USŁUGI OUTSOURCINGOWE ŚWIADCZONE DLA ŚLĄSKIEGO CENTRUM LOGISTYKI S.A. W GLIWICACH

Transkrypt

1 Systemy Logistyczne Wojsk nr 41/2014 USŁUGI OUTSOURCINGOWE ŚWIADCZONE DLA ŚLĄSKIEGO CENTRUM LOGISTYKI S.A. W GLIWICACH OUTSOURCING SERVICES PROVIDED FOR LOGISTICS CENTER SILESIA S.A. IN GLIWICE Sławomir BARTOSIEWICZ Wojskowa Akademia Techniczna Wydział Logistyki Instytut Logistyki Streszczenie: W artykule przedstawiono znaczenie usług outsourcingowych świadczonych dla Śląskiego Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach w regionie. We wstępie dokonano identyfikacji tego podmiotu gospodarczego. Następnie pokazano obszary, w jakich najczęściej jest stosowany outsourcing w Śląskim Centrum Logistyki S.A. W zakończeniu pokazano korzyści gospodarcze z outsourcingu dla gospodarki regionu. Abstract: This paper presents the importance of outsourcing services provided to the Silesian Centre for Logistics SA in Gliwice in the region. In the introduction, the identification of this entity. Then, showing the areas in which outsourcing is most often used in the Silesian Centre for Logistics SA In the end showing the economic benefits of outsourcing to the region s economy. Słowa kluczowe: Śląskie Centrum Logistyki S.A., outsourcing, korzyści gospodarcze z outsourcingu dla gospodarki regionu. Keywords: Silesian Centre for Logistics S.A., outsourcing, the economic advantages of outsourcing for the regional economy.

2 S. Bartosiewicz Wprowadzenie Outsourcing (ang. outside-resource-using) rozumiany jako wydzielenie ze struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa niektórych realizowanych przez nie samodzielnie funkcji i przekazanie ich do wykonania innym podmiotom (Trocki, 2001, s. 13). Outsourcing pozwala na koncentrację procesów zarządczych na zasadniczych celach firmy. Jest to bardzo popularna forma, z której korzysta wiele firm zazwyczaj dużych lub bardzo dużych. Daje to możliwość skoncentrowania się nie tylko na celach strategicznych firmy, np. często jest jedyną możliwością rozwoju działalności gospodarczej małych przedsiębiorstw, które wykonują czynności zlecone. Można tu mówić o współpracy i wspólnym celu rozwijania się. Najważniejsze powody stosowania outsourcingu przez przedsiębiorstwa to możliwość: redukcji i kontroli kosztów operacyjnych uzyskania dostępu do mocy produkcyjnych najlepszej jakości zwolnienia własnych zasobów do innych celów pozyskania zasobów, którymi przedsiębiorstwo nie dysponuje przyspieszenia pojawienia się korzyści wynikających z restrukturyzacji uporania się z funkcją trudną do wykonywania lub niemożliwą do kontrolowania pozyskania kapitału podziału ryzyka dopływu gotówki. 1. Śląskie Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach Śląskie Centrum Logistyki S.A. rozpoczęło działalność w roku 1989 jako Śląski Wolny Obszar Celny, w celu utworzenia i organizowania Wolnego Obszaru Celnego (WOC) oraz zarządzania i administrowania portami w Gliwicach i Kędzierzynie- -Koźlu. W roku 2002 została zmieniona nazwa spółki na Śląskie Centrum Logistyki Spółka Akcyjna, a Miasto Gliwice wnosząc aportem teren i nieruchomości gliwickiego portu, stało się większościowym akcjonariuszem. Wolny Obszar Celny w Gliwicach został prawnie ustanowiony Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 czerwca 1989 roku. Powołano specjalną spółkę do utworzenia i organizowania obszaru celnego oraz zarządzania i administrowania portami w Gliwicach i Kędzierzynie-Koźlu. Do akcjonariuszy założycieli spółki akcyjnej Śląski Wolny Obszar Celny należały następujące podmioty (Zachara, 2009): 1. Wojewódzka Rada Narodowa w Opolu; 2. Wojewódzka Rada Narodowa w Katowicach; 3. Miejska Rada Narodowa w Gliwicach; 4. Miejska Rada Narodowa w Kędzierzynie-Koźlu; 8

