Chemia Ogólna wykład 3

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Chemia Ogólna wykład 3"

Transkrypt

1 Chemia Ogólna wykład 3 1 Klasyfikacja związków chemicznych związek chemiczny jednorodne połączenie co najmniej dwóch różnych pierwiastków chemicznych za pomocą dowolnego wiązania związki organiczne są to połączenia węgla, wodoru i innych pierwiastków, poza kwasem węglowym i jego pochodnymi wszystkie pozostałe związki przyjęło się nazywać związkami nieorganicznymi związki metaloorganiczne oraz związki kompleksowe, zawierające ligandy organiczne 1

2 Klasyfikacja związków nieorganicznych tlenki kwasy wodorotlenki sole (wodorosole, hydroksosole) wodorki związki kompleksowe inne Tlenki stopień utlenienia tlenu w tlenkach wynosi -2 wszystkie pierwiastki tworzą tlenki (metale, metaloidy i niemetale) nadtlenki pierwiastki z grup 1, 2 i 12 E n O 2 O 2 2- (O-O) 2- tlen na 1 stopniu utlenienia H 2 O 2, K 2 O 2, BaO 2 ponadtlenki pierwiastki z grupy 1 E n O 2 O 2 2- (O-O) 1- tlen na 1/2 stopniu utlenienia KO 2 2

3 tlenki tlenki metali tlenki kwasowe CO 2, N 2 O 5, CrO 3, Mn 2 O 7 tlenki niemetali tlenki zasadowe tlenki amfoteryczne ZnO, MnO 2, GeO 2, Sb 2 O 3, As 2 O 3 tlenki obojętne CO, NO, SiO, N 2 O Tlenki nazewnictwo tlenków: tlenek + nazwa pierwiastka i jego wartościowość w nawiasie (jeśli więcej niż jedna możliwa) Na 1 O 2-2 tlenek sodu C 4 O 2 2 tlenek węgla(iv) K 2 O tlenek potasu CaO tlenek wapnia Al 2 O 3 tlenek glinu N 2 O tlenek azotu(i) NO tlenek azotu(ii) N 2 O 3 tlenek azotu(iii) NO 2 tlenek azotu(iv) N 2 O 5 tlenek azotu(v) Cl 2 O 7 tlenek chloru(vii) 3

4 występowanie: SiO 2, H 2 O, Al 2 O 3, FeO (czarny wustyt) tlenkowe rudy żelaza: czerwony hematyt (Fe 2 O 3 ) czarny magnetyt (Fe 3 O 4 ) żółto-brązowy limonit (Fe 2 O 3 n H 2 O) brunatny getyt (FeO(OH)) właściwości fizyczne: tlenki metali: ciała stałe, w stanie ciekłym przewodzą prąd elektryczny; tlenki litowców i berylowców reagują z wodą tlenki niemetali: gazy CO ( ), ciecze H 2 O ( ), ciała stałe SiO 2, P 4 O 10 ( ), P 2 O 5 ( ); reagują z wodą z wyjątkiem tlenków obojętnych jak: CO, NO Otrzymywanie tlenków 1. utlenianie pierwiastków 2Mg + O 2 = 2MgO S + O 2 = SO 2 2. utlenianie niższego tlenku danego pierwiastka do tlenku zawierającego ten sam pierwiastek ale na wyższym stopniu utlenienia 2CO + O 2 = 2CO 2 4NO + O 2 = 2N 2 O 3 3. redukcja wyższego tlenku do tlenku na niższym stopniu utlenienia CO 2 + C = 2CO CO 2 + Mg = MgO + CO MnO 2 + H 2 = MnO + H 2 O 4

5 Otrzymywanie tlenków 4. spalanie związków organicznych C 2 H 5 OH + O 2 = 2CO 2 + 3H 2 O CH 4 + 2O 2 = CO 2 + 2H 2 O 5. rozkład termiczny soli, wodorotlenków i tlenków MgCO 3 = MgO + CO 2 Cu(OH) 2 = CuO + H 2 O 4MnO 2 = 2Mn 2 O 3 + O 2 (NH 4 ) 2 Cr 2 O 7 = Cr 2 O 3 + N 2 + 4H 2 O Reaktywność tlenków tlenki zasadowe (bezwodniki zasadowe) to tlenki metali głównie litowców i berylowców 1. tlenki zasadowe reagują z wodą tworząc wodorotlenki UWAGA z wodą nie reagują: CrO, FeO i MnO MgO + H 2 O = Mg(OH) 2 K 2 O + H 2 O = 2KOH 2. tlenki zasadowe reagują z kwasami i tlenkami kwasowymi UWAGA z wodą nie reagują: B 2 O 3 i SiO 2 Na 2 O + 2HCl = 2NaCl + H 2 O MgO + CO 2 = MgCO 3 5

6 Reaktywność tlenków tlenki kwasowe (bezwodniki kwasowe) 1. tlenki kwasowe reagują z wodą dając kwas CO 2 + H 2 O = H 2 CO 3 CrO 3 + H 2 O = H 2 CrO 4 P 2 O 5 + H 2 O = 2HPO 3 kw. metafosforowy(v) P 2 O 5 + 2H 2 O = H 4 P 2 O 7 kw. pirofosforowy (V) P 2 O 5 + 3H 2 O = 2H 3 PO 4 kw. ortofosforowy (V) 2. tlenki kwasowe reagują z wodorotlenkami dając sól i wodę SO 3 + Mg(OH) 2 = MgSO 4 + H 2 O 3. tlenki kwasowe reagują z tlenkami zasadowymi dając sól CaO + CO 2 = CaCO 3 Tlenki amfoteryczne tlenki amfoteryczne (BeO, Al 2 O 3, Ga 2 O 3, In 2 O 3, SnO, SnO 2, PbO 2, PbO, Sb 2 O 5, Sb 2 O 3, TeO 2, As 2 O 3, ZnO, CuO, MnO 2, Cr 2 O 3 ) Jak się to ma do elektroujemności? Tlenki amfoteryczne mają dość zbliżone udziały wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego i jonowego, czyli różnica elektroujemności oscyluje w pobliżu 1,7 (1,4 2.0). ze wzrostem stopnia utlenienia w tlenku rośnie jego kwasowość (a maleje zasadowość) np. Mn wartościowości: II, III, IV, V, VI, VII średnią wartościowością jest IV - tlenek amfoteryczny każdy wyższy tlenek jest coraz bardziej kwasowy i w reakcji z wodą daje coraz to silniejszy kwas 6

7 Tlenki amfoteryczne 1. reagują zarówno z (mocnymi) zasadami jaki i kwasami ZnO + H 2 SO 4 = ZnSO 4 + H 2 O ZnO + 2NaOH = Na 2 ZnO 2 + H 2 O Al 2 O 3 + 6HCl = 2AlCl H 2 O Al 2 O 3 + 2NaOH + 3H 2 O = 2Na[Al(OH) 4 ] Kwasy H R n n n wartościowość reszty kwasowej stopień utlenienia: +1 stopień utlenienia -1 w wodorkach metali niemetale tworzą kwasy beztlenowe i tlenowe 7

