2012r. 05: ilość linii ,36% tramwajowych ilość ,00% autobusowych ,86% 2 długość linii ,43% tramwajowych km ,43% autobusowych ,15% W porównaniu do roku 2011, w omawianym okresie nastąpiły zmiany w komunikacji autobusowej zawieszono funkcjonowanie trzech linii w tym: 105, 132 i 127 oraz dwóch linii tramwajowych 4 i 5. Powyższe działania pozwoliły na zmniejszenie długości linii autobusowych o 91 km i linii tramwajowych o 10 km. 13

14 7. Sprzedaż biletów i przewozy Podobnie jak w latach ubiegłych w roku 2012 również zanotowano spadek sprzedaży biletów. W omawianym okresie sprzedaż ilościowa była niższa o 8,5% w porównaniu do odnotowanej w roku poprzednim. W sprzedaży biletów na liniach miejskich spadek ukształtował się na poziomie 7,6%, a największy spadek dotyczył karnetów (22,2%), biletów jednorazowych sprzedawanych przez obsługę pojazdu (91,9%) oraz biletów 3-miesięcznych (14,5%). Sprzedaż biletów miesięcznych charakteryzowała się stosunkowo niskim spadkiem (3,4%), najniższy spadek natomiast zanotowano w biletach jednorazowych (1,7%). Wzrost sprzedaży zanotowano w przypadku biletów dobowych (41,1%) oraz biletów 1-tygodniowych (90,7%). W przypadku linii podmiejskich odnotowano znaczny spadek ilości sprzedanych biletów, ukształtował się on na poziomie 25,2%. Największą tendencję spadkową wykazała sprzedaż biletów jednorazowych (27,5%) i strefowych (22,6%) oraz biletów 2-tygodnowych wewnątrzgminnych (75,9%). Wysoki wzrost sprzedaży zanotowano w przypadku sprzedaży biletów 2-tygodnowych podmiejskich (62,3%) oraz biletów na linie specjalne (87,3%). Bilety miesięczne podmiejskie i wewnątrzgminne zanotowały najniższe spadki i kształtowały się one odpowiednio (10,7% i 2,5%) Rysunek 8. Ilościowa sprzedaż głównych rodzajów biletów w latach Sprzedaż ilościow a biletów jednorazow ych [w tys.szt] Sprzedaż ilościow a biletów miesięcznych [ w tys.szt] Malejąca ilościowa sprzedaż biletów ogółem oraz zmiany w strukturze rodzajowej, jak również brak podwyżki cen biletów miejskich spowodowały spadek przychodów ze sprzedaży biletów o ok.3%. W porównaniu do roku 2011 przychody te były o niższe o 536,9 tys. zł i ukształtowały się na poziomie ,8 tys. zł 14