3 Usługi outsourcingowe świadczone dla Śląskiego Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach 5. PSM C. Hartwig Katowice; 6. Stalexport S.A. w Katowicach; 7. Piecoexport w Gliwicach; 8. P.P. Żegluga na Odrze we Wrocławiu; 9. WPRP PZZ Opole; 10. Zakłady Azotowe w Kędzierzynie-Koźlu; 11. Stocznia Radunia w Gdańsku. Teren WOC miał początkowo obejmować aż 470,00 ha. Niestety, utworzenie wolnego obszaru celnego jest możliwe tylko na terenie o uregulowanych stosunkach własnościowych i ogrodzonym specjalnym ogrodzeniem. Powyższe warunki spełniał jedynie port w Gliwicach. Utworzony WOC wraz z istniejącą bazą materialną portu śródlądowego w Gliwicach obejmował powierzchnię 355,20 ha. W 1993 roku zmniejszono powierzchnię WOC do 47,60 ha. Wolny Obszar Celny w Gliwicach leży w bezpośrednim sąsiedztwie Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Posiada bardzo dobre połączenie ze skrzyżowaniem autostrad A-4 (Zgorzelec Przemyśl), A-1 i drogami krajowymi. W jego granicach funkcjonuje największy w Polsce port żeglugi śródlądowej z rozbudowaną bocznicą kolejową. Taka lokalizacja WOC w Gliwicach stwarza bardzo korzystne warunki do przewozu towaru transportem kombinowanym. Do infrastruktury, jaką dysponował WOC, możemy zaliczyć między innymi: magazyny zamknięte o powierzchni około ,00 m 2 wiaty i place składowe o pojemności ponad ,00 ton terminal kontenerowy terminal do rozładunku towarów masowych oraz wielkogabarytowych parkingi dla samochodów ciężarowych rozbudowaną bocznicę kolejową port śródlądowy urządzenia przeładunkowe wagi samochodowe i kolejowe specjalistyczny osprzęt techniczny sieć telekomunikacyjną miejską i wewnętrzną budynki biurowe i socjalne sieć dróg wewnętrznych stacje transformatorowe o łącznej mocy 3000,00 kw usługi pomocnicze: oddział celny, agencje celne, firmy transportowe. Znaczącym źródłem przychodów spółki przez pierwsze czternaście lat była działalność składowania towarów w magazynach Wolnego Obszaru Celnego (WOC) 9

4 S. Bartosiewicz oraz ich transport. Magazyny, aczkolwiek wybudowane w latach , posiadały rampy kolejowe, a tory kolejowe były na bieżąco remontowane. Pozwalało to na realizację międzynarodowych przewozów towarów koleją i po ich przeładowaniu na transport samochodowy dalszy transport do ostatecznego odbiorcy. Na terenie WOC dokonywane były przeładunki materiałów budowlanych, głównie kruszyw na potrzeby inwestycji realizowanych w Katowickiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. Część uzyskanych zysków była przeznaczona na remonty nabrzeży oraz dźwigów portowych portu Gliwice. Gwałtowny wzrost bezrobocia, a w efekcie utworzenie w 1996 roku Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej z podstrefą w Gliwicach spowodowało pojawienie się nowych inwestorów, którzy generowali popyt na nowoczesne magazyny. Pierwszym znaczącym inwestorem był General Motors Corporation, a na terenie WOC w Gliwicach powstał magazyn na produkty stalowe dla fabryki Opel w Gliwicach. W odpowiedzi na powstały popyt akcjonariusze spółki Śląskiego Wolnego Obszaru Celnego postanowili wykorzystać zaistniałą szansę rozwoju. W 2002 roku spółka dokonała zmiany nazwy na Śląskie Centrum Logistyki S.A. Miasto Gliwice wnosząc aportem teren i nieruchomości gliwickiego portu, stało się większościowym akcjonariuszem spółki. Przyjęto również ambitny plan inwestycyjny, który zakładał budowę: sześciu nowych magazynów terminala kontenerowego kolejowego w przyszłości docelowo terminala kontenerowego dla barek. W roku 2007 pozyskano nowego akcjonariusza, jakim było Przedsiębiorstwo Transportu Kolejowego Holding S.A. z Zabrza prywatnego przewoźnika kolejowego. Strukturę akcjonariatu w roku 2008 przedstawia tabela 1. Dziś Śląskie Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach to znana marka na rynku z kapitałem zakładowym wynoszącym ,00 PLN. Śląskie Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach: oferuje kompleksowe rozwiązania w zakresie logistyki i transportu stara się elastycznie dopasowywać do potrzeb indywidualnych klientów zapewnia nowatorskie rozwiązania oraz zarządzanie zaawansowanymi projektami logistycznymi. Śląskie Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach dysponuje areałem o powierzchni 47,00 ha przy ul. Portowej oraz 12,58 ha przy ul. Sikorskiego, co razem daje blisko 60,00 ha. Łączą się tu trzy gałęzie transportu: drogowego wodnego śródlądowego kolejowego. 10