8 Kwasy beztlenowe wzór nazwa tradycyjna reszta kwasowa nazwa soli HF kwas fluorowodorowy F 1- fluorek HCl kwas solny Cl 1- chlorek HBr kwas bromowodorowy Br 1- bromek HI kwas jodowodorowy I 1- jodek HCN kwas cyjanowodorowy CN 1- cyjanek H 2 S kwas siarkowodorowy S 2 HS 1- siarczek wodorsiarczek Kwasy tlenowe wzór nazwa jon nazwa soli H 2 CO 3 węglowy CO 3 2 HCO 3 węglan wodorowęglan HNO 2 azotowy(iii) NO 2 azotan(iii) HNO 3 azotowy(v) NO 3 azotan(v) H 3 PO 3 fosforowy(iii) PO 3 3 HPO 3 2 H 2 PO 3 fosforan(iii) wodorofosforan(iii) dwuwodorofosforan(iii) H 3 PO 4 fosforowy(v) PO 4 3 HPO 4 2 H 2 PO 4 fosforan(v) wodorofosforan(v) dwuwodorofosforan(v) H 2 SO 3 siarkowy(iv) SO 3 2 HSO 3 siarczan(iv) wodorosiarczan(iv) H 2 SO 4 siarkowy(vi) SO 4 2 HSO 4 siarczan(vi) wodorosiarczan(vi) 8

9 Kwasy tlenowe wzór nazwa jon nazwa soli HClO kwas chlorowy(i) ClO chloran(i) HClO 2 kwas chlorowy(iii) ClO 2 chloran(iii) HClO 3 kwas chlorowy(v) ClO 3 chloran(v) HClO 4 kwas chlorowy(vii) ClO 4 chloran(vii) HBrO 3 kwas bromowy(v) BrO 3 bromian(v) HJO 4 kwas jodowy(vii) IO 4 jodan(vii) HPO 3 kwas metafosforowy(v) PO - 3 metafosforan(v) H 4 P 2 O 7 kwas pirofosforowy(v) P2 O 4-7 pirofosforan(v) H 3 PO 4 kwas ortofosforowy(v) PO 4 3- ortofosforan(v) Kwasy H n R, otrzymywanie 1. tlenek kwasowy + woda = kwas CO 2 + H 2 O = H 2 CO 3 N 2 O 3 + H 2 O = 2HNO 2 N 2 O 5 + H 2 O = 2HNO 3 P 4 O H 2 O = 4H 3 PO 4 2. reakcja jonowa strącania u (pod warunkiem, że kwas jest słabo rozpuszczalny) Na 2 SiO 3 + H 2 SO 4 = H 2 SiO 3 + Na 2 SO 4 3. słaby kwas tlenowy można otrzymać działając na jego sól kwasem mocnym Ca(CH 3 COO) 2 + H 2 SO 4 = 2CH 3 COOH + CaSO 4 4. kwasy beztlenowe otrzymuje się przez rozpuszczanie odpowiednich wodorków w wodzie 9

10 Reaktywność kwasów 1. reakcja zobojętniania (wodorotlenek + kwas) HCl + NaOH = NaCl + H 2 O 2H 3 PO 4 + 3Mg(OH) 2 = Mg 3 (PO 4 ) 2 + 6H 2 O 2. większość kwasów reaguje z metalami nieszlachetnymi wypierając z nich wodór 6HCl +2Al = 2AlCl 3 +3H 2 Mg + H 2 SO 4 = MgSO 4 + H 2 3. metale szlachetne i półszlachetne reagują z kwasami utleniającymi tj. stężonym H 2 SO 4 i HNO 3, ale nie wypierają wodoru z tych kwasów 3Cu + 2HNO 3 = 3CuO + 2NO + H 2 O Cu + 2H 2 SO 4 = CuSO 4 + SO 2 + 2H 2 O 4. kwasy reagują z tlenkami metali FeO + H 2 SO 4 = FeSO 4 + H 2 O MgO + 2HCl = MgCl 2 + H 2 O Wodorotlenki M(OH) n n wartościowość metalu metale i metaloidy tworzą wodorotlenki LiOH wodorotlenek litu Ca(OH) 2 wodorotlenek wapnia Al(OH) 3 wodorotlenek glinu Fe(OH) 2 wodorotlenek żelaza(ii) Fe(OH) 3 - wodorotlenek żelaza(iii) Sn(OH) 2 - wodorotlenek cyny(ii) Sn(OH) 4 - wodorotlenek cyny(iv) 10

11 Wodorotlenki M(OH) n, otrzymywanie 1. tlenek zasadowy + woda = wodorotlenek CaO + H 2 O = Ca(OH) 2 2. lekkie metale w reakcji z wodą dają wodorotlenek i H 2 2Na + 2H 2 O = 2NaOH + H 2 3. wodorotlenki trudno rozpuszczalne w H 2 O w reakcji strącania u FeCl 3 + 3NaOH = Fe(OH) 3 + 3NaCl Reaktywność wodorotlenków wodorotlenki zasadowe - wodorotlenki litowców i berylowców (z wyjątkiem Be(OH) 2 ) 1. wodorotlenki zasadowe reagują z kwasami dając sól i wodę (reakcja zobojętniania) Mg(OH) 2 + H 2 CO 3 = MgCO 3 + 2H 2 O Fe(OH) 3 + 3HNO 3 = Fe(NO 3 ) 3 + 3H 2 O 2. wodorotlenki amfoteryczne (Zn, Pb, Sn, Al, Be, As, Sb, Cr, czy Mn) M(OH) m H m MO m równowaga pomiędzy formą zasadową i kwasową Sn(OH) 4 H 4 SnO 4 = 4H + + SnO 4 4- Sn(OH) 4 + HCl = SnCl 4 + H 2 O Sn(OH) 4 + 4NaOH = Na 4 SnO 4 + 4H 2 O 11

12 Sole n wartościowość metalu m wartościowość reszty kwasowej wodorosole hydroksysole Sole NaCl chlorek sodu (sól kuchenna) Fe 2 S 3 siarczek żelaza(iii) KNO 3 azotan(v) potasu (saletra potasowa) Ca(HCO 3 ) 2 wodorowęglan wapnia (NH 4 )(H 2 PO 4 ) dwuwodorofosforan(v) amonu Al(OH) 2 Cl dwuhydroksochlorek glinu Bi(OH) 2 NO 3 dwuhydroksoazotan(v) bizmutu(ii) 12

13 Otrzymywanie soli 1. reakcja zobojętniania 2NH 4 OH + H 2 S = (NH 4 ) 2 S + 2H 2 O 2. kwasu + metal = sól + H 2 Fe + 2HCl = FeCl 2 + H 2 3. tlenek zasadowy + kwas = sól + woda Na 2 O + H 2 CO 3 = Na 2 CO 3 + H 2 O 4. wodorotlenek + tlenek kwasowy = sól + woda 2KOH + SO 2 = K 2 SO 3 + H 2 O 5. tlenek kwasowy + tlenek zasadowy = sól MgO + CO 2 = MgCO 3 6. metal + niemetal = sól Zn + S = ZnS Ca + Br 2 = CaBr 2 Wodorki E n Hn n wartościowość pierwiastka (grupy od 1 do 15) H E n n n wartościowość pierwiastka (grupy 16 i 17) LiH wodorek litu BH 3 wodorek boru CH 4 metan PH 3 wodorek fosforu SiH 4 wodorek krzemu H 2 S siarkowodór H 2 Se selenowodór HF fluorowodór HCl chlorowodór 13