15 7. Sprzedaż biletów i przewozy Tabela 7. Wpływy ze sprzedaży biletów według rodzajów w latach Wyszczególnienie j.m % :03 struktura struktura 1. Bilety jednorazowe* szt ,8% 37,07% 39,59% normalne ,7% 21,81% 23,73% ulgowe ,0% 15,26% 15,86% 2. Bilety miesięczne szt ,6% 36,72% 37,25% normalne ,2% 22,65% 23,36% ulgowe ,9% 14,07% 13,89% 3. Bilety 2-tygodniowe szt ,9% 2,63% 2,62% normalne ,9% 1,67% 1,65% ulgowe ,4% 0,95% 0,97% 4. Bilety 1-tygodniowe szt ,3% 0,23% 0,46% normalne ,1% 0,16% 0,32% ulgowe ,1% 0,07% 0,14% 5. Karnety szt ,7% 10,35% 8,60% normalne ,5% 6,01% 4,92% ulgowe ,4% 4,34% 3,68% 6. Dobowe* szt ,1% 0,12% 0,17% normalne ,4% 0,07% 0,10% ulgowe ,2% 0,05% 0,08% 7. Jednorazowe u obsługi szt ,8% 1,63% 0,15% 8. 3 miesięczne szt ,4% 2,42% 2,23% normalne ,1% 1,00% 0,97% ulgowe ,2% 1,42% 1,26% 9. Miesięczne na okaziciela szt ,5% 0,13% 0,06% Razem bilety miejskie szt ,0% 91,31% 91,13% 1. Bilety jednorazowe* szt ,1% 3,21% 3,05% 2. Bilety strefowe* szt ,8% 0,09% 0,09% 3. Bilety specjalne* szt ,5% 0,03% 0,06% 4. Bilety miesięczne szt ,6% 4,93% 5,00% normalne ,7% 2,24% 2,34% ulgowe ,0% 2,69% 2,66% 5. Bilety miesięczne wewngminne szt ,2% 0,10% 0,10% normalne ,5% 0,03% 0,03% ulgowe ,5% 0,07% 0,08% 6. Bilety 2-tygodniowe podm. szt ,7% 0,32% 0,57% normalne ,5% 0,21% 0,32% ulgowe ,1% 0,12% 0,25% 7. Bilety 2-tyg.wewgmin. szt ,0% 0,00% 0,00% normalne ,0% 0,00% 0,00% ulgowe ,5% 0,00% 0,00% 8. Bilety 3-mies.wewgmin. szt ,0% 0,00% 0,00% normalne 0 0 0,0% 0,00% 0,00% ulgowe ,0% 0,00% 0,00% Razem bilety podmiejskie szt ,2% 8,69% 8,87% RAZEM szt ,2% 100,00% 100,00% *Łącznie z biletami elektronicznymi. 15

16 7. Sprzedaż biletów i przewozy Malejące wpływy ze sprzedaży biletów są następstwem zmniejszania się ilości osób korzystających z usług komunikacji miejskiej. W porównaniu do roku 2011 Miejski Zakład Komunikacji przewiózł o 5,8% pasażerów mniej. Ilość przewiezionych na podstawie biletów osób wyniosła ,9 tys. osób (w tym przewozy: autobusowe ,6 tys. osób; tramwajowe 4.900,2 tys. osób) i była mniejsza o 1.286,4 tys. osób od liczby odnotowanej w roku poprzednim (zjawisko typowe dla miast średniej wielkości). Ogółem przewozy (łącznie z przewozami bezpłatnymi i tzw. gapowiczami ) wyniosły: ,5 tys. osób. Spadek sprzedaży biletów, a w konsekwencji spadek popytu na rynku przewozów komunikacji miejskiej w Gorzowie Wlkp., jest wynikiem wielu procesów i zjawisk o charakterze ekonomiczno-społecznym. Na niektóre z nich takie jak jakość świadczonych usług przewozowych ma wpływ MZK, na inne np. ceny biletów, zakres kontroli biletowej oraz przywileje w postaci ulgowych przejazdów, ma samorząd lokalny. Większość czynników jest jednak w znacznej części niezależna do Miejskiego Zakładu Komunikacji jak i od samorządu, należą do nich głównie: a) zmiany zachowań komunikacyjnych mieszkańców miasta przejawiające się zwiększonym wykorzystaniem samochodów osobowych, co wiąże się z rosnącym z roku na rok rozwojem motoryzacji indywidualnej, b) struktura dochodów mieszkańców, c) niekorzystne zmiany demograficzne w tym: wzrost liczby osób uprawnionych do przejazdów ulgowych i bezpłatnych, d) rozwoju infrastruktury handlowo-usługowej na terenie osiedli, e) wskaźnik bezrobocia który na koniec 2012r. kształtował się na poziomie ponad 9%. Niestety jeden z najistotniejszych czynników, jakim jest jakość usług, w tym głównie wygoda podróżnych w trakcji tramwajowej, nie jest realizowany. Mimo sukcesywnej wymiany taboru autobusowego (w roku 2011 zakupiono ze środków unijnych 11 nowych wozów), ze względu na przestarzały tabor tramwajowy, jakość usług nie jest realizowana na oczekiwanym przez mieszkańców poziomie. Stąd liczne sugestie konieczności poprawy struktury taboru tramwajowego (modernizacja lub zakup nowych wozów). Drugim elementem mającym wpływ na jakość w sensie negatywnym jest ograniczenie częstotliwości z uwagi na ograniczone środki finansowe. 16