5 Usługi outsourcingowe świadczone dla Śląskiego Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach Tabela 1. Struktura akcjonariatu Śląskiego Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach w roku 2002, 2008 i 2013 Rok 2002 Akcjonariusze [%] Rok 2008 Akcjonariusze [%] Rok 2013 Akcjonariusze [%] Miasto Gliwice 95,78 Miasto Gliwice 73,78 Miasto Gliwice 76,95 Odratrans S.A. 2,59 PTK Holding S.A. DB Schenker Rail Polska 23,76 21,01 S.A. Skarb Państwa 0,27 Odratrans S.A. 1,16 OT Logistics S.A. 1,35 Polskie Młyny S.A. 0,14 Skarb Państwa 0,16 Pozostali akcjonariusze 0,69 Gmina Kędzierzyn-Koźle 0,11 Gmina Kędzierzyn-Koźle 0,07 Zakłady Azotowe Zakłady Azotowe 0,09 Kędzierzyn S.A. Kędzierzyn S.A. 0,05 Stalexport S.A. 0,09 Pozostali akcjonariusze 1,02 Radunia S.A. 0,04 PSM C. Hartwig Katowice S.A. 0,02 Pozostali akcjonariusze 0,87 Źródło: Opracowanie własne na podstawie KRS Dogodna lokalizacja zapewnia bliskość skrzyżowania dwóch transeuropejskich korytarzy transportowych: III Berlin/Dresden Wrocław Lwów Kijów IV Gdańsk Katowice Żylnia. Obecnie Śląskie Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach dysponuje: magazynami o powierzchni około ,00 m 2, w tym: magazynami dla towarów niebezpiecznych ADR (SQAS), magazynami dla towarów neutralnych i spożywczych (HACCP), magazynem wyrobów stalowych ECO.LOG.STAL, hotelem dla towarów placami składowymi o pojemności ,00 ton terminalem kontenerowym o powierzchni 3,00 ha i pojemności 1700,00 TEU terminalem celnym wolnym obszarem celnym portem śródlądowym wraz z infrastrukturą przeładunkową stacją i bocznicą kolejową o długości ok. 11,00 km torów kolejowych pomieszczeniami biurowymi o powierzchni 2400,00 m 2 parkingiem dla samochodów ciężarowych Kantyną Portową. Aktualnie Śląskie Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach w swojej działalności wykorzystuje głównie dwa systemy informatyczne, MRP II/ERP oraz WMS. Oferuje ono następujący pakiet usług logistycznych dla klientów: magazynowanie towarów usługi agencji celnej 11