14 Wodorki H n E, otrzymywanie wodorki metali - najczęściej wiązanie jonowe, ciała stałe (białe) wodorki niemetali najczęściej wiązanie kowalencyjne, gazy H 2 O, H 2 S i CH 4 najważniejsze wodorki 1. synteza pierwiastka z wodorem H 2 + F 2 = 2HF H 2 + Cl 2 = 2HCl światło H 2 S i NH 3 katalizator Reaktywność wodorków 1. reagują z wodą dając wodorotlenki i wodór NaH + H 2 O = NaOH + H 2 CaH 2 + 2H 2 O = Ca(OH) 2 + 2H 2 2. wodorki niemetali takich jak fluorowce i siarkowce reagują z wodą tworząc kwasy beztlenowe 3. amoniak z wodą tworzy wodorotlenek amonowy NH 3 + H 2 O = NH 4 OH 4. pozostałe wodorki niemetali nie reagują z wodą 14

15 Związki kompleksowe kompleksy metaliczne (związki koordynacyjne) atom lub jon metalu z wolnymi orbitalami d, zdolnymi do przyjęcia pary elektronów, otoczony ligandami jonami lub cząsteczkami z wolną parą elektronów hem b Pt[Cl 2 (NH 3 ) 2 ] Cu[(NH 3 ) 4 (H 2 O) 2 ] VO[C 5 H 7 O 2 ] 2 Związki kompleksowe Co[(NH 3 ) 6 ] [ 27 Co] = [ 18 Ar] 3d 7 4s 2 Co 3+ = [ 18 Ar] 3d 6 3d 3d 4s 4p 4d 15

16 Nazewnictwo ligandów Wzór Nazwa NH3 amina H 2O akwa C O karbonyl NO nitrozyl SO4 2- siarczano C N - cyjano OH - hydroxo F - fluoro Cl - chloro Br - bromo K 4 [Fe(CN) 6 ] sześciocyjanożelazian(ii) potasu K 3 [Fe(CN) 6 ] sześciocyjanożelazian(iii) potasu Fe(CO) 5 pięciokarbonyl żelaza(0) [Cr(NH 3 ) 3 (H 2 O) 3 ]Cl 3 chlorek trójaminatrójakwachromu(iii) [NiCl 4 ] 2- jon czterochloroniklanowy(ii) [Co(SO 4 )(NH 3 ) 5 ] + jon pięcioaminasiarczanokobaltu(iii) [Fe(OH)(H 2 O) 5 ] 2+ jon pięcioakwahydroksożelaza(iii) Podział ligandów EDTA kwas etylenodiaminatetra octowy kompleks chelatowy EDTA z jonem metalu (M) 16

17 Związki kompleksowe [Ni(NH 3 ) 6 ] 2+ Ni(en) 3 ] 2+ [NiCl 4 ] 2 [Ni(H 2 O) 6 ] 2+ ligandy H 2 O [Fe(H 2O) 6 ] 2+ roztwór OH, rozcieńczony Fe 2+ Fe 3+ Co 2+ Cu 2+ Al 3+ Cr 3+ [Fe(H 2 O) 4 (OH) 2 ] OH, stężony [Fe(H 2O) 4 (OH) 2 ] NH 3, rozcieńczony [Fe(H 2 O) 4 (OH) 2 ] [Fe(H 2 O) 6 ] 3+ [Co(H 2 O) 6 ] 2+ roztwór (żół.-br.) roztwór [Fe(H 2 O) 3 (OH) 3 ] [Fe(H 2 O) 3 (OH) 3 ] [Fe(H 2 O) 3 (OH) 3 ] [Co(H 2 O) 4 (OH) 2 ] [Co(H 2 O) 4 (OH) 2 ] [Co(H 2 O) 4 (OH) 2 ] [Cu(H 2 O) 6 ] 2+ roztwór [Cu(H 2 O) 4 (OH) 2 ] [Cu(H 2 O) 4 (OH) 2 ] [Cu(H 2 O) 4 (OH) 2 ] [Al(H 2 O) 6 ] 3+ roztwór bezbarwny [Al(H 2 O) 3 (OH) 3 ] [Al(OH) 4 ] roztwór bezbarwny [Al(H 2 O) 3 (OH) 3 ] [Cr(H 2 O) 6 ] 3+ roztwór [Cr(H 2 O) 3 (OH) 3 ] [Cr(OH) 6 ] 3 roztwór [Cr(H 2 O) 3 (OH) 3 ] NH 3, stężony [Fe(H 2O) 4 (OH) 2 ] [Fe(H 2 O) 3 (OH) 3 ] [Co(NH 3 ) 6 ] 2+ roztwór [Cu(NH 3 ) 4 (H 2 O) 2 ] 2+ roztwór [Al(H 2 O) 3 (OH) 3 ] [Cr(NH 3 ) 6 ] 3+ roztwór CO 3 2 FeCO 3 [Fe(H 2 O) 3 (OH) 3 ] + gaz CoCO 3 CuCO 3 Liczba koordynacyjna 2 liniowy: powszechna dla jonów metali o konfiguracji d 10 (Cu +, Ag +, Au + i Hg 2+ ); np. [Au(CN) 2 ] 3 trójkąt płaski: rzadko, dla jonów metali o konfiguracji d 10 (Cu +, Hg 2+ ); np. HgI 3 4 tetraedr: dla jonów metali nie przejściowych ([BeF 4 ] 2 ), przejściowych o konfiguracji d 10 ([ZnCl 4 ] 2 ) i z 4 okresu u.o. w połączeniach z halogenowcami ([FeCl 4 ] i [FeCl 4 ] 2 ); kwadrat płaski: dla jonów metali z 5 i 6 okresu u.o. o konfiguracji d 8 (Rh + i Pd 2+ ) oraz dla pewnych kompleksów Ni 2+ i Cu 2+ linowy ML 2 trójkąt płaski ML books.lardbucket.org tetraedr lub kwadrat płaski ML 4 17

18 Liczba koordynacyjna 5 bipiramida trygonalna i piramida o podstawie kwadratu ML 5 6 oktaedr ML 6 7 bipiramida o podstawie pięciokąta ML 7 : dla jonów lantanowców i aktynowców 8 typowy dla jonów dużych metali; sześcian, antypryzma kwadratowa i dodekahedron ML 8 9 dla jonów dużych metali; trzyścienna trygonalna pryzma ML 9, [Nd(H 2 O) 9 ] books.lardbucket.org geometria hybrydyzacja kształt orbitali liniowa sp tetraedryczna sp 3 kwadrat płaski dsp 2 oktaedr d 2 sp 3 18

19 Teoria pola krystalicznego energia humanstrefa.pl orbitale atomowe d w wolnym atomie orbitale atomowe d w oktaedrycznym polu ligandów Teoria pola krystalicznego e g t 2g 19

20 Teoria pola krystalicznego energia orbitale atomowe d w wolnym atomie orbitale atomowe d w polu tetraedrycznym polu ligandów 20

21 Teoria pola krystalicznego energia orbitale atomowe d w wolnym atomie orbitale atomowe d w polu ligandów (kwadrat płaski) Teoria pola krystalicznego energia orbitale atomowe d w wolnym atomie orbitale atomowe d w polu ligandów 21