17 7. Sprzedaż biletów i przewozy Miejski Zakład Komunikacji, mimo trudności finansowych, w ciągu 2012 roku podejmował cały szereg działań mających na celu promowanie komunikacji miejskiej, której głównym elementem był kontakt ze społecznością lokalną. W ramach tych kontaktów organizowanych jest wiele przedsięwzięć, które mają charakter związany z: propagowaniem komunikacji miejskiej jako alternatywy dla transportu indywidualnego, poprawą bezpieczeństwa ruchu drogowego, współpracą ze społecznością lokalną poprzez wynajem autobusów i tramwajów, organizacją akcji mających na celu uatrakcyjnić czas mieszkańcom Gorzowa i okolicznych miejscowości. W roku 2012 Miejski Zakład Komunikacji organizował następujące imprezy i akcje: Tramwaj dla WOŚP, Tramwaj zwany zakochaniem, Uruchomienie usługi zakupu biletu przez telefon komórkowy CallPay, Świąteczny tramwaj, Uruchomienie zakładki "ZAKŁÓCENIA W KOMUNIKACJI", Rzuć palenie razem z nami, Bezpieczna droga do szkoły, Dzień bez samochodu, Mikołajkowy tramwaj, Akcja charytatywna "Wioska smerfów", Wydanie foldera informacyjnego "Funkcjonowanie komunikacji miejskiej w okresie Wszystkich Świętych", Nawiązanie współpracy z serwisem e-podroznik (rozkłady jazdy w internecie). Wszystkie działania podejmowane przez MZK, uzupełniane poprawą pozostałych elementów związanych z jakością usług, nie przyczyniły się do pożądanego wzrostu ilości przewożonych pasażerów, ale naszym zdaniem ograniczyły trend spadkowy. Jednakże ciągle podnoszony przez mieszkańców stan techniczny taboru tramwajowego w znacznym stopniu wpływa na wizerunek Miejskiego Zakładu Komunikacji. 17

18 8. Przychody Tabela 8. Realizacja przychodów w 2012r. w porównaniu do wykonania roku 2011r. Wyszczególnienie wykonanie struktura wykonanie struktura 04: Sprzedaż usług komunikacyjnych w tym: ,0 52,2% ,8 52,4% 97,1% sprzedaż biletów ,8 51,8% ,8 52,0% 97,2% usługi wycieczkowe 158,2 0,4% 142,9 0,4% 90,4% Sprzedaż pozostała 766,0 2,1% 501,5 1,4% 65,5% Dotacja eksploatacyjna ,1 45,4% ,8 46,0% 98,1% Przychody finansowe 76,3 0,2% 61,2 0,2% 80,1% Inne zwiększenia 58,5 0,2% 2,7 0,0% 0,0% OGÓŁEM PRZYCHODY ,9 100,0% ,9 100,0% 96,7% Osiągnięty w 2012r. poziom przychodów był niższy od poziomu roku poprzedniego (3,3%), co stanowi kwotę 1.207,1 tys. zł., głównie za sprawą: osiągnięcia mniejszych przychodów ze sprzedaży biletów (536,9 tys.zł), otrzymanej mniejszej kwoty dotacji eksploatacyjnej (319,4 tys.zł), niższej sprzedaży pozostałej w tym głównie z tytułu mniejszych wpływów z reklam (114,8 tys.zł) oraz mandatów (77,3 tys.zł), niższych niż w roku ubiegłym innych zwiększeń, które stanowiły wartość pozostałych środków trwałych i obrotowych nieodpłatnie otrzymanych w roku 2011 (kasety zapasowe i papier do automatów biletowych, przyrządy i urządzenia do autobusów). Rysunek 9. Struktura osiągniętych przychodów w 2011r. dotacja eksploatacyjna (M+G) 45,4% przychody finansow e 0,2% działalność pomocnicza 2,5% działalność podstawowa 51,9% 18