6 S. Bartosiewicz transport etykietowanie i znakowanie produktów konfekcjonowanie paletyzowanie towarów konsolidacja przesyłek zabezpieczanie i foliowanie produktów dostawy just in time wiele innych. Śląskie Centrum Logistyki S.A. jako następca Wolnego Obszaru Celnego zajmuje się również: administracją portu gliwickiego utrzymaniem jego infrastruktury w gotowości. Dzięki dobremu skomunikowaniu kolejowemu i nowoczesnemu zapleczu technicznemu, jednym z głównych towarów spławianych obecnie Kanałem Gliwickim są towary sypkie, szczególnie węgiel. W 2011 roku Śląskie Centrum Logistyki S.A. zawarło umowę ze spółką PCC Intermodal na dostawę węgla do Elektrociepłowni Wrocław w wysokości około ,00 ton rocznie. W ostatnich latach przewozy towarowe w ciągu jednego roku Kanałem Gliwickim wynosiły około ,00 ton, głównie z Gliwic do Wrocławia oraz około 200,00 ton innych kruszyw. Sezon przewozowy rozpoczyna się wiosną, a kończy późną jesienią, szczególnie barek załadowanych węglem. Przewóz towarów zorganizowany jest w ten sposób, że najpierw pojedyncze barki, po pokonaniu kanału gliwickiego, łączone są w żeglujące dalej Odrą zestawy dwóch barek i pchacza. Sporadycznie zdarzają się transporty wielkogabarytowe, np. konstrukcji stalowych, które drogą wodną śródlądową mogą docierać do Niemiec lub do portów morskich w Polsce, Szczecina i Świnoujścia. Aktualnie opracowano plan modernizacji Kanału Gliwickiego. Regionalnemu Zarządowi Gospodarki Wodnej w Gliwicach udało się pozyskać środki z Unii Europejskiej. Jest nadzieja, że dzięki nim Kanał Gliwicki może ponownie stać się szlakiem towarowym zdolnym konkurować z transportem kolejowym i drogowym. Aby to było możliwe, trzeba jednak wykonać wiele kosztownych prac, gdzie jedną z nich jest odmulenie koryta. Początkowo głębokość kanału wynosiła 3,50 m, jednak przez wiele lat kanał był eksploatowany bez należytej dbałości o stan techniczny, dlatego dziś mogą tu pływać jednostki o zanurzeniu zaledwie około 1,50 m, czyli barki, których ładowność nie przekracza 500,00 t. Są to w większości przestarzałe jednostki, nie stosowane już na innych drogach wodnych. W dodatku mogą to być zestawy złożone wyłącznie z jednej barki i pchacza, gdyż dłuższe, dwubarkowe, nie mieszczą się w komorach śluz. Z tego powodu węgiel do wrocławskich elektrociepłowni spławiany jest barkami z Gliwic do portu w Koźlu, następnie pchacz wraca po kolejną barkę do Gliwic, a dopiero gdy dopłynie z nią ponownie do Koźla, formowany jest podwójny 12

7 Usługi outsourcingowe świadczone dla Śląskiego Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach zestaw, który Odrą przemieszczany jest do stolicy Dolnego Śląska, Wrocławia. Jest to czasochłonne i niepraktyczne, ale opłacalne. W odpowiedzi na te problemy Kanał Gliwicki został objęty projektem Modernizacja śluz odrzańskich na odcinku będącym w zarządzie RZGW Gliwice przystosowanie do III klasy drogi wodnej znajdującego się na Liście Projektów Indywidualnych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata Kanał przez lata został wyeksploatowany i zdekapitalizowany. Środki administratora nie wystarczały na większe remonty i modernizacje. W ramach Programu dla Odry 2006 udało się w latach wyremontować południową komorę śluzy Kłodnica. Dopiero środki unijne umożliwią rozpoczęcie gruntownych modernizacji kolejnych śluz. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach przeprowadził analizy, z których wynika, że zwiększenie możliwości przewozowych Kanału Gliwickiego w pierwszej kolejności wymaga modernizacji czterech śluz: 1. Śluza Kłodnica zlokalizowana w województwie opolskim; 2. Śluza Rudziniec w województwie śląskim; 3. Śluza Dzierżno w województwie śląskim; 4. Śluza Łabędy w województwie śląskim. Śluzy te wybrano jako najbardziej potrzebujące interwencji roboty powinny zostać przeprowadzone do końca 2015 roku. Pozostałe dwie kędzierzyńsko-kozielskie śluzy Kanału Gliwickiego Sławięcice oraz Nowa Wieś ze względu na lepszy stan techniczny będą modernizowane w II etapie prac (odpowiedni projekt na liście rezerwowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko ). Pozostałe elementy Kanału Gliwickiego, m.in. koryto żeglugowe, jazy, przelewy awaryjne i syfony mają być modernizowane w przyszłej unijnej perspektywie finansowej. Znalazły się one w planach inwestycyjnych RZGW Gliwice na lata Modernizacja śluz Kanału Gliwickiego obejmuje m.in. naprawę elementów konstrukcyjnych, remonty, nabrzeży i przepompowni, a także zastąpienie przestarzałych rozwiązań technicznych nowymi. Wyremontowane zostaną budynki techniczne i sterownie śluz. Część wrót, zasuw śluz i instalacji będzie wymieniona, odtworzone zostaną też zasuwy międzykomorowe umożliwiające oszczędzanie wody. Remonty śluz mają zmniejszyć awaryjność tych obiektów, skrócić czas śluzowań i zmniejszyć ilość zużywanej wody. Zgodnie z założeniami unijnego projektu, poprawa warunków transportu wodnego Kanałem Gliwickim ma przesunąć zapotrzebowania na transport wodny śródlądowy z transportu kolejowego i drogowego, a tym samym zwiększyć bezpieczeństwo ruchu na torach i drogach. Kolejnym celem projektu jest zmniejszenie związanych z tymi formami transportu uciążliwości i emisji zanieczyszczeń poprawa warunków środowiska naturalnego. Z doświadczeń europejskich wynika, że zwiększanie przepustowości 13