22 Nisko i wysoko spinowe kompleksy energia energia diamagnetyk nisko spinowy kompleks paramagnetyk wysoko spinowy kompleks tylko dla konfiguracji elektronowej d 4, d 5, d 6 lub d 7 różnice w budowie lub właściwościach cząsteczek o takim samym składzie atomowym izomeria mają tę samą liczbę tych samych atomów, między którymi występuje jednak inny układ wiązań chemicznych (ten sam ogólny wzór sumaryczny) izomery strukturalne/konstytucyjne (inne wiązania) stereoizomery (te same wiązania, inne rozmieszczenie w przestrzeni) atomy połączone są w tych samych sekwencjach, a różnią się jedynie ułożeniem przestrzennym izomeria koordynacyjna izomeria wiązania ligandu izomeria geometryczna cis-trans izomery optyczne 22

23 Izomeria koordynacyjna Izomeria wiązania ligandu ligandy są wiązane do jonu centralnego w różny sposób różne własności chemiczne i kolor 23

24 Izometria geometryczna Izometria optyczna prawo skrętny lewo skrętny chemistryjee.blogspot.com 24

25 Związki kompleksowe 49 25

CHEMIA 1. Podział tlenków

CHEMIA 1. Podział tlenków INSTYTUT MEDICUS Kurs przygotowawczy do matury i rekrutacji na studia medyczne Rok 2017/2018 www.medicus.edu.pl tel. 501 38 39 55 CHEMIA 1 SYSTEMATYKA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH. ZWIĄZKI KOMPLEKSOWE. Tlenki

Bardziej szczegółowo

Chemia - laboratorium

Chemia - laboratorium Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 2013/14 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 12-617-5229 Katedra

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Opracowanie: dr hab. Barbara Stypuła, dr inż. Krystyna Moskwa, mgr Agnieszka Tąta Związki nieorganiczne dzieli się najczęściej na: - tlenki - wodorki - wodorotlenki

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Opracowanie: dr hab. Barbara Stypuła, dr inż. Krystyna Moskwa Związki nieorganiczne dzieli się najczęściej na: - tlenki - wodorki - wodorotlenki - kwasy - sole - związki

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH PODZIAŁ ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Tlenki (kwasowe, zasadowe, amfoteryczne, obojętne) Związki niemetali Kwasy (tlenowe, beztlenowe) Wodorotlenki

Bardziej szczegółowo

BUDOWA ATOMU 1. Wymień 3 korzyści płynące z zastosowania pierwiastków promieniotwórczych. 2. Dokończ reakcję i nazwij powstałe pierwiastki:

BUDOWA ATOMU 1. Wymień 3 korzyści płynące z zastosowania pierwiastków promieniotwórczych. 2. Dokończ reakcję i nazwij powstałe pierwiastki: BUDOWA ATOMU 1. Wymień 3 korzyści płynące z zastosowania pierwiastków promieniotwórczych. 2. Dokończ reakcję i nazwij powstałe pierwiastki: 235 4 92 U + 2 He 198. 79 Au + ß - 3. Spośród atomów wybierz

Bardziej szczegółowo

Tlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki

Tlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Tlen Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Ogólna charakterystyka tlenowców Tlenowce: obejmują pierwiastki

Bardziej szczegółowo

Podział tlenków ze względu na charakter chemiczny

Podział tlenków ze względu na charakter chemiczny Zakres materiału do sprawdzianu - I klasy LO - Systematyka związków nieorganicznych - część I : TLENKI, WODORKI I WODOROTLENKI + przykładowe zadania I. TLENKI - to związki dwuskładnikowe tlenu z pierwiastkami

Bardziej szczegółowo

Temat 2: Nazewnictwo związków chemicznych. Otrzymywanie i właściwości tlenków

Temat 2: Nazewnictwo związków chemicznych. Otrzymywanie i właściwości tlenków Zasada ogólna: We wzorze sumarycznym pierwiastki zapisujemy od metalu do niemetalu, natomiast odczytujemy nazwę zaczynając od niemetalu: MgO, CaS, NaF Nazwy związków chemicznych najczęściej tworzymy, korzystając

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE TYPY ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

PODSTAWOWE TYPY ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH PODSTAWOWE TYPY ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH 1. Tlenki Tlenki są to dwuskładnikowe połączenia pierwiastków z tlenem, w których występuje on na stopniu utlenienia -II. Do najważniejszych metod otrzymywania

Bardziej szczegółowo

MARATON WIEDZY CHEMIA CZ. II

MARATON WIEDZY CHEMIA CZ. II MARATON WIEDZY CHEMIA CZ. II 1. Podaj liczbę elektronów, nukleonów, protonów i neuronów zawartych w następujących atomach: a), b) 2. Podaj liczbę elektronów, nukleonów, protonów i neutronów zawartych w

Bardziej szczegółowo

Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas I LO: kwasy i sole + zadania

Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas I LO: kwasy i sole + zadania Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas I LO: kwasy i sole + zadania I. nieorganiczne to związki o ogólnym wzorze HnR, gdzie R reszta kwasowa, a n liczba atomów wodoru, w roztworach wodnych ulegają

Bardziej szczegółowo

Problemy do samodzielnego rozwiązania

Problemy do samodzielnego rozwiązania Problemy do samodzielnego rozwiązania 1. Napisz równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej, uwzględniając w zapisie czy jest to dysocjacja mocnego elektrolitu, słabego elektrolitu, czy też dysocjacja

Bardziej szczegółowo

wiczenie 1 1. Obliczanie zawartoci składników w postaci pierwiastkowej i tlenkowej w zwizkach chemicznych.

wiczenie 1 1. Obliczanie zawartoci składników w postaci pierwiastkowej i tlenkowej w zwizkach chemicznych. wiczenie 1 1. Obliczanie zawartoci składników w postaci pierwiastkowej i tlenkowej w zwizkach chemicznych. Zawarto takich składników jak: P, K, Ca i mg w nawozach sztucznych podaje si zwykle w procentach

Bardziej szczegółowo

Materiał powtórzeniowy - reakcje utlenienia i redukcji (redox - redoks ) z przykładowymi zadaniami

Materiał powtórzeniowy - reakcje utlenienia i redukcji (redox - redoks ) z przykładowymi zadaniami Materiał powtórzeniowy - reakcje utlenienia i redukcji (redox - redoks ) z przykładowymi zadaniami I. Stopień utlenienia i reguły ustalania stopni utlenienia 1. Stopień utlenienia Stopień utlenienia pierwiastka

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo

ZWIĄZKI KOMPLEKSOWE. dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii

ZWIĄZKI KOMPLEKSOWE. dr Henryk Myszka - Uniwersytet Gdański - Wydział Chemii ZWIĄZKI KOMPLEKSOWE SOLE PODWÓJNE Sole podwójne - to sole zawierające więcej niż jeden rodzaj kationów lub więcej niż jeden rodzaj anionów. Należą do nich m. in. ałuny, np. siarczan amonowo-żelazowy(ii),

Bardziej szczegółowo

Większość metali bloku d wykazuje tendencje do tworzenia związków kompleksowych.