19 8. Przychody Rysunek 10. Struktura osiągniętych przychodów w 2012r. dotacja eksploatacyjna (M+G) 46,0% przychody finansow e 0,2% działalność pomocnicza 1,8% działalność podstawowa 52,0% W zakresie struktury przychodów w roku 2012 widoczny jest głównie wzrost udziału dotacji eksploatacyjnej (0,6 p.p.). Jak wynika z powyższego wykresu udział dotacji jest bliski 50% wszystkich przychodów. Spadł natomiast udział działalności pomocniczej (0,7 p.p.). Działalność podstawowa (wpływy ze sprzedaży biletów) kształtuje się na podobnym poziomie jak w roku ubiegłym, czyli stanowi 52% wszystkich przychodów. 19

20 9. Koszty Koszty ogółem w roku sprawozdawczym wykonano poniżej poziomu planowanego; na planowaną kwotę tys. zł zrealizowano w wysokości ,2 tys.zł (bez amortyzacji na poziomie 2.463,6 tys.zł) i były niższe od wykonania roku poprzedniego o 3,3%. Wzrost kosztów widoczny jest głównie w pozycjach: a) Wydatki osobowe nie zaliczane do wynagrodzeń wzrost o 48,1% dotyczy wypłaconych w 2012r. odpraw z przyczyn pracodawcy w łącznej wysokości 94,7 tys.zł, które były związane z redukcją zatrudnienia o ponad 38 etatów. b) Narzuty na wynagrodzenia osobowe pracowników obejmujące składki na ubezpieczenia społeczne oraz fundusz emerytur pomostowych, których 3,9% wzrost (110,3 tys.zł) wynika ze zwiększenia o 2 p.p. składki na ubezpieczenie rentowe pracodawcy. c) Zakup materiałów i wyposażenia obejmuje koszty oleju napędowego, olejów i smarów, ogumienia oraz zużycia materiałów, widoczny w tej pozycji 3% wzrost (287,6 tys.zł) jest wynikiem rosnących cen oleju napędowego, który stanowi ponad 70% udziału wszystkich kosztów materiałów. Rysunek 11. Struktura kosztów materiałów w 2011 i 2012r. Struktura kosztów materiałów 2011r. Struktura kosztów materiałów 2012r. materiały 27,46% materiały 24,78% ogumienie 1,78% ogumienie 1,61% oleje i smary 1,73% olej napędowy 69,03% oleje i smary 1,87% olej napędowy 71,73% d) Zakup usług obejmujących wykonanie ekspertyz, analiz i opinii stanowią niewielki (0,03%) udział w kosztach ogółem, 9,5% wzrost tej pozycji kosztów w wymiarze kwotowym stanowi zaledwie 984zł. Pozycja ta obejmuje koszty opinii rzeczoznawcy i opinii biegłego rewidenta z badania sprawozdania finansowego. e) Opłaty za administrowanie i czynsze za budynki, lokale i pomieszczenia garażowe stanowią niewielki (0,07%) udział w kosztach ogółem i dotyczą opłat za pomieszczenia wynajmowane na ul. Drzymały od ZGM dla Centrum Obsługi Klienta. 20