8 S. Bartosiewicz dróg wodnych wiąże się z rozwojem centrów logistycznych pozwalających na współpracę różnych gałęzi transportu, rozwojem transportu kombinowanego i przewozów morsko-rzecznych. Chodzi nie tylko o transport międzynarodowy, ale też regionalny i międzyregionalny w tym przypadku głównie wzdłuż Odry i Kanału Gliwickiego. 2. Outsourcing w Śląskim Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach Obszary, w jakich najczęściej stosowany jest outsourcing w Śląskim Centrum Logistyki S.A., to: usługi świadczone przez kantor wymiany walut usługi finansowe, dzięki istniejącej Agencji Bankowej PKO S.A., gdzie oferowane są: kompleksowa usługa wpłat i wypłat gotówki, zakładanie rachunków bankowych, realizacja przelewów, udzielanie pożyczek, inne operacje usługi świadczone przez agencję celną, która: zapewnia obsługę celną klientów, oferuje usługi w zakresie: procedur gospodarczych, odpraw celnych, deklaracji z tytułu podatku akcyzowego, obsługi INTRASTAT, możliwości korzystania z zabezpieczenia długu celnego, gwarancji w ramach Wspólnej Procedury Tranzytowej, składowania towaru na terenie Wolnego Obszaru Celnego, doradztwa celnego usługi świadczone przez terminal celny to: nadawanie towarom przeznaczenia celnego, wykonywanie innych czynności przewidzianych przepisami prawa celnego, dokonywanie wymiaru i poboru należności celnych, dokonywanie wymiaru i poboru podatku akcyzowego, dokonywanie wymiaru i poboru podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów, sprawowanie dozoru celnego, wykonywanie kontroli celnej, wykonywanie szczególnego nadzoru podatkowego, zwalczanie i ściganie przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych w zakresie ustalonym Kodeksem karnym skarbowym, wykonywanie innych zadań zleconych w przepisach odrębnych. 14

9 Usługi outsourcingowe świadczone dla Śląskiego Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach Tabela 2 i wykres 1 przedstawiają wartości usług obcych świadczonych w ramach outsourcingu dla Śląskiego Centrum Logistyki S.A. w.latach Tabela 2. Wartość usług obcych świadczonych na rzecz Śląskiego Centrum Logistyki S.A. w latach , w złotych Rok [PLN] , , , , , ,59 Źródło: Opracowanie własne na podstawie KRS Wykres 1. Wartość usług obcych świadczonych na rzecz Śląskiego Centrum Logistyki S.A. w latach , w złotych Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli 1 Na podstawie danych statystycznych zamieszczonych na wykresie 1 można zauważyć tendencję wzrostową, z małymi odchyleniami w latach Bardzo duże zyski dla firm zewnętrznych świadczących usługi obce na rzecz Śląskiego Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach przyniósł rok Taki stan rzeczy kształtował się głównie dzięki poszerzającej się jego działalności gospodarczej, wspomagając rozwój niewielkich przedsiębiorstw. Nie zawsze jest to jednak współpraca tylko 15