Większość metali bloku d wykazuje tendencje do tworzenia związków kompleksowych. Spis treści 1 Ogólna charakterystyka 2 Właściwości fizyczne 3 Związki kompleksowe metali bloku d 4 Wiązanie w związkach kompleksowych 5 Zależność struktury kompleksu od liczby koordynacyjnej (LK) 6 Równowagi

Bardziej szczegółowo

4. Związki kompleksowe.

4. Związki kompleksowe. 4. Związki kompleksowe. Jeżeli bezbarwny, bezwodny siarczan(vi) miedzi(ii) CuSO4 rozpuścimy w wodzie, jon miedzi Cu ulega hydratacji przyłączając czasteczki wody. Jon [Cu(H2O)4] przyjmuje barwę niebieską.

Bardziej szczegółowo

Sole. 2. Zaznacz reszty kwasowe w poniższych solach oraz wartościowości reszt kwasowych: CaBr 2 Na 2 SO 4

Sole. 2. Zaznacz reszty kwasowe w poniższych solach oraz wartościowości reszt kwasowych: CaBr 2 Na 2 SO 4 Sole 1. Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań: Sole to związki, które dysocjują w wodzie na kationy/aniony metali oraz kationy/ aniony reszt kwasowych. W temperaturze pokojowej mają stały/ ciekły stan skupienia

Bardziej szczegółowo

Reakcje chemiczne, związki kompleksowe

Reakcje chemiczne, związki kompleksowe 201-11-15, związki kompleksowe Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów

Bardziej szczegółowo

METALE Zn + 2HCl ZnCl 2 + H 2 Zn + 2H + Zn 2+ + H 2 Zn + 2NaOH + 2H 2 O Na 2 [Zn(OH) 4 ] + H 2

METALE Zn + 2HCl ZnCl 2 + H 2 Zn + 2H + Zn 2+ + H 2 Zn + 2NaOH + 2H 2 O Na 2 [Zn(OH) 4 ] + H 2 ZJAWISKO AMFOTERYCZNOŚCI Amfoteryczność: jest to właściwość niektórych tlenków metali i odpowiadających im wodorotlenków polegająca na tym, że w zależności od charakteru chemicznego drugiego reagenta są

Bardziej szczegółowo

a) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to...

a) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to... Karta pracy nr 73 Budowa i nazwy soli. 1. Porównaj wzory sumaryczne soli. FeCl 2 Al(NO 3 ) 3 K 2 CO 3 Cu 3 (PO 4 ) 2 K 2 SO 4 Ca(NO 3 ) 2 CaCO 3 KNO 3 PbSO 4 AlCl 3 Fe 2 (CO 3 ) 3 Fe 2 (SO 4 ) 3 AlPO 4

Bardziej szczegółowo

Związki nieorganiczne

Związki nieorganiczne strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,

Bardziej szczegółowo

Fluorowce - chlor. -Ogólna charakterystyka fluorowców -Występowanie i właściwości chloru -Ważniejsze związki chloru

Fluorowce - chlor. -Ogólna charakterystyka fluorowców -Występowanie i właściwości chloru -Ważniejsze związki chloru Fluorowce - chlor -Ogólna charakterystyka fluorowców -Występowanie i właściwości chloru -Ważniejsze związki chloru Fluorowce Ogólna charakterystyka: fluor, chlor, brom i jod są niemetalami, astat jest

Bardziej szczegółowo

PRACA KONTROLNA Z CHEMII NR 1 - Semestr I 1. (6 pkt) - Krótko napisz, jak rozumiesz następujące pojęcia: a/ liczba atomowa, b/ nuklid, c/ pierwiastek d/ dualizm korpuskularno- falowy e/promieniotwórczość

Bardziej szczegółowo

ZWIĄZKI KOMPLEKSOWE SOLE PODWÓJNE

ZWIĄZKI KOMPLEKSOWE SOLE PODWÓJNE ZWIĄZKI KOMPLEKSOWE SOLE PODWÓJNE Sole podwójne - to sole zawierające więcej niż jeden rodzaj kationów lub więcej niż jeden rodzaj anionów. Należą do nich m. in. ałuny, np. ałun glinowo-potasowy K 2 Al

Bardziej szczegółowo

Rozkład materiału nauczania chemii klasa 2.

Rozkład materiału nauczania chemii klasa 2. Rozkład materiału nauczania chemii klasa 2. Lp. Treści nauczania (temat lekcji) Liczba godzin na realizację Umiejętności wymagania szczegółowe (pismem półgrubym zostały zaznaczone wymagania obowiązujące

Bardziej szczegółowo

Rozkład materiału nauczania chemii klasa 2 gimnazjum.

Rozkład materiału nauczania chemii klasa 2 gimnazjum. Rozkład materiału nauczania chemii klasa 2 gimnazjum. Lp. Treści nauczania (temat lekcji) Liczba godzin na realizację Umiejętności wymagania szczegółowe (pismem półgrubym zostały zaznaczone wymagania obowiązujące

Bardziej szczegółowo

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.

Bardziej szczegółowo

Chemia Grudzień Styczeń

Chemia Grudzień Styczeń Chemia Grudzień Styczeń Klasa VII IV. Łączenie się atomów. Równania reakcji chemicznych 1. Wiązania kowalencyjne 2. Wiązania jonowe 3. Wpływ rodzaju wiązania na właściwości substancji 4. Elektroujemność

Bardziej szczegółowo

Chemia - laboratorium

Chemia - laboratorium Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 01/14 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 1-617-59 Katedra Fizykochemii

Bardziej szczegółowo

Reakcje syntezy. A + B AB lub A + B + C+... ABC... gdzie: A, B. C... substancje prostsze lub proste, AB ABC... substancje złożone.

Reakcje syntezy. A + B AB lub A + B + C+... ABC... gdzie: A, B. C... substancje prostsze lub proste, AB ABC... substancje złożone. Reakcje syntezy. A B AB lub A B C... ABC... gdzie: A, B. C... substancje prostsze lub proste, AB ABC... substancje złożone. 1) Na płytkę porcelanową nasypujemy niewielką ilość dokładnie sproszkowanej siarki

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro

Bardziej szczegółowo

Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Wiązania chemiczne, budowa cząsteczek

Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Wiązania chemiczne, budowa cząsteczek strona 1/11 Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Wiązania chemiczne, budowa cząsteczek Monika Gałkiewicz Zad. 1 () Podaj wzory dwóch dowolnych kationów i dwóch dowolnych anionów posiadających

Bardziej szczegółowo

CHEMIA - BADANIE WYNIKÓW KLASA II 2010/2011

CHEMIA - BADANIE WYNIKÓW KLASA II 2010/2011 CHEMIA - BADANIE WYNIKÓW KLASA II 2010/2011 1. Który zbiór wskazuje wyłącznie wzory wodorotlenków A. H2S, H2CO3, H2SO4 B. Ca(OH)2, KOH, Fe2O3 C. H2SO4, K2O, HCl D. Ca(OH)2, KOH, Fe(OH)3 2. Który zbiór

Bardziej szczegółowo

II. CHEMIA NIEORGANICZNA

II. CHEMIA NIEORGANICZNA pitagoras.d2.pl II. CHEMIA NIEORGANICZNA TLENKI: Tlenki to związki tlenu z innymi pierwiastkami. Tlen w tlenkach ma zawsze II. pierwiastka X I II III IV V VI VII wzór tlenku X 2 O XO X 2 O 3 XO 2 X 2 O

Bardziej szczegółowo

Masa atomowa pierwiastka chemicznego wskazuje, ile razy masa atomu danego pierwiastka jest większa od 1/12 masy atomu izotopu węgla 12 C.