21 9. Koszty Wzrost tej pozycji kosztów o 7,7%, (1,8 tys.zł), wynika ze wzrostu wysokości czynszu. f) Podróże służbowe zagraniczne wzrost na poziomie 2,9%, w ujęciu kwotowym 226 zł, związany z podróżami służbowymi głównie w zakresie dotyczącym zakupu używanych wozów tramwajowych z Niemiec. g) Podatek od nieruchomości stanowiące ok.0,7% kosztów ogółem, wzrost na poziomie 2,2% (5,1 tys.zł) tej pozycji kosztów jest związany ze wzrostem stawek opłat. h) Opłaty na rzecz jednostek samorządu terytorialnego znaczny wzrost kosztów na poziomie 1152,3% co daje kwotę 420,1 tys.zł, związany jest z wprowadzeniem w roku 2012 opłat za korzystanie z przystanków w związku ze zmianą przepisów o transporcie drogowym (Uchwała nr XXIX/308/2012 J61 Rady Miasta Gorzowa Wlkp. z dnia 25 kwietnia 2012 r.). i) Podatek VAT wzrost na poziomie 68,2% (50,3 tys.zł) dotyczy podatku VAT od przekazanego do Urzędu Miasta Gorzowa Wlkp., majątku zakładu budżetowego. W pozostałych pozycjach, w stosunku do roku 2011, koszty zostały utrzymane na poziomie roku ubiegłego lub zostały zmniejszone, a dotyczy to następujących pozycji: wynagrodzeń osobowych i bezosobowych, wynagrodzeń agencyjnych oraz narzutów na wynagrodzenia, kosztów zakup energii, zakup usług remontowych, zdrowotnych, usług dostępu do sieci internet i usług pozostałych oraz telefonii stacjonarnej i komórkowej. Ponadto zmniejszeniu uległy koszty podróży służbowych krajowych, różne opłaty i składki (w tym: ubezpieczenia majątku), odpisy na ZFŚS, pozostałe podatki na rzecz budżetu jednostek samorządowych (w tym: podatek od środków transportu), koszty postępowania sądowego oraz szkolenia pracowników. 21

22 9. Koszty Tabela 9. Wykonanie kosztów rodzajowych w latach Wyszczególnienie 2011r. 2012r. % wykonanie struktura plan wykonanie struktura 06:05 06: Zwrot dotacji wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem lub pobranej w nadmiernej wysokości 0 0,0% ,03% 91,6% Wydatki osob. nie zal. do wynagrodzeń ,5% ,82% 95,8% 148,1% 3050 Zasądzone renty ,1% ,08% 99,3% 100,0% 4010 Wynagrodzenia osobowe pracowników ,8% ,05% 99,8% 92,9% 4040 Dodatkowe wynagrodzenie roczne ,6% ,44% 99,8% 93,3% 4100 Wynagrodzenia agencyjno-prowizyjne ,5% ,43% 95,7% 87,6% 4110 Składki ZUS i FEP ,7% ,24% 99,0% 103,9% 4120 Fundusz Pracy ,1% ,03% 96,2% 91,8% 4140 Wpłaty na PFRON 0 0,0% 0 0 0,00% Wynagrodzenia bezosobowe (umowy zlecenie i o dzieło) ,1% ,01% 99,2% 14,4% 4210 Zakup materiałów i wyposażenia ,5% ,17% 94,4% 103,0% 4260 Zakup energii ,0% ,57% 95,0% 90,1% 4270 Zakup usług remontowych ,3% ,09% 99,4% 27,4% 4280 Zakup usług zdrowotnych ,1% ,10% 86,9% 78,8% 4300 Zakup usług pozostałych ,3% ,45% 84,4% 71,8% 4350 Zakup usług dostępu do sieci Internet ,0% ,01% 63,2% 87,4% Opłaty z tyt.zakupu usług telekom.świadczonych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Opłaty z tyt.zakupu usług telekom.świadczonych w stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej ,0% ,02% 67,8% 88,9% ,1% ,09% 90,3% 93,2% 4380 Zakup usług obejmujących tłumaczenia 0 0,0% ,00% 6,0% Zakup usług obejmujących wykonanie ekspertyz, analiz i opinii Opłaty za administrowanie i czynsze za budynki, lokale i pomieszczenia garażowe ,0% ,03% 54,1% 109,5% ,1% ,07% 96,2% 107,7% 4410 Podróże służbowe krajowe ,1% ,05% 92,7% 72,9% 4420 Podróże służbowe zagraniczne ,0% ,02% 79,0% 102,9% 4430 Różne opłaty i składki ,1% ,02% 99,8% 92,7% 4440 Odpisy na ZFŚS ,6% ,53% 99,4% 90,7% 4480 Podatek od nieruchomości ,6% ,69% 98,7% 102,2% 4500 Pozostałe podatki na rzecz budż.jedn.samorz.terytorial ,3% ,20% 98,5% 56,0% 4520 Opłaty na rzecz budż.jedn.samorz.terytorialnego ,1% ,28% 92,8% 1252,3% 4530 Podatek VAT ,2% ,35% 95,4% 168,2% 4610 Koszty postępowania sądowego ,0% ,01% 49,9% 72,0% 4700 Szkolenia pracowników ,1% ,09% 97,9% 78,9% Inne zmniejszenia ,1% ,04% - 43,9% Ogółem koszty ,0% ,00% 97,2% 96,7% 22