10 S. Bartosiewicz z małymi przedsiębiorstwami, często są to duże prężnie działające i znane od lat firmy na rynku. Jednak nadal jest to forma współpracy, która pozwala utrzymywać się wzajemnie przedsiębiorstwom. Zależność tych firm od siebie jest tak daleko posunięta, iż istnienie ich na rynku jest niemalże od siebie zależne. Rozwój takiej współpracy dobrze rokuje na przyszłość, ponieważ nie zaistnieje taka sytuacja, gdzie na rynku pozostanie tylko jedno przedsiębiorstwo w 100% niezależne, mające monopol na wszystkie usługi w danej dziedzinie. Podsumowanie Z biegiem lat Śląskie Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach zwiększało swoje wydatki na usługi w ramach outsourcingu. Od roku 2005 do 2010 odnotowano około czterokrotnie zwiększoną wartość, co oznacza, iż z roku na rok korzystano z większej ilości usług zewnętrznych. Taka sytuacja jest korzystna nie tylko dla firm, którym te usługi są zlecane, ale również dla samego centrum, ponieważ może się ono skupić na wykonywaniu celów podstawowych, a czynności poboczne lub mniej ważne są w tym czasie realizowane przez podmioty zewnętrzne. Tak duże wydatki związane z oddawaniem usług na zewnątrz mają swoje plusy i minusy, np. niewątpliwym plusem jest danie możliwości zarobkowej innym, mniejszym firmom, które bardzo często dzięki takiej polityce centrum logistycznego mają rację bytu. Niestety, są to bardzo duże kwoty, ale każda firma musi sama zdecydować, co jest dla niej lepsze i właśnie wtedy bardzo często okazuje się, że pomimo konieczności płacenia firmom zewnętrznym, zysk firmy z roku na rok jest coraz wyższy. Ważne jest, aby współpraca pomiędzy takimi podmiotami była nienaganna, wymiana informacji na poziomie wymaganym była pełna, a firmy zewnętrzne były uczciwe wobec swoich zleceniodawców. Tylko takie relacje są w stanie zapewnić płynność w funkcjonowaniu Śląskiego Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach oraz istnienie małych firm. Należy jednak pamiętać, iż oddanie czynności do outsourcingu nie musi trwać zawsze, ponieważ w sytuacji, kiedy relacje między firmami nie będą się układały poprawnie, usługi oddane na zewnątrz można zabrać ponownie do siebie bądź szukać innej firmy, godnej zaufania. LITERATURA [1] Bartosiewicz S., 2010, Formy własności centrów logistycznych w Polsce, Referat głoszony na: VI Międzynarodowej Konferencji Logistycznej Nowe sposoby rozwoju lokalnego i regionalnego, ATH Bielsko-Biała, Wisła. [2] Bartosiewicz S., 2010, Zarządzanie wiedzą w Śląskim Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach, Zarządzanie wiedzą w organizacjach publicznych, ITWL, Warszawa. [3] Bartosiewicz S., 2010, The development ofinternational logistic centre Euroterminal in Sławków, Naukowyj Żurnał, Wisnik Schibnoewponejskowo Unibersitetu Ekonomiki i Menebżmentu, Ekonomika i Menedżment, nr 1/2010, Czerkasy Ukraina. 16

11 Usługi outsourcingowe świadczone dla Śląskiego Centrum Logistyki S.A. w Gliwicach [4] Bartosiewicz S., 2009, Funkcjonowanie Międzynarodowego Centrum Logistycznego Euroterminal w Sławkowie, Łódź, Zeszyty Naukowe SWSPiZ. [5] Bartosiewicz S., 2007, Pozytywny i negatywny wpływ Śląskiego Centrum Logistyki S.A. na lokalny rozwój społeczno-gospodarczy, Referat głoszony na II Konferencji naukowo- -technicznej pt. Centra Logistyczne w aspekcie zrównoważonego rozwoju regionalnego, Wrocław. [6] Gospodarka wodna, nr 4/2002. [7] Infrastruktura transportu, nr 3/2008. [8] Kulczyk J., Winter J., 2003, Śródlądowy transport wodny, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław. [9] Logistyka, nr 2/2006. [10] Milewski R., 2005, Podstawy ekonomii, PWN, Warszawa. [11] Nycz E., Pistołek F., 2008, Odra. Rzeka i ludzie wzajemne uwarunkowania na przestrzeni dziejów, Opole. [12] Odkrywca, nr 1/2013. [13] Pawelec J., 1988, Locja śródlądowa, Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa. [14] Trocki M., 2001, Outsourcing: metoda restrukturyzacji działalności gospodarczej, PWE, Warszawa. [15] Zachara J., 2009, Wykorzystanie drogi wodnej na przykładzie węzła intermodalnego w Gliwicach, [w:] E. Nycz, F. Pistelok, Odra. Rzeka i ludzie wzajemne uwarunkowania na przestrzeni dziejów, Opole. [16] Zalewski P., Charakterystyka wolnych obszarów celnych, roczniki/2002/cel7-9.pdf 17

12