Masa atomowa pierwiastka chemicznego wskazuje, ile razy masa atomu danego pierwiastka jest większa od 1/12 masy atomu izotopu węgla 12 C. Podstawowe definicje Masa atomowa i masa cząsteczkowa Substancje są zbudowane z atomów lub dwu- i wieloatomowych cząsteczek. Za pomocą określonych metod fizycznych możemy wyznaczyć z dużą dokładnością

Bardziej szczegółowo

Opisy ćwiczeń laboratoryjnych z chemii. Semestr I (zimowy) Rok akademicki 2012/13

Opisy ćwiczeń laboratoryjnych z chemii. Semestr I (zimowy) Rok akademicki 2012/13 WYDZIAŁ KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA I ROLNICTWA KIERUNEK: ROLNICTWO I ROK STUDIA NIESTACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA Opisy ćwiczeń laboratoryjnych z chemii Semestr I (zimowy) Rok akademicki 2012/13 Opracowała:

Bardziej szczegółowo

Prywatne Szkoły Podstawowa, Gimnazjum i Liceum im. Zofii i Jędrzeja Moraczewskich Sulejówek, Wesoła, Rembertów

Prywatne Szkoły Podstawowa, Gimnazjum i Liceum im. Zofii i Jędrzeja Moraczewskich Sulejówek, Wesoła, Rembertów Prywatne Szkoły Podstawowa, Gimnazjum i Liceum im. Zofii i Jędrzeja Moraczewskich Sulejówek, Wesoła, Rembertów aktualizacja 25.09.2018 Nauczanie domowe WIEM CO TRZEBA Klasa VIII Chemia wrzesień i październik

Bardziej szczegółowo

XV Wojewódzki Konkurs z Chemii

XV Wojewódzki Konkurs z Chemii XV Wojewódzki Konkurs z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów oraz klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu województwa świętokrzyskiego II Etap powiatowy 16 styczeń 2018

Bardziej szczegółowo

Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje

Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna

Bardziej szczegółowo

KWASY. HCN Nazwa kwasu kwas cyjanowodorowy Wzór elektronowy kreskowy:

KWASY. HCN Nazwa kwasu kwas cyjanowodorowy Wzór elektronowy kreskowy: www.3echedukacja.pl Proponowane odpowiedzi Kwasy Zadanie 1 KWASY Cl 4 Nazwa kwasu Kwas chlorowodorowy (VII) 3 P 4 Nazwa kwasu kwa ortofosforowy (V) Cl P Typ hybrydyzacji:sp 3 Typ hybrydyzacji: sp 3 CN

Bardziej szczegółowo

Związki nieorganiczne. Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn

Związki nieorganiczne. Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn strona 1/7 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,

Bardziej szczegółowo

Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje

Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna

Bardziej szczegółowo

dr Beata Just-Brochocka dr inż. Witold Bekas Katedra Chemii WNoŻ SGGW ELMENTARZ CHEMICZNY (dla studentów, dla których chemia to czarna magia )

dr Beata Just-Brochocka dr inż. Witold Bekas Katedra Chemii WNoŻ SGGW ELMENTARZ CHEMICZNY (dla studentów, dla których chemia to czarna magia ) dr Beata Just-Brochocka dr inż. Witold Bekas Katedra Chemii WNoŻ SGGW ELMENTARZ CHEMICZNY (dla studentów, dla których chemia to czarna magia ) wersja beta, 2016 I. PODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1: Elementy analizy jakościowej

Ćwiczenie 1: Elementy analizy jakościowej Ćwiczenie 1: Elementy analizy jakościowej Analiza chemiczna stanowi zbiór metod stosowanych w celu ustalenia składu jakościowego i ilościowego substancji. Wśród metod analitycznych możemy wyróżnić: 1)

Bardziej szczegółowo

III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2010/2011. ETAP I r. Godz Zadanie 1

III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2010/2011. ETAP I r. Godz Zadanie 1 III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2010/2011 KOPKCh ETAP I 22.10.2010 r. Godz. 10.00-12.00 Zadanie 1 1. Jon Al 3+ zbudowany jest z 14 neutronów oraz z: a) 16 protonów i 13 elektronów b) 10 protonów i 13

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019

Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019 Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019 I. Eliminacje szkolne (60 minut, liczba punktów: 30). Wymagania szczegółowe. Cele kształcenia

Bardziej szczegółowo

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej Temat w podręczniku Substancje i ich przemiany 1. Zasady

Bardziej szczegółowo

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej Nauczyciel: Marta Zielonka Temat w podręczniku Substancje i ich przemiany 1. Zasady bezpiecznej pracy

Bardziej szczegółowo

Potencjał jonizacji (ev)

Potencjał jonizacji (ev) Azotowce Pierwiastek Konfiguracja elektronowa Potencjał jonizacji (ev) Temperatura topnienia ( C) Azot (N) 14,5-210,0-195,8 Fosfor (P) 11,0 44,1 280,0 Arsen (As) 10,0 sublimuje sublimuje Antymon (Sb) 8,6

Bardziej szczegółowo

Nomenklatura związków nieorganicznych

Nomenklatura związków nieorganicznych Nomenklatura związków nieorganicznych Nazwy jonów dodatnich kationy nazwę kationu tworzy się od nazwy pierwiastka w dopełniaczu Li + - jon litu Cu 2+ - jon miedzi II Hg 2 2+ - jon dirtęci I H + - jon wodoru

Bardziej szczegółowo

Arkusz zadań dla I roku Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Chemia II (semestr II)

Arkusz zadań dla I roku Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Chemia II (semestr II) Arkusz zadań dla I roku Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Chemia II (semestr II) Reakcje w roztworach 1. Jaką objętość 20% roztworu kwasu solnego (o gęstości ρ = 1,10 g/cm 3 ) należy dodać do

Bardziej szczegółowo

Litowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna.

Litowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna. Doświadczenie 1 Tytuł: Badanie właściwości sodu Odczynnik: Sód metaliczny Szkiełko zegarkowe Metal lekki o srebrzystej barwie Ma metaliczny połysk Jest bardzo miękki, można kroić go nożem Inne właściwości

Bardziej szczegółowo

Nazwy pierwiastków: ...

Nazwy pierwiastków: ... Zadanie 1. [ 3 pkt.] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Atom pierwiastka X w reakcjach chemicznych może tworzyć jon zawierający 20

Bardziej szczegółowo

Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 13/1 dr hab. W. Makowski

Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 13/1 dr hab. W. Makowski !"#$% &%'( )'%!"#$ ( *('+( ',"("%-%'(.& *('+( ',"("%-%'( /014516 7689:6;9:9?@;60 A4B11 1 65671< =6C9D1904= :4?E FE G414:H I

Bardziej szczegółowo

analogicznie: P g, K g, N g i Mg g.

analogicznie: P g, K g, N g i Mg g. Zadanie 1 Obliczamy zawartość poszczególnych składników w 10 m 3 koncentratu: Ca: 46 g Ca - 1 dm 3 roztworu x g Ca - 10000 dm 3 roztworu x = 460000 g Ca analogicznie: P 170000 g, K 10000 g, N 110000 g

Bardziej szczegółowo

Wymagania z chemii na poszczególne oceny Klasa 2 gimnazjum. Kwasy.