23 9. Koszty W dalszym ciągu największy udział w kosztach ogółem stanowią wynagrodzenia z pochodnymi (56,8%) oraz materiały, paliwo i energia (33,8%). Rysunek 12. Struktura osiągniętych kosztów w 2011r. energia 6,0% usługi 3,3% pozostałe 6,1% wynagrodzenia osobowe+dodatko we wynagrodzenie roczne 49,4% materiały 26,5% narzuty na wynagrodzenia (ZUS+Fundusz Pracy) 8,8% Rysunek 13. Struktura osiągniętych kosztów w 2012r. energia 5,6% usługi 2,5% pozostałe 7,0% wynagrodzenia osobowe+dodatkow e wynagrodzenie roczne 47,5% materiały 28,2% narzuty na wynagrodzenia (ZUS+Fundusz Pracy) 9,3% W zakresie struktury kosztów w roku 2012, kształtują się one na podobnym poziomie jak w roku Największe zmiany dotyczą kosztów wynagrodzeń i narzutów (spadek o 1,4 p.p. spowodowany zmniejszeniem zatrudnienia) oraz materiałów (wzrost o 1,3 p.p. - spowodowany głównie wzrostem cen oleju napędowego). 23

24 10. Inwestycje i remonty W roku 2012 ze względu na ograniczone możliwości finansowe, nie realizował inwestycji. Natomiast prace remontowe wykonano na minimalnym poziomie i dotyczyły one niezbędnych prac konserwacyjnych. REMONTY 2012 Remonty Kwota Konserwacja urządzeń dźwigowych ,00 Serwis kotłowni 2 500,00 Konserwacja instalacji alarmowej 1 300,00 Konserwacja stacji pomiarowej gazu 2 586,00 Razem ,00 Spadek kosztów usług remontowych wynika z ograniczonych możliwości finansowych. W stosunku do roku 2011 przeznaczono na ten cel 87 tys. zł mniej. W 2012 prace remontowe związane były z niezbędnymi konserwacjami urządzeń i instalacji. 24

25 10. Inwestycje i remonty Rysunek 14. Wydatki poniesione na realizację inwestycji i remontów w latach ,0 32,8 119, ,3 0,0 100,0 200,0 300,0 400,0 500,0 inwestycje remonty 25

26 11. Wynik finansowy Tabela 10. Wynik finansowy 2011 i A. [tys.zł] % Wyszczególnienie stan na koniec stan na koniec roku roku 03: Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym: dotacje przedmiotowe , ,5 97,5% B. Koszty działalności operacyjnej , ,0 95,6% C. Zysk (starta) ze sprzedaży , ,5 75,1% D. Pozostałe przychody operacyjne 475, ,2 571,5% E. Pozostałe koszty operacyjne 86,3 187,5 217,4% F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej ,3-51,8 1,7% G. Przychody finansowe 79,8 63,8 79,9% H. Koszty finansowe 12,8 5,2 40,8% I. Zysk / Strata z działalności gospodarczej ,2 6,8-0,2% J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych 0,0 0,0 - K. Zysk (strata brutto) ,2 6,8-0,2% L. Podatek dochodowy 0,0 0,0 - M. Zysk / Strata netto ,2 6,8-0,2% N. Zysk / Strata netto (bez amortyzacji) 19,9 6,8 34,2% W 2012 roku wypracowano dodatni wynik finansowy, który ukształtował się na poziomie 6,8 tys. zł. Podatek dochodowy od osób prawnych nie wystąpił. W 2012 roku w stosunku do roku ubiegłego Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia r. powrócono do zasad rachunkowości amortyzacji sprzed 2011 roku. Wprowadzono ewidencję po stronie przychodów (pozycja pozostałe przychody operacyjne) równowartości odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, która w 2012 roku wyniosły ,27zł. (Dz. U. poz. 121). Strata w 2011 roku, wynikała ze zmian zasad rachunkowości w zakresie amortyzacji, (Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010r. w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu 26