Wymagania z chemii na poszczególne oceny Klasa 2 gimnazjum. Kwasy. Wymagania z chemii na poszczególne oceny Klasa 2 gimnazjum Stopień celujący mogą otrzymać uczniowie, którzy spełniają kryteria na stopień bardzo dobry oraz: Omawiają przemysłową metodę otrzymywania kwasu

Bardziej szczegółowo

Rozdział 7 Tlenki, wodorotlenki, kwasy, sole

Rozdział 7 Tlenki, wodorotlenki, kwasy, sole Rozdział 7 Tlenki, wodorotlenki, kwasy, sole Wyjątek: NH3(aq) zasada amonowa M symbol metalu m wartościowość metalu R reszta kwasowa n wartościowość reszty kwasowej MnRm R reszta kwasowa n wartościowość

Bardziej szczegółowo

2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi:

2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi: 2.4. ZADANIA 1. Ile moli stanowi: STECHIOMETRIA a/ 52 g CaCO 3 b/ 2,5 tony Fe(OH) 3 2. Ile g stanowi: a/ 4,5 mmol ZnSO 4 b/ 10 kmol wody 3. Obl. % skład Fe 2 (SO 4 ) 3 6H 2 O 4. Obl. % zawartość tlenu

Bardziej szczegółowo

Zn + S ZnS Utleniacz:... Reduktor:...

Zn + S ZnS Utleniacz:... Reduktor:... Zadanie: 1 Spaliny wydostające się z rur wydechowych samochodów zawierają znaczne ilości tlenku węgla(ii) i tlenku azotu(ii). Gazy te są bardzo toksyczne i dlatego w aktualnie produkowanych samochodach

Bardziej szczegółowo

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014 VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:

Bardziej szczegółowo

Lp. Odczynnik Równanie reakcji Efekt działania Rozpuszczalność osadu. osad,

Lp. Odczynnik Równanie reakcji Efekt działania Rozpuszczalność osadu. osad, Pierwsza grupa analityczna CHARAKTERYSTYKA GRUPY Kationy I grupy wytrącają chlorki trudno rozpuszczalne w wodzie i w rozcieńczonych kwasach. Rozpuszczalność chlorków jest różna. Maleje w szeregu: Pb 2,

Bardziej szczegółowo

Tlenki otrzymywanie i reakcje

Tlenki otrzymywanie i reakcje Tlenki otrzymywanie i reakcje 1. Spalanie (utlenianie) pierwiastków: pierwiastek + O 2 tlenek W zaleŝności od ilości zuŝytego podczas reakcji tlenu moŝe powstać tlenek z pierwiastkiem na róŝnych stopniach

Bardziej szczegółowo

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M) Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.

Bardziej szczegółowo

CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE

CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit wyjaśnia, co to jest wskaźnik i wymienia trzy przykłady odróżnia kwasy od

Bardziej szczegółowo

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH 1 REAKCJA CHEMICZNA: TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH REAKCJĄ CHEMICZNĄ NAZYWAMY PROCES, W WYNIKU KTÓREGO Z JEDNYCH SUBSTANCJI POWSTAJĄ NOWE (PRODUKTY) O INNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH NIŻ SUBSTANCJE WYJŚCIOWE (SUBSTRATY)

Bardziej szczegółowo

2. REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI

2. REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI 2. REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI Reakcje utleniania i redukcji zwane także procesami redoks charakteryzują się tym, że w czasie ich przebiegu następuje wymiana elektronowa między substratami reakcji. Oddawanie

Bardziej szczegółowo

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH Opracowanie: dr hab. Barbara Stypuła, dr inż. Krystyna Moskwa Związki nieorganiczne dzieli się najczęściej na: - tlenki - wodorki - wodorotlenki

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Opracowanie: dr hab. Barbara Stypuła, dr inż. Krystyna Moskwa Związki nieorganiczne dzieli się najczęściej na: - tlenki - wodorki - wodorotlenki - kwasy - sole - związki

Bardziej szczegółowo

Chemia - laboratorium

Chemia - laboratorium Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 013/14 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 1-617-59 Katedra Fizykochemii

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów szkół podstawowych województwa śląskiego w roku szkolnym 2018/2019

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów szkół podstawowych województwa śląskiego w roku szkolnym 2018/2019 Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów szkół podstawowych województwa śląskiego w roku szkolnym 2018/2019 PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA Maksymalna liczba punktów możliwa

Bardziej szczegółowo

Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks

Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks 1. Która z próbek o takich samych masach zawiera najwięcej

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia chemiczne. Atom. atom cząsteczka liczba Avogadro masa atomowa i cząsteczkowa mol i masa molowa gramorównoważnik stężenie

Podstawowe pojęcia chemiczne. Atom. atom cząsteczka liczba Avogadro masa atomowa i cząsteczkowa mol i masa molowa gramorównoważnik stężenie Podstawowe pojęcia chemiczne atom cząsteczka liczba Avogadro masa atomowa i cząsteczkowa mol i masa molowa gramorównoważnik stężenie 1 %. skład ludzkiego ciała H C Na Ca P Cl 63% 25,5% 9,5% 1,4% 0,31%

Bardziej szczegółowo

OBJAWY REAKCJI - OBSERWACJE

OBJAWY REAKCJI - OBSERWACJE OBJAWY REAKCJI - OBSERWACJE I. ODCZYN ROZTWORU BARWY WSKAŹNIKÓW O odczynie roztworu decyduje zawartość kationów wodorowych i anionów wodorotlenkowych: [H + ] [OH ] odczyn kwasowy (kwaśny); ph 7 [H + ]

Bardziej szczegółowo

1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru

1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru 1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru 2. Na podstawie struktury cząsteczek wyjaśnij dlaczego N 2 jest bierny a Cl 2 aktywny chemicznie? 3. Które substancje posiadają budowę

Bardziej szczegółowo

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELETROLITÓW Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. rystyna Moskwa, mgr Magdalena Bisztyga 1. Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które podczas rozpuszczania w wodzie (lub innych

Bardziej szczegółowo

CHEMIA. karty pracy klasa 3 gimnazjum

CHEMIA. karty pracy klasa 3 gimnazjum CHEMIA karty pracy klasa 3 gimnazjum Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2012 Numer zadania Test Karty pracy Zadania wyrównujące Zadania utrwalające Zadania rozwijające

Bardziej szczegółowo

Fragmenty Działu 7 z Tomu 1 REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI

Fragmenty Działu 7 z Tomu 1 REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI Fragmenty Działu 7 z Tomu 1 REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI Zadanie 726 (1 pkt.) V/2006/A1 Konfigurację elektronową atomu glinu w stanie podstawowym można przedstawić następująco: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p

Bardziej szczegółowo

Kompleksy. Stała (nie)trwałości kompleksu (jonu kompleksowego) K 2 [HgI 4 ] 2K + + [HgI 4 ] 2- Budowa związku kompleksowego ... [HgI4] ...