27 11. Wynik finansowy terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 128, poz. 861). W 2011 zmieniono po stronie przychodów zasady ewidencji Pokrycia amortyzacji, które obowiązywały do końca 2010r. wykreślono konto Pokrycie amortyzacji. 27

28 12. Kompleksowe kontrole zewnętrznych instytucji kontrolnych przeprowadzone w Miejskim Zakładzie Komunikacji w roku 2012 Dla oceny funkcjonowania zakładu, z punktu widzenia władz miasta, istotne są kontrole zewnętrzne. Prowadzone w 2012 roku kontrole zewnętrzne dotyczyły: kontroli stanu technicznego autobusów i tramwajów, infrastruktury przystankowej oraz warunków pracy (Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny), obszaru finansowego (Biuro Usług Biegłych Rewidentów). Lp. 1. Termin kontroli 31 marzec 2012r r r r r. Instytucja Zakres kontroli Wynik kontroli Biuro Usług Biegłych Rewidentów Sp. Z o.o. GRUPA FINANS-SERVIS Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny przegląd sprawozdania finansowego za rok 2012, ocena stanu sanitarnohigienicznego pojazdów autobusowych, ocena stanu sanitarnohigienicznego pojazdów tramwajowych, ocena stanu sanitarnohigienicznego obiektów i urządzeń wodociągowych, nadzór nad warunkami pracy opinia pozytywna opinia pozytywna opinia pozytywna opinia pozytywna opinia pozytywna Opinia pozytywna kontrola wykazała brak uchybień, bądź wykryte uchybienia z punktu widzenia zakresu kontroli nie miały istotnego znaczenia. Opinia negatywna analiza wykazała istotne uchybienia. 28

29 13. Wnioski Miejski Zakład Komunikacji jako gminny zakład budżetowy, realizował w 2012 roku powierzone zadania statutowe w zakresie zaspokajania potrzeb ludności w zakresie lokalnego transportu zbiorowego na terenie miasta i przyległych gmin. Mimo szeregu trudności związanych między innym z awaryjnością taboru (głównie tramwajowego, którego średni wiek to 38 lat), trudnymi warunkami atmosferycznymi, realizował usługi komunikacyjne na poziomie zleconym przez Wydział Transportu Publicznego. W ramach bieżącej działalności przewozowej wprowadzano w miarę możliwości finansowych zmiany w rozkładach jazdy zgodnie z zapotrzebowaniem mieszkańców miasta. Wszystkie podejmowane działania zmierzały do uzyskania coraz lepszych efektów jakościowych w zakresie zaspokajania potrzeb przewozowych mieszkańców miasta i gmin ościennych. kultywując 110-letnią historię komunikacji miejskiej w naszym mieście łączy tradycję z nowoczesnością, stawiając zawsze na pierwszym miejscu dobro pasażera, a wszystkie podejmowane działania pomimo skromnych możliwości finansowych zmierzały do uzyskania coraz lepszych efektów jakościowych, co było wielokrotnie doceniane w różnych konkursach z zakresu jakości usług: Solidny pracodawca Ziemi Lubuskiej 2009 (czerwiec 2010), Pracodawca Organizator Pracy Bezpiecznej (październik 2010), Quality International Forum Jakości 2007 (srebro w kategorii usługa), Quality International Forum Jakości 2009 (w kategorii usługa), Quality International Forum Jakości 2010 (w kategorii usługa), Quality International Forum Jakości 2010 (w kategorii produkt), VII miejsce w Ogólnopolskim Rankingu Przedsiębiorstw Komunikacji Miejskiej za rok 2011 Mając na uwadze stopień finansowania komunikacji w 2012 roku, którego konsekwencją były wprowadzone zmiany w komunikacji miejskiej w zakresie m.in. likwidacji linii 105, 132, 127 oraz zmniejszenie częstotliwości na liniach 101, 104, 113, 122, 126, niestety nie pozostało bez wpływu na zadowolenie klienta gdyż cechy takie jak: częstotliwość kursowania pojazdów, dostępność do sieci komunikacji miejskiej, warunki 29

30 13. Wnioski podróżowania, czy też bezpośredniość połączeń, stanowią podstawę oceny funkcjonowania komunikacji miejskiej. W obszarze finansowym Miejski Zakład Komunikacji w roku 2012 mimo szeregu zagrożeń jakie pojawiły się na przestrzeni roku tj. zmniejszające się dochody ze sprzedaży biletów, brak podwyżki cen biletów, rosnące ceny oleju napędowego (wzrost cen na poziomie ponad 12%), osiągnął dodatni wynik finansowy, który wpłynął na zwiększenie środków obrotowych. Należy jednak zwrócić uwagę na pogłębiający się spadek przewozów pasażerskich, co jest związane z wprowadzonymi ograniczeniami pracy przewozowej, stale rosnącym wskaźnikiem motoryzacji oraz rosnącym wskaźnikiem bezrobocia. Mimo podejmowanych przez nas działań w zakresie zahamowania spadków poprzez promocję oraz sukcesywną wymianę taboru autobusowego jak również wprowadzanie nowych kanałów dystrybucji biletów (automaty biletowe, bilety elektroniczne), z roku na rok obserwowany jest spadek przewozów. Podobna sytuacja występuje w większości miast w kraju. Ponadto sytuację finansową MZK w zakresie dochodów ze sprzedaży biletów w sposób bezpośredni kształtuje struktura przejazdów w komunikacji miejskiej wg kryterium odpłatności. Struktura ta nadal charakteryzuje się dużym, bo 18% udziałem przewozów bezpłatnych oraz 42,5% udziałem przewozów ulgowych, przy niewielkim 36,8% udziale przewozów pełnopłatnych wykonywanych na podstawie biletów normalnych, natomiast odsetek gapowiczów to 2,7%. Wysoki udział przejazdów ulgowych oraz bezpłatnych ma bezpośredni wpływ na możliwości wygenerowania dochodów z przejazdów komunikacją miejską. Przejazdy bezpłatne 18,01% Przejazdy bez biletu 2,70% Przejazdy za biletami ulgowymi 42,45% Przejazdy za biletami normalnymi 36,84% 30

31 13. Wnioski Istotnym jest podjęcie decyzji o wymianie taboru tramwajowego, a w perspektywie rozwoju (?) trakcji tramwajowej, co wraz z poprawą jakości usług winno ograniczyć spadek przewozów, a w konsekwencji w przyszłości doprowadzić do ustabilizowania, a może nawet wzrostu popytu na przewozy komunikacją miejską. Jednakże decyzje te angażujące znaczne środki finansowe winny być (zgodnie z zapisami ustawy o publicznym transporcie zbiorowym) podjęte w ramach Planu Transportowego precyzującego rozwój publicznego transportu zbiorowego w ramach jego różnych podsystemów (autobusowy, tramwajowy bądź inny). Plan transportowy zgodnie z zapisami ustawy o PTZ winien określić: sieć komunikacyjną publicznego transportu zbiorowego; ocenę i prognozę potrzeb przewozowych; przewidywane finansowanie usług przewozowych; preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków przewozowych; zasady organizacji rynku przewozów; pożądany standard usług przewozowych; sposób organizowania informacji dla pasażera. 31