Kompleksy. Stała (nie)trwałości kompleksu (jonu kompleksowego) K 2 [HgI 4 ] 2K + + [HgI 4 ] 2- Budowa związku kompleksowego ... [HgI4] ... Kompleksy a) Sole podwójne a związki kompleksowe b) Stałe (nie)trwałości kompleksów c) Ogólna budowa związków kompleksowych rozszczepienie energii orbitali d w kompleksach szereg spektrochemiczny ligandów

Bardziej szczegółowo

II. CHEMIA NIEORGANICZNA

II. CHEMIA NIEORGANICZNA pitagoras.d2.pl II. CHEMIA NIEORGANICZNA TLENKI: Tlenki to związki tlenu z innymi pierwiastkami. Tlen w tlenkach ma zawsze wartościowość II. wartościowość pierwiastka X I II III IV V VI VII wzór tlenku

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Właściwości fizyczne. Wodorki berylowców. Berylowce

Spis treści. Właściwości fizyczne. Wodorki berylowców. Berylowce Berylowce Spis treści 1 Właściwości fizyczne 2 Wodorki berylowców 3 Tlenki berylowców 4 Nadtlenki 5 Wodorotlenki 6 Iloczyn rozpuszczalności 7 Chlorki, fluorki, węglany 8 Siarczany 9 Twardość wody 10 Analiza

Bardziej szczegółowo

Wewnętrzna budowa materii

Wewnętrzna budowa materii Atom i układ okresowy Wewnętrzna budowa materii Atom jest zbudowany z jądra atomowego oraz krążących wokół niego elektronów. Na jądro atomowe składają się protony oraz neutrony, zwane wspólnie nukleonami.

Bardziej szczegółowo

Drogi uczniu zostań Mistrzem Chemii!

Drogi uczniu zostań Mistrzem Chemii! Chemia klasa II kwasy Drogi uczniu zostań Mistrzem Chemii! Cała Twoja kariera szkolna zależy tak naprawdę od Ciebie. Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę i umiejętności z zakresu chemii lub powtórzyć określoną

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe na poszczególne oceny. IV. Kwasy. Ocena bardzo dobra. Ocena dostateczna. Ocena dopuszczająca. Ocena dobra [1] [ ]

Wymagania programowe na poszczególne oceny. IV. Kwasy. Ocena bardzo dobra. Ocena dostateczna. Ocena dopuszczająca. Ocena dobra [1] [ ] Wymagania programowe na poszczególne oceny IV. Kwasy Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra [1] [1 + 2] [1 + 2 + 3] [1 + 2 + 3 + 4] wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia

Bardziej szczegółowo

Wykład z Chemii Ogólnej

Wykład z Chemii Ogólnej Wykład z Chemii Ogólnej Część 2 Budowa materii: od atomów do układów molekularnych 2.3. WIĄZANIA CHEMICZNE i ODDZIAŁYWANIA Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Collegium Medicum w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja

Bardziej szczegółowo

KWASY I WODOROTLENKI. 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to:

KWASY I WODOROTLENKI. 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to: KWASY I WODOROTLENKI 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to: 1. kwas siarkowy (IV), kwas siarkowy (VI), kwas azotowy, 2. kwas siarkowy (VI), kwas siarkowy (IV), kwas azotowy (V), 3. kwas siarkowodorowy,

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. (1 pkt). Informacja do zada 2. i 3. Zadanie 2. (1 pkt) { Zadania 2., 3. i 4 s dla poziomu rozszerzonego} zania zania Zadanie 3.

Zadanie 1. (1 pkt). Informacja do zada 2. i 3. Zadanie 2. (1 pkt) { Zadania 2., 3. i 4 s dla poziomu rozszerzonego} zania zania Zadanie 3. 2. ELEKTRONY W ATOMACH I CZĄSTECZKACH. A1 - POZIOM PODSTAWOWY. Zadanie 1. (1 pkt). Konfigurację elektronową 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 mają atomy i jony: A. Mg 2+, Cl -, K +, B. Ar, S 2-, K +, C. Ar, Na

Bardziej szczegółowo

Zadanie 2. (2 pkt) Określ, na podstawie różnicy elektroujemności pierwiastków, typ wiązania w związkach

Zadanie 2. (2 pkt) Określ, na podstawie różnicy elektroujemności pierwiastków, typ wiązania w związkach Zadanie 1. (2 pkt) Na podstawie budowy powłok elektronowych chloru, azotu i fosforu oraz położenia pierwiastka w układzie okresowym wyjaśnij, dlaczego istnieje PCl 5 a występowanie NCl 5 jest teoretycznie

Bardziej szczegółowo

Stechiometria w roztworach. Woda jako rozpuszczalnik

Stechiometria w roztworach. Woda jako rozpuszczalnik Stechiometria w roztworach Woda jako rozpuszczalnik Właściwości wody - budowa cząsteczki kątowa - wiązania O-H O H kowalencyjne - cząsteczka polarna δ + H 2δ O 105 H δ + Rozpuszczanie + oddziaływanie polarnych

Bardziej szczegółowo

Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A.

Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. 1. Atomy to: A- niepodzielne cząstki pierwiastka B- ujemne cząstki materii C- dodatnie cząstki materii D- najmniejsze cząstki pierwiastka, zachowujące jego

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie II

WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie II WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie II Lp. Treści nauczania (temat lekcji) Liczba godzin na realizację Treści nauczania (pismem pogrubionym zostały zaznaczone treści Podstawy Programowej ) Wymagania i kryteria

Bardziej szczegółowo

6. KINETYKA, STATYKA, TERMODYNAMIKA A1 - POZIOM PODSTAWOWY.

6. KINETYKA, STATYKA, TERMODYNAMIKA A1 - POZIOM PODSTAWOWY. 6. KINETYKA, STATYKA, TERMODYNAMIKA A1 - POZIOM PODSTAWOWY. 1. Proszę uważnie czytać polecenia. 2. Odpowiedzi proszę udzielać w wyznaczonym miejscu bądź na odwrocie kartek. ENTALPIA, REAKCJE EGZO- I ENDOENERGRTYCZNE

Bardziej szczegółowo

9.Reakcje chemiczne. Kinetyka chemiczna. Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu)

9.Reakcje chemiczne. Kinetyka chemiczna. Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu) 9.Reakcje chemiczne. Kinetyka chemiczna Irena Zubel Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechnika Wrocławska (na prawach rękopisu) Klasyfikacja związków nieorganicznych Związki nieorganiczne

Bardziej szczegółowo

METALE PRZEJ CIOWE /blok d/

METALE PRZEJ CIOWE /blok d/ METALE PRZEJ CIOWE /blok d/ Chrom 24Cr Mangan 25 Mn [Ar] 3d 5 4s 1 [Ar] 3d 5 4s 2 metal chromit FeCr 2 O 4 srebrzystoniebieski silny połysk kruchy wysoka temperatura topnienia (1910 o C) braunsztyn - MnO

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Stopnie utlenienia

Spis treści. Stopnie utlenienia Grafit Diament Fuleren 60 Krzem German Ołów Spis treści 1 Stopnie utlenienia 2 Właściwości fizyczne węgla 3 Związki węgla i krzemu z wodorem 4 Związki węgla i krzemu z fluorowcami 5 Związki węgla i krzemu

Bardziej szczegółowo

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW POUFNE Pieczątka szkoły 16 styczeń 2010 r. Kod ucznia Wpisuje uczeń po otrzymaniu zadań Imię Wpisać po rozkodowaniu pracy Czas pracy 90 minut Nazwisko KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo